1. 3 , , , .
2. is, ea, id qui, quae, quod , . , 酻 , .., .
e.g. Is fecit, cui prodest. , .
3. : , , .. Qui /Quod , , , / , .
e.g. Quōrum numĕrus suffĭcit. , .
4. . , e.g., non (), nemo () / nihil (), nullus () .
e.g. Discipŭlus non audit magistrum / Nullus discipŭlus audit magistrum / Nemo audit magistrum.
4. ( ).
e.g. Nemo, qui condemnāre potest, absolvĕre non potest
nemo non potest ;
non ignarus (. ) .
5. cum, Ablatīvus, ,
e.g. mecum , nobiscum .
6. alter alius , : "... ".
e.g. Idem alter amat, alter odit - , - ;
Aliud est male dicĕre, aliud accusāre - , - .
.
1. , Gen.Sing. Dat.Sing. , :
| is, ea, id meus, a, um nullus,a,um quidam, duaedam, quoddam idem, eadem, idem suus, a, um ipse, ipsa, ipsum hic, haec, hoc aliqui, aliquae, aliquod | amīcus, i m consilium, i n terra, ae f argumentum, i n damnum, i n domĭnus, i m arbĭter, tri m tabŭla, ae f negotium, i n |
2. : ille, illa, illud + vir, i m + honestus, a, um; ullus,a, um + causa, ae f + iustus, a, um; idem, eadem, idem + reus, i m; is, ea, id + donum, i n + largus, a, um
3. : eius, suus, mihi, se, eam, tibi, tuam, eōrum, quem, nostri, iisdem, illos, hoc, eo, cuius, alicui, nullīus rei, istārum, nemĭnem, quibusdam, hanc.
4. , , , , : arbitri, praediis, dolum, iniuriārum, terris, incŏlas, matrimonii, pactōrum.
|
|
|
5. 3 . .. Praesens indicatīvi actīvi et passīvi : libero, āre; punio, īre; accuso, āre; pono, ĕre; statuo, ĕre; teno, ēre; vario, āre.
6. ; :
1) Conditio, sine qua non. 2) Vade mecum. 3) Nemo amat, quos timet. 4) Fide, sed cui fidas, vide. 5) Eo ipso. 6) Semper idem. 7) (Cog)nosce te ipsum. 8) Nulla regŭla sine exceptiōne.
.
1. Meus filius servit tibi et tuus filius mihi. (Paul.) 2. Quorum praesentia satis est. 3. Id facĕre laus est, quod decet, non quod licet (Sen.). *4. Pater is est, quem nuptiae demonstrant (Paul.). 5. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat (Paul.). 6. Femĭnae nullo modo adoptāre possunt (Gai.). *7. Et commŏdum eius esse debet, cuius pericŭlum est (Inst. Iust.). 8. Bis vincit qui se vincit in victoria. (Publ.Syr.) 9. Id, quod nostrum est, sine facto nostro ad alium transferre non potest (Pomponius). 10. Cui bono est? (Cicero). *11. Caret periclo, qui etiam, cum est tutus, cavet (Publ.Syr.). *12. Culpa caret, qui scit, sed prohibēre non potest (Paul.).
7
| III : , , . |
NB: III Nom.Sing. : actio, actiōnis f ( Gen.Sing. - action-); lex, legis f ( Gen.Sing. - leg-). (.. , ) Genetīvus Singulāris, -is. Gen.Sing., Gen.Sing.
, Gen.Sing. , Nom.Sing., .
, -e, -al, -ar Nom.Sing.: tribunal, ālis n; navāle, ālis n; exemplar, āris n.
, : ius, iu r is n; praetor, praetō r is m; societas, ā t is f.
:
) , - es, -is Nom.Sing.: civis, is m, f; testis, is m; nubes, is f;
) , : nox, no ct is f; urbs, u rb is f; mors, mo rt is f.
.
1. :
orator, ōris m; ars, artis f; crimen, ĭnis n; hostis, is m; exemplar, āris n; virgo, ĭnis f; testis, testis m; tempus, ŏris n; lux, lucis f; mare, maris n; mos, moris m; mors, mortis f; animal, ālis n; nox, noctis f.
2. , :
lex, legis f + durus, a, um; testis,is m + ullus, a, um; iudex, ĭcis m + sevērus, a, um; crimen, ĭnis n + magnus, a, um; exemplar, āris n + praeclārus, a, um.
3. , , , ; :
luce, dotem, principĭbus, voluntāti, pacum, mentes, heredĭbus, lege, civitātum, generĭbus, iura, actionum, fontes, aestimatio, vires.
|
|
|
.
1. Ibi potest valēre popŭlus, ubi leges valent (Publ. Syr.). 2. Legis virtus haec est: imperāre, vetāre, permittĕre, punīre (Modestinus). 3. Contra legem facit, qui id facit, quod lex prohibet (Paul.). 4. Qui in potestāte nostra est, nihil suum habēre potest (Gai.). 5. Impūbes omnĭbus officiis civilĭbus debet abstinēre (Ulp.). 6. Parentes naturāles in ius vocāre nemo potest (Paul.). 7. Cui dens abest, non est morbōsus (Paul.). 8. Si iudicas, cognosce, si regnas, iube (Sen.) *9. Nemo, qui condemnāre potest, absolvĕre non potest (Ulp.) 10. Pacta tertiis nec nocent, nec prosunt. 11. Compensatio est debĭti et credĭti inter se contributio (Modestinus). *12. Ex vitio alius sapiens emendat suum (Publ. Syr.). 13. Adversus pericŭlum naturālis ratio permittit se defendĕre (Gai). 14. Inter eum, qui in insŭlam relegātur, et eum, qui deportātur, magna differentia est. (Modestinus). *15. Cum viro iniuria fit, uxor non agit, quia defendi uxōres a viris, non viros ab uxorĭbus debent. 16.Qui ex me et uxōre mea nascĭtur, in mea potestāte est (Ulp.). 17. Reus iisdem privilegiis utĭtur, quibus et actor. *18. Ex conversatiōne aequāli contemptio dignitātis nascĭtur (Callistratus).
8
| III ; , ; . |
III , , Nom.,Acc.,Voc. Pl. -es (m/f) -ia (n) , .
5 -, 3 :
| dives, divĭtis ; pauper, paupĕris ; vetus, vetĕris ; | particeps, particĭpis , ; princeps, princĭpis , . |
(Participium praesentis activi) III .
(e.g. docens, ntis / ).
:
-ns, -ntis (1, 2 )
+
-ens, -entis (3, 4 )
e.g.
laboro, 1 → laborans, laborantis
studeo, 2 → studens, studentis ,
rego, 3 → regens, regentis ,
scio, 4 → sciens, scientis -
esse:
absum → absens, absentis -
praesum → praesens, praesentis -
possum → potens, potentis ; ,
(Participium perfecti passivi) I-II .
:
+ -us, -a, -um
(3- . )
e.g.
mut o, āvi, āt um, āre mutāt- → mutātus, a, um
e lĭgo, lēgi, lect um, -ĕre elect- → electus, a, um
do ceo, cui, ct um, ēre doct- → doctus, a, um
mitto, misi, miss um, ĕre miss- → missus, a, um
.
1. , : lex, legis f + speciālis, e; vir, i m + audax, ācis; dux, ducis m + celĕber, bris, bre; institutio, ōnis f + vetus, ĕris; donum, i n + utĭlis, e; poena, ae f + levis, e.
2. Participium praesentis activi, : homo, ĭnis m + lego, ĕre; regŭla, ae f + prohibeo, ēre; popŭlus, i m + vinco, ĕre; lucrum, i n + cesso, āre; miles, ĭtis m + fugio, ĕre.
|
|
|
3. Participiumperfecti passivi, : oblĭgo, āvi, ātum, āre; ago, egi, actum, ĕre; publĭco, āvi, ātum, āre; inspicio, spēxi, spectum, ĕre; instituo, tui, tūtum, ĕre; debeo, ui, ĭtum, ēre; absolvo, solvi, solūtum, ĕre; interdico, dixi, dictum, ĕre; addo, dĭdi, dĭtum, ĕre.
4. , , , , : aetāte, veritātis, animalium, exemplāri, milĭtes, pedem, mortem, testĭbus, mentium, finis, virtūtem, cives, igne, ponte, partĭbus, qualitātis, iudicum.
1. Ver apĕrit navigantĭbus maria. 2. Non quaerit aeger medĭcum eloquentem sed sanantem. 3. Sero venientĭbus ossa. 4. Habēmus confitentem reum. 5. Omne ius homĭnum causa institūtum est. 6. Iustitia est obtemperatio scriptis legĭbus. 7. Non obligat lex nisi promulgāta. *8. Vim vi defendĕre omnes leges omniaque iura permittunt (Paul.). 9. Aeque in omnibus fraus punītur (Paul.). 10. Non tantum naturāles libĕri in potestāte parentum sunt, sed etiam adoptīvi (Ulp.). 11. Sponsalia tam inter pubĕres, quam inter impubĕres contrahi possunt (Paul.). *12. Verbōrum obligatio, inter absentes concepta, inutĭlis est (Inst. Iust.). 13. Heres, succēdens in honōre, succēdit in onĕre (Paul.). 14. Habentĭbus tutōres tutor dari non potest (Paul.). 15. Vir absens uxōrem ducĕre potest; femina absens nubĕre non potest (Paul.). 16. Nec tardum opperior nec praecedentĭbus insto (Hor.). 17. In causā capitāli absens nemo damnātur neque absens per alium accusāre aut accusāri potest (Paul.). *18. In mare piscantĭbus libĕrum est casam in litŏre ponĕre (Gai.). 19. Inter virum et uxōrem pacta non solum verbis, sed et voluntāte contrahentium constituuntur (Papinianus).
9
| ; . |
: (gradus positīvus), (gradus comparatīvus) (gradus superlatīvus).
I. :
. + -ior (m,f)
-ius (n) Gen.Sing. iōris → III . .
(
).
e.g. clarus, a, um
| Singulāris | Plurālis | |||
| m, f | n | m, f | n | |
| Nom. | clarior | clarius | clariōres | clariōra |
| Gen. | clariōris | clariōrum | ||
| Dat. | clariōri | clariōrĭbus | ||
| Acc. | clariōrem | clarius | clariōres | clariōra |
| Abl. | clariōre | clariōrĭbus |
:
1. :
. + issĭm- + -us, -a, -um (Nom.Sing. I II .) → I II .
2. er Nom.Sing. vetus, ĕris:
Nom.Sing. er ( .);
vetus vetĕr- + -rĭm- + - us, -a, -um
3. 6 ilis Nom.Sing.:
simĭlis, e; dissimĭlis, e; facĭlis, e
|
|
|
difficĭlis, e; humĭlis, e; gracĭlis,e
. il + -lĭm- + - us, -a, -um
( l . .1)
| Gradus positīvus | Gradus comparatīvus | Gradus superlatīvus |
| carus, a, um | carior, carius | carissĭmus, a, um |
| dulcis, e | dulcios, dulcius | dulcissĭmus, a, um |
| pulcher, chra, chrum | pulchrior, pulchrius | pulcherrĭmus, a, um |
| acer, acris, acre | acrior, acrius | acerrĭmus, a, um |
| gracĭlis, e | gracilior, gracilius | gracillĭmus, a, um |
| utĭlis, e | utilior, utilius | utilissĭmus, a, um |
II. (e.g. idoneus, a, um; egregius, a, um; arduus, a, um; necessarius, a, um)
: magis / minus + . .
: maxĭme / minĭme + . .
e.g. magis idoneus; maxĭme idoneus.
III. :
| Gradus positīvus | Gradus comparatīvus | Gradus superlatīvus | |
| bonus, a, um | , | melior, melius | optĭmus, a, um |
| malus, a, um | , | peior, peius | pessĭmus, a, um |
| magnus, a, um | , | maior, maius | maxĭmus, a, um |
| parvus, a, um | minor, minus | minĭmus, a, um | |
| multus, a, um | plus (Gen.Sing. pluris) | plurĭmus, a, um |
quam () , (Ablatīvus comparatiōnis):
e.g.: Poena gravior est, quam crimen = Poena gravior est crimĭne
Nom. Nom. Nom. Abl.
.: , = .
.. (Genetīvus partitīvus), "", "", "":
e.g. Omnium poenārum mors est gravissĭma
.
1. : labor, ōris m + facillĭmus, a, um; factum, i n + honestior, -ius; marītus, i m + optĭmus, a, um; scelus, ĕris n + turpissĭmus, a, um; vita, ae f + felicior, -ius.
2. : rectus, a, um; simplex, ĭcis; asper, ĕra, ĕrum; malus, a, um; niger, gra, grum; levis, e; celer, ĕris, e; necessarius, a, um; sapiens, entis; vetus, ĕris; bonus, a, um; dissimĭlis, e; magnus, a, um; audax, ācis; parvus, a, um; dignus, a, um; idoneus, a, um.
3. , , , nom. sing.: audacior, fortius, citissĭmus, peius, optimam, breviōres, gracilius, felicissĭmo, simillĭmi, asperrĭmo, meliorĭbus, modestissimorum.
4. , Ablatīvus comparatiōnis: a) Fama carior est, quam pecunia. b) Flumen longius est, quam rivus. c) Mos antiquior est, quam lex.
5. , quam: a) Aēr levior est aquā. b) Ferrō nocentius aurum (P.Ovidius Naso)
1. Luce sunt clariōra omnia consilia tua. 2. Optĭmus omnium. *3. Maxĭmus oratōrum Romanōrum Cicĕro fuit. 4. Ex Nestŏris linguā melle dulcior fluit oratio. 5. Nihil est veritātis luce dulcius. *6. Melior tutiorque est certa pax, quam sperāta victoria. 7. Optĭmus omnium magister est usus. 8. Qui appellat prior, agit (Paul.). 9. Est res sanctissĭma civīlis sapientia (Ulp.). *10. In publĭcis nihil est lege gravius, in privātis firmissĭmum est testamentum (Cicero). *11. Vilius argentum est auro, virtutĭbus - aurum (Hor.). 12. Optĭma est legum interpres consuetūdo (Paul.). 13. Minus est, quam servus, domĭnus, qui servos timet (Publ. Syr.). 14. Bona opinio homĭnum tutior pecuniā est (Publ. Syr.). *15. Qui nondum viripotentes virgĭnes corrumpunt, humiliōres in metallum damnantur, honestiōres in insŭlam relegantur aut in exilium mittuntur (Paul.). 16. Iudicia posteriōra sunt in lege fortiŏra. 17. Brevis vita est, sed in malis fit longior. *18. Non debet, cui plus licet, quod minus est, non licēre (Ulp.)
|
|
|
10
| IV V . (Accusativus et Nominativus duplex). |
IV , e.g.
sentio, sensi, sens um, īre → sensus, ūs m ( → );
labor, lapsus sum, labi → lapsus, ūs m (; → , )
, (nomĭno 1, appello 1, voco 1, dico 3), (puto 1, existimo 1, habeo 2), (facio 3), , , (creo 1, elĭgo 3) .. : / //. , , accusativus. , Accusatīvus duplex, ( ), , .. ( ):
Romāni Cicerōnemconsŭlem creant. .
Acc. Acc. () ()
, Acc. duplex N ominatīvus duplex ( ). , , :
Cicĕro a Romānis consul creātur. .
Nom. Nom. () ()
1. ( ) , : is, ea, id + fructus, ūs m + dulcis, e; alius, a, um + gradus, ūs m + altus, a, um; meridies, ēi m + aestuōsus, a, um; gelu, ūs n + aspĕr, ĕra, ĕrum; spes, ēi f + ultĭmus, a, um.
2. IV , :
cado, 3; sto, 1; mando, 1; ago, 3; confligo, 3; conspicio, 3; utor, 3; progredior, 3; regredior, 3; congredior, 3.
3. , Accusativus et Nominativus duplex:
a) Graeci Minervam deam pugnārum appellant. b) Diana a Graecis dea silvārum putātur. c) Marcum amīcum meum puto. d) Terentia Iuliam bonam amīcam dicit. e) Fortūna ab antiquis caeca dicĭtur. f) Minerva ab antiquis Athenārum patrōna existimātur. g) Ocŭli vulgo specŭlum anĭmi vocantur. h) Alexandrum optĭmum discipŭlum putāmus. i) Catilīna a Cicerōne accusātur.
1. Usus fructus in multis casĭbus pars dominii est (Ulp.). 2. Herēdis fletus sub persōna risus est (Publ. Syr.). 3. Fructus sine usu esse non potest, usus sine fructu potest (Ulp.). 4. Fides bona contraria est fraudi et dolo (Paul.). 5. Filius familiae iussu patris manumittĕre potest, matris non potest (id.). 6. Tutor rem pupilli emĕre non potest (Paul.). *7. Nemĭni ego possum esse bene merenti de re publĭca non amicus (Cicero.). *8. Culpa est immiscĕre se rei, ad se non pertinenti (Ulp.). 9. De rebus litigiōsis et convenīre et transigĕre possumus (Paul.). 10.* Defensōres rei publĭcae ab honorĭbus et munerĭbus eōdem tempŏre vacant (Paul.). 11. Nemo nascĭtur artĭfex. 12. Procurātor est, qui aliēna negotia mandātu domĭni administrat (Paul.). *13. Rei nulli prodest mora, nisi iracundiae. (Publ.Syr.). 14. In re obscūra melius est favēre repetitiōni, quam adventicio lucro (Ulp.). 15. Filium eum definīmus, qui ex viro et uxore eius nascĭtur (Ulp.). 16. Invītum accipĕre debēmus non (tantum) eum, qui contra dicit, sed eum, qui non consentit (Ulp.). *17. Libĕrum homĭnem scientes emĕre non possŭmus (Paul.).
De Italia
Italia est magna paeninsula Europae. Incolas Italiae terra fecunda alit. In terra agricolae laborant. Familiae agricolarum in casis parvis habitant. Italia silvas magnas et pulchras habet. In silvis, ubi bestiae vivunt, multae herbae et aliae plantae sunt. Italiam aqua Hadriae quoque alit. In aqua Hadriae nautae navigant. Familiae nautarum in ora maritima vitam agunt. Hic mercatura floret.
Agricolae et nautae saepe de Italia et de historia Romae familiis suis narrant. Familiae agricolarum et nautarum historiam Italiae libenter audiunt et fabulas poetarum quoque saepe legunt. Historia docet, fabula delectat. Historia est magistra vitae.
Apud arbĭtrum
Arbĭter noster Marcus Tullius est vir laboriōsus et iustus.
Hodie apud arbĭtrum multae causae privātae sunt: de debĭtis pecuniariis, de testamentis, de mandatis. Primus reus iam in iudicio est. Cetĕri rei etiam in iudicio sunt. In numĕro causārum prima est causa mea de mandāto et debĭto pecuniario. Adversarius meus Gaius Sempronius est.
Memorabĭle dictum.
Omnia fluunt, omnia mutantur.
Nemo nostrum idem est in senectūtem, qui fuit iuvĕnis, nemo est mane, qui fuit pridie; quidquid vides, currit cum tempŏre, nihil ex his, quae vidēmus, manet; hoc est, quod ait Heraclītus: in idem flumen bis non descendĭmus; manet idem flumĭnis nomen, aqua transmissa est (Senĕca).
Codicillus
Lucius Titius Seium et Maevium, libertos suos aequis partĭbus herēdes scripsit. Deinde codicillus ita cavit: Lucius Titius Seio herēdi suo salutem. Maevium, libertum meum, quem in testamento pro parte dimidia herēdem institui, eam partem hereditātis veto accipĕre; in eius locum et partem Publium Sempronium herēdem esse iubeo.
De iure personārum
Omne ius, quo utĭmur, vel ad persōnas pertĭnet, vel ad res, vel ad actiōnes. Summa divisio de iure personārum haec est, quod omnes homĭnes aut libĕri sunt aut servi. Rursus liberōrum homĭnum alii ingenui sunt, alii libertīni. Ingenui sunt qui libĕri nati sunt; libertīni, qui ex servitūte manumissi sunt. Servi sunt in potestāte dominōrum. Sed neque civĭbus Romānis nec ullis aliis hominĭbus, qui sub imperio popŭli Romāni sunt, licet supra modum et sine causā in servos saevīre: male enim nostro iure uti non debēmus. (Gai.)
De legĭbus
Indignum est, in eā civitāte, quae legĭbus continētur, discēdi a legĭbus. Hoc enim vincŭlum est huius dignitātis, qua fruĭmur in rē publicā, hoc - fundamentum libertātis, hoc - fons aequitātis: mens et anĭmus, et consilium, et sententia civitātis posĭta est in legĭbus. Ut corpŏra nostra sine mente, sic civĭtas sine lege suis partĭbus, ut nervis et sanguĭne et membris, uti non potest. Legum ministri - magistrātus, legum interprĕtes - iudĭces, legum denĭque idcirco omnes servi sumus, ut libĕri esse possĭmus.
Capĭtis deminutio.
Capĭtis deminutiōnis tria genĕra sunt: maxĭma, media, minĭma. Nam tria habēmus: libertātem, civitātem, familiam. Igĭtur cum omnia haec amittĭmus, hoc est libertātem et civitātem et familiam, maxĭma est capĭtis deminutio. Si libertātem retinēmus, sed civitātem amittĭmus, media est capĭtis deminutio. Si et libertas et civĭtas retinentur, familia tantum mutātur, minĭma est capĭtis deminutio. (Paul.)
Ius civīle et ius gentium
Omnes popŭli, qui legĭbus et morĭbus reguntur, partim suo proprio, partim commūni omnium homĭnum iure utuntur.
Nam ius, quod quisque popŭlus ipse sibi constituit, id ipsīus civitātis proprium est vocaturque ius civīle, quasi ius prorium civitātis.
Quod autem naturālis ratio inter omnes homĭnes constituit, id apud omnes popŭlos custodītur vocaturque
ius gentium, quasi eō iure omnes gentes utuntur.
Popŭlus itaque Romānus partim suō propriō, partim commūni omnium homĭnum iure utĭtur. (Gai.)
Res mancīpi et nec mancīpi
Omnes res aut mancīpi sunt aut nec mancīpi. Mancīpi res sunt omnia praedia in Italĭco solo, tam rustĭca qualis est fundus, quam urbāna qualis est domus, item iura praediōrum rusticōrum (servitūtes), velut via, iter, actus, aquaeductus, item servi et quadrupĕdes, velut boves, muli, equi, asĭni. Cetĕrae res nec mancīpi sunt. (Ulp.)
Magna autem differentia est rerum mancīpi et nec mancīpi. Nam res nec mancīpi ipsa traditiōne pleno iure alterīus fiunt, si corporāles sunt et ob id recipiunt traditiōnem. Ităque si tibi vestem vel aurum vel argentum trado sive ex venditiōnis causā sive ex donatiōnis sive aliā ex causā, statim tua fit ea res. (Gai.)
Mancipatio
Mancipatio est imaginaria quaedam venditio, quod et ipsum ius proprium civium Romanōrum est.
Eaque res ita agitur: coram non minus quam quinque testĭbus civĭbus Romānis puberĭbus, et praeterea alio eiusdem condiciōnis qui libram aeneam teneat, qui appellātur libripens, is qui mancipium accĭpit, aes tenet et ita dicit: hunc ego homĭnem ex iure Quiritium meum esse aio isque mihi emptus esto hoc aere aeneaque libra.
Deinde aere percŭtit libram idque aes dat ei, a quo mancipium accĭpit, quasi pretii loco. (Gai.)
Ideo autem aes et libra adhibētur, quia olim aeneis tantum nummis utebantur, nec ullus aureus vel argenteus in usu erat, sicut ex lege Duodĕcim tabulārum intellegĕre possŭmus. Eorumque nummōrum vis et potestas non in numĕro erat, sed in pondĕre. (Gai.)
Res corporāles et incorporāles
Quaedam res corporāles sunt, quaedam incorporāles. Corporāles hae sunt, quae tangi possunt, velut fundus, homo, vestis, aurum, argentum et denĭque aliae res innumerabĭles. Incorporāles sunt, quae tangi non possunt, qualia sunt ea, quae in iure consistunt, velut ius hereditātis, usufructus, obligatiōnes.
Nec ad rem pertĭnet, quod in hereditāte res corporāles continentur: nam ei fructus, qui ex fundō percipiuntur corporāles sunt, et id quod ex alĭqua obligatiōne nobis debētur, plerumque corporāle est, velŭti fundus, homo, pecunia,
Nam ipsum ius successiōnis et ipsum ius utendi-fruendi et ipsum ius obligatiōnis incorporāle est. Eŏdem numĕro sunt iura praediōrum urbanōrum et rusticōrum, quae etiam servitūtes vocantur.
De fontĭbus iuris Romāni
Ius popŭli Romāni constat ex legĭbus, plebiscītis, senātus consultis, constitutionĭbus principum, edictis eōrum, qui ius edicendi habent, responsis prudentium.
Lex est, quod popŭlus iubet atque constituit. Plebiscītum est, quod plebs iubet atque constituit. Plebs autem a popŭlo eō distat, quod popŭli appellatiōne universi cives significantur, plebis autem appellatiōne cetĕri cives sine patriciis significantur. Sed postea lex Hortensia lata est, qua plebiscīta universum popŭlum tenēbant; itque eō modō legĭbus exaequāta sunt.
Senātus consultum est, quod senātus iubet atque constituit: idque legis vicem obtĭnet. Constitutio princĭpis est, quod imperātor decrētō vel edictō vel epistŭlā constituit. Edicta sunt praecepta eōrum, qui ius edicendi habent; ius autem edicendi habent magistrātus popŭli Romāni. Sed amplissĭmum ius est in edictis duōrum praetōrum, urbāni et peregrīni, quorum iurisdictiōnem in provinciis praesĭdes eārum habent; item in edicto aedilium curulium.
Responsa prudentium sunt sententiae et opiniōnes eōrum, quibus permissum est iura condĕre. Si sententiae eōrum omnium in unum concurrunt, id, quod ita sentiunt, legis vicem obtĭnet; si vero dissentiunt, iudĭci licet (quamlĭbet) sententiam sequi; idque rescriptō divi Hadriāni significātur. (Gai.)
Ave, Maria
Ave, Maria! Gratia plena; Domĭnus Tecum; benedicta Tu in mulierĭbus, et benedictus fructus ventris Tui Iesus. Sancta Maria, Mater Dei, ora pro nobis peccatorĭbus, nunc et in hora mortis nostrae. Amen.
Pater noster
Pater noster, qui es in coelis: sanctificētur nomen tuum. Adveniat regnum tuum. Fiat voluntas tua, sicut in coelo et in terrā. Panem nostrum supersubstantiālem da nobis hodie. Et dimitte nobis debĭta nostra, sicut et nos dimittĭmus debitorĭbus nostris. Et ne nos indūcas in tentantiōnem, sed libĕra nos a malo. Amen.
(Vulgata: Biblia Sacra Vulgatae editionis)
Gaudeāmus
| Gaudeāmus igĭtur, Iuvĕnes dum sumus! (bis) Post iucundam iuventūtem, Post molestam senectūtem Nos habēbit humus. (bis) Ubi sunt, qui ante nos In mundo fuēre? (bis) Vadĭte ad supĕros, Transĭte ad infĕros, Hos si vis vidēre! (bis) Vita nostra brevis est, Brevi finiētur; (bis) Venit mors velocĭter, Rapit nos atrocĭter, Nemĭni parcētur. (bis) | Vivat Academia, Vivant professōres! (bis) Vivat membrum quodlĭbet, Vivant membra quaelĭbet, Semper sint in flore! (bis) Vivant omnes virgĭnes, Gracĭles, formōsae! (bis) Vivant et muliĕres Tenĕrae, amabĭles, Bonae, laboriōsae! (bis) Vivat et Respublĭca Et qui illam regunt! (bis) Vivat nostra civĭtas, Maecenātum caritas, Qui nos hic protēgunt! (bis) |
| Pereat tristitia, Pereant osōres, (bis) pereat diabŏlus, Quivis antiburschius Atque irrisōres! (bis) |
