Жоғарғы және төменгі еріннің ақаулары жартылай және түгелдей деп бөлінеді. Қызыл жиегіндегі кішкене ақауларды шырышты қабықты жылжыту арқылы орнына келтіруге болады. Ауыз қуысының айнала-сындағы тыртықтану процесстерінің салдарынан тарылып микростомия дамиды. Ондай деформацияны үш әдіспен қалыпқа келтіреді.
1) И. Г.Лукомский әдісі. Ауыздың бұрыш аймағының зақымданбаған терісінен түбін ұрт аймағына қаратып төрт бұрыш қиықтар қиылады. Одан кейін осы қиылған тері қиықтары ауыздың ішіне қарай қайырылып, шырышты қабықпен тігіліп тасталады. Мұндай оталар тек әйелдерге жасалады. Егер қиық қиған аймақта сақал немесе түк болмаса ерлерде де жасалады.
2) А. И. Евдокимов әдісі. Ауыздың айналасындағы тыртықтарды ауыздың шетінен жартылай кесіп ішкі шырышты қабығын іреп боса-тып, сыртқы теріге қайырып тігеді. Ауыздың бұрышы мен қызыл жиегі қоса қалыпқа келтіріледі.
3) Г. А. Васильевтің әдісі. Жақсы сақталған еріннің қызыл жиегінің шетінен айналдыра түгелдей кесіледі. Одан кейін осы доға тәрізді қиықты кең түрде іреп босатады. Оны көлденең тіліп тыртық байламдарынан боса-тып, тартып тігеді. Ауыз қуысын неғұрлым кең етіп (6-7 см-ден көп) жасаған дұрыс. Себебі кейінгі тыртықтану процесстерінің әсерінен ол аздап тарылады.
Тыртықтану процессінің салдарынан кіреберісі мен өтпелі қатпары жойылып кетеді. Сондықтан осы аталған жерлерге теріні еркін көшіріп пластина жасалады. Қос ерін бұл көбінесе жоғарғы еріннің қызыл жиегінің астынан пайда болған шырышты қабықтың қосымша қатпары. Ол дұрыс сөйлеуге бөгет жасайды және науқастар оны көбіне тістеп ала береді. Ол шырышты қабық-асты клетчаткасы мен шырыш бездерінің шамадан тыс өсуінің салдарынан пайда болады. Сондықтан қыртысты алу кезінде клетчаткамен шырыш бездерін толық алып тастау керек.
Жоғарғы еріннің туа біткен, отадан кейінгі жартылай ақауларынан кейін Эстландер және Абби ұсынған әдістермен қайтадан оталар жасалады. Отаның маңызы төменгі еріннен жоғарғы еріннің ақауы үшін сына тәрізді қиық алу, 15-16 күннен кейін оның аяқшасы аналық негізінен кесіледі. Жоғарғы еріннің екіжақты жырығын қалпына келтіруден кейін қалған ақауларға сына тәрізді емес, қарлығаштың құйрығы немесе латынның «V» әріпі секілді етіп алынады.
Жоғарғы жақтың толық ақауын қалыпқа келтіру үшін Браунстың ұрттан алынған төрт бұрышты тері ет қиықтарын біріне-бірін 90°-та бұрып тігу, Ю.К. Шимановскийдің ұрттан алынған төрт бұрыш жылжымалы қиығы, Иозефтің ерін ұрт қатпарынан алынатын сына тәрізді қиығы қолданылады. Кейде Брунс және Ю. К. Шимановскийдің әдістері Эстландер және Абби әдістерімен қосып жасалады. Төменгі еріннің ақау-лары Брунс.Ю.К. Шимановский, Иозеф, Седилло әдістерімен қалыпқа келтіріледі. Айта кететін нәрсе ер кісілердің жоғарғы және төменгі ерін ақаулары самай-төбе аймағынан және А.Г.Лапчинскийдің иекасты аймағынан алынатын қиықтарымен қалпына келтіріледі. Кейде еріннің толық ақауларын Филатов сабақшасы арқылы жамауға болады. Бірақ мұндай еріндер қозғалыссыз болғандықтан ауыз үнемі ашық түреді болады және одан сілекей ағып тұрады.
Тұжырым:
Тапсырманы қайталауға арналған естемелік жаттығу сұрақтары:
1.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
2.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
3.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
4.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
5.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
6.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
7.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
8.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
9.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
10.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
11.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
12.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
13.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
14.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
15.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
16.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
17.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
18.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
19.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
20.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
21.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
22.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
23.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
24.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
25.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
26.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
27.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
28.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
29.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
30.
А)
Б)
В)
Г)
Д)
О Р Ы Т Ы Н Д Ы
М А З М Ұ Н Ы
А Л Ғ Ы С Ө З......................................................................................................................................................4
І ТАРАУ
ХИРУРГИЯЛЫҚ СТОМАТОЛОГИЯ ЖӘНЕ ЖАҚ-БЕТ АЙМАҒЫНЫҢ ХИРУРГИЯСЫ. БАСҚА МЕДИЦИНА САЛАЛАРЫМЕН БАЙЛАНЫСЫ. ТАРИХИ ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ДАМУ ЖОЛДАРЫ........................................................ 6
II ТАРАУ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ХИРУРГИЯЛЫҚ СТОМАТОЛОГИЯ КӨМЕГІН ҰЙЫМДАСТЫРУ. ХИРУРГИЯЛЫҚ
СТОМАТОЛОГИЯ КӨМЕГІН ЕМХАНАЛАРДА ҰЙЫМДАСТЫРУ.................................................................................................... 15
IІІ ТАРАУ
БЕТ-ЖАҚ АЙМАҒЫНЫҢ АНАТОМИЯЛЫҚ, ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ..............................................................................27
ІV ТАРАУ
БЕТ-ЖАҚ АЙМАҒЫНА ЖАСАЛАТЫН ОТАЛАРДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ.........................................................................................38
V ТАРАУ
ХИРУРГИЯЛЫҚ СТОМАТОЛОГИЯ ЖӘНЕ ЖАҚ-БЕТ АУРУЛАРЫН ТЕКСЕРУ................................................................................. 38
VІ ТАРАУ
ЖАНСЫЗДАНДЫРУ ЖӘНЕ ЖАЛПЫ ЖАНСЫЗДАНДЫРУДЫҢ ЖАҚ-БЕТ АЙМАҒЫНДАҒЫ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ......................49
VІІ ТАРАУ
ТІС ЖҰЛУ ОТАСЫ......................................................................................................................................................................................... 93
VIІІ ТАРАУ
ЖАҚ-БЕТ АЙМАҒЫНЫҢ ҚАБЫНУ АУРУЛАРЫ.......................................................................................................................... 129
ІХ ТАРАУ
ТІС ЖАРЫП ШЫҒУ КЕЗЕҢДЕРІНІҢ АУРУЛАРЫ............................................................................................................................... 192
Х ТАРАУ
ЖОҒАРҒЫ ЖАҚ СҮЙЕК ҚУЫСЫНЫҢ ОДОНТОГЕНДІ ҚАБЫНУЫ.................................................................................................208
ХІ ТАРАУ
СІЛЕКЕЙ БЕЗДЕРІШҢ ҚАБЫНУ ДЕРТТЕРІ (СИАЛОАДЕНИТТЕР)............................................................................................................241
XIІ ТАРАУ
ЖАҚ-БЕТ АЙМАҒЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУЫНАН БОЛҒАН ЖАРАҚАТТАР...................................................................................... 267
XIIІ ТАРАУ
ЖАҚ-БЕТ АЙМАҒЫ ҚАБЫНУЫНЫҢ АСҚЫНУЛАРЫ. СЕПСИС, МЕДИАСТЕНИТ, БЕТ ВЕНАЛАРЫНЫҢ ЖӘНЕ МИ ҚАБЫҒЫ СИНУСТАРЫНЫҢ ТРОМБОФЛЕБИТІ …………………………………………………………………………………..352
XIV ТАРАУ
ЖАҚ-БЕТ АЙМАҒЫНДАҒЫ НЕРВ ДЕРТТЕРІ …………………………………………………………………………………………..362
ХV ТАРАУ
ТӨМЕНГІ ЖАҚ БУЫНЫНЫҢ АУРУЛАРЫ ………………………………………………………………………………………….. 375
XVІ ТАРАУ
ПАРАДОНТ АУРУЛАРЫН ХИРУРГИЯЛЫҚ ЖОЛМЕН ЕМДЕУ.......................................................................................................... 393
XVIІ ТАРАУ
ТІСТІК ИМПЛАНТАЦИЯ.......................................................................................................................................................................... 403
XVIIІ ТАРАУ
АУЫЗ ҚУЫСЫН ТІС САЛУҒАХИРУРГИЯЛЫҚ ЖОЛМЕН ДАЙЫНДАУ ӘДІСТЕРІ...................................................................... 423
XІХ ТАРАУ
ЖАҚ-БЕТ АЙМАҒЫНДА КЕЗДЕСЕТІН ІСІКТЕР................................................................................................ 428
XХ ТАРАУ
ЖАҚ-БЕТ АЙМАҒЫНДАҒЫ АҚАУЛАР МЕН ДЕФОРМАЦИЯЛАР.................................................................................. 470
