Жасанды Жер серіктерінің ерекшеліктері.

Кіріспе

Қазіргі түсінік бойынша, Әлемнің жасы 15 млрд жыл шамасында.
Мыңдаған жылдар, ғасырлар бойы адамзат Күнді, Айды, планеталарды және белгілі бір жұлдыздарды ғана бақылап келді. Көптеген аспан шырақтары, барлық қоршаған орта тәрізді, оларға өзгермейтін сияқты болып көрінді. Бірақ, сол ерте заманның өзінде дүниеде бәрі де дамиды деген философтар да болды. Бірінші ғарышнамалық болжамдарды ұсынған ғалымдар (XVIII ғасыр) ғарыштық материяның даму барысында қалайша Күн жүйесінің пайда бола алғанын түсіндіруге тырысты. XX ғасырда эволюция идеясы барлық әлемге таратылды. Міне, адамзат баласының ғарыш кеңістігін зерттеудегі жетістіктері, ғылыми-техникалық прогрестер, жер бетіндегі барлық халықтардың әлеуметтік-экономикалық жағдайларын жақсартуға жұмсалып келеді. Байқоңырдан 1957 жылы 4 қазанда жердің алғашқы жасанды серігі ұшырылды, 1961 жылы 12 сәуірде адамзат тарихында тұңғыш рет Юрий Алексеевич Гагарин «Восток» ғарыш кемесімен ғарышқа аттанды. Байқоңырдан Марсқа және Шол­панға алғашқы автоматтандырылған планета­аралық стансалар, «Салют», «Мир» орбиталық стан­салары, халықаралық ғарыш стансасының барлық құрылымдары әртүрлі мақсаттағы жердің жасанды серіктері ұшырылды. Алайда ғарышты ары қарай дамуына жер маңындағы көптеген қалдықтыр мен қоқыстар кедергі келтіруде, сондықтан да менің бүгінгі сіздерге ұысып отырған жобамның тақырыбы

Жер маңындағы қоқыс қалай пайда болады?

 

Жалпы «ғарыштық қоқыс» ұғымына екі түрлі қоқыстар жатад. Олар:

1. Күн жүйесін кезіп және оны ластап жүрген, астеройдтар мен кометалар

2. Жер орбитасында ұшып жүрген істен шыққан ғарыш кемелерінің бөлшектері

Ғарыштық қоқыс деп- Жер орбитасының маңындағы жарамсыз, жұмыс істемейтін, адамзатқа ешқандай пайдасы жоқ, бірақ өзге жұмыс істеп тұрған ғарыш аппараттарына кері әсерін тигізіп, зақымдайтын заттарды айтады.

Соңғы 50 жыл ішінде ғарышқа 5000-нан астам ұшырулар болып, 6600 Жердің жасанды серіктері Жер орбитасына көтерілген болатын. Қазіргі уақытта олардың тек 3600-ге жуығы Жер кеңістігнде ұшып жүр және оның мыңы ғана жұмыс істейді.

Өкінішке орай ғарыш кеңістігінде қоқыс тек ғарыш кемелерінің қалдықтарынан ғана тұрмайды. Ғарыш барлау системасы Жер маңайында 300000-нан астам объектілердің бар еккнін анықтады. Оның 45000-ға жуығы диаметрі 20-5см болатын заттар, жүз мыңдай диаметрі 5-1см болатын заттар және қалғаны одан да майда бөлщектер. Осы уақытқа дейн 70 ел ғарышқа өз жасанды жер серігін ұшырды. Солардың ішінде ғарышты ластауға үлес қосқан елдер:

 

 

Жасанды Жер серіктерінің ерекшеліктері.

Жердің жасанды серіктері әдетте геостанционарлы орбитада орналасқан. Олардың орбитальді периоды Жердің айналу периодына сәйкес келеді, сондықтан жасанды серіктер бізге бір орында тұрған сияқты болады. Геостанционарлы орбитада тұрған жасанды серіктер радиожиілікте сигнал бере отырып, Жкрде үзіліссіз байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Бұл сигналдар Жер бетіндегі сигналдардан өзгеше және жиілігі 3-50 есе үлкен. Оның арқасында арақашықтығы бірнеше мың километр болатын екі нүктенің арасында байланыс орнайды.

 

Алғашында жасанды Жер серіктері тек ғылыми мақсатта қолданған болатын, бірақ уақыт өте келе олар басқа бағытта қолданылды. Жасанды Жер серіктерінің арқасында телекамуникация, әлемдік байланыс, ауа-райн болжау, навигациялы жүйе және ғарыштағы жер бетіне қауіп төндіретін заттары табу жүйелері дамыды.Әрине жасанды Жер серігін әскери бағытта да пайдаланады.Егер жасанжы жер серігі болмағанда ғаламтор қазіргі кездегідей дамымаған болатын еді.

 

Халықаралық ғарыш станциясы, қысқаша: ХҒС - көпмақсатты ғарыш зерттеу кешені ретінде басқарылатын орбитальдістанция. ХҒС барлығы 15 ел қатынасатын бірлескен халықаралық жоба. Оның негізгі мақсаты ғылыми зертттеулер. Бұл зерттеулер ғарыштық мүмкіндіктерді пайдалана отырып іске асады. Ғаламдық зерттеулердің аумағына: биология, физика, астрономия, космология, метерология кіреді. Қазіргі уақытта ХҒС-да үш ғылыми модульдер ба. Олар: 2001 жылы ұшырылған америкалық «Достини» ғылыми модулі, 2008 жылы ұшырылған еуропалық «Коламбус» ғылыми модулі және жапондық «Кибо» ғылыми модулі