модуль Жоғары май қышқылдары негізінде жуғыш заттар синтездеу

(2 сағат)

Жоғары май қышқылдары негізінде ББЗ синтездеу жолдары. Алкилсульфаттар синтезі: ЖМҚ сульфирлеу және сульфотуындыны этерификациялау. Біріншілік және екіншілік алкилсульфаттар синтезі. Фенолдар мен олардың алкил туындыларын ЖМҚ-ның хлорангидридтерімен конденсациялау. Линджер әдісі. Алкилоламидтермен реакция. Игопен А мен Игепон Т синтезі. ЖМҚ-ның ақуыздармен конденсациясы. Ламепон, медилан, мелиоран. ЖМҚ негізінде катионыдқ ББЗ синтездеу.

ЖМҚ негізінде ББЗ синтездеу.

ЖМҚ-дан сапасын арттыру үшін әр түрлі туындылары алынады.

1) Сульфирлеу:

Одан әрі сабындау:

II - әсіресе жуғыш әсері күшті

2) Этерификация:

Бұлар да жақсы жуғыш заттар

3) Фенолдар мен олардың алкил туындылары ЖМҚ хлорангидридтерімен конденсациялау арқылы БАЗ-дар алынады:

2-ші реакция басым жүреді.

Немесе Линдмер әдісімен:

4) Алкилоламидтермен реакция:

5) Оксиэтансульфоқышқыл мен олеин қышқылының хлорангидридін конденсациялау арқылы шетелде Игепон А өндіріледі:

Тоқыма өндірісінде ылғалдандырғыш ретінде қолданылады.

Игепон Т` - одан да бағалы, жұмсақ, қышқыл ортада химиялық тұрақты. Оны олеин қышқылының хлорангидриді мен метилтауринді конденсациялау арқылы алады:

игепон Т

 

6) ЖМҚ белоктармен конденсациялау арқылы шетелде ламенон және медилан алады:

 

Ыдыратылған ақуыздық заттармен былай әрекеттеседі:

RCOCl + H₂NR`(CONHR``)_xCOONa + NaOH ®

® RCONHR`(CONHR``)_xCOONa + NaCl +H₂O

Ламепонды өндіру үшін былғарыны илеу өндірісінің қалдық-полипептидтері немесе төменгі сортты жануар клейі қолданылады:

R- CON – CH₂ – COOMe

½

CH₃

Мелиоран: R – COCl + C₆H₆ ® R – COC₆H₅ + HCl

R – COC₆H₅ + H₂SO₄ ® R – COC₆H₄SO₃H + H₂O

 

7 модуль Жоғарғы спирттерді синтездеу (2 сағат)

Жоғарғы спирттерді ЖМҚ эфирлері арқылы алу: гидрлеу металл натриймен тотықсыздандыру. Этерификацияның периодты және үздіксіз тәсілдері, процестің технолдогиясы мен оңтайлы жағдайлары. Жоғарғы спирттердің алудың басқа әдістері: ЖМҚ тікелей гидрлеу. Оксосинтез, СО₂ мен Н₂-тен алу, металлоорганикалық қосылыстар арқылы синтездеу. Олефиндерді озондау, теломерлену және Прис реакциялары.

 

8 модуль Жоғарғы спирттер негізінде ББЗ синтездеу (2 сағат)

Біріншілік спирттерді сульфирлеу. Жоғарғы спирттерден аниондық ББЗ синтездеу, біріншілік және екіншілік алкилсульфаттарды алу. Процестердің технологиялық схемалары. Жоғарғы спирттер негізінде катионды ББЗ синтездеу: төртіншілік аммоний тұздары, пиридинді ББЗ. Бейионогенді БАЗ негізгі түрлерін синтездеу жолдары. Оксиэтилденген спирттер, спирттердің полигликоль эфирлері. Плюроник және тетраник.