Лабораториялық жұмыс №5
Жұмыстың мақсаты: Тұрақты ток генераторның жұмыстық қасиеттерін тәжрибе арқылы сипаттамаларын түсіру жолымен зерттеу.
Жұмыстың бағдарламасы
1. Тұрақты ток генераторын (ТТГ) эксперимент арқылы зерттеу үшін схеманы, жұмыс барысында пайдаланылатын модулдер құрамын және атқаратын жұмысын оқып білу.
2. Лабораторияда әрбір тәжрибені өткізу үшін қажетті схеманы жинап және қосып байқаңыз.
3. Параллель (тәуелсіз) қоздырылатын ТТГ қоздырушы тізбектегі реттемелік кедергі 
болған кездегі шықпалық сипаттамасын түсіріңдер 
4. Тәуелсіз қоздырылатын ТТГ бос жүріс сипаттамасын 
түсіріңдер, бұл кезде 
және 
5. Тәуелсіз қоздырылатын ТТГ қысқаша тұйықтау сипаттамасын түсіріңдер, бұл кезде 
және
6. Тәуелсіз қоздырылатын ТТГ шықпалық сипаттамасын тұрғызыңдар , бұл кезде 
7. Тәуелсіз қоздырылатын ТТГ реттемелік сипаттамасын тұрғызыңдар 
бұл кезде 
8. Эксперимент нәтижесін өңдеңдер және жұмыс бойынша есеп беруге дайындалыңдар.
Жұмысқа түсінік беру
Лабораториялық жұмыста келесі модулдер пайдаланылады:
- стендті қоректендіруші модуль (МПС);
- қоректендіруші модуль (МП);
- қосымша кедергілер модулі №1 (МДС1);
- қосымша кедергілер модулі №2 (МДС2);
- күштік модуль (СМ);
- өлшеу модулі (МИ).
Электрмашиналық агрегат құрамына тұрақты ток генераторы (М2),
айнымалы токтың асинхронды машинасы (М1) және айналу жиілігінің импульстік датчигі (М3) кіреді.
1. Парарелль қоздырылатын ТТГ шықпалық сипаттамасы
Параллель қоздырылатын тұрақты ток генераторның шықпалық
сипаттамасы 
тәуелділігін көрсетеді, бұл кезде және болады және оны кернеуді азайту арқылы түсіреді. Шықпалық сипаттаманы түсіру үшін қажетті схема 1 суретте көрсетілген.
1 сурет. Параллель қоздырылатын ТТГ шықпалық сипаттамасын түсіру үшін арналған схема.
Жетектік қозғалтқыш ретінде үш фазалы кернеуден 
қоректенетін, қысқаша тұйықталған роторлы асинхронды электр қозғалтқышы М1 қолданылады.
Тұрақты тоқ генераторның якорь тізбегі МДС1 реттелетін кедергілеріне қосылады. Қоздырушы орама LM якорь тізбегіне параллель жалғанады.
Жетектік қозғалтқыштың статор тоғын 
, жүктеме тогын 
және генератордың кернеуін 
бақылау үшін өлшеу модулінің ~ А, =A, =V тілдік аспабтары пайдаланылады.
Тәжрибе келесі ретпен жүргізіледі:
- МДС1 модулінің SA1 ауыстырып қосқышын «
» қойыңдар;
- Қоректендіруші модулдің QF1 және QF2 автоматтарын қосыңдар.
Генератор жүктеме ажыратулы тұрған кезде айналысқа келтіріледі. Генератордың қысқаштарындағы кернеуді бақылайды. Егер кернеу болмаса, онда ол қоздырғыш орама тогын тудырған магнит ағынының, қалдық магнит ағынына қарсы бағытта болатынын білдіреді, сондықтан QF1 және QF2 автоматтары ажыратулы тұрған кезде тұрақты ток машинасының қоздырғыш орамасының полярлығын ауыстыру керек. Жүктеме тогы 
болған кездегі генератордың кернеуін 1 кестеге жазады;
- бос жүріс мәнін түсіргеннен кейін МДС1 модулнің SA1 ауыстырып
қосқышымен кедергіні азайтып, жүктеме тогын өсіру керек. Жүктеме тогын 1,5 А дейін өзгертіп, тәжрибе мәндерін 1 кестеге жазу керек.
