Дәрістің тақырыптық жоспары

СИЛЛАБУС

 

Пән: «Фармацевтикалық биотехнология»

Пән коды: ҒВ 3207

Мамандық: 5В074800 «Фармацевтикалық өндіріс технологиясы»

Оқу сағатының көлемі (кредиттің): 135 сағат (3 кредит)

Курсы және оқу семестр: 4 - VIIІ

 

Шымкент – 2016 ж.

Силлабус биохимия, биология және микробиология кафедрасымен 5В074800 «Фармацевтикалық өндіріс технологиясы» мамандығының оқу бағдарламасы негізінде құрастырылды.

 

Кафедра мәжілісінде талқыланды:

 

Хаттама № ___ “ __”________ 2016 ж

 

 

Биохимия, биология және микробиология

кафедрасы меңгерушісі, доцент м.а., б.ғ.к. __________ Бурабаев А.А.

 

 

7. Кафедра оқытушылары туралы мәлімет

Аты, жөні	Дәрежесі	Қызметі	Ғылыми тақырыбы	Қосымша ақпарат
Бурабаев А.А.	б.ғ.к.	Доцент м.а.	Фармакогенетикада ПТР тест жүйесін құрастыру	[email protected]
Алимжанова Г.Т.	-	Аға оқытушы	25 ғылыми мақала	[email protected]
Омарова Г.С.	-	Аға оқытушы	26 ғылыми мақала	[email protected]
Абдраманова А.А.	магистр	Оқытушы	8 ғылыми мақала	aigera_ @mail.ru

 

8. Байланыс ақпараты:

Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік фармацевтика академиясы, биохимии, биологии және микробиологии кафедрасы. Аль-Фараби алаңы 1, басты ғимарат, III-этаж, аудиториялар № 332, 334, 338.

Пәннің саясаты

· Студент түзілген кестеге сәйкес дәріс және тәжірибе сабақтарына қатысу міндетті;

· сабаққа кешікпеу;

· сабаққа арнайы киімді кию (халат, қалпак);

· сабақты жібермеу, ауырған жағдайда анықтаманы көрсету;

· жіберілген сабақтар оқытушының кестесі бойынша қабылданады;

· оқу процесіне белсенді араласу;

· академия ішкі тәртібіне бағыну және орындау;

· үй тапсырмалары мен СӨЖ жұмыстарын өз уақытында және нақты орындау;

· тапсырмалар орындалмаған жағдайда және дәріске себепсіз қатыспаған жағдайда қорытынды баға төмендетіледі;

· дәрістің айып балдары алынуы мүмкін: дәріс бір сабағына себепсіз қатыспаған жағдайда айып болы 0,66 %-дан аспайды және ол жіберілу рейтінгісінен алынады (қатыспаған сабақ саны көп болған жағдайда айып балы келесі жолмен есептеледі: жіберілген дәріс сабағының саны х 0,66).

· оқытушымен және курстастармен байсалды, ашық және сабырлы ара қатынас сақтау;

· кафедра мүлкіне ұқыппен қарау.

Бағдарлама

2.1 Кіріспе: «Фармацевтикалық биотехнология» пәні фармация және медецина бағытарының заманауй даму бағыттарын қарайды – биотехнологиялық әдістердің көмегімен (макро- және микроорганизмдерді, биокатализаторлар мен ферментерді және т.б.) алу биологиялық белсенді заттар мен сонымен қатар дәрілік өнімдер.

«Фармацевтикалық биотехнология» пәнін оқу барысында студентер ептілік пен биотехнологиялық әдістер көмегімен плазмидалар бөліп алу, бактериялармен жұмыс жасау, трансгенді өсімдіктер алу, өндіріс, биосинтез және биотехнологиялық өнімдер алу бағыттарында тәжірбиелік білім алады деп қарастыруда. Студентер дәрілік өнімдерді өндіруге қолданылатын құрал саймандар мен құрылғылар жөнінде және жұмыстың өткізілу барысынан белгілі бір білім алуы тиіс.

Биотехнологиялық өндіріс биологиялық нысан қатарында негізделген ферментерге, микроорганизмдерге, өсімдіктердің, жануарлардың жасушалары мен ұлпаларына.

Бұл бағдарлама студентердің медициналық биология, фармоцевтикалық, органикалық және неорганикалық химия, биохимия, биология, микробиология, генетика негіздері, ботаника, фармакогнозия, дәрілік өнімдердің технологиясы мамандықтарының теориялық және зертханалық бөлімдерінен фундаментальды дайындықтары бар деп қарайды.

Білім алу барысында студентер тек теориялық емес сонымен қатар зертханалық және практикалық жұмыстар жүргізеді, фармацевтикалық және медициналық бағыттар мен байланыстырып білімдерін нығайтады. Сабақта диагностикалық және профилактикалық, дәрілік препоратарды өндірудің негізгі биотехнологиялық әдістері беріледі.

Бағдарламада дәрілік технология және фармоцевтикалық ғылым мен биотехнологияның негізгі концепциялары көрсетілген.

Биотехнология мамандығының мазмұны биотехнологиялық дәрілік өнімдерге сонымен қатар генетикалық инженерия өнімдерінің сапасына Әлемдік денсаулық сақтау ұйымының (ӘДҰ) қоятын заманаұй талаптарын ескере отырып құрылған.

Бағдарлама студеентерде молекулярлық биология, биохимия, фармокология, физиология, микробиология пәндерінен теориялық базасын артыруға және клиникалық ойлау қабілетін құруға ықпал етеді.

 

2.2 Пәннің мақсаты: дәрілік өнімдер алудың жүйелі білімн, ептілік пен дағдылығын құру, сонымен қатар диагностикалық және профилактикалық өнімдерін синтездеу, трансформация, биологиялық және химиялық тәсілдерді байланыстыру.

2.3 Оқытудың міндеттері:

· Студентерді биотехнологияның теориялық негіздерімен, генетикалық инженерия, ұлпа өсінділері, даму жолдары, жаңа продуцентер құрудың физиологиялық бағыттары, халық арасында қолданылатын құнды өнімдерді синтездеу жолдарымен таныстыру;

· Биотехнологиялық үдерістерді үлгілеу негіздерімен таныстыру;

· Биотехнологиялық өндірістердің әдістері мен мүмкіндіктерінің қарқындылығы мен таныстыру;

· Экономикалық шығымның азайуының, микробиологиялық өнімнің, өсімдіктермен жануарлардың ұлпа өсінділерінің негізінде алынған құнды өнімдердің шығымын артыру мақсатында технологиялық үдерістердің өлшемдерін оңтайластыру әдістері және жолдары мен таныстыру;

· Студентерді микроорганизмдерді, жасушаларды анықтауға, құрылымдарын анализдеуге уақытша микропрепораттарды дайындау және микроскоптауға үйрету;

· Биотехнологияның медициналық биология аспектісінің көрінісін құру үшін, диагностикалық және прафилактикалық шаралар өткізгенге студентердің білімі мен ептілігің нығайту;

· Биотехнология мамандығы бойынша электрондық дерекқор және ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау ептілігіне үйрету;

2.4 Пәнді оқытудың соңғы нәтежесі:

Дублин дескрипторлары	ОҚМФА әзірленген мамандық құзыреттілігі	Пәнді оқытудың нәтижесі	Тұжырым дама бойынша оқытудың нәтижелері
А	Зерттеліп отырған саладағы алдыңғы қатарлы білім элементтерін қоса алғанда, сол салабойынша білімі мен түсінігін көрсете білу.	Жаратылыстану және арнайы ғылымдар саласындағы құзыреттілік	Біледі: - медициналық биотехнология объектілерін; - «штамм», «таза дақыл», «колония» ұғымдарын; - медициналық биотехнологияның даму этаптары мен жаңа бағыттарын; - биотехнологиялық жүйенің негізгі технологиялық сатыларын; - биотехнологиялық жүйенің қондырғылармен жабдықталуын; - дәрілік заттардың өндірісі мен бақылау сапасының GMP жүйесін; - аэробты және анаэробты микроорганизмдерді бөліп алу және дақылдау әдістерін; - үздіксіз культивирлеу жағдайындағы микроорганизмдер өсуінің ерекшеліктерін; - биосинтез өнімдерінің бөлінуін; - биоқауіпсіздік және оны іске асырудың халықаралық заң шығару базасын; - өзгергіштік пен тұқым қуалаушылық ақпараттың берілу механизмінің микробиологиялық әдістерін меңгеруді;
Кәсіпкерлік құзыреттілігі	ДДТ-ң өндірісіндегі технологиялық операцияларды оптимизациялау жолдарын біледі.
«Денсаулық адвокаты» құзыреттілігі	Биотехнологиялық өнім өндірісіндегі еңбекті қорғау, өндірістік санитария мен қауіпсіздік ережелерін біледі.
Компьютерлік және ақпараттық құзыреттілік	Биотехнологиялық өнім сапасын қамтамасыз ету бойынша ақпаратты өндеу принциптерін біледі
Кәсіби қызмет саласында мәліметтерді іздестіру, жинақтау, сақтау және өңдеу білімін көрсетеді
«Ғылыми зерттеу дағдылары» құзыреттілігі	Мәліметтерді ғылыми мақсатта іздестіру, жинақтау, сақтау және өңдеуді білетінін ұсынады
Мемлекеттік, орыс және шетел тілдерін (оқу бағдарлама көлемінде) біледі
«Коммуникативтік дағдылар» құзыреттілігі (мәдени құзыреттілік, сыни ойлау, жаңашылдық, командада жұмыс жасау қабілеті, шеттілділік құзыреттілігі)	Әдебиеттерді, мәліметтердің электрондық базаларын және компьютерлік арнайы бағдарламаларын пайдалана білетінін ұсынады
Мәліметтерді әр түрде (суреттер, графиктер, схемалар, кестелер) және әртүрлі тасымалдағыштарда (қағаз, электронды нұсқа) ұсына білетінін демонстрациялайды Алынған мәліметтерді сабақтарда, ғылыми үйірмелерде, семинарларда және т.б. презентация түрінде ұсына білуді демонстрациялайды
Кіші топтарда жұмыс істей білу, тақырып бойынша орындалған зертханалық жұмыс нәтижесін талқылай білу, дискуссия жүргізу қабілетін ұсынады
В	Осы білімі мен түсінігін кәсібидеңгейде қолдана білу	«Коммуникатив-тік дағдылар» құзыреттілігі (мәдени құзыреттілік, сыни ойлау, жаңашылдық, командада жұмыс жасау қабілеті, шеттілділік құзыреттілігі)	Әдебиеттермен, мәліметтердің электрондық базалары және компьютерлік арнайы бағдарламаларымен жұмыс істей алады
Мәліметтерді әр түрде (суреттер, графиктер, схемалар, кестелер) және әртүрлі тасымалдағыштарда (қағаз, электронды нұсқа), соның ішінде сабақтарда, ғылыми семинарлардапрезентация түрде көрсете алады
Жаратылыстану және арнайы ғылымдар саласындағы құзыреттілік	Істей, біле алады: - қоректік орталарды дайындауды; - қоректік орта және ауаның залалдылығын бақылауды; - беттік және түптік дақылдау әдістері арқылы биомассаны өсіруді; - дайын өнім алуды; - биосинтетикалық өндірісте жасуша дақылдарын қолдануды; - биотехнология әдістерін ішкі орта объектілерін био тазалауда және залалсыздандыруда қолдануды;
Кәсіпкерлік құзыреттілігі	Анықтамалық-нормативті құжаттарды, МФ, реферативті журналдарды және т.б. дұрыс қолдана алады.
«Денсаулық адвокаты» құзыреттілігі	Фармацевтикалық және медициналық өнім сапасын дұрыс бағалай алады.
Компьютерлік және ақпараттық құзыреттілік	Кәсіптік қызмет аумағында мәліметтерді іздестіреді, жинақтайды, сақтайды және өңдейді, соның ішінде компьютермен жұмыс жүргізеді
«Ғылыми зерттеу дағдылары» құзыреттілігі	Мәліметтерді ғылыми мақсатта іздестіру, жинақтау, сақтау және өңдеуді жүргізу ережелерін біледі
Отандық пен шетелдік ғылыми-техникалық әдібиеттерді талдап қажет ақпаратты жұмысқа сәйкес қолдана алады.
Мақалаларды, тезистерді, баяндамаларды талаптарға сай шет тілге аударады
С	Дәйектемелер құрастыру және зерттеп отырған саласындағы проблемаларды шешу.	Жаратылыстану және арнайы ғылымдар саласындағы құзыреттілік	Дұрыс аргументтерді келтіре алады: - нақты биообъект түрін дақылдауға қоректік ортаның түрі мен құрамына; - дақылдау жағдайына; - дақылдауәдістеріне; - дақылдауға арналған қондырғыларды таңдауда;
«Денсаулық адвокаты» құзыреттілігі	Микробиологиялық өндірісі өнеркәсібінде еңбекті қорғау, қоршаған ортаны қорғауды біледі және аргументтей алады
Компьютерлік және ақпараттық құзыреттілік	Өндірістік өнеркәсіп жағдайында дәрілік заттарды және медициналық өнімдерді ары қарай қолдануда құжаттарды дайындай алады және ақпаратты аргументті түрде өңдей алады
«Коммуникатив-тік дағдылар» құзыреттілігі	Кіші топтарда, бірігіп қойылған міндеттерді шешу қабілеттерін бағалай алады
«Ғылыми зерттеу дағдылары» құзыреттілігі	Мәліметтерді ғылыми мақсатта іздестіру, жинақтау, сақтау және өңдеуді жүргізе алады
Мемлекеттік, орыс және шетел тілдерін (оқу бағдарлама көлемінде) біледі
D	Әлеуметтік, этикалық және ғылыми көзқарастарды ескере отырып, пайымдаулар жасауға қажет ақпараттар жинауды және интерпретациялауды жүзеге асыру	Жаратылыстану және арнайы ғылымдар саласындағы құзыреттілік	- Қабілетті болып келеді: - - дәрілік заттар мен медициналық өнімдердің биотехнологиялық өндірісін негіздеу бойынша ақпаратты жинау мен талдауға; - - биотехнологиялық өнім өндірісі саласында этикалық, әлеуметтік және экономикалық аспектілерін қоса отырып негізгі мақсаттар мен міндеттерді интерпретациялауға; - - GMP халықаралық стандарты талаптарына сай биотехнологиялық өнім өндірісін ұйымдастырудың негізгі технологиялық параметрі мен жағдайларына интерпретация жасауға және баға беруге; - - биотехнологиялық өнім дайындау саласындағы жұмыстарды бағалауға және интерпретация жасауға;
«Коммуникатив-тік дағдылар» құзыреттілігі (сыни ойлау, жаңашылдық, командада жұмыс жасау қабілеті және т.б.)	Биотехнологиялық өнім дайындау және шығару, клиникаға дейінгі және клиникалық зерттеу жүргізу саласы туралы арнайы ақпарат жөнінде құпиялылығын сақтауға қабілетті
«Денсаулық адвокаты» құзыреттілігі	Биотехнологиялық өнім өндірісінде қолданылатын нормативтік құжаттарды, мемлекеттік стандарттарды фармакопеялық мақалаларды және т.б. білетін білімдерін көрсете алады
Е	Ақпаратты, идеяларды, проблемаларды және шешімдерді мамандарға да, маман еместерге де жеткізе білу қабілеттерінің болуын көздейді.	«Коммуникативтік дағдылар» құзыреттілігі (сыни ойлау, командада жұмыс жасау қабілеті және т.б.)	Студенттерге мәліметтермен (оқу, анықтамалық, ғылыми әдебиеттермен) жұмыс істей алу білімін және дағыларын беруге қабілетті
Жаратылыстану және арнайы ғылымдар саласындағы құзыреттілік	Зертханалық жұмыстарды жоспарлау және жүргізу туралы білімдері мен дағдыларын студенттерге, оқытушыларға, емтихан қабылдаушыларға беруге, бақыланатын фактілер мен құбылыстарды, олардың себебі мен салдарының арақатынасын түсіндіруге қабілетті
Кәсіпкерлік құзыреттілігі	Биотехнологиялық өнім өндірісі саласында, клиникаға дейінгі және клиникалық зерттеу жүргізу саласында инновациялық технологияларды әзірлеу және ендіру бойынша білімін студенттерге және басқа да қызығушылық танытқандарға беруге қабілетті
«Денсаулық адвокаты» құзыреттілігі	Биотехнологиялық өнім өндірісін регламенттейтін халықаралық стандарттарды, ҚР, НҚ, МФ стандарттарын және т.б. құжаттарды қолдану дұрыс қолдану туралы білімін беруге қабілетті
Компьютерлік және ақпараттық құзыреттілік	Өнімнің сапасын жақсарту үшін ақпараттық және коммуникациялық технологияларды тиімді қолдану туралы білімін беруге қабілетті
«Ғылыми зерттеу дағдылары» құзыреттілігі	студенттерге ғылыми зерттеу жүргізу әдістерін және алынған нәтижелерді интерпретациялауды үйретуге қабілетті
	Оқытудың дербес зейінін әрі қарай жалғастыру		Үздіксіз кәсіптік білімін жетілдіру

 

2.5 Реквизитке дейінгі: Химия-фармацевтік өндірістің процестері мен аппараттары, Экстракциялық препараттардың технологиясы, Тиісті өндірістік іс-тәжірибе, Дайын дәрілік заттардың технологиясы және биофармация

Шектес пәндер: Тиісті өндірістік іс-тәжірибе.

2.6 Реквизиттен кейінгі: «Фармацевтикалық өндіріс технологиясы» мамандығы бойынша магистратура пәндері.

 

2.7 Пәннің қысқаша мазмұны: Биотехналогияны оқу және ғылыми мамандық ретінде тану. Қысқаша тарихи анықтама. Бағыталған өнімдердің (дәрілік және ветеринарлық өнімдер, ас азықтары және т.б.) биотехнологиялық өндірістегі даму келешегі және қазіргі жағдайы.

Берілген қасиеттеріне сай бағыталған өнімдерді заманаұй жолдармен алу үшін (молекулярлық биология, биорганикалық химия, генетика, өндірістік микробиология, инженерлік ғылымдар және т.б.) фундаментальды ғылымдардың үлестері. Биотехнологияның медицинада, фармацияда, ветеринарияда, молекулярлық биологияда, ас өндірісінде, энергетикалық бағытта, металлургияда және т.б. жетістіктері. Биотехнологияның халық шаруашылығындағы түрлі бағытардағы негізгі даму жолдары. Қоршаған ортаны микроорганизмдер көмегімен бақылау. Қалдықсыз технология және оны ендіру келешегі.

Пәннің сағатын бөлу:

Курсы	Семестрі	Кредиті	Академиялық сағат саны	Барлығы	Бақылау түрі
Дәріс	Тәжірибелік сабақ	ОСӨЖ	СӨЖ
								Емтихан (компьют. тестілеу)

2.8 Тақырыптық жоспар (дәріс, тәжірибелік, семинар, лабораториялық): тақырыптар, өту әдісі және ұзақтығы, кеңес беру уақыты, аралық және қорытынды бақылау.

Дәрістің тақырыптық жоспары

 

№	Тақырыбы	Өткізу түрі	Ұзақ-тылы-ғы
	Кредит № 1	2 семестр
1.	Пәнге кіріспе. Медициналық биотехнология объектілері. Микробиологияның биотехнологиядағы рөлі. Медициналық биотехнологияның даму кезеңдері мен жаңа бағыттары. Медициналық және фармацевтикалық биотехнологияның міндеті мен мақсаттары.	Кіріспе
	Биотехнологиялық жүйенің жалпы сипаттамасы. Биотехнологиялық жүйенің негізгі технологиялық кезеңдері.	Шолу
3.	Биотехнологиялық жүйенің қондырғылармен жабдықталуы. Биосинтез өнімдерін бөліп алу, дайын өнімді алу. Биосинтетикалық өнеркәсібінде жасуша дақылдарын қолдану.	Шолу
4.	Дәрілік заттардың өндірісі мен бақылау сапасының GMP жүйесі.	Шолу
5.	Медициналық биотехнологияда ДНҚ рекомбинациялау әдістерін қолдану. Инсулин – ең алғашқы генді-инженерлік медициналық препарат. Рекомбинантты ДНҚ технологиясы немесе гендік инженерия.	Шолу
	Кредит № 2
1.	Стероидты гормондар биотехнологиясы. Стероидты гормондар биотрансформациясы.	Шолу
	Антибиотиктердің және продуценттердің жіктелуі. Антибиотиктер биотехнологиясы. Полусинтетикалық антибиотиктердің жеке технологиясы.	Шолу
3.	Ферменттер. Иммобилизденген ферменттер. Ферменттер өндірісі өнеркәсібінің биотехнологиялық әдістері.	Шолу
4.	Витаминдер биотехнологиясы. Витаминдердің жеке биотехнологиясы. Нормофлора препараттарының жалпы сипаттамасы.Нормофлора препараттарының өндірісі. Нормофлора препараттарының жеке технологиясы. БАЗ заттарын алу мақсатында органикалық байланыстардың микробиологиялық трансформациясы.	Шолу
5.	Амин қышқылы өндірісі. Амин қышқылы биотехнологиясы. Амин қышқылының жеке технологиясы.	Шолу
	Кредит № 3
1.	Дәрілік заттар иммунобиотехнологиясының негізгі ережелері. Моноклонды антиденелер, қолдану аумағы. Диагностикумдар.	Шолу
	Вакцина түзу.	Шолу
3.	Өсімдік жасушалары мен ұлпаларының дақылдары негізіндегі дәрілік заттар биотехнологиясы.	Шолу
4.	Өсімдік жасушалары мен ұлпаларының дақылдары негізіндегі дәрілік заттар жасау жұмысының кезеңдері.	Шолу
5.	Биотехнологияның заманауи сатыда әлемде және Қазақстанда одан-ары әлеуметтік-экономикалық даму аспектілері.	Шолу
	Барлығы: