ХУШ ғ.Еуропадағы ағартушылық дәуір.

14.1.XVIII ғ. Еуропаның бірсыпыра елінде өркендеген мәдениет. Ағартушылық дәуір аталу себебі. Өкілдері.

14.2Д.Дидро (француз ағартушысы), Лессинг, Гердер(неміс ағартушысы) еңбектерінде көтерілген өнер мәселелері, классицизмді сынау, бұқаралық, шынайы өнер үшін күрес мәселесі. Дидро драма өнері туралы, Лессингтің өнер түрлері жайлы толғаныстары. Бұл дәуір эстетикасының ұнамды жакгарымен қатар кемшілігі неде болды

15. Әдебиеттегі модернистік бағыт - ағымдар.

15.1. Реализм өнері озық үлгілерінің көркемдік мән-маңызы. Оның көркемдік әдіс ретінде өмір шындығын қамту жэне таныту мүмкіндіктерінің молдығы.

15.2. Батыс өнерінде XIX ғ. соңғы ширегінде модернистік ағым-бағыттардың пайда болуы, себебі. Реализмге қарсы өнер екендігі. Бұл ағымдардың теоретиктері (Ортега-и-Гассет т.б.). Модернистік өнердің, декадентгік ағым-бағыттың орыс әдебиетіндегі көрінісі.

15.З. Модернистік өнер үлгілеріндегі кейбір көркемдік жаңалықтар. Бұл өнерге деген қазіргі көзқарас. Қазақ эдебиеті туындыларындағы модернистік бейнелеу көріністері.

 

5.2. Практикалық/ семинар сабақтарының тақырыбы мен мазмұны

1- семинар.Көркем образдар. Тип және характер.

Мақсаты: Әдебиеттану ғылымындағы образдар, олардың түрлері, тип және типтендіру, образ жасаудағы басты әдіс-тәсілдер турасында мағлұмат беру.

Жоспары:

1. Образ және образдылық туралы жалпы түсінік

2. Типтілік проблемасы. Жинақтау мен даралау.

3. Тип және прототип.

4. Образдың жасалу жолдары мен тәсілдері

5. Образдың түрлері.

2-семинар. Тақырып жэне идея.

Мақсаты: Әдебиеттану ғылымындағы көркем әдебиеттің негізгі компоненті ретінде тақырьш пен идея, олардың түрлері, басты ерекшеліктерін таныту.

Жоспары:

1. Мазмұн және тақырып.

2. Тақырып пен идея туралы түсінік.

3-семинар. Композиция мен сюжет, мазмұн мен форма

Мақсаты: Көркем шығарманың басты компоненті композиция мен сюжет, мазмұн мен пішін мәселесін қарастыру.

Жоспары:

1. Композиция мен сюжет

2. Мазмұн мен форма

4-семинар Әдебиетті текке, түрге бөлу принциптері

Мақсаты: Әдебиеттану ғылымындағы жанрлар, тек, тип турасында әңгімелеу, жанрлардьщ өзіндік ерекшелігі турасында сөз ету.

Жоспары:

1. Аристотель және оның әдебиеттану ғылымына қосқан үлесі

2. Аристотель әдебиет тектерін қалай жіктеді?

5-семинар Әдебиеттің тегі мен түрлері. Эпикалық шығарма ерекшеліктері

Мақсаты: Әдебиеттік тектері, оның ішінде эпикалық текке тоқтала отырып, жанрлық түрлеріне тоқталу.

Жоспары:

Әдебиетгің тектері мен түрлері.

1. Әдебиеттің бір тегі - эпос.

2. Эпостың түрлері және оның құрамындағы бөлшектер

6-семинар Лирикалық шығарма ерекшеліктері

Мақсаты: Әдебиеттану ғьшымьшың екінші тегі - лирика жөнінде мағлұмат бере отырып, оньщ жанрлық түрлерімен таныстыру.

Жоспары:

1. Лирикалық түр және оның сипаттамасы

2. Әдебиет тегінің бір саласы - лирика және оның жанрлары

7-семинар Драмалық шығарма ерекшеліктері

Мақсаты: Әдебиеттану ғылымының үшінші саласы драма тегінің жанрлық ерекшелігі мен оның басты арналары - трагедия мен комедияның теориялық негіздеріне тоқталу.

Жоспары:

1. Драма тегінің табиғаты

2. Драма жанрының түрлері

8-семинар Жанр ұғымы, жанр теориясының даму жайы

Мақсаты: Әдебиеттану ғылымындағы жанр, оның теориясының дамуы жайындағы мәселелерді топтастыра отырьш, мағлұмат беру.

Жоспары:

1. Әдеби жанр

2. Әдеби шығарманың түрлері

3. Дәстүр мен жаңашылдық мәселесі турасьшда

4. Әдеби процесс және оның жанрға әсері

9-семинар Көркемдік әдістер мен ағымдар. Стиль және шеберлік шарттары

Жоспары:

1. Әдеби бағыт пен ағым

2. Стиль сыры

3. Әдеби процесс

10-семинар Көркем бейне, оның жасалу жолдары. Көркем бейненің жасалуында қолданылатын негізгі суреттеу тәсілдері.

Жоспары:

1.Портреттік тәсіл жэне оның түрлері.

2. Әдеби мінездеудің түрлері

3.Кейіпкер тілі. Монолог, ішкі монолог және диалог.

5.3. Білім алушының оқытупіынын катысуымен орындалатын өзіндік жұмысының тақырыптары мен мазмұны

 

№1 СОӨЖ тақырыбы: Әдебиет теориясы пәнінің мақсат-міндеті.

1.1. Көркем шығарманы талдау жолдары.

1.2. Ғалымдардың көзқарастары.

1.3. Әдебиеттің теориясьш қысқаша тарихы.

№2 СОӨЖ тақырыбы: Көркем бейненің танымдық, эстетикалық маңызы.

2.1.Ақын жазушьшар шығармашылығындағы образ жасау ерекшеліктері.

2.2.Ұлт тағдырын арқау етіп, халық мұңын, рухани кемелденуі мен оянуын діттеген ақын жазушылар шығармаларының биік тұғырын байыптаңыз.

№3 СОӨЖ тақырыбы: Авторлық тұғырнама..

3.1.Автор жэне шығарма.

3.2.Автор бейнесі.

З.З. Қаламгердің туьшдысьш жазудағы өмірлік ұстанымдарды қажетіне жаратуы.

3.4.Бөкейдің шығармашылық зертханасына уңіліңіз.

№4 СОӨЖ тақырыбы: Образ. Кейіпкер және көркем образ. Образ және прототип.

4.1.Көркем шығарманы психологияльщ талдаудың жолдары.

4.2. Образ түрлеріне талдау жасаңыз.

4.3. Б.Майтановтың еңбектерінен конспект жасаңыз.

4.4. Прототип пен образ байланысы.

№5 СОӨЖ тақырыбы: Образ. Психологизм. Кейіпкер және көркем образ. Образ және прототип,

5.1..Көркем шығарманы психологиялық талдаудың жолдары.

5.2. 0браз түрлеріне талдау жасаңыз.

5.3.Б.Майтановтың еңбектерінен конспект жасаңыз

5.4.Прототип пен образ байланысы.

№6 СОӨЖ тақырыбы: Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні. Сюжеттік, композициялық құрылым.

6.1.Сюжет пен композицияның негізгі компоненттеріне байланысты конспект жасаңыз.

6.2.Ж.Аймауытовтың «Ақбілек» романына сюжет пен композиция құрамына байланысты талдау жасаңыз.

№7 СОӨЖ тақырыбы: Әдеби жанр мәселесі

7.1. Сөз өнерінің теориялық тарихы жайлы конспект жазыңыз.

7.2.Прозалық шығарманы талдаудың ерекшеліктері.

7.3.М.Әуезовтің әңгімелеріне талдау жасаңыз,

№8 СОӨЖ тақырыбы: Поэзия жанрының дамуы.Лирикалық шығарманы талдау жолдары.

8.1.Фигураның, троптың түрлеріне конспект жасаңыз.

8.2.М.Жұмабаевтың лирикалық туындыларына талдау жасаңыз.

№9 СОӨЖ тақырыбы: Драматургия жанры. Өзіндік ерекшелігі. Драмалық шығарманы талдау жоддары.

9.1.Драмалық шығарманы талдаудың ерекшеліктері.

9.1. Р.Нұрғалидың еңбектерінен конспект жасаңыз.

9.3. Ш.Құдайбердіұлының «Еңлік - Кебек» поэмасына талдау жасаңыз.

№10 СОӨЖ тақырыбы: Көркем әдебиеттегі дәстүр мен жаңашылдық.

10.1 Көркем әдебиеттегі дәстүр мен жаңашылдық мәселесіне назар аударыңыз.

10.2. Әдебиетші ғалымдардың еңбектерін қарастырыңыз.

№11 СОӨЖ тақырыбы: Көркем шығармадағы әдіс пен ағым мәселесі..

11.1.Көркем шығармадағы әдіс пен ағым деген тақырыпта конспект жасаңыз.

11.2.Социалистік реализмнің көркемдік сипаты.

№12 СОӨЖ тақырыбы: Қазақ прозасындағы тарихи жэне көркем шындық мәселесі.

12.1.Көркем шығармадағы тарихи шьшдық пен көркем шындыктың арақатысы.

12.1.Ә.Кекілбаевтың шығармаларына әдеби талдау жасаңыз.

№13 СОӨЖ тақырыбы: Классицизм ағымы.

13.1. Классицизм өнерінің туып, қалыптасуына байланысты конспект жасаңыз.

№14 СОӨЖ тақырыбы: Г.В.Плехановтың әдеби-эстетикалық көзқарасы мен Белинскидің жанр туралы пікірлері.

14.1.Әдеби жанрдың тек пен түрден айырмашылығын сарапта.

14.2.Ғалымдардың пікіріне назар салыңыз.

№15 СОӨЖ тақырыбы-.Қазақ прозасьшдағы модернизмнің кейбір көріністері.

15.1. Модернизмге байланысты конспект жасаныз. Басты еңбектермен танысыңыз.

15.2. О.Бөкей щығармашылығын талдаңыз.

5.4. Білім алушының өзіндік жұмысы

№1 СӨЖ тақырыбы:

Шығарма идеясы мен қаламгер дүниетанымьшьщ өзара бірлігі.

1.1.Қаламгер дүниетанымының маңыздылығын зерделеңіз.

1.2.Шығарманың тақырыбы мен идеясының үндестігін талдаңыз.

№2 СӨЖ тақырыбы: Әсемдіктің өмір мен өнердегі қызметі.

2.1.Әсемдік категориясының әдеби мәні.

2.2.Көркем шығармадағы әсемдік категориясының көрінісі.

№3 СӨЖ тақырыбы: Сюжеттік - композициялық құрылым. Көркемдік деталь, оқшау эпизод, лирикалық шегініс, штрих, эпилог, пролог.

3.1. Сюжеттік - композициялық құрылым жайлы конспект жазыңыз.

3.2. М.Әуезовтің шығармаларынан көркемдік деталь, оқшау эпизод, лирикалық шегініс, штрих, эпилог, пролог секілді көркемдік айшықтауларды табыңыз.

№4 СӨЖ тақырыбы: Көркем шығарманың проблематикасы.

4.1. Көркем шығарманың тақырыбы жэне идеясының маңыздылығын зерделеңіз.

4.2. Проблематика мәселесі жайлы ой таразысы жасаңыз.

№5 СӨЖ тақырыбы: Роман жанры және оның түрлері..

5.1. Роман жанрының шығу тегі.

5.2. Алғашқы қазақ романы М.Дулатовтың «Бақытсыз Жамал» романының әдеби сипаты жайлы конспект жазыңыз.

№6 СӨЖ тақырыбы: Көркем шығармадағы образдар жүйесі.

6.1.Көркем шығармадағы образдар жүйесі дегеніміз не?

6.2. Образдың жасалу жолдары.,

6.3. Образ және мінездеу. Архетип.

№7 СӨЖ тақьфыбы: Образ психологизмі. Синтетикальщ, аналитикалық тәсіл.

7.1.Психологизм категориясы жайлы конспект жазыңыз.

7.2. Синтетикалық, аналитикалық тәсілдердің жасалу жолдары.

№8 СӨЖ тақырыбы: Образ бойынша талдаудың ерекшелігі. Диалог, монологтің ролі.

8.1.0браз бойьшша талдаудың жолдары.

8.2.Диалог, монологтің көркем шығармада образды ашудағы қызметі.

№9 СӨЖ тақырыбы: Әдеби процесс - әдеби даму жолдары.

9.1. Әдеби процесс туралы конспекті жасау.

9.2.Көркем шығарманың тақырыбы, идеясы, проблемасы жайлы ой таразылау.

№10 СӨЖ тақырыбы: Қазақ поэзиясы және Абай дәстүрі.

10.1.Абайдың ақындық мектебі туралы еңбектерді оқу.

10.2.Әдеби даму жайлы конспекті жасаңыз.

№11 СӨЖ тақырыбы: Тақырыптық талдаудың сипаты.

11.1.Тақырьштық талдаудың ерекшелігі.

11.2.Тақырыптық талдау әдісінің амал-тәсілдері.

№12 СӨЖ тақырыбы: Портрет пен мінездеудің өзара бірлігі. Архетип.

12.1.Тура және жанама мінездеу.

12.2.Портреттің образды бейнелеудегі қызметі.

№13 СӨЖ тақырыбы: Көркем шығармада Өнер адамдарын бейнелеу.

ІЗ.1. Көркем шығармада Өнер адамдарын бейнелейтін еңбектерді қарастырыңыз. С.Жүнісов «Ақан сері», З.Ақышев «Жаяу Мұса», А.Нұрманов «Құланның ажалы», Ә.Кекілбаев «Күй», С.Байтанасов «Мәди».

№14 СӨЖ тақырыбы: Әдеби әдіс. Романтизм мен реализм.

14.1. Романтизм және қазақ әдебиеті деген тақырьшта конспект жасаңыз.

14.2. Ә.Кекілбаев пхығармашылыгындағы реализмді талдаңыз.

№15 СӨЖ тақырыбы: Лирикалық шығарманы талдау жолдары.

15.1. Лирикальщ шығарманы талдаудың ерекшелігі.

15.2. Шумақ, тармақ, бунақ, ұйқас, түрлері

Аралық бақылау сұрақтары