KARTA POLAKA
INFORMACJA
Общие вопросы
1. Как выглядит польский герб?
2. Как выглядит польский флаг?
3. Дата крещения Польши?
4. Польский гимн (история, текст)
5. Государственные праздники
6. Католические праздники
7. Традиции Польши
8. Назови традиционные польские блюда
9. Традиционные польские пироги и десерты (пончики)
10. Нобелевские лауреаты из Польши
11. Символ Беловежской Пущи
12. Известные польские композиторы
13. Известные польские театральные и кинорежиссеры
14. Где живет Вавельский дракон?
15. Что едят в Жирный Четверг (Tłusty Czwartek)?
16. Какое из следующих блюд можно отнести к традиционно польским: хот-дог, солянка, бигос?
17. Праздник 1 ноября – День поминовения усопших
18. Знаменитые поляки, связанные с твоим городом?
19. Перечисли известных польских писателей, художников, артистов
20. Расскажи о характерных традициях и обычаях поляков (напр., święconka, śmigus dyngus)
История
1. Первый король Польши
2. Статут Болеслава Кривоустого
3. Легенда о короле Попеле
4. Пяст Колодзей – легендарный предок династии Пястов
5. Ян Матейко
6. Николай Коперник
7. С кем связано выражение «Zastał Polskę drewnianą a zostawił murowaną»?
8. Казимир III Великий
9. Кто победил в битве под Пловцами?
10. Шведский потоп 1655 — 1660
11. Разделы Речи Посполитой (I - 1772, II - 1793, III - 1795)
12. Страны, принявшие участие в разделах Польши
13. Последний король Польши
14. С чем ассоциируется Тарговица? (Тарговицкая конфедерация)
15. Кто такой Тадеуш Костюшко (восстание)?
16. Ноябрьское восстание
17. Январское восстание
18. Кто написал «Над Неманом»? Творчество Э. Ожешко
19. Кто написал «Пан Тадеуш»? Творчество А. Мицкевича
20. Где и когда погиб король Владислав III Варненьчик?
21. Кто был первым королем династии Ягеллонов?
22. Кто был последним правителем в династии Ягеллонов?
23. С каким историческим событием связана личность ксендза Августина Кордецкого? (шведский потоп, защита обители «Ясная Гора»)
24. Покровители Польши (главные: Св. Адальберт Пражский, Св. Станислав Щепановский, Святая Мария; второстепенные: Св. Станислав Костка, Св. Анджей Боболя)
25. Где и как погиб Св. Войтех?
26. Кем была Св. Ядвига?
27. Важнейшая коронационная регалия польских королей – Меч Щербец
28. Кто привел Крестоносцев в Польшу?
29. Кто выиграл битву под Грюнвальдом?
30. С каким историческим событием связана битва под Лайкоником?
31. Кто и когда основал Ягеллонский Университет в Кракове?
32. Когда вспыхнуло Варшавское восстание?
33. Перечисли польских президентов с 1989 года
34. С каким событием связано 13 декабря?
35. С каким событием связано 3 мая (1791г.)?
36. Чудо на Висле (Варшавская битва 1920г.)
37. Венская битва (1683г.)
38. Король Ян III Собеский
География
1. Назови географические регионы Польши: Wielkopolska, Malopolska, Pomorze, Warmia i Mazury, Podlasie, Slask (Gorny i Dolny)
2. Перечисли национальные парки Польши
3. Крупнейшие реки и озера Польши
4. С какими странами граничит Польша?
5. Есть ли в Польше выход к морю?
6. Главные города Польши
7. Первая столица Польши
8. Важнейшие средневековые сооружения: например, Вавель, Сукеннице – Краков
9. Через какие города протекает р.Висла?
10. Назови крупные города, расположенные на Балтийском побережье (напр., Гданьск, Гдыня)
1. Jak wygląda godło Polski? (Bialy orzel na chervonym tle ze złotą koronę)
Jak wygląda flaga Polski?
3.Daty chrztu Polski? (966 Mieszko I (pierwszy władca polski) przyjmuje chrzest i poślubia księżniczkę czeską – Dobrawę. Jest to pierwszy krok w chrystianizacji pierwotnie pogańskiego narodu polskiego.)
4.Jaki Hymn Polski -Mazurek Dąbrowskiego
Mazurek Dąbrowskiego
| Jeszcze Polska nie zginęła, | Ешчэ Польска не згинэўа | Ещё Польша не погибла, |
| Kiedy my żyjemy. | Кеды мы жыемы. | Пока мы живы. |
| Co nam obca przemoc wzięła, | Цо нам обца пшэмоц вжеўа | Всё, что отнято вражьей силой, |
| Szablą odbierzemy. | Шаблё одбежэмы. | Саблями вернем. |
| Marsz, marsz, Dąbrowski… | Марш, марш, Домбровски…, | Марш, марш, Домбровский… |
| Z ziemi włoskiej do Polski, | З жеми вўоскей до Польски, | С земли итальянской в Польшу. |
| Za twoim przewodem | За твоим пшэводэм | Под твоим руководством |
| Złączym się z narodem. | Зўончым шеу з народэм. | Воссоединимся с народом. |
| Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, | Пшэйджем Висўэу, пшэйджем Вартэу, | Перейдём Вислу, перейдем Варту, |
| Będziem Polakami, | Бэнджем Поляками, | Будем поляками. |
| Dał nam przykład Bonaparte, | Даў нам пшыкўад Бонапартэ | Дал нам пример Бонапарт |
| Jak zwyciężać mamy. | Як звыченжачь мамы. | Как мы побеим. |
| Marsz, marsz, Dąbrowski… | Марш, марш, Домбровски…, | Марш, марш, Домбровский… |
| Jak Czarniecki do Poznania | Як Чарнецки до Познаня | Как Чарнецкий в Познань, |
| Po szwedzkim zaborze, | По швэдзким забожэ, | После шведской оккупации, |
| Dla ojczyzny ratowania | Для ойчызны ратованя | Для спасения родины |
| Wrócim się przez morze. | Вручим шеу пшэз можэ. | Вернёмся через море. |
| Marsz, marsz, Dąbrowski… | Марш, марш, Домбровски…, | Марш, марш, Домбровский… |
| Już tam ojciec do swej Basi | Юж там ойчец до свэй Баши | Уже там отец своей Басе, |
| Mówi zapłakany: | Муви запўаканы: | Говорит заплаканный: |
| «Słuchaj jeno, pono nasi | «Сўухай ено, поно наши | «Слушай, похоже наши |
| Biją w tarabany.» | Биё в тарабаны.» | Бьют в тарабаны.» |
| Marsz, marsz, Dąbrowski… | Марш, марш, Домбровски…, | Марш, марш, Домбровский… |
Wymień znane ci święta narodowe
ŚWIĘTA NARODOWE W czasie tych świąt narodowych większość banków i instytucji jest zamknięta, podobnie jak wiele mniejszych sklepów.
1 stycznia: Nowy Rok
Wielkanoc: niedziela i poniedziałek – pierwsza niedziela po pierwszej wiosennej pełni księżyca
1 maja: Święto Pracy
3 maja: Święto Konstytucji 3 Maja
Boże Ciało: czwartek dziewiątego tygodnia po Wielkanocy
15 sierpnia: Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny, Święto Wojska Polskiego (rocznica “cudu nad Wisłą”)
1 listopada: Dzień Wszystkich Świętych
11 listopada: Dzień Niepodległości
25, 26 grudnia: Boże Narodzenie
Pytania z historii Polski:
966 Mieszko I (pierwszy władca polski) przyjmuje chrzest i poślubia księżniczkę czeską – Dobrawę. Jest to pierwszy krok w chrystianizacji pierwotnie pogańskiego narodu polskiego.
997 Św. Wojciech, biskup praski, podejmuje misję chrystianizacji plemion pruskich zamieszkujących północną część kraju. Z jego inicjatywy powstaje Gdańsk. Zabity podczas pełnienia misji, zostaje ogłoszony pierwszym polskim świętym. Jego prochy otoczone zostały szczególnym kultem i spoczęły w Gnieźnie, gdzie 3 lata później ustanowiono pierwsze arcybiskupstwo.
1025 Bolesław Chrobry zostaje koronowany na pierwszego króla polskiego, dzięki wsparciu Ottona III, cesarza rzymskiego narodu niemieckiego. Dowodem dobrych stosunków między obu władcami był zorganizowany w 1000 roku zjazd gnieźnieński.
1038 – 1050 Poznań i Gniezno zostają spustoszone przez księcia czeskiego, który pragnie pragnie zdobyć relikwia Świętego Wojciecha. Kazimierz Odnowiciel przenosi dwór królewski do Krakowa.
1109 Bolesław Krzywousty odnosi liczne zwycięstwa nad oddziałami niemieckimi, w wyniku których do Polski zostają przyłączone Śląsk i Pomorze. Do jego programu politycznego będzie się odwoływał rząd polski po II wojnie światowej, domagając się zwrotu ziem zachodnich jako pierwotnie polskich.
1226 Konrad Mazowiecki sprowadza do Polski Zakon Krzyżacki. Początkowo mają oni pomóc w podbiciu pogańskich Prusów. Z czasem Krzyżacy rosną w potęgę, ich obecność w kraju zaczyna zagrażać bezpieczeństwu Polski.
1241 Mongołowie najeżdżają Polskę (po zniszczeniu Kijowa i Rusi), siejąc spustoszenie w południowej części kraju. Dopiero na Śląsku udaje się powtrzymać ich ekspansję.
1333 Na tronie Polski zasiada Kazimierz Wielki, którego rządy rozpoczynają złoty okres w historii polskiego średniowiecza. Jemu zawdzięczamy rozbudowę Wawelu oraz powstanie pierwszej polskiej uczelni wyższej – Uniwersytetu w Krakowie, założonego w 1364 roku.
1386 Unia w Krewie wyznacza nowy kierunek polityki polskiej. Królewstwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie jednoczą się przeciw wspólnemu wrogowi – Zakonowi Krzyżackiemu. Na czele obu państw staje monarcha z dynastii Jagiellonów, który wybiera na swoją stolicę Kraków.
1410 Na polach pod Grunwaldem stoczono największą w historii średniowiecznej Europy bitwę między siłami Zakonu Krzyżackiego a zjednoczonymi oddziałami polsko-litewskimi. Potęga Krzyżaków zostaje ostatecznie złamana.
1466 Pokój między Polską a Zakonem Krzyżackim zostaje przypieczętowany traktatem w Toruniu, na mocy którego Polska zyskuje Prusy i Gdańsk.
1525 Sekularyzacja Zakonu Krzyżackiego. W następnym stuleciu król polski zezwala na połączenie Prus i Brandenburgii, które w przeciągu dwóch wieków urosną do rangi mocarstwa.
1543 Przewrót kopernikański. W dziele De Revolutionibus Mikołaj Kopernik przedstawia swoją teorię heliocentryczną głoszącą, że to Ziemia obraca się wokół Słońca, a nie odwrotnie, jak powszechnie uważano w średniowieczu. Ta rewolucyjna teoria została później potwierdzona przez Galileusza.
Ok. 1550 Gdańsk liczy więcej niż 30 000 mieszkańców, Kraków – 15 000 mieszkańców, Poznań – 5 000 mieszkańców, Wrocław (znajdujący się w tym czasie wraz ze Śląskiem pod panowaniem czeskim) – 20 000 mieszkańców. Warszawa jest na razie tylko małym miasteczkiem na Mazowszu. Wymiana handlowa koncentruje się głównie w Wolnym Mieście Gdańsku, przy czym podstawowym towarem eksportowym jest zboże – żyto (70%), natomiast bydło i futra stanowią 30% eksportu. Jedynie w Gdańsku produkuje się meble, zegary, piece itp.
1569 Unia lubelska. Z połączenia ziem Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego powstaje największe mocarstwo w Europie, w skład którego weszła także Ukraina.
1587 Zygmunt III Waza, syn króla Szwecji Jana III Wazy, zasiada na tronie Polski. Przenosi stolicę państwa do Warszawy ze względu na jej dogodne położenie w centrum kraju.
1610 Car rosyjski zostaje pokonany przez Polaków w bitwie pod Kłuszynem. W obliczu klęski bojarzy detronizują cara i wybierają na swojego władcę królewicza polskiego – Władysława IV. Jest to apogeum potęgi Rzeczpospolitej. Wkrótce Polska poniesie olbrzymie wydatki na wojny z Kozakami, Szwedami i Turkami, które zrujnują wielkie połacie kraju.
1652 Zostaje wprowadzona zasada liberum veto przyznająca każdemu z posłów na Sejm prawo do zrywania obrad i unieważniania podjętych uchwał jednym głosem. Ten symbol nieograniczonej wolności szlacheckiej będzie w praktyce uniemożliwiał sprawne funkcjonowanie Sejmu.
1655 Potop szwedzki. Karol X zajmuje Kraków i Warszawę, która staje się polem zaciętych walk (ginie ok. 80% mieszkańców). Punktem zwrotnym w wojnie jest bohaterska obrona Częstochowy, która uratowała się podobno dzięki interwencji Matki Boskiej. Madonna Częstochowska została koronowana Królową i Patronką Polski. Ostatecznie pokój polsko-szwedzki zawarto w Oliwie w 1660 roku.
1683 Odsiecz wiedeńska pod wodzą Jana III Sobieskiego. W historiografii uważana jest za jedną z najważniejszych bitew europejskich, gdyż zahamowała ekspansję Turków Otomańskich w Europie.
1721 Koniec wojny północnej, w której Polska staje po stronie Rosji przeciw Szwecji. W rezultacie wojny Imperium Rosyjskie staje się głównym graczem politycznym w tej części Europy.
1764 Na polski tron wstępuje Stanisław Poniatowski – oświeceniowy władca i słynny mecenas kultury pragnący powstrzymać upadek państwa.
1772 Pierwszy rozbiór Polski, w którym biorą udział Rosja, Prusy i Austria.
1791 Konstytucja 3 maja nadana przez króla Stanisława Poniatowskiego, pierwszy akt tego typu w Europie, drugi na świecie (po Stanach Zjednoczonych). Ustanawia dziedziczność tronu oraz znosi liberum veto.
1794 Powstanie kościuszkowskie. Walki przeciwko zaborcom nie przynoszą efektu, Warszawa i Kraków zostają przyłączone odpowiednio do Rosji i Austrii. Rok później w wyniku trzeciego rozbioru Polska znika z mapy świata.
1807 Pierwsza kampania napoleońska w Polsce. Polacy wspierają działania Napoleona, licząc na jego przychylność w sprawie niepodległości państwa polskiego. Rok później zostaje proklamowane Księstwo Warszawskie pod zwierzchnictwem cesarza francuskiego.
1810 W Żelazowej Woli przychodzi na świat Fryderyk Chopin – najwybitniejszy polski kompozytor, który po upadku powstania listopadowego udaje się na emigrację i ostatnie 18 lat swojego życia spędza poza ojczyzną.
1815 Po klęsce Napoleona pod Waterloo Rosja, Prusy i Austria zawierają Święte Przymierze, które ma za zadanie zachowanie równowagi w Europie. W wyniku postanowień kongresu wiedeńskiego powstaje Królestwo Polskie, zależne od Rosji, z osobną konstutycją nadaną przez cara Aleksandra I.
1824 Adam Mickiewicz – wieszcz narodu polskiego – udaje się na przymusową emigrację i nigdy już nie powraca do ojczyzny (umiera w 1855 roku na Krymie).
1830 Powstanie listopadowe – nieudana próba zrzucenia jarzma rosyjskiego. Ostatecznie zostaje stłumione we wrześniu 1831 roku.
1848 Pierwsze połączenie kolejowe między Warszawą a Wiedniem. Po Wiośnie Ludów zniesiono pańszczyznę na ziemiach zaboru austriackiego.
1863 Powstanie styczniowe – ostatni romantyczny zryw powstańczy przeciw rosyjskiemu zaborcy.
1893 Powstaje Liga Narodowa, jedna z pierwszych polskich organizacji politycznych.
1914 Początek I wojny światowej. Większość działań wojennych jest przeprowadzana na froncie wschodnim, który wejdzie w skład przyszłej niepodległej Polski.
1918 11 listopada ogłoszono niepodległość Polski. Józef Piłsudski zostaje Naczelnikiem Państwa. Granice państwa są jeszcze niestabilne, toczą się walki o tereny sporne z Ukrainą, Niemcami, Litwą i Czechosłowacją. W 1920 roku ma miejsce tzw. cud nad Wisłą, kiedy to wojska polskie powtrzymują marsz oddziałów bolszewickich pod Warszawą. Polska zajmuje rozległe terytoria na kresach wschodnich, okupuje Wilno i przejmuje jedną z części austriackiego Śląska (pozostała część Śląska zostaje przyłączona do Czechosłowacji).
1921 Konstytucja marcowa. Polska zostaje ustanowiona republiką (do 1926 roku). Podejmowane są liczne reformy skarbu, rozwija się górnictwo na Śląsku i powstaje pierwszy polski port w Gdyni. Sytuacja polityczna jest nadal niestabilna: pierwszy prezydent Polski – Gabriel Narutowicz – zostaje zastrzelony w Warszawie w 1922 roku, w 1926 roku Józef Piłsudski przeprowadza zamach stanu.
1939 1 września atakiem niemieckim na Westerplatte rozpoczyna się II wojna światowa, a 17 września wojska radzieckie przekraczają wschodnią granicę Polsce, anektując tereny kresów. Jest to konsekwencja paktu Ribbentrop-Mołotow zawartego 23 sierpnia między hitlerowskimi Niemcami a Związkiem Radzieckim. W wyniku kampanii wrześniowej Polska traci niezależność.
1943 Powstanie w getcie warszawskim (19 kwietnia) – heroiczny, lecz skazany na niepowodzenie, zryw powstańczy Żydów polskich. W konsekwencji wiele osób trafia do obozów koncentracyjnych w Treblince i Oświęcimiu. Pierwotnie w getcie zamknięto 450 000 osób, stopniowo ludność żydowską wywoziono do obozów koncentracyjnych w Treblince i Oświęcimiu. Powstanie przeżywa zaledwie trzysta osób, zaś getto warszawskie zostaje zrównane z ziemią.
1944 Powstanie warszawskie (1 sierpnia – 2 października). Jego głównym celem jest wyzwolenie stolicy spod władzy Niemców i zdobycie suwerenności. Powstanie zostaje stłumione, Warszawa obrócona w gruzy, a powojenny polski rząd tworzą komuści zależni od Związku Radzieckiego.
1945 Armia Czerwona wkracza na teren Polski. Rząd emigracyjny powraca z Londynu, jednakże Polska znajduje się pod radziecką dominacją. W wyniku przesunięcia granic Polski na zachód Polacy z dawnych kresów Rzeczpospolitej włączonych do Związku Radzieckiego zostają przesiedleni na tereny poniemieckie (Wrocław, Gdańsk, Szczecin).
1955 W odpowiedzi na powstanie NATO zostaje podpisany Układ Warszawski, porozumienie wojskowe państw Europy Środkowej i Wschodniej (NRD, Polska, Czechosłowacja, Węgry, Bułgaria, Rumunia, Albania) pozostających pod wpływem Związku Radzieckiego. W tym samym roku zakończono budowę Pałacu Kultury i Nauki, symbolu stalinizmu.
1956 W Poznaniu wybuchają strajki i manifestacje robotników przeciwko władzom. Po śmierci Stalina (1953) i w związku ze zmianami w ZSRR następuje zmiana polityki wewnętrznej w Polsce (odwilż gomułkowska).
1967 Koncert zespołu Rolling Stones w Pałacu Kultury i Nauki.
1978 6 października, kardynał krakowski, Karol Wojtyła, zostaje wybrany papieżem i przyjmuje imię Jan Paweł II. Jest pierwszym papieżem spoza Włoch od XV wieku. Jego pontyfikatowi przyświeca idea bliskości kościoła i człowieka, ochrony życia poczętego i godności jednostki ludzkiej. W czasie swojej misji apostolskiej odbywał wiele zagranicznych pielgrzymek.
1980 Strajki w Gdańsku zapoczątkowują falę manifestacji w całym kraju. Założony w Stoczni Gdańskiej NSZZ Solidarność utożsamia dążenia Polaków do uzyskania swobód politycznych i ekonomicznych. Organizacja ta błyskawicznie zyskuje zwolenników (w szczytowym momencie liczy 10 mln członków). Jej przywódca, Lech Wałęsa, z zawodu elektryk, otrzymuje w 1983 roku Pokojową Nagrodę Nobla.
1981 13 grudnia generał Wojciech Jaruzelski wprowadza stan wojenny. Zostaje zarządzona godzina policyjna, ograniczeniu ulegają prawa obywatelskie, wojsko kontroluje wszelkie formy działalności obywateli. Jak później będą tłumaczyć władze komunistyczne, stan wojenny miał zapobiec interwencji zbrojnej w Polsce przez pozostałe państwa Układu Warszawskiego.
1989 Obrady Okrągłego Stołu. Partia komunistyczna zezwala na wolne wybory, które wygrywają kandydaci bloku solidarnościowego. W rządzie zasiadają wyłącznie przedstawiciele Komitetu Obywatelskiego. Tadeusz Mazowiecki zostaje pierwszym niekomunistycznym premierem Polski. Rok później Lech Wałęsa wygrywa wybory prezydenckie. Sprawuje władzę tylko jedną kadencję, w 1995 roku nowym prezydentem zostaje Aleksander Kwaśniewski (wywodzący się z partii SLD), który odchodzi ze stanowiska dopiero w 2005 roku, po maksymalnym dopuszczalnym konstytucjnie czasie sprawowania prezydentury. W listopadzie 2005 roku zastępuje go Lech Kaczyński (wywodzący się z partii prawicowej).
1991 Rozwiązanie Układu Warszawskiego. Oficjalny koniec zimnej wojny.
1998 Polska przystępuje do NATO.
2004 1 maja Polska staje się członkiem Unii Europejskiej. Trudno dziś ocenić przyszłość Polski w strukturach europejskich. Polska odgrywała ważną rolę w historii Europy i w jakimkolwiek kierunku będzie podążać Unia, nasz kraj powinien wpływać na kształtowanie porządku na Starym Kontynencie.
2005 2 kwietnia, po długiej chorobie, umiera Jan Paweł II. Pomimo licznych sugestii i spekulacji do końca nie ustępuje z funkcji. Za pontyfikatu Jana Pawła II nastąpują ogromne zmiany w Watykanie, a także w postrzeganiu osoby papieża zarówno przez społeczność katolicką, jak i pozostałych chrześcijan oraz wyznawców innych religii. W pogrzebie Ojca Świętego na Placu Św. Piotra uczestniczy ok. 300 tysięcy wiernych oraz 200 prezydentów i premierów, a także przedstawiciele wszystkich religii świata, w tym duchowni islamscy i żydowscy. Następca Jana Pawła II, Benedykt XVI, zezwala na natychmiastowe rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego Karola Wojtyły.
2005 L ech Kaczyński, dotychczasowy prezydent Warszawy, pokonuje w wyborach prezydenckich kandytata liberałów, Donalda Tuska.
http://www.staypoland.com/historia-polski.htm
5.Kto był zwycięzcą w bitwie pod Grunwaldem? (1410 Na polach pod Grunwaldem stoczono największą w historii średniowiecznej Europy bitwę między siłami Zakonu Krzyżackiego a zjednoczonymi oddziałami polsko-litewskimi. Potęga Krzyżaków zostaje ostatecznie złamana.)
Kto był pierwszym królem Polski? (1025 Bolesław Chrobry zostaje koronowany na pierwszego króla polskiego, dzięki wsparciu Ottona III, cesarza rzymskiego narodu niemieckiego. Dowodem dobrych stosunków między obu władcami był zorganizowany w 1000 roku zjazd gnieźnieński.)
Testament Krzywoustego (W 1138 r., przed swą śmiercią, Bolesław Krzywousty wydał testament regulujący zasady następstwa tronu. Był on kompromisem, który godził jedność państwa z prawem każdego z książęcych synów do dziedziczenia ziemi. Princepsem (czyli księciem zwierzchnim, lub seniorem całej Polski) miał być każdorazowo najstarszy członek dynastii Piastów. Podstawę jego władzy stanowiła dzielnica senioralna obejmująca prawdopodobnie ziemie: krakowską, sieradzką, łęczycką, wschodnią Wielkopolskę (z Kaliszem i Gnieznem), Kujawy (z Kruszwicą) oraz kontrolę nad Pomorzem. Godność pierwszego princepsa przypadła Władysławowi, który otrzymał także (jako własną dzielnicę dziedziczną) Śląsk wraz z ziemią lubuską. Bolesław (Kędzierzawy) objął Mazowsze z częścią Kujaw, Mieszko III (Stary) – część Wielkopolski z Poznaniem, zaś Henryk – ziemię sandomierską (która najprawdopodobniej wydzielona została dla niego dopiero po śmierci Krzywoustego, nie zaś od razu w testamencie). Najmłodszy z braci, Kazimierz, pozostał bez własnej dzielnicy.)
Co się stało z Popielem? Przed wiekami, nad wodami Gopła wznosił się warowny gród Kruszwica. Rządził tu król Popiel – zły i okrutny, a jego miecz obficie spływał krwią poddanych. Do najbardziej niecnych czynów podjudzała go jednak żona Gerda, piękna i podstępna Niemka. To ona wymyślała coraz to nowe i okrutniejsze udręki dla ludu.
Miał król Popiel swą radę starszych, w której zasiadali jego stryjowie. Ale nie w smak mu było słuchać ich rad, a Gerda stale podsycała jego chełpliwość:
– Co z ciebie za król, mój Popielku, kiedy musisz dawać posłuch tym starcom – mówiła – Tyś król i pan, a starców trzeba się pozbyć, bo stracisz tron.
Nie minęło wiele czasu jak uradzili, że stryjów pozbyć się trzeba podstępem.
Przedtem jednak, bo tak kazał zwyczaj, Popiel udał się do siwowłosego wróża, by ten powiedział co się wydarzy, jaki będzie los króla i tronu. Długo czekał Popiel na wyrocznię, aż usłyszał:
– Królu, twoja władza jest silna, silna podstępem i orężem, ale ponad twoją władzę są myszy – i dodał – Panie, strzeż się myszy!
– Cóż pleciesz starcze, ja mam się bać myszy? – zdziwił się Popiel ja, który nie boję się wilków, żubrów i niedźwiedzi, mam się lękać małych myszy?
Nie przejął się Popiel tą wróżbą, która zdała mu się wielce śmieszną i wcale nie myślał zaniechać ułożonego planu pozbycia się stryjów. Gdy minęła pora zasiewów posłał umyślnych z pokłonami i zaproszeniem stryjów na zamek kruszwicki. Zdziwili się stryjowie, zastanawiali, ale w końcu uznali, że Popiel musiał się zmienić, pragnie zgody z rodziną i postanowili przyjąć zaproszenie. Przybyłych do Kruszwicy stryjów już na zamkowym dziedzińcu powitał Popiel uniżonymi przeprosinami:
Przyjmijcie stryjowie moja skruchę, zapomnijcie urazy. Kłaniam się waszej mądrości i o rady śmiem prosić. Najpierw jednak trzeba wam odpocząć i posilić się, bo strudzeni jesteście drogą – i dodał – Zapraszam stryjowie na ucztę pojednania.
Gerda, zawsze zimna i wyniosła, była teraz przymilna i z uśmiechem zapraszała do uczty, częstując gości dziczyzną, miodem i chłodnym piwem. Kiedy biesiadnikom miód uderzył do głów, odprawiła wszystkie sługi i sama przyniosła z piwnicy dzban przedniego miodu, który po drodze zaprawiła trucizną. Polała miód stryjom, skrzętnie omijając puchar Popiela.Pojął wtedy Popiel, że oto stało się i przeraził się tym czynem, ale było już za późno, bo po chwili goście zaczęli padać z ław. Zwijali się z okrutnego bólu, wydawali nieludzkie jęki i wołali z przerażeniem:
– Zdrada! Trucizną nas bratanek napoił! Pomsta mordercy! Najstarszy z nich, Mieszko, przed śmiercią jeszcze wychrypiał:
Chwilę jeszcze słychać było jęki i krzyki, aż nagle wszystko ucichło, tylko za grubymi murami wył wiatr, a niebo przecinały błyskawice. Gerda szybko wzięła się do dzieła, potrząsnęła oniemiałym Popielem i nakazała mu pomoc w uprzątnięciu ciał. Przywiązawszy każdemu kamień do nóg, pod osłoną nocy, wrzucali ciała stryjów do huczącego jeziora. Nazajutrz rano, nagabywani o gości opowiadali:
– Pewnie stryjom nie podobało się u nas.
– Wyjechali nocą, chociaż ostrzegaliśmy ich przed burzą. – Żeby tylko nic im się nie stało! Czyniono poszukiwania zaginionych, ale bez skutku.
Rozpaczały rodziny sądząc, że ich bliscy utonęli w czasie burzy podczas przeprawy przez Gopło… Ludzie z okolicy zaczęli się domyślać, że w zamku stało się coś strasznego, ale groźba śmierci zamykała im usta. Popiel, teraz już pewien swego tronu i bezkarny, łupił swój lud, coraz cięższe stosował kary i w coraz większe obrastał bogactwo, które trwonił na hulankach i pijaństwie.
I tak jakiś czas było i tak pewnie dalej by się działo, gdyby nie nadszedł czas kary. W zamku niespodziewanie pojawiły się myszy. Tysiące myszy, które dziwnie dysząc, maszerowały od strony jeziora. Na nic zdała się walka z nimi. Z każdej sieczonej na pół myszy pojawiały się dwie następne, a ilość ich wciąż rosła i rosła. Naraz Popiel pojął, że oto spełniła się klątwa stryjów i że z ich ciał lęgnie się ta złowroga plaga.
– Musimy uchodzić na wyspę, schronić się w wieży! – wołał Popiel.
Dopadli do brzegów jeziora, do łodzi. Wiosłując zaciekle, co sił uciekali przed goniącymi ich stworzeniami. Dopadłszy wreszcie wieży, zamknęli solidne, żelazem okute wrota, wdrapali się na sam szczyt i wtedy z ulgą odetchnęli:
– Tu jesteśmy bezpieczni, tu nas nie dopadną! Wychylił się jeszcze Popiel, spojrzał w dół i aż cofnął z osłupienia – myszy przepłynęły jezioro i obległy wieżę. Za chwilę drobnymi ząbkami przegryzły kute wrota i z piskiem pędziły w górę. W mgnieniu oka zjadły króla Popiela i jego żonę i… zaległa cisza. Jedynym dźwiękiem, który zakłócał nagłą ciszę był brzęk królewskiej korony, toczącej się po schodach wieży.
Przyszła zima, ziemię otulił kożuch śniegu, a kruszwicką okolicę ogarnął spokój. Niepokój ludzi budziła cisza jaka panowała na zamku. Już od dawna nikt nie wychodził, nie wyjeżdżali konni, nie unosił się dym z komina. Wreszcie młody kmieć odważył się pójść na zwiady i przyniósł przerażającą i zarazem radosną wieść:
– Król nie żyje! – W wieży tylko myszy grasują! – wołał radośnie – Patrzcie co zostało po Popielu! – wykrzyknął i podniósł rękę, w której trzymał koronę króla Popiela.
Taka była kara za podstępny i okrutny mord, za udrękę ludu i o tym opowiada huczące nocą jezioro.
