Қорек көзiнiң энергиясы есебiнен берiлген сигналдың қуатын арттыратын құрылғыны күшейткiш деп атайды. Ол әлсiз сигнал қорек көзiнiң қуатты энергиясын қабылдағышқа реттеп жеткiзiп отырады.
Күшейткiштiң негiзгi параметрлерi: кернеу бойынша күшейту коэффициентi , токты күшейту коэффициентi және қуатты күшейту коэффициентi .
Транзистордың күшейту қабiлетi 3 түрлі қосу әдiсiмен ғана жүзеге асады. Олар базасы ортақ (БО), эмиттерi ортақ (ЭО), коллекторы ортақ (КО) қосу әдiстерi. ЭО схемада ток пен кернеу күшейту коэффиценттерi үлкен және кiрiс -шығыс кедергiлерi орташа болады. Сол себептен бұл схема практикада басқа қосу әдiстерiне қарағанда көбiрек қолданылады. ЭО қарапайым RC- күшейткiш схемасы:
RБ1 RК Са2 Са1 Rr RБ2 RЭ Zж uшығ Еr СЭ |
1- сурет. RC- күшейту каскадтың принциптік схемасы
RС - каскадтың параметрлерiн, күшейту коэффициенттерiн және АЖС-ын анықтау үшiн оның айнымалы ток бойынша эквиваленттiк схемасын құрастырамыз. 2-суретте каскадтың толық эквиваленттiк схемасы келтiрiлген.
Са1 транзистор Са2 h21IБ Uкір RБ Скір rкір rшы Сшығ Rк СМ RЖ Uшығ |
2- сурет. Күшейту каскадының толық эквиваленттiк схемасы
Мұндай схемаларды қажетiне қарай ықшамдаса, яғни кейбiр элементтерiн елемесе, жүрiп жатқан процестердi талдау жеңiлдеу болады.
Са2 Iкір=IБ h21IБ rвх Rк С RН Iшығ |
3- сурет. Күшейткiштiң ықшамдалған эквиваленттiк схемасыКелтiрiлген схема бойынша жүктемедегi шығыс тогы жиiлiкке тәуелдi болып тұр. Жиiлiкке тәуелдi болатын элементтер С және Са2. Толық жиiлiк диапазонын үш аймаққа: орташа, төменгi және жоғарғы деп бөлiп, жеке-жеке қарастырады, өйткенi күшейту коэффициентi әр аймақта әртүрлi элементтерге тәуелдi.
Орташа жиiлiктер диапазонында Rк мен Rж - кедергiлерiмен салыстырғанда Са - сыйымдылықтың кедергiсi аз, ал С-сыйымдылықтың кедергiсi көп болғандықтан, бұл сыйымдылықтарды елемей мына эквиваленттi схеманы құрастырамыз.
R aoJx9+QOLvpBDLF0yEZsVnOyJC3FjIQ+8KdW/LnRXjwvbFZqE1P2uDYuUoZiHV+2+G59H8+qVhs+ /Q8AAP//AwBQSwMEFAAGAAgAAAAhAIZSCrffAAAACQEAAA8AAABkcnMvZG93bnJldi54bWxMj0FL w0AQhe+C/2EZwZvdJI2hxGxKKeqpCLaCeNtmp0lodjZkt0n67x1P9vh4w5vvK9az7cSIg28dKYgX EQikypmWagVfh7enFQgfNBndOUIFV/SwLu/vCp0bN9EnjvtQCx4hn2sFTQh9LqWvGrTaL1yPxN3J DVYHjkMtzaAnHredTKIok1a3xB8a3eO2weq8v1gF75OeNsv4ddydT9vrz+H543sXo1KPD/PmBUTA Ofwfwx8+o0PJTEd3IeNFxzlhlaAgidmA+1UaZSCOCtJlmoEsC3lrUP4CAAD//wMAUEsBAi0AFAAG AAgAAAAhALaDOJL+AAAA4QEAABMAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAFtDb250ZW50X1R5cGVzXS54bWxQ SwECLQAUAAYACAAAACEAOP0h/9YAAACUAQAACwAAAAAAAAAAAAAAAAAvAQAAX3JlbHMvLnJlbHNQ SwECLQAUAAYACAAAACEAP13GkwkJAAC1WAAADgAAAAAAAAAAAAAAAAAuAgAAZHJzL2Uyb0RvYy54 bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEAhlIKt98AAAAJAQAADwAAAAAAAAAAAAAAAABjCwAAZHJzL2Rvd25y ZXYueG1sUEsFBgAAAAAEAAQA8wAAAG8MAAAAAA== ">
h21IБ Uкір rкір Rк RЖ Iшығ |
4- сурет. Орташа жиiлiк диапазонындағы күшейткiштiң эквиваленттiк схемасы
Схемадан:Uкiр =Iб rкiр;
екенін табамыз.
Шығыс тогы: , осыдан
;
,
мұндағы 0 белгiсi - орташа жиiлiктер диапазонын бiлдiредi.