Рт және жарылыс қауіпі бар кәсіпорындардағы өрттер мен авариялар

Аса қауіпті, алдын ала болжауға болмайтын, ауыр зардапты өрттер мен жарылыстар өрт және жарылыс қауіпі бар кәсіпорындарда орын алады. Өрт және жарылыс қауіпі бар заттарды сақтайтын орын мен қоймаларда төтенше жағдайлар жиі орын алады. Өрт және жарылыс қауіпі бар заттарды көп көлемде сақтайтын қандай да бірқоймалардың зақымдануы жаппай өрттермен қатар жүріп, кәсіпорынның өндірістік және материалдық қорының 80-90% -ын жоюы мүмкін.

Қирау. Ғимараттардың, құрылыстардың және инженерлік тораптардың қирауы бейбіт кезеңде төмендегі себептерге:

· ескіру мен материал құрылыстарының коррозияға ұшырауына алып келетін табиғи факторлардың және олардың физика – механикалық сипаттамаларының төмендеу: әуе кеңістігінің, атмосфералық ылғалдықтың, жер асты суларының, жердің сортандануы мен отыруы, ауаның жағымсыз температурасы, жер қыртысындағы қаңғыма тоқтар, бөрененің шіруі және т.б. алып келетін биологиялық факторлар әсеріне;

· қирауға алып келетін: дауылдар, құйындар, цунамилар, нөсерлер, су тасқындары, су басулар, жер сілкіністері, опырылмалар, сел тасқындары, қардың құлауы және т.б. апаттарға;

· құрылыстар мен техникалық жүйелердің өндірістік – жобалаудағы ақауларынына: қарастыру мен жобалау кезіндегі қателіктер, құрылыс жұмыстарын жүргізудің немесе құрылыс материалдарының және конструкциялардың сапасыздығына;

· материалдарға және конструкцияларға технологиялық процестердің: қосымша жүктемелер, жоғарғы температуралар, дірілдер, тотықтырғыштар, булы газдық және сұйық агрессивті орта, минералды майлар мен эмульсиялардың әсеріне;

· құрылыстардың, техникалық жүйелердің пайдалану ережелерінің бұзылуы және осының салдарынан бензин буының, химиялық заттардың, газдың, дән элеваторларындағы және т.б. пайда болатын өрттер мен жарылыстар салдарына байланысты болады.

Құрылыстардағы ірі қираулардың сараптамасы көрсеткендей аварияның басты себебі – монтаждық – құрылыс жұмыстардың төменгі сапасы. Сондай – ақ металл және темірбетон конструкцияларының монтаж ережесінің бұзылуы, материалдарды басқа бір материалдармен алмастыру, ғимаратты (құрылысты) ірі ақауларымен пайдалануға беру, беріктік қорының жетіспеушілігі аварияға жиі алып келеді.

Ғимараттар мен инженерлік құрылыстардың кенеттен қирауы үлкен материалдық шығынға алып келеді, кей жағдайларда адамдардың құрбан болуымен қатар жүреді.

Транспорттагы төтенше жағдайлар. Транспорттық оқиғаларды топтастыру. ҚР трнспорт және коммуникация министірлігі бекіткен Транспорттық оқигалардың тергеуін сотпен жүргізу Ережесіне сәйкес ішкі су жолдарындағы транспорттық оқиғалар авариялар және эксплуатациялық оқиғаларға бөлінеді:

Аварияға жататындар:

· нәтижесінде адамдар қаза тауып немесе ауыр дене жарақатын алған транспорттық оқиғалар;

· толық конструкциялық қирау, құтқарумен бірге жүретін кемелердің суға батуы;

· бірінші кеме кірген кезден бастап, тап сол аймақтағы жолда немесе шлюзде 72 сағат және одан аса қозғалыстың тоқтауын алып келген, немесе кеменің гидротехникалық құрылыстың зақымдауы;

· транспорттық оқиға кезіндегі мұнайдың, мұнай өнімдерінің 10 тоннадан астам төгілуі;

· кеменің баска кемені зақымдауы.

Экстуатациялық оқигаларга жататындар:

туындаған салдарына тәуелсіз транспорттық оқиғалар, адамдардың өлімі мен ауыр жарақаттарынан болмауы, басқа кемелерге көмек көрсету, күшті зілзала әрекеттерінің нәтижесінде, мұзды жағдайда кемелердің жұмыстары кезінде.

Транспорттық авария - өзімен бірге адам өліміне, зардап шеккендерге ауыр дене зақымдануына соғатын, транспорттық құралдар мен ғимараттарды зақымдауға және жоюға немесе қоршаған табиғи ортаға шығын әкелетін транспорттық авария.

Қауіпті жүк - өздеріне тән құрамына сәйкес, тасымалдау немесе тиеу кезінде адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіп тудыру, қоршаған табиғи ортаны, транспорттық ғимараттарды, құралдар мен басқа да заттарды зақымдау және құрту мүмкіндігіне ие қауіпті заттар, материал, өнім мен өңдіріс қалдықтары.

Авиацияльқ транспорттагы төтенше жағдайлар. Авиациялық транспорттағы төтенше жағдайлар деп әуе кемелерінің ішінара немесе толық қирау жағдайын айтады. ТЖ басты себебі «адамдық фактор», авиапарктің, техниканың ескіруі болып табылады.

Авиациялық апат – адамдардың өлімі мен із – түссіз жоғалуына, зардап шегушілердің дене жарақатына немесе кеменің және ондағы тасымалданатын материалды құндылықтардың зақымдануына алып келетін, ұшу немесе пайдалану кезіндегі әуе кемесіндегі қауіпті оқиға.

Авиациялық авария деп адам шығынынсыз, алайда әуе кемесінің айтарлықтай зақымдануына алып келген авиа оқиғаны айтады.

Авиациялық сыну деп ұшу қауіпсіздігін төмендететін жағдайды айтады.