Эмбриогенездің бұзылуы нәтижиесінде туындайтын, дамудың туа біткен ақаулықтарын

2. +емдеудің эффектісі жайлы

227. Ауруларға диагноз қою, олардың алдын алу және емдеу үшін радиоактивтік заттарды және басқа иондаушы сәулелену көздерін пайдалану талаптары:

3. +денсаулық сақтау саласында бекіткен, пациенттердің радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі талаптарды қамтитын әдістерге (әдістемелерге) сәйкес келу керек

228. Иондаушы сәулелену көздерін пайдалану арқылы процедуралар жүргізетін медициналық ұйым жауаптылықта болады:

5. +пациент денсаулығына немесе өміріне келтірілетін ықтимал теріс әсер үшін себептік байланыс сот тәртібімен дәлелденсе

229. Радиациялық әсерден зардап шегушiлерге:

1. +радиациялық дозаның белгiленген мөлшерден артық сәуле алған адамдар

230. Азаматтардың радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы міндеттері:

3.+ азаматтық қорғау саласындағы ережелер мен нормаларды сақтау

231. Иондаушы сәулелендiру көздерiмен жұмыс iстеген кезде радиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге қойылатын талаптар:

1. +азаматтық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы талаптарын орындау

232. Радиациялық авария кезiнде радиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету жөнiндегi мiндетi:

3. +уәкiлеттi мемлекеттiк органдарға радиациялық авария туралы дереу хабарлауға

233. ДНҚ молекуласының зақымдануынан кейін қайта қалпына келуі:

1. + эксцизиялық репарация

234. Репарация механизмдерінің бұзылуының себебінен болатын аурулар:

1. +пигменттік ксеродерма

2. 235. ДНҚ репарациясы келесі ферменттердің қатысуымен жүреді:

+ДНҚ – полимераза, фотолиаза, лигаза

236. Гендік (нүктелік) мутацияның пайда болу механизмі:

+триплет, азоттық негіздер, нуклеотидтердің қосылуы

237. Мутацияның жіктелуі:

1. +спонтанды, жасанды, летальды

238. Мутация бөлінеді:

+геномдық, хромосомалық, гендік

239. Гендік мутация негізіне жататын, механизмдер:

1. +Жеке нуклеотидтер, азоттық негіздердің түсіп қалуы, нуклеотид жұптарының

алмасуы

240. Репликация қателіктері алып келеді:

+пиримидиннің пиримидинге, пуриннің пуринге, нуклеотид жұптарының алмасуына

241. Хромосомалық аурулар мутацияларымен байланысты:

1. +делеция, дупликация, хромосома транслокациясы

242. Гендік мутациялардың пайда болу себептері:

1. +репликация қателіктері, оқылу ретінің жылжуы, алмасулар, жеке нуклеотидтердіңқосылуы немесе жоғалуы

243. Хромосомалық аберрациялардың пайда болу себептері:

+делеция, дупликация, хромосома бөліктерінің транслокациясы

244. Генетикалық материалдыңтұрақтылығын қамтамасыз етеді:

1. +хромосомлардың диплоидты жиынтығы, кейбір гендер көшірмелерінің болуы, ДНҚ репарациясы

245. Қалыпты ДНҚ құрылысының бұзылуынан кейін қайтадан қалпына келуінің типтері:

+жарықтық, қараңғылық, ДНҚ –ның эксцизиялық репарациясы

246. Репарацияның биологиялық маңызы:

+гендердің қалыпты қызметінің қайтадан қалпына келуін, ДНҚ құрылысының бүтіндігін қамтамасыз етеді

247. Адамдағы полиплоидты мутация аяқталады:

4. +өздігінен болатын түсіктермен, зигота өлімімен, өлі туылуымен

248. Хромосомалық мутацияларға жататын транслокациялар:

1. +реципрокты, реципрокты емес, робертсондық

249. Рекомбинативті өзгергіштік үрдістерінде пайда болады:

+гаметогенез, жыныс жасушаларының пісіп жетілуі, мейоз

250. Қалыпты жасушаның ісік жасушасына (ісіктік трансформация) айналу процессі аталады:

4. + канцерогенез

251. Жасушаның трансформацияланған ісік жасушасына айналу себептері:

4. +жасушалардағы сомалық мутация

252. Қатерлі ісікке тән:

2. +моноклональды және ісіктің инвазивті өсуі

253. Жасушаның трансформацияланған ісік жасушасына айналуындағы алғашқы зақымданудың басталуы:

3. +геннің және хромосоманың зақымдануынан

254. Трансформацияланған ісік жасушаларына тән:

+жасуша массасының бақылаусыз көбеюі

255. Канцерогендік факторлардың әсері мынаған алып келеді:

3. +протоонкогендердің онкогенге айналуына

256. Протоонкогендердің онкогендерге айналу салдарынан жүреді:

2. +протоонкоген промоторының активтілігінің күшеюі

257.Жасушаның трансформацияланған ісік жасушасына айналуының себептері:

4. +ісіктің супрессор-гендерінің мутациясы

258. Жасушаның ісіктік трансформациясы сипатталады:

5. +р53 ақуызының активтілігінің төмендеуімен

259. Қатерлі ісік жасушаларының қасиеттері:

5. +бласттрансформациясы, бақылаусыз бөліну, моноклональді

260. Жасушаның ісіктік трансформациясы болып саналады:

1. +протоонкогендердің мутацисы, онковирустар, канцерогендік факторлар әсері

261. Қатерлі ісіктер сипатталады:

+моноклональдылығы, бақылаусыз бөлінуімен, инвазивті өсуімен

262. Жасушаның ісіктік трансформациясы алғашқыда зақымдануымен басталады:

1. +геномдар, гендер, хромосомлар

263. Жасушаның ісіктік трансформациясы сипатталады:

+жасушаның бақылаусыз бөлінуімен, сомалық мутациялармен, факторлар әсерімен, жасуша бөлінуінің жоғары болуымен

264. Канцерогендік факторлар әсері алып келеді:

+протоонкогендердің онкогендерге айналуына, жасуша трансформациясына жасуша бөлінуінің бақыланбауына

265. Протоонкогендердің онкогендерге айналуы салдары:

1. +протоонкоген промоторының алмасуы, протоонкогеннің промоторындағы мутация, протоонкогеннің промоторының белсенділігінің күшеюі

266. Қатерлі ісіктік жасушалар сипатталады:

1. +р53 генінің мутациясымен, р53 ақуызының белсенділігі және мөлшерінің төмендеуімен, жасушаның бақылаусыз бөлінуімен

267. Қатерлі ісік жасушаларының қасиеттері:

+моноклональдылығы, ісіктік жасушасының интенсивті пролиферациясы, қатерлі ісіктің өсуімен

268. Полимеразды тізбекті реакция (ПТР) қолданылады:

3. + ДНҚ бөліктерін көп мөлшерде көбейту үшін

269. Саузерн бойынша блот-гибридизация пайдаланылады:

+ ДНҚ фрагменттерді идентификациялау үшін

270. Полимеразалық тізбекті реакцияны (ПТР) пайдаланады:

3. +ДНҚ фрагменттерін көбейту, ДНҚ көшірмелерін көп мөлшерде алу, ДНҚ фрагменттерінің сандарын көбейту үшін

271. ДНҚ құрылысын зерттеу үшін қолданатын әдістер:

+молекулалық-биофизикалық, полимеразалыққараңғылық реакция, Сэттону

бойынша блот-секвенациясы

272. Саузерн бойынша блот-гибридизациясын қолданады:

+молекулалық-генетикалық әдістерінде, ДНҚ фрагменттерін идентификациялау үшін

273. ДНҚ секвенирлеу үрдісі:

5. +ДНҚ –ғы нуклеотидтер қатарларын анықтау және танып ажырату

274. Полимеразалық тізбекті реакция (ПТР) қолданылады:

1. +ДНҚ кесінділерінің көшірмелерін көп мөлшерде алу үшін, ДНҚ кесінділерін

амплификациялауда

275. Молекула-генетикалық зерттеу әдістерінің үрдістері:

3. +ДНҚ тізбегінің денатурациясы, фрагментациясы, амплификациясы, блоттинг, ДНҚ секвенирлеу

«Жалпы генетика негіздері»

276. Аллельді гендерге тән:

+бір геннің әртүрлі формалары, гомологты хромосомаларда орналасқан, бірдей белгілерге жауап береді

277. Аллельді емес гендерге тән:

+гомологтық хромосомалардың әртүрлі локусында орналасқан, әртүрлі белгілерге жауап береді

278. Плейотропияның анықтамасын беріңіздер:

1. +бірнеше белгі бір геннің әсеріне тәуелді болуы

279. Пенетранттық – бұл:

1. +осы белгінің дамуын бақылайтын геннің әртүрлі дараларда көрініс беру мүмкіндігі

280. Экспрессивтілік – бұл:

2. +әртүрлі адамдарда бір белгінің көріну дәрежесінің әртүрлі болуы

281. Ата – аналарының қан топтары II және III, гомозиготалы. Олардың балаларының кан топтары қандай болады:

5. + IV, IV

282. АВО жүйесі бойынша IV қан топты адамдардың генотипін, антиген және антиденелерімен бірге көрсетіңіз:

3. +I^A I^В, А,В

283. АВО жүйесі бойынша I және IV қан топты адамдардың генотипін, антиген және антиденелерімен бірге көрсетіңіз:

3. +I^o I^o, α, β, I^A I^В, А,В

284. Ұл баланың кан тобы бірінші, оның әкпесінің қан тобы-төртінші. Олардың ата-аналарының мүмкін болатын қан топтарын көрсетіңіз:

2. +II және III, екеуі де гомозиготалы

285. АВО жүйесіндегі II қан топты адамдардың генотипін, антигендері және антиденелерімен бірге көрсетіңіз:

3. +I^A I^O, А,β

286. Аллельдi гендердiң өзара әрекеттесуiнiң түрлерi:

2. +кодоминанттылық және аса жоғары доминанттылық

287. АВО жүйесі бойынша I қан топты адамдардың генотипін көрсетіңіз:

5. + ii

288.Эпистаз- бұл:

2. +аллельді емес гендердің әрекеттесуі, бір геннің екінші бір алелльді емес генді басуы

289. Адамның АВО жүйесі бойынша қан топтары бақыланады:

5. +рецессивті және доминантты аллельді гендермен

290. Гендердің өзара әсерлесуі нәтижесінде кодоминанттылық байқалады:

4. + доминантты екі ген де өз әсерін бірдей көрсетеді

291. Аллельдi гендердiң әрекеттесу түрлерi:

3. +кодоминанттылық және доминанттылық

292. Аллельдi емес гендердiң әрекеттесу түрлерi:

4. +полимерия және эпистаз

293. Адамның Х хромосомасында қанның ұюына анықтайтын 2 доминантты ген болады. (Н және А әріптерімен шартты белгіленген). Атосомды доминантты Р геніде тура сондай қызмет атқарады. Осы гендердің біреуінің болмауы гемофилияға алып келеді. Аутосомды Х^А, Х^Н және Р гендерінің өзара әрекеттесу түрін атаңыздар:

4. +комплементарлық

294. АВО жүйесіндегі адамның қан топтары екі доминатты I^А,I^В және рецесивті I^о аллелдерімен анықталады. IV қан тобы бар адамның генотипін және аллелдердің әрекеттесу типін анықтаңыз:

+көптік аллелизм және кодоминанттылық

295. Тауықтардың қауырсынының түсі екі доминантты аллельді емес гендердің өзара әсерлесуіне байланысты: С-гені пигменттің синтезделуін және I- гені пигменттің синтезін басып тастайды. Түрлі-түсті қауырсынды тауықтардың генотипін көрсетіңіз:

+iiCс

296. Тауықтардың қауырсынының түсі екі доминантты аллельді емес гендердің өзара әсерлесуіне байланысты: С-гені пигменттің синтезделуін және I- гені пигменттің синтезін басып тастайды. Ақ қауырсынды тауықтардың генотипін көрсетіңіз:

+ iicc, IiCc

297.Толық тіркес тұқым қуалауда, АаВвСс және ааввсс генотиптері бар даралар қандай типті гаметалар түзеді:

+авс және АВС

298. Бір хромосомада орналасқан гендер құрайды:

+тіркесу тобын

299. «Бомбей феномені» аллельді емес гендердің әрекеттесуінің қандай типіне жатады:

+рецессивті эпистаз

300.«Бомбей феномені» гендер әрекеттесуінің қандай түріне жатады:

+гомозиготалы жағдайдағы аллельді емес рецессивті эпистаздық гендер

301. Адамдарда интерферонның синтезделуі екі генмен бақыланады, оның біреуі 2 хромосомада, екіншісі 5 хромосомада орналасқан. Осы гендердің өзара әрекеттесу түрін көрсетіңіз:

4. + комплементарлық

302. Адамның қалыпты естуі екі аллельді емес доминантты (Д және Е) гендердің өзара әрекеттесуі нәтижесінде дамиды. Керең адамдардың генотипін көрсетіңіз:

5. +ddЕЕ және Ddеe

303. АВО жүйесі бойынша ІІ және III қан тобы адамдарының генотипін анықтаңыздар:

+I^B I^O және I^A I^A

304. Ата-аналарының қан тобы І. Балаларының қан топтары және генотиптері қандай болуы мүмкін:

4. +О (І) -гомозиготалар

305. Ата-анасы төртінші (АВ) қан тобы. Балалары қай қан тобы бола алады:

4. +II, III, IV

306. Ата-анасы екінші және үшінші қан тобы, гетерозиготалы. Балаларының қан топтары және генотиптері қандай болуы мүмкін:

3. + I – гомозиготалар, II, III, IV – гетерозиготалар

307. Ата-анасы бірінші және төртінші қан тобы. Балаларының қан топтары және генотиптері қандай болуы мүмкін:

5. +II және III - гетерозиготалар

308. Тышқандардың терісінің жабайы (сұр) түсі аллельді емес екі доминанты (А және В) гендердің комплементарлы әреккеттесуі нәтижесінде көрінеді. Сұр түсті тышқандардың генотипін көрсетіңіз:

+ АА ВВ, АаВв

309. Тышқандардың терісінің қара түсі доминанты гені –А, в- рецессивті ген мен өзара әсерлесу нәтижесінде көрінеді. Терісі қара түсті тышқандардың генотипін көрсетіңіз:

+АА вв, Аавв

310. Тышқандардың терісінің ақ түсі(альбинизм) рецессивті аллелді генге (а) байланысты, В-геніне тәуелсіз (доминанты немесе рецессивті). Альбинос тышқандардың генотипін анықтаңыз:

+аа ВВ, аавв

311. Доминантты эпистазда аллелді емес (I) геннің әсері, басқа доминанты, пигментті синтездейтін (А) генінің әсерін басып тастайды. Түрлі-түсті қауырсынды тауықтардың генотипін анықтаңыз:

1. +Aa ii, ААii

312. Кейбір жағдайларда әкелікті дәлелдеу үшін қан топтарын анықтау АВО жүйесіне негізделеді. Баланың қан тобы екінші - А (II), ал анасының қан тобы-үшінші – В (III). Екеуі де гетерозиготалы. Осы аталған баланың әкесі болмау үшін, мүмкін болатын әкесінің қан тобы қандай болуы керек:

+ O (I), B (III) – гомозиготалы, B (III) – гетерозиготалы,

313. Ерлі-зайыптылардың қан топтары екінші А (II) және үшінші - B (III). Әйелі – гетерозиготалы, күйеуі– гомозиготалы. Балаларының мүмкін болатын қан топтарын көрсетіңіз:

+III, IV

314. Ерлі-зайыптылардың қан топтары бірінші – О (I) және төртінші – АВ (IV). Балаларының мүмкін болатын қан топтарын көрсетіңіз:

+II,III

315. Ерлі-зайыптылардың қандарының тобы екінші топ- (II) А және гетерозиготалы. Олардың балаларының қандарының тобы қандай болуы мүмкін:

+I, II

316. Ерлі-зайыптылардың қандарының тобы бірінші - О (I) және екінші A (IІ) гетерозиготалы. Балаларының қан топтары қандай болуы мүмкін:

1. +I, II

317. Қан топтарының АВО жүйесі қандай әрекеттесуге мысал бола алады:

+ аллелді, доминантты және рецессивті гендерге

318. АВО жүйесі бойынша бірінші қан тобы сипатталады:

2. +генотиптегі екі рецессивті гендермен, антиденесі α және β

319. Аутосомды-доминантты тұқым қуалаушылық келесі түрде сипатталады:

2. +аутосомды гендермен белгілердің ұрпақтан ұрпаққа берілуі

320. Аутосомды-рецессивті тұқым қуалаушылық келесі түрде сипатталады:

4. +белгілердің гомозиготалы ата анасының екеуінен де берілуі

321. Аутосомды-рецессивті тұқым қуалау кезінде:

5.+ мутантты гені бойынша балалары гомозиготалы

322. АВО жүйесі бойынша О (І) топты адамның генотипін, эритроциттерінің және қан сарысуының беткейіндегі антидене құрамын анықтаңыз:

4. +екі рецессивті гендер, антиген жоқ және антидене α, β

323. АВО жүйесі бойынша А (ІІ) топты гомозиготалардың генотипінің құрамын, эритроциттердің және қан сарысуының беткейіндегі антидене құрамын анықтаңыз:

2.+екі доминантты гендер антиген А, антидене β

324. АВО жүйесі бойынша В (ІІІ) топты гетерозиготалардың генотипінің құрамын, эритроциттердің және қан сарысуының беткейіндегі антидене құрамын анықтаңыз:

3. +доминантты және рецессивті гендер, антиген В және антидене α

325. АВО жүйесі бойынша АВ (ІV) топтың генотипінің құрамын, эритроциттердің және қан сарысуының беткейіндегі атидене құрамын анықтаңыз:

2.+екі кодоминантты гендер, антигендерА,В, антидене – жоқ

326. АВО жүйесі бойынша қай қан топты даралар универсалды донорлар және реципиенттер:

4. +АВ (ІV) гетерозиготалар О (І)- гомозиготалар

327. Хромосомалық теорияның негізгі қағидалары:

+гендер хромосомада, бір сызықтың бойында орналасқан, тіркесуі күші гендер арақашықтығына байланысты

328. Аутосомды тұқым қуалауға тән:

3. +аутосомада орналасқан гендердің тұқым қуалауы, ата-ананың біреуінен немесе екеуінен ұлына және қыздарына берілуі

329. Аутосомды-доминантты тұқым қуалауға тән:

5. +аутосомада орналасқан гендердің тұқым қуалауы, әкесінен не анасынан ұл және қыздарына беріледі, гомо және гетерозиготалы жағдайда көріну

330. Аутосомды-рецессивті тұқым қуалауға тән:

1. +гендер аутосомада орналасқан, гендердің тұқым қуалауы ата-ананың екеуінен ұл және қыздарына беріледі, тек гомозиготалы жағдайда көріну

331. Аутосомды-рецессивті тұқым қуалауға тән:

5. +гендер аутосомада орналасқан, гетерозиготалы ата – аналардан, инбредті некелерден жиі беріледі, тек гомозиготалы жағдайда ғана көріну

332. Популяциядағы доминантты мутацияға қарсы табиғи сұрыпталу сипатталады:

+доминантты гендердің элиминациясы, жиілігінің және доминантты генді тасымалдаушылардың тіршілік қабілетінің төмен болуы

333. Мутациялардың сипаттамасы және неге әкеледі:

+жиілігінің төмендігімен, жаңа мутацияның рецессивті болуымен, генетикалық полиморфизмнің жоғарлауына және гомозиготалы жағдайда оларды тасымалдаушылардың тіршілік қабілетінің төмендеуіне

334. Мутациялар әкеледі:

+популяцияның генетикалық полиморфизмінің жоғарлауына, оларды тасымалдаушыларының тіршілік қабілетінің төмендеуіне

335. Элементарлы эволюциялық үрдістерге жататындар:

+гендер дрейфі, мутация, миграция, табиғи сұрыпталу

336. Популяциядағы генетикалық жүктің пайда болуы: (2)

+жаңа мутациялардың, гендердің жаңа комбинацияларының пайда болуы, кейбір генотиптердің тіршілік қабілетінің төмендеуі, олардың табиғи сұрыпталуы

337. Популяцияда генетикалық жүкті төмендететіндер:

+аутсорсинг, инбридинг, инцест,вирустық аурулардың тиімді профилактикасы

338. Популяцияның генетикалық жүгі ненің есебінде қалыптасады:

+өздігінен түсікке, өлі туылуға, тұқым қуалайтын ауруларға, кемтарлыққа әкелетін генетикалық зақымданулар

339. Популяциядағы табиғи сұрыпталудың әсерінен:

+тіршілікке қабілетті, өнімді ұрпақ қалдырағабейімді генотиптер сақталады

340. Миграция (популяция арасындағы гендер мен генотиптердің алмасуы) әкеледі:

+генетикалық полиморфизмнің, аллельдердің және генотиптердің әр түрлілігінің, гетерозиготалардың үлесінің жоғарлауына

341. Популяцияның гендер дрейфі (гендер жиілігінің кездейсоқ өзгерісі) байқалады және сипатталады:

+орташа популяцияларда, панмиксиямен, генетикалық полиморфизмнің төмендеуімен және инбридингтің жиілігімен

342. Популяцияда мутациялардың жиілігі жоғары болғанда:

+генетикалық полиморфизм жоғарлайды, тіршілікке қабілеті төмен генотиптер үлесі жоғарылайды, табиғи сұрыпталу қысымы жоғарылайды

343. Популяцияның генетикалық жүгі қалыптасады:

3.+өздігінен түсікке, өлімге және оларды тасымалдаушылардың тіршілік қабілетінің төмендеуіне әкелетін, денсаулыққа зиянды мутациялар әсер еткенде

344. Популяцияның генетикалық жүгіне жататындар:

5.+аурулардың тіршілік қабілетіне және ұрпақ қалдыруына әсер етпейтін дамудың туа біткен ақаулықтары

345. Популяцияны сипаттайтын демографиялық көрсеткіштер:

+ саны, жыныс құрамы

346. Популяцияның полиморфтығын, гетерогендігін жоғарлататын эволюциялық факторлар:

+ миграция, мутация

347. Популяцияның полиморфтығын, гетерогендігін төмендететін эволюциялық факторлар:

+гендер дрейфі, изоляция

348. Популяциядағы гендер жиілігінің сақталуын қамтамасыз етеді:

1. +табиғи сұрыпталудың, мутацияның, миграцияның болмауы

349. Таңдамалы неке, белгілері ұқсас адамдардың жиірек некелесуі қалай аталады:

+ассортативтіжәне таңдамалы неке

350. Харди-Вайнберг теңдеуінің орындалу шарттары:

+панмиксияның болуы, мутация, миграция, табиғи сұрыптаудың болмауы

351. Адам популяциясындағы панмиксияны төмендететін факторлар:

+оқшаулану,инбридинг, популяция саны аз

352. Қандас неке популяцияда алып келеді:

+гомозиготалардың жоғарылауына және ұрпақтық тіршілікке бейімділігінің төмендеуіне

353. Аутбридингтік некелерге жатады:

+ туыстық емес, кездейсоқ неке

354. Популяцияның гетерогендігін жоғарлататын эволюциялық факторлар:

+миграция, мутация, табиғи сұрыпталу

355. Популяциядағы даралардың бейімділігінің компоненттері болып саналады:

+ тіршілікке бейімділігі және өсімталдығы

356. Рецессивті ауруларда табиғи сұрыпталудың әсерінен жүреді:

+рецессивті аллельдің элиминациясы және оның жиілігінің төмендеуі

357. Доминантты аурулардың табиғи сұрыпталуы әкеледі:

4. +доминаннты гендер жиілігінің кемуі және олардың элиминациясы

358. Жаңа туылған балалардың гемолитикалық аурулары табиғи сұрыпталудың қандай әсеріне мысал болады:

+ гетерозиготтарға қарсы