In delagased vönädik ätuvobs yegedi dö spikotadin in tiäd pemäniotöl. E bi kobätäl bevü voms in vol lölik no nog binon so gretik, äsä dialimiküns e püdiäliküns bevü voms fomälofs, u vipofsöv, lasumobs yegedi at. Südis e vönaoloveikodis no kanoy moükön me benovil e teors. Progediäliküns e kuliviküns vomas se lofüdän e vesüdän, se nolüdän e sulüdän, dalofs lütenükön odes nami e steifön ad suemön odis, ab no kanofs süadükön ünü del bal, ünü yel bal, jisvistis läs kulivikis e plu dakipiälikis in züäd oksik, das voms in topäds votik vola i labofs südis e cedis gudikis, e das mots in vol lölik to lifamod e tikamod distiks okas labofs kaladapatädis baiädik mödik.
Samedi plitülik atosa ätuvobs b. v. in pened de läd Linglänik se ‚Lahore‛ dö voms in Lindän Linglänik. Itevof usio ko senäl pluama Linglänik e ko kelid kol jisvists Lindänik okik, ed älärnof us neflagiäli. Ikoedof nünön oke fa el ‚munshi‛ (= pükavan Hindostänik) dö pük e kösömots Lindäniks ad no binön tu nesevik pö nügol okik in vol nesevädik. Ven ävilof reidön eli „Neits milbal“ as tidabuk, äfügof tio nolani. Vom Lindänik nonik ospikoföv föro dö konots at, e ven äsagof, das cils Linglänik valik äreidons onis, atos äbinon pro geidan ofik dönu blöf säsüdöfükama vesüdänik. Ko kelied fulik tefü fät vomas pesoelüköl änügolof ini el ‚zanana‛ (= vomacem) balid. Äduinof glidoti plütik, keli ilärnof de el ‚munshi‛. Jidaifidan Hindostänik ofik äjonof kleiliko, das ätikof ludigidiko dö jivisitan okik, e dö klotem jiatana.
„Himatan olik“, äsagof, „labom kludo dalestümi so nemödiki pro ol, das dälom ole ad golön nenvealo su süts, sodas mans valik kanoms logön logodi olik. Te söls famüla obik daloms logön logodi obik. Vio pidob olis, vomis Linglänik, demü nenkud himatanas olsik tefü ols.“
Äbinof pleidik dö fanäbam okik, no suemoföv keliedi voma, keli äcedof yegi nestüma. Ärevidob senäli obik kelieda, jipenan küpetof, älärnof ad suemön, das mögos, das vom, kel esevof libi, ofanäböpof oki libaviliko.
De tikädöp Lindänik Linglänans binons pöp miotik.
„Mens leseda spikons dö klin,“ jislaman äsagof obe skaniko. „Ab logolöd lü kösömots miotik olsik, vio banols in vat pemiotöl, e fidols me nams no pelavöls!“
„Ab banavat obik binon klinik,“ ägespikof stunölo.
„Klinik-li?“ Nestüf ofik äbinon mü nosüköl. „Seadol in ban olik, e posä emiotol dub atos vati, jedol oni love koap olik, ai dönu vati ot.“
Ävestigölo dini äklülädos lü ob, das Lindänan ai stanon in ban okik, e lavon oki me vat flumöl.
„Dünan stanon-li len domayan ko leskel labü vat, sodas lotans kanons lavön namis oksik, büä fidons bodi?“ äfovof. „No! fidol bodi olik ko dats, kels pemiotons dub püf sütas, e dub küir stirajanädas jevodas.“
Jipenan cedof kluo, das lofüdänans e vesüdänans neai okolkömons odis dinü klin. Lindänan naudon kösömotis Linglänana, e Liglänan cedon, das kösömots Lindänik semik binons jeikiks. Lindänan ospikon notodälo dö dils valik koapa e dö dunods valik onas. Smilon dö lupuedäl Linglänik tefü dins semik, ab if säkol Lindänane dö jimatan omik, tän duinol nesüdöfi.
Plü lifob in Lindän, sagof, plü mutob votükön tikamagotis nepölovik obik.
Tän konof fino, vio vom Lindänik äsagof ofe: „Ed in län olik voms mödik mutofs deadön selibiko, bi mans no saidiks dabinoms pro valans! Vio fopiks ols, Linglänans, binols, kels dälols vomi te bali mane bal. Kis binon-li gudikum, labön kobiko ko jivotan mani bal, u binön soelik dü lif lölik okik nen spel freda pro ladäl u cilas?“
Ba voms vesüdänik odabinofs, kels oplidofs boso tikädöpi at, e votans, kels onaudofs somikosi, e so i tefü dins mödik votik obinos fikulik pro vesüdänans ad digidön südis lofüdänik. Fümiko pened at tidon, das teoro jisvistam binon vemo jönik, ab das plago binon vemo fikulik, e das med gudikün ad seivön jisvistis binon ad visitön ofis in län lönik ofas, ed ad studön ofis staböfiko dü tim lunik; ab atos pegönon te nemödikanes.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1954, Nüm: 4, Pads: 13-15.
Lio men vedon-li kriman?
Kriman su soliad vapaspadäda givom gespiki.
Fa ‚Leo Uittenbogaard‛.
„Viloböv dabegön oles benädi; kredob, das ob liföl nu völadob mödikumo, ka as deadan. Yels mödik in fanäböp pelifädöls edadeidons in ob lölöfiko biedäli, heti e mekädi nimälik. Elärnob ad suemön, kisi säkäd krima sinifon, ed esludob ad notodön atosi asä dilodi obik pö tuved ata. Buk at binon prim atosa, e ba binon i prim vegama obik se dag.“
Vöds fäküköl at päpenons bü brefüp in Lamerikän fa kriman, kel sis timül et esevädikom valemiko as „letälenan in deadabanaleziöb“. Nem omik binon: ‚Caryl Chessman‛: päcödetom ad deadön demü mimodug vomas tel. Laböl bäldoti yelas teldegvel älifädom zao lafi lifa okik in gudükumamastitods e fanäböps. Dü yels mäl nu ya stebedom in „Deadabanaleziöb: 2455“ cödetadeidi okik, kel, i dub mod nekredoviko skilälik, me kel jelodom oki, pezögon ya dönuamo. Ün tim et älautom buki teifülik, kel - binöl lekoef lifa okik e ligüpiko kusad - binon balik in jenav krima. Buk at, äsä nonik votik, givon gespiki ad säk dolöl: Lio men vedon-li kriman?
„Fät kanon breikön meni“, atos binon leset balid de ‚Chessman‛. E fät äbreikon omi. Äbreikon somafädo omi, das verato pädränom lü veg krima. Atos äreifon eli ‚Caryl Chessman‛, e se vöds fäküköl omik füm miserabik süikon, das mifät somik kanon drefön nenmiseriko alani bevü obs. E das i obs täno kanobsöv binön päridükäb, tifan, ed igo sasenan. Sekü drefs et, ‚Caryl Chessman‛ lärnom ad hetön ko nämöf flamädöl lifi e menis. Het binon fovo flen ä konsälan balik omik. „Krims valik obik äsüikons se het obik ta mifät, kel äploton de yun primik obik ta ob“, ‚Chessman‛ penom, e kredoy omi, bi so te men ut kanon penön, kel binon so niliko lo dead, e kel nu logon oki nüdik it.
Lekoef omik brulÜkon oli, bluvükon oli e fulükon oli ko kelied mu dibätik kol els ‚Chessman‛ at e votiks, kels ädeidons, bi lif, gidöf e spel pideidons büiko in ons it.
I Nedänanef sevon somanis, e ba men somik kosädon in sogod lönik obsik, ab atosi pas osevobs, ven het onik ta mifät splodülon ko näm nosüköl...
Ab els ‚Chessman‛ at ba no okanons notodön me vöds so sublimiks e nespaliks utosi, kelosi senälons, ad küpälükön me atos volanefe mifäti okas. Ab kiüpo täno vegam se dag oprimon-li pro ons? Ün tim ut, kü ol, kel reidol kedetis at, vilol atosi. Ibä i süadi at dagetoy dub reid buka lejeikik ela ‚Chessman‛. Vio votiko ibo lif hipula at epasetikonöv-li, if om, pos tif balid okik sunädo pö fikuls okik pifaädomöv fa mens sofik ä suemäliks, kels igivonsöv ome dönu kodi dabina e kredi in om it? Atos ibinonöv alo pro om dönu mögod lifa frutik, jafädik ä menadigädika. Ed ivilolöv-li, ikanolöv-li, refudön ele ‚Chessman‛ at mögodi et, if ilabolöv pöti at gevön ome i yufi olik?
Tu utan, kel labon ladäli, kel binon düfikum ka ston kanonöv sagön nespaliko ad atos: nö! Ol kanol yufön eli ‚Chessman‛! Els ‚Chessman‛ Nedäna, kels no kanons lautön, an kels pefanons soaliko in leziöbs obsik, e ko tikods biedälik oksik, ledesirons meni, kel kanon suemÖn e vilon yufön. Ol kanol binön men ut. Medü legivot monik ele ‚Nationaal Bureau voor Reclassering‛ (= Bür netik pro dönusogätam), kel onoganÜkon, äsä ün yel alik, pro dönusogätama-stitods valik in Nedän onu dönusogätama-deli netik ad konletön monigivotis et. Moni, kel zesüdon ad jelön elis ‚Chessman‛ Nedäna ta duns badikum. Begons mögodi. No refudolöd ones mögodi at, ab fägükolöd manis e vomis dönusogätama obsik ad vedükön dönu päridanis lanöfik ad mens, kels stanons sauniko e vobiäliko zänodo in züäd suemöl! ‚Chessman‛ begom ole atosi, ven penom in finod lekoefa okik: „Suno neit kömon. Pro ob obinon neit, kel finikon neföro. Atos labon-li siämik anik?“ Atos binon-li lindifik pro ol? Els ‚Chessman‛ kudükons-li oli? Ol binol utan, kel kanol givön gespiki ad atos!
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1954, Nüm: 5, Pads: 18-20.
Panca sila
Litaen budanas.
Petradutöl ini Volapük fa ‚Brian R. Bishop‛.
Litaen at binon fomül, kel paresiton kobädiko in lofüdän pö maifükam koboköma budik. Paspikon in paliv: pük rigik in kel buks saludik juläla sulüdik budanas pelautons.
O pabenedölan, lestimaban, nendöfsapan! palelobolöd!
Lügolob lü ‚Buddha‛ pro dugälam.
Lügolob lü tidod pro dugälam.
Lügolob lü nomem pro dugälam.
Telidnaedo lügolob lü ‚Buddha‛ pro dugälam.
Telidnaedo lügolob lü tidod pro dugälam.
Telidnaedo lügolob lü nomem pro dugälam.
Kilidnaedo lügolob lü ‚Buddha‛ pro dugälam.
Kilidnaedo lügolob lü tidod pro dugälam.
Kilidnaedo lügolob lü nomem pro dugälam.
Promob ad stönön moükami lifa.
Promob ad stönön sumi uta, kel no pegivon obe.
Promob ad stönön kotenükami lasiva.
Promob ad stönön lugi, släni e cüti.
Promob ad stönön drinedis e drogis stordikölis.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1954, Nüm: 6, Pads: 23-24.
