Ндіргіш күштер және өндірістік қатынастар

Қоғамдық-экон/қ формацияның құрылымдық элементтері-өндіргіш күштер мен өндірістік қатынастар.Дамудың белг.бір деңгейіндегі өндіргіш күштер мен өндірістік қатынастардың қозғалысының бір тұтастығы мен әрекеттесуі өндіріс әдісін құрайды.Өндіріс қатынастардың жүйесі базис ретінде көрінеді,оның үстіне қондырма бой көтереді.

Қоғамдық-экон/қ формация теориясы қазіргі заманғы,тіптен бұрыңғы тарихи кезеңдердегі көптеген құбылыстар мен процестерді толық түсіндіре алмайды.Олардың ішінде:батыс елдерінің революциялық емес,эволюциялық сипатта дамуы,таптық қайшылықтағы мүдделердің маңызының төмендеуі,салт-дәстүрлер,дін,ұлттық психологияның ерекш,олардың материалдық өндірістік қатынастан тәуелсіздігі.Қазіргі даму бастаулары туралы ғылыми көзқарастар б/ша жүйенің біртұтастығы арқылы жүзеге асады.Адам мен табиғат арасында қайшылық жоқ,олардың арасындағы қатынастарды үйлестіруге қабілетті ұжымдық іс-әрекетті ұйымдастыру дамуға жағдай жасайды.

60.ЖҰӨ-ді өлшеудің негізгі әдістері. Жалпы ұлттық өнім-тек осы мемлекеттің аумағында орналасқан барлық отандық өндірушілердің ғана емес, сонымен қатар шет мемлекеттерде қызмет көрсететін, осы елдің өндірушілерінің де бір жыл ішінде өндірген тауарлар мен қызметтерінің ақшалай сомасы. ЖҰӨ-ді есептеудің екі әдісі бар; елдегі жасалған өнімге шығындар сапасыбойынша немесе өнімді өндіре нәтижесінде алынған табыстар сапасы бойынша. Ірінші әдіске келсек, «шығындар ағымы». Оны қолдана отырып, барлық шығындарды қоссақ, біз ЖҰӨ көлемін аламыз. Шығындар мыналардан тұрады: тауар мен қызметтерді сатып алуға үй шаруашылығының кеткен шығындары; станок, ғимарат, үй құрылысы және т.б.алу үшін кеткен инвестициялар; мемлекетің тауар және қызметті және трансферттік төлемдерге кететін шығындары; таза экспортты, яғни экспорт пен импорт көлемнінің арасындағы айырмашылық. Ұлттық өндіріс көлеміне тек сол елдегі өндірілген кіргендіктен, басқа елдердің шығындарын алып тастау керек. Екінші әдіске келсек-«табыстар ағымы». Оны қолдана отырып, егер барлық табыстарды қоссақ ЖҰӨ аламыз: табыстар мыналардан тұрады:жалақы, рента, процент, пайда. Табыс бойынша есептелген ЖҰӨ-ге жататындар жалақы, рента, процент, пайда, жанама салықтар және амортизациялық шығындар.

61. Қазақстан Республикасының бәсекеге қабілеттілігін дамыту жолдары және оның тиімділігін арттыру. Қазақстан Республикасының экономикалық даму жолындағы көптеген белестер ойдағыдай жүзеге асып отыр. Қазақстанның 2003-2015 жылдарға арналған индустриалды-инновациялық даму бағдарламасы мемлекеттің экономикалық саясатын қалыптастыра отырып, ел экономикасының шикізаттық даму бағытынан арылып, өңдеуші өнеркәсіптерді дамыту жолымен экономика саласын диверсификациялау жолымен тұрақты даму жолына қол жеткізуді көздейді. Осындай бағдарламалар арқылы менің ойымша, еліміздің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға болады. Қазір Қазақстан, «Қазақстан-2030» Стартегиясын негізге ала отырып өзінің алдына он жыл ішінде әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру жөнінде өршіл мақсат қойып отыр. Өткен жылдардағы стратегиялық жоспарлаудың оңды тәжірибесін пайдаланып, біз әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясын жасадық. Онда дамудың жеті басым бағыты айқындалды, олардың жүзеге асуы алға қойған міндеттерді шешуге жағдай туғызатын болады. Осы жайлы мен елбасымыз Н.Назарбаевтың халыққа жолдауынан үзінді жазып кетсем: «Біз қатаң бәсекеге әзір тұрып, оны өз мүддемізге пайдалана білуіміз керек. Қазақстан көп тарапты халықаралық экономикалық жобаларға белсене қатыса алады, қатысуға тиіс те, өйткені олар біздің жаһандық экономикаға кіргізуімізге жәрдемдеседі әрі сол арқылы біздің қолайлы экономикалық-географиялық жағдайымызға және қолымыздағы ресурстарымызға сүйенеді.» алдағы онжылдықта жаңа технологиялық сипатты дамудың шешуші бағыттара био-және нанотехнологиялар, жасанды интелект жүйелері, қуат үнемдеуші технологиялар болып табылады. Өндірісті автоматтандыру, космостық технологиялар, күні бұрын белгіленген қасиеттерімен ерекшеленетін құрастырмалы материалдар өндірісі, ядролық энергетика әрі қарай дамытылады. Өндірісті одан әрі интеллектендіру, үзіліссіз инновациялық үрдіске көшу жүзеге асырылады. Білімге негізделген жаңа үлгідегі қоғамға біртіндеп көшу аяқталады. Менің өз ұсынысым бәсекелестікті арттыру үшін биотехнологияны, нанотехнологияны, космостық қызмет және ақпараттық-байланыс технологиялары секілді ғылыми-технологиялық бағыттарда нақты нәтижелерге жету керек.