Бикбулатов Фаттых Хейсамович-1924. 3 страница

Гөлсем әби 1927 елгы. Әтисе авырып киткәч, биш класстан ары укый алмаган. “Ач булмас өчен сыер, сарык асрадык. Корноухово авылы кырында кача-поса черек бәрәңге җыеп, үзебезнең колхоз кырындагы бер чокырга ташыйбыз. Хуҗа агайлар күрсә безне куалар, җыйдырмыйлар. Аннары чокырдагы бәрәңгене чистартып өйгә алып кайтабыз. Балачак бит, бер сыңар бияләем төшеп калды. Гомеремдә дә онытасым юк”, –ди ул бала вакытындагы авырлыкларны искә алып. Сугыш вакытында авыл кешеләре белән урман кисәргә йөргәннәре әле дә онытылмаган. «Ул чорның авырлыгын сөйләп бетерә торган түгел. Урман кисәргә баручыларга колхоздан дүрт кило он бирәләр. Аннан ипи пешерәбез. Ат артыннан җәяү барабыз, кеше күп, үзәккә үтәрлек салкын. Чиратлашып бераз атка утырып ял итәбәз дә, яңадан җәяүлибез. Бәрәңгеләребез барганда ук өшеп килә. Шуңы пешереп ашый идек»,–ди ул авыр сулап. Яшьтән шәл бәйләргә өйрәнгән Гөлсем әби. Мамыгын сатып алып, сукыр лампа яктысында шәл, оекбашлар бәйләп сата торган булган. “Керосинны чират торып ала идек. Ун литрдан да артыгын бирмиләр”,–ди әби. Башта авыру әти-әнисен тәрбияләгән, аннары энесе Камалетдин өйләнгәч, алар белән яшәп калган.

Кул арасына керә башлаганнан бирле колгозда бригадир булып эшли ул. Иртән наряд биргәннән соң, авыл буйлап халыкка эш кушып йөргән. “Сугыш беткәч ат бирделәр, аны җигеп чыгып китә идем, авылны әйләнеп чыгарга җиңел булды”,–ди Гөлсем әби. 1969 елда авылга электр чыбыгы сузып, электр лампалары тоташтыралар. Дөньялар бераз яхшыра башлагач, Гөлсем әби энеләре белән яңа йорт салганнар. “Олыгайган көнебездә мондый муллыкта яшәвебезгә сөенеп туймыйбыз. Балалар, оныклар сугыш афәтен, без күргән авырлыкларны күрмәсеннәр, тамаклары тук, өсләре бөтен булсын, тыныч тормышта яшәсеннәр иде”,–дип теләкләр тели алар. P.S. Бүгенге көндә бу изге җанлы кешеләр инде мәрһүмнәр.

“Сер бирмә, якташ!”

“Октябрь юлы” гәҗите, 18.04.1991.Бакиров Габдерәхим

...1965 нче ел.Олы Әшнәк сигезеллык мәктәбе. Мәктәп тыкрыгыннан авыл үзәгенә таба мәһабәт гәүдәле, җиңелчә адымлы бер ир-ат атлый.

Бераз бара да, артына әйләнеп карый.Бу хәл берничә тапкыр шулай кабатлана.

Мәктәпнең укытучылар бүлмәсеннән уч төбендәге кебек бөтен авыл күренә.Бу бүлмәдән элеге күренешкә карап торучылардан директорның укыту-тәрбия эшләре буенча урынбасары Габделхак Мифтах улы Мифтахов:

- Ул бүтән артына борылып карамас инде-дип куйды.

- Юк, тагын аскарак төшкәч, тагы борыла әле- диде мәктәп директоры Сибгатуллин Габдулла.

Һәм шулай булды да, авыл Советы бинасына җиткәч, тагын борылып карады, Габдулла Сахип улы Шиһапов. Янәсе, моннан,үзәктән ничек күренә икән?

Фоторәсемнәрдә: Г.С. Шиһапов

Ул вакытта мин дә бу авылда мәктәптә укытучы булып эшли идем әле.Бөек Җиңүнең 20 еллыгы уңае белән сугыш кырында һәлак булган авылдашларыбыз хөрмәтенә, мәктәп каршысына обелиск төзедек. Аның очына калайдан, кабарынкы итеп, кызыл буяуга буяп, эченә электр лампочкасы куеп, йолдыз ясап куйдык. Ә Габдулла Сәхипович бөек юлбашчыбыз В.И. Ленин портреты ясап, аны, аны мәктәп бинасы кыегына урнаштырды. Артына борыла-борыла каравы шуңа иде.

Язмамны әлеге сюҗеттан башлавым очраклы хәл түгел иде. Мин моның белән шуны әйтәсем килә: Габдулла Сәхипович, Һәвәскәр рәссам, шагыйр, нәрсә ясарга яисә язырга тотынса, шуны җиренә җиткереп,коеп куя. Ул ясаган портретлар, плакатлар, һәм аның проекты буенча эшләнгән бу обелиск та озак еллар авылга, мәктәпкә гәм һәм ям биреп тордылар.

Г. Шиһапов хезмәтләре

Габдулла әфәнде ул вакытта рәсем, сызым һәм физик тәрбия дәресләрен укыта иде. Казан шәһәрендә 3 еллык махсус курсларда укып, белемен дә күтәреп кайтты. Укытучы булып эшләү дәверендә кино-фотосөючеләр, рәсем-сызым, чаңгычылар түгәрәкләре дә оештырды. Укучылар бу түгәрәкләргә бик теләп йөрделәр, район бунча үткәрелгән ярышларда даими призлы урыннар яуладылар.Укытучы үз фәнен бик яхшы белә,эзләнә, кызыксына иде. Шул вакытта бик таләпчән дә иде.

Әле дә хәтеремдә нык саклана: Казаннан мәктәпкә ниндидер аппаратуралар алып кайттылар. Габдулла Сәхипович үз бүлмәсендә радиоузел оештырды.Һәр класс-кабинетка радио урнаштырды.Тора-бара күп кенә класстан тыш тәрбия чаралары, торле биналарда булуларына карамастан кирәкле информаөия, белдерхләр радио аша гамәлгә керә башлады.Хэтта дәрескә звонок радио аша яңгырый башлады. Мәктәп иске булса да,һәрчак чиста, ялт иткән иде. Биналарның тышкы ягында, коридорларда һәм сыйныфларда ул эшләгән картиналар, плакат-лозунглар иде.

- Эштән, укытучы булса да, арып кайта торган иде,- ди Габдулла Сәхиповичның тормыш иптәше Тәзбирә апа ире хакында,- Кайберәүләр кебек, хәзергечә көн узсынга түгел, ә эшем югары сыйфатлы, йөзгә кызыллык китермәслек, кешеләрне куандырырлык булсын дип эшләде ул!

Шул ук вакытта, төп хезмәтеннән тыш,җәмгыяткә файдалы эшләрдә дә актив катнашты укытучы Г. Шиһапов. Колхоз партоешмасын Җамалиев М.В. җитәкләгән елларда, 12 ел рәттән агитатор булды. Колхоз идарәсе каршындагы, производство участокларында һәм урамнардагы барлык күрсәтмә агитаөияне берүзе башкарды. Яракан эшеннән авыру сәбәпле киткәч тә, төшенкелеккә бирелми Габдулла әфәнде, чын ирләрчә ныклык. Тормышка ышаныч күрсәтә. Аның балаларын тәрбияләүдәге, гаилә тормышын үрнәк алып барудагы хезмәтләренә тукталып тормыйча, шуны гына әйтәсем килә: Габдулла Шиһапов, республика, район газеталарының 1946 нчы елдан бирле штаттан тыш хәбәрчесе булып тора, редакөия белән даими элемтәдә.Аның тирән эчтәлекле шигырләре, прозаик парчалары, фоторәсемнәре, көн кадагына суккан мәкаләләре, бизәк-орнаментлары газета-журналлар аша күпләргә таныш.

-Редакция каршындагы “Кама таңнары” иҗади берләшмәсе әгзаларының басылган әсәрләрен туплап, берәр җыентык әзерләнсә, яхшы булыр иде –дигән гозерен белгерде.- Куелган хезмәтләребез эзсез югалмасын иде!

...Тынгысыз. тормышның, җирдә яшәүнең кадерен белүче хезмәттәшем һәм каләмдәшем Габдулла Шиһапока 10 апрельдә 60 яш булды.Шул уңайдан аны гомер юбилее белән чын күңелдән котлыйсы, аңа саулык, гаилә бәхете яңадан-яңа иҗади уңышлар телисе килә! Сер бирмә, якташ!

"Библиотөн" аулак өйдә утыртты, фотолар каратты, хатирәләр барлатты

“Авыл офыклары” гәҗите. 29.04.2015.Авторы Ләйсән Садреева

Кыш белән яз тарткалашкан, җил-давыллы кичне Олы Әшнәк авылы китапханәчесе Гөлфия Мухаметшина авылдашларын китапханәгә кич утырырга("библиотөн"гә) чакырды.

Күршегә керү, аулак өйләрдә утырулар онытылып барганда, авылдашлар аның бу тәкъдименә бик шатланып риза булдылар.Табигатьнең холыксызлануы да аларны туктатып кала алмады. Кичәне Гөлфия апа күп еллар элек төшерелгән, Наиль абый Салахутдинов тырышлыгы белән яңартылган фотолар белән таныштырудан башлады. Килгән апалар бер-берсен уздырып, фотода күргән таныш йөзләргә бәйле хатирәләре белән бүлештеләр. Пионер галстугы таккан, ак алъяпкычлы кызлар арасыннан үзләрен эзләп тапканда, аларның күзләрендәге очкыннарны күреп сокландым. Әйтерсең,алар хәзер дә,13-14 яшьлек япь-яшь кызлар.Укыткан укытучыларын,араларыннан бакыйлыкка күчкән сыйныфташларын сагынып искә алдылар.

Хатирәләр әкренләп,авылыбыздан чыккан шагыйрьләрнең шигырьләрен укуга, иҗатлары белән танышуга күчте. Сәгать телләре чаба да чаба...Апаларның аерыласы килми, сөйләшәсе сүзләре дә бетәрлек тугел. Шул арада,Гөлфия апа кунакларын түгәрәк өстәл янына дәште. Тәмләп чәй эчкән арада,авылыбызның "Урсай", "Шири бабайлар", "Матаука" чишмәләрен “урап” кайттылар. Алар белән бер кичәгә эләгүемә сөенеп, күңел дәфтәремә бик күп хатирәләрне теркәп утырдым. Һэрберсенең күңелендә никадәр хазинә саклана икән бит! Кабат очрашырга сүз куешып,авылдашларым өйләренә таралдылар. Заманында"мең җанлы,яшьнәп торган Әшнәк"нең һәр кешесенең күңел сандыгында нинди генә хатирәләр сакланмый икән бит! Әлеге сандыкны ача алганнары очен Наиль абый белән Гөлфия апага бик зур рәхмәт.

Истәлекләр еллар шаукымы арасында югалып калмасын өчен, онык-оныкчыкларыгыз белән ешрак уртаклашыгыз авылдашлар!

“Флера Гарипова “Почёт билгесе” орденына лаек булган укытучы”

И. Шакирҗанов. «Авыл офыклары» гәҗите 13.10.2015

Бай тарихлы мәгарифебездә тирән эз калдырган укытучылар күп районыбызда. Ә менә орденга лаек булганнары сирәк. Олы Әшнәк мәктәбендә озак еллар математика укыткан Флера Гарипова әнә шундый фидакарьләрнең берсе.