ПРАВА НА БЕЛАРУСКУЮ МОВУ
Брашура, падрыхтаваная курсамі Мова Нанова
Пры дапамозе юрыстаў Дар’і Альперн-Каткоўскай і Ігара Случака
АГУЛЬНЫЯ НОРМЫ
Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь (са змяненнямi i дапаўненнямі, прынятымi на рэспубліканскiх рэферэндумах 24 лістапада 1996 г. i 17 кастрычніка 2004 г.)
Артыкул 17. Дзяржаўнымі мовамі ў Рэспубліцы Беларусь з’яўляюцца беларуская і руская мовы.
Артыкул 50. Кожны мае права захоўваць сваю нацыянальную прыналежнасць, таксама як ніхто не можа быць прымушаны да вызначэння і ўказання нацыянальнай прыналежнасці.
Знявага нацыянальнай годнасці караецца згодна з законам.
Кожны мае права карыстацца роднай мовай, выбіраць мову зносін. Дзяржава гарантуе ў адпаведнасці з законам свабоду выбару мовы выхавання і навучання.
Закон Рэспублікі Беларусь ад 26.01.1990 N 3094-XI
(рэд. от 03.01.2013) “Аб мовах у Рэспублiцы Беларусь”
Артыкул 3. Права грамадзян карыстацца iх нацыянальнай мовай
Грамадзяне маюць права карыстацца iх нацыянальнай мовай i выбiраць мову зносiн.
Артыкул 4. Абавязак кiраўнiкоў, iншых работнiкаў дзяржаўных органаў i iншых арганiзацый валодаць беларускай i рускай мовамi
Кiраўнiкi, iншыя работнiкi дзяржаўных органаў i iншых арганiзацый павiнны валодаць беларускай i рускай мовамi ў аб’ёме, неабходным для выканання iмi сваiх службовых абавязкаў.
Артыкул 5. Гарантыi правоў грамадзян пры звароце ў дзяржаўныя органы i iншыя арганiзацыi
Дзяржаўныя органы i iншыя арганiзацыi павiнны прымаць i разглядаць звароты, якiя падаюцца грамадзянамi на беларускай або рускай мове.
Адмова службовай асобы прыняць i разгледзець зварот грамадзянiна на беларускай або рускай мове са спасылкай на няведанне мовы звароту цягне за сабой адказнасць у адпаведнасцi з заканадаўчымi актамi Рэспублiкi Беларусь.
Адказ на зварот афармляецца на мове звароту.
АДКАЗНАСЦЬ ЗА ПАРУШЭННЕ МОЎНЫХ ПРАВОЎ
Кодекс Республики Беларусь об административных правонарушениях
Статья 9.22. Нарушение законодательства о языках
Публичное оскорбление, порочение государственных и других национальных языков, создание препятствий и ограничений в пользовании ими, проповедь вражды на языковой почве -
влекут наложение штрафа в размере от четырех до десяти базовых величин.
НАТАРЫЯТ
О нотариате и нотариальной деятельности: Закон Республики Беларусь, 18 июля 2004 г., №305-З
Статья 18. Нотариальное делопроизводство
1. Нотариальное делопроизводство осуществляется в соответствии с правилами, утверждаемыми Министерством юстиции.
Оформление документов в нотариальном делопроизводстве осуществляется на бумажных носителях и (или) в электронной форме, в том числе с использованием единой электронной системы учета нотариальных действий и наследственных дел.
2. Нотариальное делопроизводство ведется на одном из государственных языков Республики Беларусь.
3. Если обратившиеся за совершением нотариального действия гражданин, его представитель или представитель юридического лица не владеют языком, на котором ведется нотариальное делопроизводство, тексты оформляемых документов должны быть переведены им нотариусом или уполномоченным должностным лицом, если нотариус или уполномоченное должностное лицо владеют соответствующим языком, либо переводчиком, известным нотариусу или уполномоченному должностному лицу, совершающим нотариальное действие.
Заведомо неправильный перевод влечет установленную законодательными актами ответственность.
ГРАМАДЗЯНСКІ, АДМІНІСТРАТЫЎНЫ І КРЫМІНАЛЬНЫ ПРАЦЭС
Закон Рэспублікі Беларусь ад 26.01.1990 N 3094-XI
(рэд. от 03.01.2013) “Аб мовах у Рэспублiцы Беларусь”
Артыкул 14, частка 3
Следчыя i судовыя дакументы выдаюцца асобам, што прымаюць удзел у справе, па iх патрабаванню ў перакладзе на мову, якой яны валодаюць.
“Кодекс Республики Беларусь о судоустройстве и статусе судей” (ад 29 чэрвеня 2006 г., № 139-З)
Статья 13. Язык судопроизводства и делопроизводства в судах
Судопроизводство и делопроизводство в судах Республики Беларусь ведутся на белорусском или русском языке.
Участвующим в деле лицам, не владеющим или недостаточно владеющим языком судопроизводства, обеспечиваются право ознакомления со всеми материалами дела, участие в судебных действиях через переводчика, право выступать в суде на языке, которым они владеют. В этих случаях указанные лица вправе бесплатно пользоваться услугами переводчика в порядке, установленном законодательством.
Гражданский процессуальный кодекс Республики Беларусь, 11 января 1999 г., № 238-З
