Pötü prim yela nulik lüvipobs oles vlak sauni, koteni e lifi benik in vol püdik. Vpagased obas primon me nüm at yelodi 26id oka. Redakan, guvan e kevobans Vpagaseda ai esteifoms, ad laidabinükön ed ad galükön nitedäli pro pük jönik neudik hiela Johann Martin Schleyer‛.
In yelods: 1959 jüesa 1960 koneds gretik e poedots mödik epubons, kelas reid e suem flagons sevi kuratik Vpa. Bligods nulik ovotükons boso ninädi sisik at. Neodobs mu draniko lärnatidodemis gretik ä staböfikis in netapüks ledinik, bi literat tefik komädon nog tu püliko in Vp. Telido pöt elofon oki, ad lasumön ini gased literati nenblamik se posbinükot hiela Dr. Arie de Jong‛: bevoban süperik Vpa obas. E kilido cedobs, das nu, pos dabin 83-yelik Vpa oneodobs fino kronigi lölöfik püka at. Diseinü at el Jenotem Volapüka‛ opubon mö fövots mödik in Vpagased obas.
Bligods at oflagons padis mödik gaseda. Dub sakrifäl Vpanas anik fe okanobs gretükumön boso Vpagasedi; pö atos spetobs ye, das i Vpans votik e reidans gaseda obas vobonsös leziliko, ad gaenön Vpe limanis e födanis nulikis, e Vpagaseda reidanis e bonedanis nulikis! Spelobs zuo, das el Jenotem Vpa‛ otuvonös i nitedäli sogodas votik!
Vobolsös pro propagid Vpa e pro föd Vpagaseda!
Redakan, guvan e kevobans ela Volapükagased‛.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1961, Nüm: 1, Pad: 1.
Tepaneit
Vu! ror kion! e jov kion!
Plödo in süt bäldik nabik
nu vutiko tep reigon,
tep badik dü düps neitik.
Ni mun, ni stels; te lefogem
len sil vegon mu vifiko.
Soaliko binob in cem:
slip efugon kruäliko
de ob, du in neit dagik
letep jäfon me pled hölik,
me tag e hag, seif, pleif,
me drum e brum, me knir, letir,
me stur e mur, noid, sijid
de süt lü yad, de dom lü gad.
Bims noidons; leyans, kiuds
in tep kratons e mufülons.
Kläpeds dremons, e te pauds
brefik stila jovi ropons.
Kio vien jäfon su nuf!
Spö! - e teins noidülons;
kli! - bal falon ini legruf,
ed aniks lü süt dofalons.
Dins bisarik, knätär e hag
jenons süpo in dom bäldik;
e späkiko äsvo se dag
tonon smilet miklänöfik.
Leno dalob jekön in dom
lo mens pöfik in nafs su mel,
in vut tepa, fago de lom.
De God sekidons: sav e jel.
Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef) 1961, Nüm: 1, Pad: 4.
Jenotem valemapüka Volapük‛
fa Johann Schmidt‛.
Contents
- 1 FONUN
- 2 De daved Vpa jü kongred balid in Friedrichshafen‛
- 3 Dese kongred balid jüi kongred teled[1] in zif München‛. (1885 jüesa 1887)
- 4 Proged fovik. Prim e volf krisida demü Vpakadäm.
- 5 Dese krisid lü nebenikam jenöfik (1891 jüesa 1893)
- 6 El Volapükaklub valemik‛ e krisid telid. (1894 jüesa 1896)
- 7 Pos nebenikam e krisids. El Period di Graz‛. (1897 jüesa 1900)
- 8 Jü fin ela period di Graz‛. (1901 jüesa 1906)
- 9 Nepub panik Volapüka. (1907 jüesa 1914)
- 10 Period Volapüka nosädik. (1915 jüesa 1929)
- 11 El Schleyer‛ - el Kerckhoffs‛.
- 12 Nuns valemik tefü Volapükamuf.
- 13 Volapükamuf nulik.
- 14 Finasag
FONUN
|
|
|
Yels: 83 nu epasetikons sis daved Volapüka. Gloratim ona enepubon sis lunüp, e slopans lanälik ona se timäd at sa Volapükans ut, kels iblibons fiediko kol Volapük i pos tim nebenikama, pemoükons ti valiks fa deadalanan. Latikumo, primü tumyel teldegid, voläd äsvo iglömon Volapüki, e jüi nutim Volapükamuf nulik no nog ätuvon demi mödik.
To atos ecedob osi dini diseinabik ad lautön jenotemi püka at. Ibä pos steifüls mödik vanik dü yels: 275, Volapük idavedükon fino mufi bevünetik balid in jäfüd yufapükas. Dü yels mödik pigebädon dareigölo as yufapük fa slopans vemo mödiks fa Volapükaklubs: 357 e fa länafeds: 19 in taledadils valik. Volapükans plu: 430, dialimans balugik u nolavalans edavedükons literati nu püliki in u dö Volapük. Jenöfots at bo ya gidükonsöv lauti jenotema ona.
Dub atos jenöfiko ya ün degyel balid Volapükamufa buks jenavik kil ipubons; el Das erste Jahrzehnt der Weltsprache Volapük‛ (Degyel balid valemapüka Volapük‛) fa dokan Rupert Kniele‛ (Deutän) el Jenabuk Volapüka‛ fa W. Hansen‛ (Danän), ed el Jenabuk Volapüka‛ fa F. B. Supple‛ (Lamerikän). Bukis tel, eli Yelabuk pedipedelas‛, fa profäsoran Kerckhoffs‛ (Fransän) ed eli Die Literatur der Weltsprache‛ (Literat Volapüka) fa Oskar Kausch‛ (Deutän) kanoy nemön bibliografis - do liedo nelölöfikis - Volapüka. Buks kil balido pemäniotöls ipubons ün yels: 1889, tefädo ün: 1891. Ab ya mö yel bal, tefädo mö yels kil latikumo Volapükamuf gretik pidistukon lafo kodü konflit bevü el Johann Martin Schleyer‛ e Volapükakadäm cifamü profäsoran Kerckhoffs‛; täno mifät telid ün yel: 1895 äsökon. Pos mifäts at, pos nebenikam vemik Volapüka, nek äcedon osi duni plitik, ad fövön vobi lautanas kil. Volapük äbinon ün tim et te nog as yufapük bal bevü yufapüks votik mödik.
Ab Volapükamuf, büäto so nämädik, no inepubon lölöfiko. Jüi yel: 1901 slopanef ai nog no äbinon pülik. Täno ye äsvo ämaratikon nevifiko jüi deadam ela Schleyer‛ (ün 1912), e fovo jüi tim volakriga balid. Igo pos krig at ai nog grups smalik Volapükanas in lalpaläns älaibinükons kosädi me pük at jüs ün yel: 1930 dokan Arie de Jong‛ ädavedükom Volapükamufi nulik dub bevob yufapüka at.
|
|
|
Dub jenots valik at literat Volapüka pämödükumon, dido mö läsikam vemik, ün yels mödik at; Volapükaklubs anik zuo dönu päfünons. I dil at Volapükajenotema, dö kel neai nun prolidik äpubon in penäd alseimik, ekodon davedi penäda at.
Binos klülik, das Volapük pemänioton suvo in literat latikumo pepüböl. Periodagaseds e delagaseds ai dönu eninädons nunis dö Volapük e dö fät cenik oka. Tuvoy mäniotis brefik dö Volapük e dö el Johann Martin Schleyer‛ in konsälidalebuks gretik pükas valik. Ab vemo suvo Volapük pamänioton brefiko u boso prolidiko in penäds yufapükas votik. Mu pato atos jenon in lebuka lautanas ut, kels jäfons ko jenotem u ko bibliograf yufapükas valik. Dokans L. Couturat‛ e L. Leau‛ egebidükoms Volapüke padis: 36 in lebuk süperik omas, in el Histoire de la Langue Universelle‛. I in pads retik lebuka at Volapük pamänioton suvo, do krütiko, (leigoäs yufapükasits votik ti valiks). Jenotem Volapüka äreafon dido dub krüt prolidik at ini spad brefik löliko nesaidik. Söl Stojan‛ egevom Volapüke liedo te padis vel in lebuk vemo nitedik oma, in el Bibliografio de Internacia Lingvo‛; söl dokan Takàcs‛ egebidükom in el Katalogo de la Esperanto-Gazetaro‛ oka te padis tel e lafik pro gaseds Volapükik. Kludo kod zuik penäda at binädon me bligod, ad moükön sevi nelölöfik tefü Volapük ed ad jafön stabi pro jäfüdapenäds tefik fütürik.
Buks jenavik kil Volapüka, kels pämäniotons primü penäd, pilautons ün gloratim püka at. Kodü atos e lo benosek vemik bevünetik ün ettim buks at ninädons su pads ömik tuükamis e täxetis levemik. Dins at e leigo lästäxets in literat yufapükas votk üfo davedükonsöv nunodis dobik tefü Volapükajenotem. Us, kö nuns somik pelasumons diliko, us nuns at sunädo pekoräkons. Esteifob, ad möükön is propagidi alik ut, kel no baiädon ko jen jenöfik. Zuo cedob osi dini zesüdik, ad lasumön ini penäd at setratis se buks krütik kels jäfons ko stuk, ko binäl e ko vödastok Volapüka.
Utos valik, kelos is panunon tefü Volapük, utos labon i stabi fümik dub blöfs e temunians mödiks. Bukem lönik oba ninädon foldilis kil literata valodik Volapüka, e bukas, e penädas e gasedas sa literat namapenädik veütik ela Johann Martin Schleyer‛, klubas e länafedas. I literat valodik lautanas ut, kels ön disein seimik ejäfons siölo u deimölo ko Volapük, binon mö foldils kil in bukem oba. Kodü bukem oba egetob säkis mödik tefü Volapük, e säkis at vilob nu begespikön valodo medü penät at.
Binos klülik, das jenotem valemik yufapükas bevünetik is no pelasumon. Yufapüks votik anik, kels ettimo "bitons pluuneplu neflenöfiko ta Volapük, pamäniotons bai leod timavik. Volapük rigik ela Schleyer‛ edageton in penäd at pluamanumi vemik padas; nutim, tefädo Volapük bai bevob dokana Arie de Jong‛ egeton padis te anikis. Edilädob jenotemi bai periods veütik anik Volapüka; in kapit alik Volapükans, klubs e länafeds veütiküns pamäniotons, e leigo atos tefü gaseds e literat veütiküns. Bevob Volapüka fa kadäm balid, tefädo fa profäsoran Kerckhoffs‛ etuvon is mänioti prolidik; leigo bevobs votik anik pamäniotons. Literat pülik onas duton klüliko lü Volapükaliterat, lü kel fino nog penäds anik ela Pasilingua‛ (fa hiel Steiner‛) dutons.
|
|
|
Pö nunods tefü pösods veütikün Volapükamufa balid ai esteifob, ad nunön as kronigan teik no ye ävilob jäfön tu prolidiko ko pöks e pöls uts, kels pastabons in natäl menas e kels ya so suvo edavedükons miseki e faili dinas gudik e dialikas. Vätäli lönik oba tefü dinäds at e tefü dins votik okanoy dasevön fasiliko.
In vödem fovik nem: Volapük‛ ai opubon me brefod: Vp. Penäd at tuvonös lasumi gudik!
lautan.
De daved Vpa jü kongred balid in Friedrichshafen‛
Vü disins plu: 1000 tefü daget yufapüka bevünetik, Volapük edageton veüti mu patiki. Leigo nitedi jenotem ona binon, kel bo odavedükon nitedäli noe Vpanas, abi menas votik utas kels slopons yufapükasiti votik seimik, u kels baisenälons tefü mög e zesüd yufapüka bevünetik.
Plad Vpa vü yufapüks votik binon küpädik. Te foldil bal pükas at ekodon davedi penädas anik; foldils kil retiks no ädavedükons penädis pabükölis. Kodü dinäds negönik valasotik te namapenäds, u samäds anik me mödükian peprodöls, retons de ons. In tef jenavik yufapükadisins, ereafons ini stad lölöfiko neveütik. Kludo te yufapüks zao: 250 retons, kels pepübons me penäds pepüköls. De ats ye püks plu: 200 emoikonsöv, üfo flagoyöv literati mö penäds jöl jüesa degs. Pos flag at yufapüks läs: 50 retons; aniks onas, samo el Occidental‛, el Latino sine Flexione‛ e disins votik anik dalabons ya literati ze veütiki. Ab fino te yufapüks kil retons, kels lediniko ädavedükons pati jenotema yufapükik; püks kil ats binons: el Esperanto‛, el Ido‛ e Volapük. Vp. binon as yufapük bäldikün kilas at literat ona binon leigo veütik ä gretik äsä ut ela Ido‛. Dub nebenikam Vpa. literat ona stadon in miedükam semik sodas men balatik äkanon lonülön oke bligädi, ad kobükön ed ad davestigön oni; bligäd at binon nemögik tefü el Esperanto‛ lo lemöd literata onik.
I jenotem Vpa. binon küpädik, bi pos steif mödik dü tumyels anik ädavedükon mö naed balid mufi bevünetik yufapükik bi täno ün tim glora vemikün ona pädrefon fa mifät badikün dub mijenots tel bi too fovo pälaibinükon fa slopans aiplu äläsiköls jüs fino dokan Arie de Jong‛ in Nedän ajafädom one dub bevob sevädi bosik.
Vp. pedatikon ün yel: 1879 fa hiel Johann Martin Schleyer‛ ettimo pädan romanakatulik in vilag Litzelstetten‛ (Badän). El Schleyer‛ pimotom tü: 1831, gustul degid in vilag Oberlauda‛ (Badän) as son tidala Philipp Schleyer‛. Isevädikom as pükinolan gudik. El Schleyer‛ elautom poedotis in püks vel, e lautotis prosadik in püks: 25. Ya ün yel: 1877 isteifom, ad fomön yufapüki nemü el Dolmetsch-Sprache‛ (pük nätäpretik) se netapüks veütikün mäls Yuropa.
|
|
|
Ün yel: 1879, (bai penets lönik ela Schleyer‛) ün mäzulaneit, keli ibelifom nenslipiko fom e stuk lölöfiks Vpa. ädavedon tiko lo om. Ettimo el Schleyer‛ no nog äsevom, das bü om, ünü tumyels plu tels mens mödik ivobons töbiko, ad jafön yufapüki bevünetik. Tü 1879, mäzul 31id älautom skäti gramata, e nu äprimom lezeliko, ad jäfön ko daglof püka at, e ko tradut lautotas smalik ini Vp. Blufis pülik at äpübom in el Sionsharfe‛ (siunahap): periodagased pro poed katulik kel pifünon ün yel: 1876 fa el Schleyer‛, kel i ädunodom as reakan ona.
In nüm: 35, (ün mayul: 1879) periodagaseda at Vpapenäd balid äpubon as läükot tiädü Entwurf einer Weltsprache und Weltgrammatik‛ (Disin püka e gramata pro menef valodik). Läükot at äninädon stabalonis Vpa. e blufasetis balid. Se reidanef ela Sionsharfe‛ Vp. ädageton slopanis balid. Dub yegeds gönik in gaseds anik pük nulik ädalabon finü yel: 1879 ya slopanefi smalik pato in Deutän sulüdik ed in Lösterän-Macarän. Vü Vpans balid tuvobs hielis G. Banfi‛ (Macarän), e Karl Lenze‛ sa lädi Wolter‛ (Deutän) as Vpans veütik tefü jenotem Vpa.
Ün florüp yela: 1880 dabükot balid gramata e vödabuka äpubons. Vödastok Vp. äbinädon mö vöds 2782. Pas nu el Schleyer‛ ävälom vödi Volapük‛ asä nem püka. Pub bukas at ädavedükon valöpo stuni, e nu plä gaseds Deutäna i gaseds länas votik änotükons yegedis gönik dö pük nulik. Dub dun at slopans Vpa. ämödikumons so vemo das buks bofik päselons lölöfiko ya pos muls mäl. Ai nog el Sionsharfe‛ pägebon as gased Vpamufa kel nu ya älabon stabi gudik in Deutän sulüdik. In läns mäl votiks Yuropa, in Merop ed in Siyo föfik leigo ya slopans balatik ädabinons. Dokan Moritz Obhlidal‛ in zif Wien‛: man vemo veütik in jenotem latikum Vpa. äslopom ya ün yel: 1880 Vpi.
Tü 1881, yanul balid nüm balid ela Weltspracheblatt-Volapükabled‛ ela Schleyer‛ päpübon dese vilag Litzelstetten‛ bi el Sionsharfe‛ no fovo äsaidon pro slopanef ai plu gloföl Vpa. In zif Ohio‛ (Tats Pebalöl) periodagased ya ijafon dilädi laidik pro tid Vpa. Profäsoran Büchler‛ äjenükom in zif Heilbronn‛ spikädi notidik balid dö Vp. e suno pos atos bukil omik dö spikäd at äpubon in zif Tübingen‛. Hiel Lenze‛ äpübom in zif Zürich‛ bukili stenografik ko läükot Volapükik. Ai plu gaseds Deutänik e no-Deutäniks äkomandons Vpi. Slopanef püka änämikumon laiduliko in Deutän sulüdik, e dese läns at ästäänükon oki nu i in Laisasän, in Deutän vesüdik, e boso pülikumo in Deutän retik. In läns votik ti valiks Yuropa Vpans balatik nu ädabinons. Mans latikumo vemo veütiks: profäsoran Büchler‛, dokan Müller‛ se Calw‛ e tidal Fieweger‛, (valiks Deutänans), äslopons Vpi. ün yel: 1881.
Ün yel: 1882 Vp. älabon in Deutän ya slopanis plu: 500. Räktoran Fieweger‛ älautom Vpaläükotis pro nüms zül ela Stenographisches Sonntagsblatt‛ (Sudelagased stenografik) kel päpübon in zif Breslau‛. Ün prilul dabükot telid Vpagramata äpubon, e suno pos on gramat Svädänapükik-Volapükik äsökon. Vpaklub balid päfünon in el Alberweiler‛ (Vürtän). Ünü muls anik Vpaklubs ädavedons nog in zifs Breslau‛ e Wien‛; fino klub folid päfünon in Ankarsrum‛ (Svedän). In Schemmersberg‛ Vpakobikam notidik telid päjenükon, e poso kobikam notidik in zif Berlin‛. Gaseds labü beorepüt bevünetik äkomandons nu Vpi. Vpans sevädik mödik äpubons nu mö naed balid in Vpamuf; mans veütikün vü ons äbinoms: dokan Rupert Kniele‛, dokan Müller‛ (Dächingen) ed el Josef Bernhaupt‛ (Süriyän). Vp. inüdranon ini läns kulivik valik.
|
|
|
Ün yanul yela: 1883 Vpagased telid äpubon in zif Breslau‛, tiädü Weltspracheklubs‛ (Volapükaklubs); as redakan ona el Fieweger‛ ädunodom. Tü prilul 23id el Netafed Vürtänik‛ päfünon in zif Ulm‛, e suno pos fün oka fed at älabon limanis plu: 400. Pos fün feda Vpakobikam notidik päjenükon us; jenots at pämäniotons in gaseds ti valiks Deutäna sulüdik. Dub atos el Netafed Vürtänik‛ ädageton limanis nulik mödik. Ün yulul kobikam notidik päjenükon in zif Konstanz‛ ed ün tobul kobikam in el Buchau‛ äsökon lo komans plu: 300. In el Böblingen-Sindelfingen‛ Vpaklub gretik ädavedon. Propagidapenäds smalik ela Bernhaupt‛ äpubons in Deutänapük, in Litaliyänapük ed in Nedänapük; äyufons vemo pö daved Vpamufa in läns lätiko pemäniotöls. Mö naed balid Vpaliterat pämödükumon vemo. Vödabuk ela Schleyer‛ äpubon mö diläds tel, ed äninädon nu vödis plu: 10000. Dabükots kilid e folid Vpagramata päpübons. Spikäds tel dö Vp., fa els Bernhaupt‛ e dokan Obhlidal‛ pilautöls, äpubons as propagidapenäds. El Fieweger‛ äpübom penädis balid elas Weltsprachliche Dialoge‛ (Telspikots Vpik.) omas. Vp. ädalabon in Deutän ya slopanis plu: 2.000, e valöpo daglof ona äbinon gönik dub yuf gasedas mödik.
Vpans vemo mödiks, kels latikumo ägetons sevädi in Vpajenotem, nu äslopons mufi Vpik. Kanob te nemön manis veütikün: tidan Starck‛, profesorän von Soden‛, tidan Gutensohn‛ baonan von Weiden‛, e fino lautan Leopold Einstein‛, kel ävobedom leziliko pro Vp. in Bayän.
Benoseks Vpa ün yel: 1884 äbinons gretikum ka ün yels büik luls valodo. Num slopanas äfolon oki. Lediniko in Nedän proged gretik äjonon oki; us Vpaklubs: 12 päfünons, vü ons klub in Rotterdam‛ älabon limanis plu: 100. Profäsoran Haastert‛ in Rotterdam‛ äpübom Vpagasedi Nedänik, (Vpagasedi kilid) tiädü Vpabled. In en over de Wereldtaal‛. Vpaklubs votik ädavedons in: Kempten, Ravensburg, Ulm, Uberlingen, München, Saulgau‛, ed in Heilbronn‛ (valiks in Deutän). In zifs vel ya tidodems notidik päjenükons, (dilo in juls privatik). Gaseds za: 100 änotükons yegedis komandik dö Vp. (Dido Vp. i päbekomipon u leno pämänioton dese daved oka fa dil gasedema). Kobikams notidik: 12 päjenükons ün yel: 1884.
Vpaliterat dönu pämödükumon vemo. El Gramat smalik‛ ela Schleyer‛ ya ipubon in püks difik: 10, ed els Paradigs‛ oma äpubons mö dabükot folid. El Tidabuk Vpik‛ fa Haastert‛ e penäds gramatik votik vels ela Schleyer‛ äsökons onis. Täno mö naed balid muadapenäds Vpik päpübons: el Te tikäl‛ fa Schleyer‛, el Cogs valemapükik‛ fa Kniele‛ ed el Minna de Barnhelm‛ (bai rigavödem hiela Kleist‛) fa Fieweger‛. El, Allgemeine Briefmarken-Anzeiger‛ (Nunian valemik pro konlet penedamäkas) in Wien‛ äninädon Vpadilädi laidik. Vödabuk Nedänik fa Voz‛ äpubon ya mö dabükot telid. Propagidapenäd fa Glogau‛ ed el Nunod dö Vpakongred balid‛ fa Kniele‛ finükons kedi Vpabukas e penädas ün yel: 1884.
As jenot veütikün yela: 1884 Vpakongred balid päjenükon in zif Friedrichshafen‛ tü gustul 25id jüesa 28id. Cifamü Vpans sevädik: dokan Obhlidal‛, tidan Starck‛ e baonan von Weiden‛ Vpans zao: 150 ikobokömons dido mö pluamanum vemik se Deutän e se Lösterän. El Starck‛sche Sammlung‛ (Konlet di Starck‛) gönü föd Vpa pästiton, e vobed kobädik nomik Vpanas valik päsiudon. Dü kongred at Vp. pägebädom dilo as kosädapük.
Vü slopans nulik mödik, profäsoran August Kerckhoffs‛ äslopom Vpi ün yel: 1884; el Kerckhoffs‛ ägetom poso fluni vemikün pläamü el Schleyer‛ it.
Dese kongred balid jüi kongred teled[1] in zif München‛. (1885 jüesa 1887)
Dub kongred balid Vpa pük yunik at äreifon oke küpäli menas mödik, e nu äprogedon valöpo. Cifamü el Kerckhoffs‛ el Association française pour la propagation du Vp.‛ (Leklub Fransänik pro propagid Vpa.) päfünon in Fransän. Lü on, vü votikans, pösods vemo benorepütiks plu: 50 ädutons se räyuns nolava, tatacalanas, lekananas, se räyuns gasedimanas e dustodanas. Bi nu i gaseds sevädik, samo els Le Temps‛, Petit Journal‛ e La Liberté‛ äkomandons vemo Vpi. me yegeds mödik ägeton in Fransän benosekis gretik. Dese Fransän Vp.l änüdranon ini Spanyän, ini Portugän ed ini Belgän. I in läns votik num slopanas aiplu ämödikumon. In Svedän el Vpisten‛: Vpagased sevädik, ädavedon; redakan ona el Säterstand‛ äbinom. Periodagaseds bofik: el Los Amichs Tintores‛ in Barcelona‛, ed el Stenographischer Courier‛ in zif Brieg‛ äninädons dese vel: 1885 Vpadilädis laidik.
Vpaklubs ädavedons vü votiks in Madrid, Paris, Nürnberg, Regensburg, Calw, Montabaur‛ ed in Neu-Otting‛. In Nedän nu klubs: 20 ädabinons, e vü ons Vpaklubs in Amsterdam‛ ed in Rotterdam‛ älabons limanis a plu: 100. Tidodems päjenükons in tops plu: 50; in zif Nürnberg‛ pösods plu: 150 äkomons in tidodems. Pükinolavan sevädik Max Müller‛ äcedon (lo benoseks Vpa.) yufapüki somik dini mögik ä frutiki.
Ün yel: 1885 mans sökik, poso in Vpamuf vemo sevädiks, äslopoms Vpi: profäsoran Winkler‛ e tidan Adriaanse‛ (bofiks in Nedän), profäsoran Schnepper‛ in München‛ ed el Heyligers‛ in Belgän.
Literat Vpa. pämödükumon ün yel: 1885 so vemo, das penäd at fovo te nog oninädon tiädis penädas veütikün. El Gramat Vpa‛ ela Schleyer‛ äpubon mö dabükot lulid; el Vödabuk Vpa.‛ mö dabükot kilid äninädon vödis: 12370. Zu penäds votik za: 12 päpübons fa el Schleyer‛. Propagidapenäds päpübons fa lautans sökik: Banfi, Cholin, Chevard, Gascard, Goiginger, Kerckhoffs‛ e Waldmann‛. Lautans sökik äpübons tidabukis Vpik: Iparraguirre, Kerkhoffs, Lott, Obhlidal, Roller‛ (Tidabuk stenografik in Vp.) Seret‛, Sprague, van de Stadt, Starck, Teixeira, Verbrugh‛ e Zwaanswijk‛. El Einstein‛ älautom eli Geschichte der weltsprachlichen Versuche‛ (Jenotem steifülas valemapükik) el Kerckhoffs‛ äpübom eli Cours complet‛ (Tidodem lölöfik), ed el Fieweger‛ äpübom elis Telspikots valemapükik‛ mö bukils vel in püks difik vel. Tidabuks lölöfik Vpa., nu ya ipubons pro Deutänans, Linglänans, Fransänans, Litaliyänans Spanyänans, Portugänans, Rusänans e Nedänans.
Ün yel: 1885 el Schleyer‛ äfealotädom de vilag Litzelstetten‛ ini zif Konstanz‛. Us äfünom eli Bür zenodik Vpa.‛ (Bür zänodik Vpa.), kel ädabinon jüi deadamayel ela Schleyer‛ (ün yel 1912).
Ün yel: 1886 benosek Vpa äbinon dönu vemo gretik. Vpagaseds nulik: 5 ädavedons ün yel at. Ats äbinons: el Vereldsproket Vp.‛ (redakan Neovius‛), el Timabled Vpik‛ in Puerto Rico‛ (red. Rodeck‛) el Le Vp.‛: gased sevädik ela Kerckhoffs‛, el Volapük‛ (red. Ferrando‛), kel äpubon te dü brefüb, e fino sökian veütik ona, el Volapük‛ profäsorana Iparraguirre‛ in Spnayän. Vpamuf ädalabon nu gasedis lönik: 9; a: 2 onas in Deutän ed in Spanyän, ed a: 1 in Fransän, Nedän, Suomiyän, Svedän ed in Merop. In München‛ el Länafed Bayänik Vpa.‛ päfünon, kel älabon sunädo filialaklubis: 4. Cifamü profäsoran Schnepper‛ fed at ägeton suno veüti patik.
Ün yel: 1886 Vpaklubs sökik päfünons in Deutän: in Hamburg, Augsburg, Mannheim, Dächingen, München‛, (klubs: 2) Ludwigshafen, Pirmasens, Calw, Tölz, Kirchheimbolanden, Haidhausen, Schwarzenfeld‛ ed in Rohldalben‛. In läns votik Vpaklubs ädavedons in Aalborg, Bordeaux, Bilbao, Fiqueras, Stockholm (klubs: 2) Piadana, Terndrup, Köbenhavn‛ ed in, Antwerpen‛. As klub gretikün tefü num limanas, Vpaklub in, Konstanz ädavedon, kö lödöp nulik ela Schleyer‛ äbinon.
Vpaliterat ätelon oki ün yel: 1886. El Schleyer‛ ito äpübom penädis gretik u smalikis za: 20. Lised sökik literata votik leno binon lölöfik. Propagidapenäds Vpik pälautons fa els Devidé, Dormoy, Fischbach, Houyvet, Krafft, Luclier, Licherdopol, Neovius, Rösler‛ e Viela‛. Vödabuks gretik päpübons fa els de Bruin‛ (Nedänapükik), Heyligers‛ (Nedänapükik), Kerckhoffs‛ (Fransänapükik) Vero‛ (Spanyänapükik), Bieck‛ (Rusänapükik), ed el Iparraguirre‛ (Spanyänapükik). Penäds gramatik u tidabuks äpubons in püks difik: 11, fa els Böhm, Cholin, Coste, Dumont, Gil, Hansen, Jouciler, Licherdopol, Malevolti, Renier, Aen, Rosenberg, Rosenthal, Svechnikow, Schnepper, Turkin, Wolff, Zuberia, Menet, Czernuschenko, Heyligers, Djemaladdin, Barazia, Verbrugh, Iparraguire, Bieck, Starck‛ e Kerckhoffs‛. Tefü literat patik penäds sökik mutons pamäniotön: el Pokakaled pro: 1886‛ (Kniele‛) el Tedaspod‛ (Kniele‛), els Yelabuks‛ (buks tel in Linglänapük ed in Fransänapük) fa Kerckhoffs‛ el Stenograf in Vp.‛ (Lenze‛), el Plägabuk‛ (Bernhaupt‛), el Magabs kil‛ (dokan Hermann‛) ed el Bagatelles‛ (Püls), pätradutöl se Vp. ini Fransänapük (Dubois‛). Igo musig ädünon Vpi.; valts te, maleküm bal, galof bal e noateds votik mödik ko vödem Vpik äpubons ün yel: 1886. Is zuo nog mutob mäniotön dini bisarik; igo dustod e ted äpropagidons Vpi, dido in mod bisarik. Alofoy ed äseloy hätis di Vp., vinis di Vp, e leigo atos äjenon tefü stibs, lampads e dins mödik votik.
Tidodems Vpik päjenükons in zifs Yuropik plu: 100. In Paris‛ tidodems notidik: 15 päjenükons ün yel: 1886; aniks onas pävisitons fa lärnölans plu: 200. Tidodems patik pro calans: 121 leselidöpa sevädik: Grands Magasins‛ in Paris‛ pämänioton suvo in gaseds ettimik. Bai nunods se zifs mödik, tidodems at pävisitons nomädiko fa lärnölans: 50 jüesa: 100. Nitedäl vemik pro Vp. äjonon oki i dub visit gudik pötü spikäds notidik dö Vp. El Schnepper‛ äspikädom in München‛ lo komans: 700; el Bieck‛ äspikädom in Moskva‛ ed el Jouclier‛ in Bordeaux‛ lo komans a: 600. Vp. nu inüdranon igo ini jolaläns Frikopa e Siyopa, ed ini läns Meropa nolüdik, zänodik e slüdika.
Tefü Vpans poso in jenotem vemo sevädiks, nemob te pösodis veütiküm: dilekan van de Stadt‛, profäsoran Pozder‛ tatakonsälal Bieck‛, el Herold‛, dokan Börger‛, profäsoran Kirchhoff‛, el Lott‛ (se Wien‛), jibaonan von Schneider-Arco‛ e profäsoran Ujvard‛. Gaseds plu: 200, vü ons gaseds vemo sevädiks, änotükons in püks difik: 15 yegedis komandik dö Vp..
Gased alvigiko äpuböl ela Klub kaenalas e bumavanas Lösteränikas‛ in Wien‛ äfinükon ün yel: 1886 yegedi dö Vp. met set sökik: "Valöpo us, kö kuliv menik reigon us i sevoy ya nemi ela Schleyer‛".
Propagid gretik dü yel 1886 äjonon vobedi patik oka ün yel 1887. Vpagaseds nulik: 6 ädavedons ün yel at, e 4 onas ädagetons veüti patik pro proged fovik Vpa.. Ats äbinons: el Nogan Vpik pro Belgän e Nedän‛ (redakan Heyligers‛), el Il Vp‛ (redakan Cattilio‛) in Litaliyän, el Vpagased‛ dokana Obhlidal‛ in Wien‛ ed el Cogabled Vpelas‛ in München‛. Gaseds retik bofik: el Vpabled Dänik‛ (redakan Enna‛) ed el Vpabled‛ in Aalborg‛ jonons benosekis Vpa. in läns nolüdik Yuropa. As läükots patik äpubons dese yel: 1887: el Gased pro Vp.‛ in el Wiener allgemeine Zeitung‛, el Vp.‛ in el Arnhem‛sche Courant‛, el Spodel Vpik‛ in el Hamburger Korrespondent‛ ed el Volaspodel‛ in el The Office‛: periodagased in Lamerikän. Periodagaseds sökik äninädons Vpadilädis laidik: el Stenography‛ in Boston‛, el The English Mechanics‛ ed el L'étincelle électrique‛.
Vpaklubs: 70 päfünons ün yel: 1887, e dub atos zänäd onas izesüdikon in läns anik. Kodü atos länafeds Vpik: 4 ädavedons ün yel: 1887 in Svedän, Belgän, Litaliyän ed in Spanyän. Vpaklubs pemäniotöl päfünons in tops sokik: in Halle, Erfurt, Nürberg, Weimar, Krefeld, Berlin, Schweinfurt, Bamberg, Dresden, Aschaffenburg, Brandenburg, Crossen, Chemnitz, Bielefeld, Darmstadt, Dessau, Landshut, Weiden, Lollar, Lübeck, Flensburg, Stolp, Pausa, Stein, Windsheim, ed in tops votik: 10 Deutäna. In läns votik Vpaklubs ädavedons in: Zürich, St. Gallen, Torino, Fiume, Vercelli, Lemberg, Mährisch-Weisskirchen, Stockholm, Cleveland, Milwaukee, Moskva‛, La Rochelle, Raumo‛ ed in tops votik: 21.
Literat Vpa. ämödükumon oki vemo ün yel: 1887. Dabükots telid (e foviks) bukas za: 65, vü ons penäds: 15 ela Schleyer‛, no pelasumons ini liseds sölik. Propagidapenäds pälautons fa els: Banfi, Enna, Ferretti, Hummler, Kniele, Sizeranne, Schnepper, Devidé‛ e dokan Müller‛. Vödabuks gretik äpubons fa els: Böhm‛ (Rusänapük), Liedbeck‛(Svedänapük), Seppenhofer‛ (Litaliyänapük) Seret‛ (Linglänapük), Sprague‛ (Linglänapük), e Hansen‛ (Danänapük). Penäds gramatik e tidabuks pälautons fa els: Aen, Amoretti, Böhm, Bieck, Castillo, Cattilio, Colling, Dornbusch Eadon, Einstein, Garcia, Grossmann, Grzybowski, Hain, Hansen, Hoffmann, Huebsch, Iwanowitsch, Kiamil Kirchhoff, Lott, Liedbeck, Obhlidal‛ e Pöschl‛, Ochsenreither, Pflaumer, Piron, Rosenberger, Runström, Sandor Sarazianne, Säterstrand, Sonnenschein, Speilmann, Scherzl, Schneid, Schridde, Toussaint‛ e Walther‛. El Schleyer‛ äpübom penädis nulik za: 15. As literat patik penäds sökik äpubons: el Dukiel Vpik da München‛ (Gross), el Lised Vpanas mil‛ (Hansen‛) el Magabuk ela Andersen‛ (Lederer‛), el Lised Vpanas‛ ed el Nunod dö Vpakongred telid‛ (bofiks fa OBhlidal‛) el Bibikos‛ (Schleyer‛) ed el Vpakanits tel pro pianod‛ (Schmitt‛).
Mö naed balid taans Vpa äbitons ta Vp. ün yel: 1887 noe in gaseds, abi in penäds tefik. Profäsoran Kerckhoffs‛ imobom menodis anik Vpa. in bukil omik labü tiäd Examen critique‛ (Xam krütik) e pos atos hiel Steiner: datikan ela Pasilingua‛ (1885 jüesa 1889 ätatakom vemo Vpi. in penad tefik oma (el Der Vp.-Die Pasilingua‛). Leigo dokan Lenz‛ äbitom ta Vp. in penäd oma: el Pasilingua contra Vp.‛. Hiel Stempfl‛: pädan katulik kel in buk oka tiädü, Ausstellungen an dem Vp.‛ (Dodams tefü Vp.) äplänom disini yufapükik lönik oma, labü nem Myrana‛ äkrütom in buk at Vpi.l prolidiko ä negöniko. Lediniko krüt lautanas kil äterfon vödifomami in Vp., bi oms, tapladü Schleyer‛ ilovesumoms vödis sitas lönik nen brefükam se latin u se püks votik.
As jenot veütikün ün yel: 1887 Vpakongred telid päjenükon in München‛ tü yulul 6id jüesa 9id. Cifef kongreda at äbinädon me profäsoran Kirchhoff‛, graf de Taufkirchen‛, räktoran Fieweger‛, me el Julius Lott‛ e dokan van de Stadt‛. Komanef kongreda äbinon gretik e kongred at äjonon mö naed balid visiti vero bevünetiki. Menods pülik anik Vpa. päsludons, e fed valemik Vpa päpreparon, (disin at ye no äplöpom). Pro volf fovik Vpa kadäm päfünon, kel äbinädon mö limans: 29 se tats difik: 15. As cifs kadäma at els Schleyer‛ e Kerckhoffs‛ ädunodoms.
Se keds slopanas nulik ün yel: 1887 Vpans sökik äsevädikoms latikumo: profäsoran Hürzel‛, kurakonsälal Kramer‛, profäsoran Arce Bodega‛, dilekan Pöschl‛, dokan Schumm‛, profäsoran Mehmke‛ dokan Weiss‛, el Poletti‛, dokan Thiessen‛, dokan Stephanus‛, profäsoran Champ-Rigot‛ e lesiör von Rylski‛.
Is vilob nog mäniotön, das ün yel at stemanafs tel su flumed Rhein‛ älabons nemi Volapük‛.
Ün yel: 1887 vikodagol Vpa älaidulon, sodas gased Fransänik Le Temps‛ tü yanul 16id äfinükon yegedi dö Vp me set sökik: Si jamais langue universelle a quelque chance de s‛imposer au monde commercielle, c‛est assurément celle-là‛ (Üfü pük bevünetik seimik olabon mögodi ad pagebädön valemiko in jäfüds teda, tän fümiko pük at (Vp) orivon zeili at‛.)
