Парт. система – это объед.е-ние взаимосвязанных партий, стремящихся к удержанию и осуществлению власти. Тип ПС зависит от степени зрелости населения, соотнош-я классовых сил, форм и методов политич. борьбы, ист. р-я, нац-ного состава насел-я, религии.
Типы ПС по кол-ву: *Монопартийные: 1.однопартийн. (СССР); 2.многопартийн. (в Конст. закреплена роль одной партии) (Комунист.партия Китая КПК). *Двухпартийн. (Великобр., США). В ФРГ сущ-ет с-ма «2,5 партий»: ХДС (+ своб.демакр.партия Герм-и), ХСС (христ. соц-ный союз) (+ коммунист.демокр.партия Герм-и) + «зелёные». *Многопартийн.: 1.с фиксиров.кол-вом партий (трёхпартийн.с-ма Индонез.); 2.с множ-вом партий разн.соц.ориентации (Ит., Фр.).
Типы ПС в зависимости от соотношения партий с различным политическим статусом: мажоритарные (Единая Росия), доминирующие и коалиционные;
Типы ПС в зависимости от устойчивости партийной структуры и межпартийных отношений: стабильные и переходные;
Типы ПС в зависимости от характера межпартийных отношений: конкурентные и неконкурентные.
Существенное влияние на характер деятельности политических партий оказывают средства массовой информации.
Партии нуждаются в гибкой организационной модели, открытой по отношению к людям, дифференцированной и разветвлённой по способам организации, по функциям и компетенциям; партии должны чутко реагировать на изменения в обществе и взаимодействовать с ним. Партия должна уметь не только уметь прислушиваться к чётко выраженным требованиям, но и активно действовать, чтобы выявлять и защищать весь комплекс требований её сторонников, расширять их ряды.
15. Станаўленне шматпартыйнай сістэмы ў РБ
Працэс стварэння і дзейнасці палітычных партый у нашай краіне рэгламентуецца Канстытуцыяй, Законам аб палітычных партыях, дэкрэтам прэзыдэнта РБ №2 (1999г.). У 1991 г. у Беларусі было 15 партый, 1995 г. – 34, 1998 – 46 і 1000 грамадскіх аб'яднанняў, 2000 г. – 18 партый.
На сённяшні дзень у Беларусі дзейнічаюць наступныя палітычныя партыі: Аб'яднаная дэмакр. партыя Бел. (1-я афиц. зарэг. партыя), Аграрная партыя, Беларуская партыя "Зялёныя", Беларуская партыя жанчын "Надзея", Беларуская партыя працы, Беларуская патрыятычная партыя, Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя "Народная грамада", Беларуская сацыяльна-спартыўная партыя, Беларуская экалагічная партыя "БЭЗ", Камуністычная партыя Беларусі, Кансерватыўна-хрысціянская партыя "БНФ", Ліберальна-дэмакратычная партыя, Партыя Беларускага народнага фронта, Партыя камуністаў Беларуская, Партыя "Беларуская сацыял-дэмакратычная Грамада", Рэспубліканская партыя, Рэспубліканская партыя працы і справядлівасці, Сацыял-дэмакратычная партыя народнай згоды.
Як адзначае палітолаг Я.Сапёлкін, беларускае грамадства знаходзіцца на шляху фарміравання шматпартыйнасці, якая развіваецца вельмі супярэчліва і мае свае асаблівасці. Па-першае, у Беларусі ствараецца не толькі новая палітычная сістэма, але і новыя эканамічныя адносіны. У сацыяльнай структуры грамадства пераважаюць залежныя ад дзяржавы работнікі. Колькасць уласнікаў вельмі невялікая. Пакуль што ў краіне адсутнічае паўнавартасная база для шматпартыйнасці. Па-другое, па колькаснаму складу большасць беларускіх палітычных партый малалікія. Прычыны гэтага розныя: недавер насельніцтва, перашкоды з боку ўладаў, страх людзей і г.д. Па-трэцяе, фарміраванне палітычных партый прыйшлося ў нашай краіне на перыяд татальнага крызісу грамадства, калі яшчэ не былі выяўлены інтарэсы і запатрабаванні сацыяльных груп, утварэнне партый апярэдзіла псіхалагічную падрыхтаванасць насельніцтва да ўсведамлення і ўспрыняцця перамен. На сёняшні дзень пераважная колькасць насельніцтва не ведае, якія партыі існуюць у дзяржаве, хіба за выключэннем БНФ і камуністаў.
Пры ўсёй адноснай шматвобразнасці партыйна-палитычнай палітры сённяшняга беларускага грамадства можна вызначыць тры групы палітычных партый:
а) партыі правага накірунку – у асноўным неаліберальнай, антыкамуністычнай і нацыянальна-патрыятычнай накіраванасці. Яны ў асноўным ставяць сваёй праграмнай мэтай развіццё Беларусі па заходнееўрапейскаму ўзору, захаванне незалежнасці і суверэнітэту. Гэта: КХП "БНФ, партыя БНФ, АГП.
б) дэмакратычныя партыі цэнтрысцкага характару, якія выступаюць за сацыяльна-арыентаваную рыначную эканоміку, правядзенне рэформ пры моцнай сацыяльнай абароне насельніцтва з боку дзяржавы. Гэта: БСДП "Народная грамада", СДП народнай згоды і інш.
в) партыі левага накірунку – камуністычнай, сацыялістычнай арыентаванасці: ПКБ, КПБ, РПТ і С і іншыя.
Нягледзячы на шматлікія перашкоды з боку афіцыйных уладаў у РБ паступова ідзе працэс станаўлення шматпартыйнасці.
