Практикалық сабақ №10
Тақырып 3. Дифференциалды тоқты ағыту қорғаныс құрылғысы.
Операциялық оқыту әдісі –«зертханалық жаттығулар»
1. АҚҚ әрекет ету принципі және жіктелулері
2. Дифференциальді тоқтағы ағыту қорғаныс құрылғысын есептеу
3. Түрлі жерлендіру жүйесі кезіндегі ағыту қорғаныс құрылғысын есептеу
Вертикаль стерженьді және горизонталь сызықтық электродтардан тұратын екіқабатты жерге орналастырылған жерлендіргіштер тобының кедергісін анықтау.
Берілгені: жердің жоғарғы және төменгі қабатының меншікті кедергісінің есептік мәні ρ1 = 150 Ом-м, ρ2 = 50 Ом-м; жердің жоғарғы қабатының қалыңдығы h = 2 м; вертикаль электрод ұзындығы Lв = 4 м; вертикаль электродтың жоғарғы шетінің жерге ену тереңдігі t в = 0,5 м.
Шешуі. Жерлендіргіштің бастапқы сызбасы бойынша горизонталь электродтар ұзындығын анықтаймыз L г = 650 м; вертикаль электродтар саны п = 36; жерлендіргіш алатын аудан, S = 2250 м2.
Ауданы S = 2250 м2 және бір жағының ұзындығы 
= 47,43 м болатындай шаршы түрдегі жерлендіргіш моделін жасаймыз (27 в, г – тапсырмасының суреті).
Жерлендіргіштің бір жағындағы ұяшықтар саны
т = 6 тең қабылдаймыз.
Горизонталь электродтардың суммарлық ұзындығын есептейміз:
Сонымен қатар:
Сурет 41 Күрделі жерлендіргіштер тобы:
а, б — вертикаль электродтарды біртекті емес орналастырылған теріс формалы горизонталь тор түрінде; в, г – бірдей өлшемді шаршы түрдегі ұяшықты горизонталь тор түріндегі және вертикаль электродтары бар тор контуры бойымен орналасқан екіқабатты жерде орналасқан жерлендіргіштің есептік сызбасы.
Модельдегі ұяшықтың бір жағының ұзындығы
Модельдегі электродтар арасындағы арақашықтық
Вертикаль электродтардың суммарлықм ұзындығы;
Вертикаль жерлендіргіштің жерге ену тереңдігі
Вертикаль жерлендіргіштің жоғарғы бөлігінің қатыстық ұзындығы, яғни, жердің беткі қабатында орналасқан бөлігі
ρ1 және ρ2 мәндерін пайдаланып, келесі формула бойынша екіқабатты меншікті эквивалентті кедергісін табамыз ρэ
мұндағы 
.
, k мәнін теңдеу арқылы анықтайтын болғандықтан
.
сонда 
.
Жерлендіргіш кедергісін теңдеу арқылы табамыз.
Соңында жерлендіргіштің ізделініп отырған мәнін табамыз.
Жауабы: r з = 0,68 Ом. Әбедиеттер: [1, 16].
Бақылау сұрақтары
1. Электр тоқтарының түрлері. Олардың адам денесіне әсерінің ерекшеліктері?
2. Неліктен электр тоғы адам үшін қауіпті?
3. Адам организміне электр тоғының негізгі әсер ету түрлерін атаңыз? Олардың қайсысы ең қауіпті болып табылады?
4. Қандай тоқ –айнымалы немесе тұрақты –адам үшін ең қауіпті?
5. Адам үшін жіберілетін тоқтың шамасын көрсетіңіз.
1. АҚҚ әрекет ету принципі және жіктелулері
2. Дифференциальді тоқтағы ағыту қорғаныс құрылғысын есептеу
3. Түрлі жерлендіру жүйесі кезіндегі ағыту қорғаныс құрылғысын есептеу
Бірқабатты жерде орналасқан күрделі жерлендіргіш сызбасы берілген. Осы жерлендіргіштің шартты есептік моделін құрамыз. Модельді горизонталь шаршы тор ретінде елестетуге болады, ол өзара байланысқан горизонталь сызықтық электродтар тұрады, сонымен қатар стерженьді электродтар торының периметрі бойымен жерге қадалған вертикаль электродтардан тұрады. Оның сипаттамалары қарапайым жерлендіргіш сызбасының сипаттамасындай болуы керек: аудан S; горизонталь электродтардың суммарлық ұзындығы L г; п саны мен L в әр вертикаль электрод ұзындығы; вертикаль электродтардың жерге ену тереңдігі.
Осы жағдайларда р меншікті кедергісі бар біртекті жерге енгізілген есептік модельдің rз кедергісі нақты қарапайым жерлендіргіш кедергісіне тең болады.
Сурет 43 Біртекті жердегі күрделі топ жерлендірушілердің сызбасы (жоспардағы түрі) (29-тапсырмаға)
Берілгені: нақты модельдер өлшемдері: А = 15 м; В = 29 м; С = 20 м; D= 10 м; вертикаль электродтар ұзындығы мен саны L в= 4 м, п = 21 дана.; вертикаль электродтың жоғарғы шетінің жерге ену тереңдігі t в= 0,8 м; жердің меншікті кедергісі ρ = 100 Ом м.
Табу керек жерлендіргіштің кедергісін есептеп және оның есептік сызбасын белгілеңіз, соған сәйкес өлшемдерді көрсету.
Жауабы: r з = 1,83 Ом. Әдебиеттер. [4, 16, 17].
Бақылау сұрақтары
Адамның электр тоғымен зақымданудан қорғанатын негізгі әдістері. Нөлдену. 14. адамның электр тоғымен зақымданудан қорғанатын негізгі әдістері. Қорғаныстық өшірілу. 15. Жерде жатырған және кернеулі, үзілген электр сымы қандай қауіп төндіреді? 16. Адамның электр тоғымен зақымдануын анықтайтын фактордың қайсысы анықтаушы болып табылады? 17. Фазалық сым мен нөлдік сымның айырмашылығы қандай?
