Прававое афармленне фарсіраваннага будауніцтва "сацыялізму"

 

48.Канстытуцыя БССР 1937 года аб грамадскім і дзяржауным ладзе.

+ 49.Канстытуцыя БССР 1937 года: правы і абавязкі грамадзян, выбарчая сістэма.

19 февраля 1937 г. 12 Всебелорусский съезд Советов принял новую Конституцию, которая состояла из 11 глав, 122 статей.

Законы СССР были обязательны на территории республики. Гражданин БССР являлся и гражданином СССР. Суверенитет республики был ограничен, т.к. все наиболее важные вопросы государственной жизни были отнесены к компетенции Союза.

Высшим органом власти в республике провозглашали Верховный Совет, который избирал Президиум и создавал Правительство – Совет Народных Комиссаров.

Впервые Конституция содержала разделы о бюджете республики, суде, прокуратуре, хотя строились они в соответствии с общесоюзным законодательством.

Многие положения Конституции только декларировались (например, свобода слова, печати и т.д.). На практике подавлялись любые проявления, которые не совпадали с курсом парии и правительства.

Существенным образом была изменена избирательная система. Провозглашалось, что выборы депутатов во все Советы трудящихся осуществляются на основе всеобщего, рваного и прямого избирательного права, при тайном голосовании. Конституцией БССР был утвержден герб, флаг республики, т.е. символы белорусской государственности, а также столица.

 

50.Судовы лад і пракуратура Беларусі у 30-я гады.

 

51.Змены ў праве ў 30-я гады..

 

52.Масавыя рэпрэсіі на Беларусі у 1930-я-1950-я гады.

 

53.Уз"яднанне Заходняй Беларусі з БССР.

 

В соответствии с Рижским мирным договором от 18 марта 1921 года между РСФСР и УССР с одной стороны, и Польшей, с другой, Западная Беларусь оставалась в составе Польши.

28 августа 1939г. в условиях обострившейся международной обстановки правительство СССР подписало договор с Германией о ненападении и секретный дополнительный протокол, по которому территория Польши и других стран делились на сферы влияния СССР и Германии. Западная Беларусь и Западная Украина признавались сферой интересов СССР.

1 сентября 1939 года гитлеровская Германия напала на Польшу, а 17 сентября Красная Армия перешла советско-польскую границу и начала освобождение западной Беларуси и Западной Украины. 25 сентября советские войска полностью заняли Западную Беларусь и остановились на линии Гродно – Брест. 25 сентября 1939г. в Бресте состоялся совместный парад советский и немецких войск, после которого немецкие части отошли за р. Буг.

На всей территории западной Беларуси начинают образовываться временные органы власти, а 22 октября на основе советской избирательной системы были проведены выборы в Народное собрание Западной Беларуси.

Народное собрание начало свою работу в Белостоке 28 октября 1939 г. На повестке дня стояли вопросы:

О государственной власти.

О вхождении Западной Беларуси в состав БССР.

О конфискации помещичьих земель.

О национализации банков и крупной промышленности.

Декларация народного собрания стала правовой основой для принятия 2 ноября 1939г. Верховным Советом СССР постановления «О включении Западной Беларуси в состав Союза ССР и объединением ее с БССР».

14 ноября Западная Беларусь вошла в состав БССР. В результате объединения территория БССР увеличилась с 125,6 тыс. кв. км. до 225,6 тыс. кв. км., население республики с 5млн.562 тыс. человек до 10 млн. 239 тыс.

В конце 1939г. в Западной Беларуси было введено новое административно-территориальное деление: области, районы, сельсоветы и образовано 5 областей: Барановицская, Брестская, Виленская, Пинская и Белостоцкая.

В марте 1940г. состоялись первые выборы в ВС СССР и ВС БССР.

Вместе с тем, нельзя не отметить и тот факт что ликвидация польской системы управления и хозяйствования сопровождались неоправданными репрессиями – выселение в восточные районы СССР части иностранных крестьян, лесников, чиновников и помещиков. Всего вместе с семьями в западной Беларуси от репрессий пострадало больше 100 тыс. человек.

Таким образом, к октябрю 1939 г. произошло завершение процесса территориальной консолидации белорусской нации в ее этнографических границах.

 

 

54.Вялікая Айчынная вайна: змены ў праве.

 

55.Вялікая Айчынная вайна: акупацыйны рэжым на Беларусі.

 

56.БССР - суб"ект міжнароднага права.

 

 

1 лютага 1944 г. Вярхоўны Савет СССР прыняў Закон «Аб наданні саюзным рэспублікам паўнамоцтваў у галіне знешніх зносін і аб ператварэнні ў сувязі з гэтым Народна­га камісарыята замежных спраў з агульнасаюзнага ў саюз-на-рэспубліканскі народны камісарыят». Закон замацаваў права саюзных рэспублік наладжваць непасрэдныя сувязі з замежнымі дзяржавамі, заключаць з імі пагадненні і аб-меньвацца дыпламатычнымі прадстаўніцтвамі, У адпавед-насці з гэтым Законам 24 сакавіка 1944 г. быў утвораны Народны камісарыят замежных спраў БССР. 26 сакавіка 1946 г. ён быў ператвораны ў Міністэрства замежных спраў. Наркамат разгарнуў вялікую работу, пацвярджэннем чаму з'явіўся ўдзел БССР у стварэнні Арганізацыі Аб'яднаных Нацый і ў распрацоўцы яе Устава.

Рашэнне аб уключэнні БССР і УССР у лік дзяржаў-заснавальніц ААН было прынята адзінагалосна. 6 мая 1945 г. паўнамоцная дэлегацыя БССР на чале з наркамам замеж­ных спраў К.В. Кісялёвым прыбыла ў Сан-Францыска і 8 мая ўключылася ў работу канферэнцыі Арганізацыі Аб'ядна­ных Нацый.

26 чэрвеня 1945 г. упаўнаважаныя дзяржаў-заснавальніц, у тым ліку і БССР, падпісалі Устаў ААН, які 30 жніўня 1945 г. быў ратыфікаваны Прэзідыумам Вярхоўнага Савета БССР.

Удзел у рабоце ААН паклаў пачатак новаму этапу знеш-непалітычнай дзейнасці Беларусі, якая працякала ў адпа-веднасці з нормамі міжнароднага права і ажыццяўлялася ў розных міжнародна-прававых формах. Рэспубліка вяла знач-ную дыпламатычную перапіску, удзельнічала ў рабоце роз­ных міжнародных канферэнцый, была членам многіх між-урадавых арганізацый, мела дагаворную практыку, аказ-вала дапамогу краінам, якія сталі на шлях самастойнага развіцця. Органы знешніх зносін выступалі з дэкларацы-ямі, заявамі і адозвамі па агульных і асобных пытаннях міжнародных зносін. 3 цягам часу ўстанавіліся пастаянныя кантакты ўрада БССР з урадамі дзяржаў і міжнароднымі арганізацыямі.

Беларусь мела сваіх пастаянных прадстаўшкоу пры штао-кватэрах некаторых міжнародных арганізацый. Пастаяннае прадстаўніцтва нашай дзяржавы пры ААН і цяпер садзей-нічае абароне знешнепалітычных інтарэсаў рэспублікі ў розных органах Арганізацыі Аб'яднаных Нацый, дапама-гае ўступаць у дзелавыя кантакты з прадстаўнікамі іншых дзяржаў пры ААН. БССР мела пастаянных прадстаўнікоў пры еўрапейскім аддзяленні ААН і іншых арганізацыях у Жэневе, пры ЮНЕСКА ў Парыжы. Пэўныя функцыі рэс-публіканскага органа знешніх зносін выконвала і Паста­яннае прадстаўніцтва Саўміна БССР пры Саўміне СССР.

Дыпламатычныя зносіны БССР з замежнымі дзяржа-вамі ажыццяўляліся з дапамогай пасольстваў і місій СССР, хоць канстытуцыі БССР і СССР не змяшчалі якіх-небудзь палажэнняў, што перашкаджалі наладжванню і развіццю непасрэдных дыпламатычных сувязей БССР з замежнымі дзяржавамі.

У пасляваенны перыяд далейшае развіццё атрымалі міжна-родна-прававыя формы знешнепалітычнай дзейнасці БССР, такія, як непасрэдныя перагаворы з замежнымі дзяржавамі. Так, восенню 1944 г. праводзіліся беларуска-польскія перага­воры па пытанню змянення лініі дзяржаўнай граніцы.

Асобае месца ў дыпламатычнай практыцы БССР зай-мала заключэнне многабаковых дагавароў з замежнымі дзяржавамі. У 1940—80-я гг. рэспубліка ўдзельнічала больш чым у 300 розных міжнародных канферэнцыях. Сярод іх трэба адзначыць Парыжскую мірную канферэнцыю 1946 г., скліканую з мэтай выпрацоўкі мірных дагавороў з Балга-рыяй, Венгрыяй, Італіяй, Румыніяй і Фінляндыяй — бы­лым! саюзнікамі Германіі.

Удзел БССР у кадыфікацыі і развіцці міжнароднага права ажыццяўляўся ў ходзе дыпламатычных кансультацый і пера-гавораў з прадстаўнікамі розных дзяржаў, якія праводзіліся як на двухбаковай, так і на шматбаковай аснове. БССР заў-сёды брала ўдзел у розных міжнародных (міжурадавых) кан­ферэнцыях, што спецыяльна склікаліся для кадыфікацыі асоб­ных галін і інстытутаў міжнароднага права. Разам з дэлегацы-ямі СССР і УССР дэлегацыя Беларускай ССР удзельнічала ў рабоце Дыпламатычнай канферэнцыі па абароне ахвяр вай­ны, якая праходзіла ў Жэневе ў 1949 г.

У 1954 г. прадстаўнікі БССР удзельнічалі ў рабоце Гааг-скай канферэнцыі па абароне культурных каштоўнасцей у выпадку ўзброенага канфлікту, у 1958 і 1960 гг. — у Жэнеўскай і Брусельскай канферэнцыях па кадыфікацыі важнейшых норм дыпламатычнага права, у 1963 г. — у Венскай канферэнцыі па консульскіх зносінах і імунітэтах, а таксама ў канферэн­цыях па паветранаму праву ў Гаазе (1970), па праву міжна-родных дагавороў у Вене (1968—1969) і г. д.

Вялікай была дагаворная практыка БССР.

Беларуская дэлегацыя ўдзельнічала ва ўсіх чарговых і нечарговых сесіях Генеральнай Асамблеі ААН. Яе члены вылучаліся на розныя кіруючыя пасты ў Арганізацыі Аб'яд-наных Нацый, уключаючы пасады намесніка старшыні Ге­неральнай Асамблеі, старшынь, намеснікаў і дакладчыкаў галоўных камітэтаў Генеральнай Асамблеі, а таксама вы-біраліся ў склад розных камісій ААН.

Немалаважным з'яўлялася членства Беларускай ССР у спецыялізаваных установах ААН, створаных на аснове міжурадавых пагадненняў, — Сусветнай метэаралагічнай ар-ганізацыі (СМА), Міжнароднай арганізацыі працы (МАП), Міжнародным саюзе электрасувязі (МСЭ), Сусветным паш-товым саюзе (СПС), Арганізацыі Аб'яднаных Нацый па пы-таннях асветы, навукі і культуры (ЮНЕСКА), Міжнароднай арганізацыі грамадзянскай авіяцыі (ІКАО), Міжнародным агенцтве па атамнай энергіі (МАГАТЭ) і інш.

Прытрымліваючыся ва ўсіх пытаннях «узгодненай лініі сацыялізму», Беларуская ССР разам з СССР і УССР дабіліся прыняцця шэрага актаў у абарону інтарэсаў працоўных у капіталістычных і тых краінах, што сталі на шлях развіцця, а таксама цэлага шэрага дакументаў па раззбраенню.

Такім чынам, пасля ўступлення ў члены ААН БССР атрымала рэальную магчымасць лічыць сябе суверэнным і раўнапраўным удзельнікам міжнароднага права.

Улічваючы ўсё вышэйсказанае, можна з упэўненасцю сказаць, што Беларуская ССР атрымала рэальную магчы­масць ажыццяўляць знешнепалітычную дзейнасць толькі пасля прыняцця Закона ад I лютага 1944 г., хоць права выступаць на міжнароднай арэне яна мела яшчэ ў адпа-веднасці з Маніфестам ад 1 студзеня 1919 г. і Канстытуцы­яй 1919 г. (гл. падрабязней с. 112, 113), гэта значыць з дня свайго ўтварэння.

Аднак трэба адзначыць, што рэспубліка не была сама-стойнай у міжнародных зносінах і ўдзельнічала ў развіцці эканамічнага, культурнага і навуковага супрацоўніцтва з іншымі дзяржавамі толькі фармальна. Нягледзячы на юры-дычны статус суб'екта міжнароднага права, Беларуская ССР заўсёды дзейнічала ў рамках адзінай палітыка-ідэа-лагічнай лініі СССР, намечанай ЦК КПСС.

 

 

57.Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел БССР у пасляваенны перыяд.

 

58.Развіццё дэмакратыі ў 1950-я гады і пашырэнне правоў БССР.

 

59.Удасканаленне заканадаўства БССР у 1950-я-1980-я гады.

 

60.Канстытуцыя БССР 1978г.: гісторыка-прававая характарыстыка.