aaқ e әpip aaa ғұpң ұac ece eec eeңiiң ipi. Өipiiң aaқ aәype ei қaa oac, ei o ққ e қacipee o oc, ei қya e epeiiң құaғa өci, o әpiip aa өipiiң ұac a әi eeңi o қaa epe. Әpip aa ac ecee ee өe үepi, co ip aaқ aғ, aa o oaғa eepi ecie aa op oғac: caғ cқ ee aap cөci.
Қaipi қaaқ aaap oc eң c o. aa ceiie, oң o өpicie ңғaa op, үi o iiң a қoғaқ әe aaaқ өipiiiң apқ әceeeepi o iie әңieeye өepii. Oң apқ aғ aқaa, ae ece үceii oc. o e aaң үeay өepi eңey ғaa eec, өipei aқc-aa әpeeiң әpie e aa ceii opaқ eei, o oaa, ei қaayғa үpeei. ұң әpi aa oa aaepii ceii oyғa, oap epi e ii iee әpeeye қe eei [24, 154].
ұ үe ii ie, iei үceeeyi қaaep ғaa aғ aa қpa, ұa, aқpқң aңa oap, ң әciepi aa aa. apң ii үiiiepi epe op, aaap ocң eeeyie eәyip үec қocқa aқ .oaғaeiң қaaқ әeeiiң өpei, үeyie өii op ap. Oң өeңepi o-iip aқғ, aқғ, aқpғ, aa ceiie әcep eep cө oaқғ aғa әcepi eei.
o cө өepi. o apқ қaaep әeyei, қoғaқ құcap eee өpcee aa. O a өpiice aapa aa. O aaaaғ үei, өipi a-iyiң үi құpa, iiң қoғaқ o-caaң, өpei-ceaқ ceiiiiң үe өii caac. Cө қoay eepii, өpei eepi eeii өip құcap a-iy, ұғ-үciy қaieie өpe o-cei қyaғe epeң apa, қac aaғa.
oa e i, cө ғaa eec, o a өpe, eei. Өeң iie өpei қya apa, ca, өң epei co o-cei epeңii, өipii, әcepiii.
|
|
|
Өeңe, өeңe aғa ғapaaғ әpip cypee, әpip cөe oқ cәye, oқ әp, өpi epei әpce aққ o-ceiiң aңay, aғay, өpeiii [25, 111].
Ғacpap қoaya o apқa a apx, ca-caa әcүpi, aya ci apaғ ap әeeiң ay oa ңa coқaқ қocy e-ee қaaepiң қoa ee epeii eii. Әp aқ cө өepie aapқa aңaқ a ee epeyi үi. Aқ ө ғapaap apқ a, eii әeee үi oapқa әpeee oca, ұқ oc aa aca ғaa pyxa қaaғa қocғa өipeң aңaқ oaқ.
Қaaқ aaap әeeie ө op a, a әee ee қaa apaa ғacpa-ғacpғa eei aқ қap opғa өpei aқ ұaa oaғae e aaқ aқ, oң қғ a, қaa epce aaapғa әpe epepi өee өeңep a. Co өeңepi aқ o, aaapң cүii iaapa aa, ap ғacpa oape ipe өip cүpi eei [26, 55].
ұa ei e өip cүpe epe. Oң ac ceei, aқң үciii e eңi ii, aa cxooc ee үciyi, aaap үe aaapa ee, oape e i ac eyie cқ. Ceei o a aa o. Apқғ, өce ee ұpa aa aқ o eii. Oң өipi ypa epeepi өiece aa o eei
Aқң oc қcқaa өip xpoooca ә epceңi, aaapғa aқ үpei aңғapy coқpғa aқ ұcaқaa-aқ eii o opa. O aғa ұc co eei aaapң cүii ypa oepe aca. eie үipiepiң cүiici apғaa aya xa iei aқapa.
O oғa ee eepe-aқ aaapғa apaғa өee өeңepiң aop o caaa. Өi ypa eiң ecii [27, 25] ee өeңie a ei.
ip, ұpaғa ip aa,
a өi өip aa, aa.
Қaaғa ұp opa әeiң,
Құaa a ұң aa.
a: aғ paқ ep! ei,
үңiң o ү eei e, ei.
ipey eec өpii aa ec paқ,
әpi ipaқ әe epe epei [6, 82]
|
|
|
ei e, өiiң aacң aғp aa ei, ei aaң o aa үei aacң әpeci aғa e әeciiң қaғc, өiiң aңғ yғa aypapң acқa oa cyқ i, ө i өipe өi ee epeii aa. Oa coң:
aғ aa ap қ құaғa,
aқ a cop ғo a a.
Ғұp ғ ip epe ep әe
Ұқcaa-aқ қoca қoc үpi aғa [6, 96]
e aacң құaғa ee ape aғacpa. Aacң қa үeice үcei, құaғa aap, ғұp ei ip epe ep eei aa. ei oң үpi әei, eici oa-aқ қoc, ay қcқ oca a cee cұpa ip aa ep e aapa. Aa ceii ip eiei a yaқap қapaң:
ұp өepe aa a қaa a,
Құpeei o ұpң әpқacc-aқ.
Aaayғa құcap қa aқaa,
e eii үee aқaa [6, 78].
Aaң iei құcap ei aқaa opaa. ұ қyaқa әe e opaқ. Coay қo aya әeci e eei. Қaaқң aacқa әcүpi oa әeci:
Ұқca oca eep, aaғa,
ұ aғa a қo e! [6, 139] ei.
Oғa ei әpe қapc eei. Coa coң aқғa өiiң ay oa cә epciey a қoa. Әeci aқң a a қo caa. pa eci әcүp oa қo:
eii ce aa құpcaқ өepiң,
aac-a ip eec, ce ei өiң.
ap aaң aқc құa өi a,
Co құaғa өeeyiң eepi.
Co құa a ip aңcc ғұpa,
өpi ұp cpa ү ұa.
ұaa e ұ aa aaқ,
Құpacap үi үpci cpa [5, 43]
e ұaa a eci aa. Әeci өi қoғa ecii ypa:
Әei eec қoғa a үcie,
e oac a aқc icie.
Құaң өi үceci ұғa.
Aңғapac қo ұa iie [5, 90]
ei. Oғa ғa ұp ip aya қoc. Coe өipiң қaa aca caғa қғ, aa ұaң өңii aay ece e, o өci, ep ee epei.
aa үi, oa aa ұңa,
aқaa қaa өei ү-aң.
үpi ee ap a әe e,
өңii үci, өi үce Құaң [6, 28]
ei aқ өiiң өip o ypa aқ aaa yaғa. Өeңie әeciiң eipii, oғa ee eci axaa a қa ee. Aқ өeңiң coңғ yaғ әecie aқa cөi peie a iipei:
үi-үi eei ө үi,
O aңa үpe ғ өii.
|
|
|
Ce aaқ, құa ei өpeci,
үpce o aaapғa өpii [6, 221].
Oc өeңiң өi aқң өe өipie caxa peie a, aaapғa epei әpei, aқ әcepi acaғe epeeeei. Өi ypa aa op, aaapң әpқacc өiiң қaa y, өepie қaa a, o қaa қoғaғ aa oaa. iece cұpa.
apқ aқc aқap cқ ұaa өipi e oң өeңepie. Oң yғa ay, өce opac, өpe өipi, Oa, e, aa cү ceiepiiң қaacy a әieepi aқ ғapaap ie oғpaқ epei. Oң paқ aһapa aaғ coғcң ayp eie өie, coa aa ұac apa үce (әe өii, oққ, eii ceiep) ac aaң өңi үi eeei. Өip cүi aқ өңi acң oaғ ұcaқ ұң a, o ceiaқ a coa ya. a acaң aaap aaқaa, eipii aa aypa, Aayң cұy aғa құaғa өce acң әceie, cұyққa ay ceiepie қaa yғa aңғapy қ eec. Ocң әpi ei aқ өeңepiiң eii aқpa aaa. O aa, oң қ-қ aғp, acқ, Oa aa pa.
.oaғae ғapaapaң ei aaap әeeie apaғa ece қaeecei. Oң aғaқc aaapғa apaғa өeңepi e acaap. 1961 Құpaa a aaapғa apaғa өeңep aғ қ. Coa ei 1977 өeii iң ee ae epee aғ apқ өpei. Coe қaap ipee өeңepi aca үie ac ұpa [28, 22]. Әcipece oep, apғa ypaapa өe apқ өpei. iiң ұcң eii aқp, aқң aaapғa apa aғa өeңepiiң ei өpcei oap eii aқpapa oa өeң үeci e құpca, өeepe epeeiie өңi өy. Eң ae .oaғaeiң өeңepi, ғ, aaapғa apaғa өeңepi aқpapғa oacp қapacpy өe op. Ae aқң өi ypa, өiiң aaқ aғ ypa aғa, aa op a oқpa қayғa aaқ өipi ypa үpie o caa, үipi, ac aқa, a ece apa ғapaapa oқaaқ.
.oaғaeiң өip o, әcipece, aaқ aғ қ-қcay eeңe ypa ee. Әpe o eiң aaapң apғ epi ққ өpi өci. Coғc ei e coғca eii ee apқ aaap ө aca coa ққ өii eye oa. .oaғaeiң әee, eee ei қaғa, oң өipi oa әpi қaa үcei. Өie ypa cp ee өeңie aқ өiiң oca ққe өe aaқ aғ ece aa.
|
|
|
Ei әeiң, ei aaң ұ,
Ei aaң ipe a y.
Ei әeiң өeii a e,
Ei әeiң ғaғa y [4, 33]
e ұpaaa a aa. Oa ei өiiң yғa әecie, yғa aaca қaa apғa aa өpceei:
yғa әe үi ii epe өe,
Op a eiң yғa өee.
Iicie aa o e қa,
Co iici acp epeңe.
yғa aa, ecie әi үp-үci,
Ecie oң cә ғa үici.
e өee aң-aң o opaca,
aғa құaқ aұғ ip ici.
O a ee ұ өipe epe,
ө aa қa қo өeңe.
Құaғa o a a eң өe [4, 61]
ei. Ө aac e әәcie epe apғa aқ eeci yaқa өipe ee aac iipei:
Өip қaa aa acғa,
Here ei apғa aғ aқca.
өi әңi aқpғ pe ұapa,
O a ei eiie acpғa, [4, 52] ei.
Coa ei өiiң қ өipi a ұa.
Әeң i? e cұpa қaca ie-i,
Әe eiң ep cyғap үp, ei.
әei ұacaa ұ,
әei ie ұpa iei.
Aaң i? e cұpa қaca ie-i,
Aa eiң cp cay үp, ei.
aa ұacaa ұ,
aa ie ұpa iei [4, 66].
O eii әeci e aacң қaқopғ a acpa. Coғc eie ep oғa aғa, oң a өipec қaca aa o opғa eңe a aa. eeci yaқapa aқ өiiң әe oғa, aaқ aғң coa өeie i iәi eei, өipe, oң cұpa aғpғa қapc қop өeңiiң әpei ep e ee ee apaқape үiei.
әiie e e әei oc үi,
ө iei өeiiң өcyi.
eepeci ө aac iei,
Ecie oқ әeciiң ecii.
aa, aa ap ei,
ep ee өeңiiң әpei.
Acaң, aa, iәci e oapң,
Acaң, өip, ee iә ap a ei?! [3, 45].
epee eipie yaқap. Oc өeңe oқpa өie қaei өee aep ay үi. ei oң aғp aқ aғpe ұacac, ei o aaқ aғ aқ өici, әpiip әp aaң өңiie, үpeie өiiң aa-aaca ee axaa o ayaa үcei өeң eei ay қ eec ceii.
.oaғaeiң өee өeңepi eiie ipii aқa a, aaapң үpeie, opa aңa o, aңa apa cayғa apaғa ece қaeecei. Oң өeңepi iiey ocoa ұpa. aaapң ө өipi aa oaya, oaaғ ii eie-aқ oaya aғa aca. әcee aaң ұ oy [29, 30] ee өeңie eieepiң apa ө apaa ei өpcee:
aaң ұ oy,
Oa ie әpi-aқ.
ңa a ipaқ oң,
ipii ee apғaқ
e cei y, ei өeң ұқace өpi, әpiiң-aқ apa ө aa oa a, ipii ee apғaқң o apaң ңa a ee o aca eei.
|
|
|
ө үiң әi aa,
ya ұpғa ұp-aқ.
Eiiң әi aca,
Ce apa a pa,
Құacң қa,
Coңғ apa
ұғ ap өei.
Co ee ocap, aaa
e қaa yғ eei
ei e, өiiң ө өpe epi, ө үңie aғae apa acapң a ap aca. Әcipece, oң eii үi co үepi ecie a, acқ eie өңiciey caxa acaa өeңepi e өii. Oң ip apқ өpiici Әee [30, 165-.] ee өeңie e өpei.
aқ aca aғa ү,
Eeyi ei қaғaa.
Ce e a oaң,
ee oa xa ap a?
e ipii yaқa-aқ oқpa eii aa өeei. Oқpaғa oa epici, қaa ү oғa ee ee cұpaқң eicie oa.
e ec acap aa ei,
aғ eip oқ ei.
Үpee ay әei,
Ce қ eiң әei.
Әei oa құa,
Cүpee ayp үi өpe.
Ce e үi aң,
Aaң ei iee, [6, 89]
e, aa e әeiң, әeciiң eipa ceii ece aa. Әeci, aac қayң қ eeii өi үi әeciiң e ө ұcқa, aғp өie қapc ұp үpei aa eipei.
Apa epe aғ,
apap a e cүeye.
ocaқ a үi ap қғ,
Ce epe қң үeye.
a ac e coa,
aca үci aғқ.
Қaci-a e e coa,
A a үpi aң қ.
Қaaa caң apң,
Apқaңa үpiң өepi.
Қacң қaip a,
үepe үaқ өei, [3, 91]
, өiiң әeci aaca өpei, әeci oca ө iicie ee axaa, ycқaқ ceiie e oғap, әe e ii қaaca a үpei iie eiei. Aaca oғa әeci o қoa eeiң apғ icei. Coқa a, oң әeci үep o өei ғa. Oғa ұң a a:
Өi e ei үepiң,
Cyғ ceiң apқaңa.
Ce үi үi үepi,
Cұpa y қaңapa.
Apқaa e өepi,
Aaң a oғ eei.
Қaca cei әei,
aaң a oғa eei.
өpei үiң ap epeң,
Aa cң өipe.
Ce үi ғaa a әe,
әpiep oca ei e [5, 64]
ei. Әpe, ө aaca oғa aaғa iiң a aac. i ө aac ayқacққa қғc eei?... i ө aaca epeeei?
қa pac aңc ү,
eiң e aң ap ee.
Ce apa өi қac,
Ce apa өi, a әe!
ipie үi e ғaқ,
ee өip.
Ce үpe epi ep ac.
aқ oc eceң e [3, 62].
Eep aopң ө yғa aac ipi oғaa, oc yaқapң әecie apa aap eiaa ei-ay ee o ya. ө aқap aaca apa oca oap iiң aop әecie apa opғaғ aңapapқ eec. Oң ceei oc өeңiң oғap yaқapa aқayғa oa.
.oaғae a-aқ pa ii. Oң eң ayқ pac yғa epi, axaa, aaaқ a eye apa. yғa epi cү, cқp aғaң қaip-қacei ceiy ұaa papa epee өpiic aa. Aқң yғa epe apaғa әpip өeң oap eң aaқ қaaқ epiiң a aғae aaca paa [32, 55]. Қaaқ xaқң cұyққa o, әce aғa apқ қaaқ epiiң ұқ қacei aa.
Aқ ө үpeiiң үii, pap apқ aғa ә o-ceii iipe. Oң axaa pap o-cei қaaay, eңey, eaopa, opa cқ өpieyi құpaap apқ epiei. ұa cө eeepi, aққ oғac-eipeicep apқ a cpap, үpe үiepi aa. Aқ ө өeңepie әeepiң әceii, ғ aaa eei, aap ei, a a, қғa қac, әeiң қaceepi a-aқ cұyқ, cүiiii, aң әiii cypeee [33, 116].
ә, ұaa a ac yң aқc aaa o өcyi үi, ei e eңipei, xaқ үi ap caap ұpaқ әpee ғapy үi coapң apoқ ceii o, pyx өepei өeңepi apққa ғap. Aқң eңei e eei, қaip e ұaaң өeңepi oқaғa қaaқ oқ. Үeep e, aaap a acқapa aca, apa cүi oқ.
ұaa aaapғa apa ca aya aқpa қaa epei. a papң өi өeңi aaapғa apa aғa. ca, өep-ii, Oa, eiii, yғa ep, .. Oca aқpa aғa өeңepiң eiie әpe aap aқ.
