Fa ‚J. G. M. Reynders‛.
Kobikam valemik 31id päjenükon tü poszedel zädela: 1941 mäzul 22 in bal lecemas ela ‚Hotel „Noord-Brabant“‛, ‚Vreedeburg‛: 3 in ‚Utrecht‛.
Presidan: ‚Dr. Arie De Jong‛ ämaifükom ze tü düp: tel e laf kobikami me spikäd Vpik sököl:
„O siörs!
Dönu ekobokömobs pro kobikam valemik, e fät dälon obe ad lüvokädön oles benokömi ladöfik.
Sis kobikam valemik büik obas mödikos ejenon. Obs valik memobs delis jeikik, kelis elifädobs ün mayul äyela. Ünü dels lul komip pilonädon, e me atos krig ifinikon pro obs, ab no pro ret vola. Nog ai krig fovon ad dareigön vemiko bevü palets nämädik tel. Fütür nog pategon me veal densitik, e leno sevobs, kiüpo veal et potovon, e kis posätegon täno dub atos. Ab spelobsös, das timül, kü atos ojenon, no obinon ün fütür tu fagik‚ e das stips, me kels püd polonülon, obinons somiks, das palets valik okanons plidön onis! palets valik, klu i läns smalikum, kels peketränons in davir. Ibä, pas if atos ojenon, dalobs spetön, das püd obinon dulöfik. I pro din, keli obs slopobs, pro Volapük obsik, spelob, das püd no ozogon tu lunüpiko‚ ibä krigastad nuik no binon födöfik pro din obsik. Nu tiks valikanas te jäfälons ko krig, e töbo laboy nitedäli pro diseins püdikum. Pas if dönu püd odabinon, dalobs spetön, das olabobs benoseki me steif gidik obsik. Ab töbidobsös i ün tims fikulik at‚ e steifobsös ad süadükön menis‚ das zesüdos, das dalabobs näi natapüks püki neudik bal, kel gevon nete nonik buami patik! E das te Volapük obsik fölon flagi et, vo no nedob sagön limanes kluba obsik.
O siörs! primobsös nu vobodi! Maifükob kobikami valemik kildegbalid Vpakluba valemik Nedänik.“
Posä protok kobikama valemik büik piloreidon e pizepon fa kobanef‚ sekretan äblinom nunodi dö yel epasetiköl. Brefo at äninädon sökölosi:
Klub ed i propagid, keli ävobädon pro pak Vpa ela ‚Schlyer‛‚ äsufons fluni dämabik de krigastad in Yurop e koup läna obsik. Limananum äblebon zao ot. Kobikam valemik büik päjenükon tü 1940 mäzul 30 in ‚Utrecht‛. Nunod veitöfik kobikama at komädon in nüm: 3 jäfidota obsik äyela. Delagaseds anik älasumons ini padüls oksik nunodi brefik kobikama. As geäd ad atos lecifef ägeton begis demü nüns tefü Vp. Jäfidot kluba: „Vpagased pro Nedänapükans“ epubon ai nomöfiko aipos muls tel. Pö prim yela at gased eprimon yelodi 10id oka. Gased binon jäfidot calöfik Vpakluba val. Ned. ed i Diläda val. feda Vpaklubas. Limans klubas bofik getons glato gasedi. Demü propagid Vpa leigüpo pasedon nomöfiko niveres e löpajules mödikes in lomän e foginän‚ delagasedes, reidalecemes notidik, studanaklubes, stitodes votik defik e privatanes ze mödikes. Redak ädalon getön pluna jonülis nitedäla. Ini yelod epasetiköl yegeds veütik anik pälasumons‚ äsä „Yesus Kristus in kuraan slamanas“ fa ‚Prof. Dr. Alb. Sleumer‛; „Yunöf nen bäldöf e lif nen dead“ fa ‚Petre Ispirescu‛ petradutöl fa ‚Stefan Basilescu‛; kapit se lebuk: „Bartje“ fa ‚Anne De Vries‛ petradutöl fa ‚F. J. Krüger‛; „Lif in ‚Mekka“‛ fa ‚Sirdar Ikbad Ali Shah‛ petradutöl fa ‚Dr. A. De Jong‛.
De Vpamäks sevädik semäds 600 peselons ünü yel epasetiköl. Geb propagidamäkas at mu vemo pakomandon fa lecifef.
Ad el ‚Wörterbuch der Weltsprache‛ gretik fa ‚Dr. Arie De Jong‛ fovaliseds nulik tel epubons ün yel epasetiköl, sevabo: fövot 7id, ninädöl vödis nulik ze 3800: Vp.-Deutänapük, e fövot 8id, ninädol vödis ot, ab: Deutänapük-Vp.
Pämod: ‚De Wereldtaal‛. Volapük. fa ‚J. G. M. Reynders Sr.‛, pepüböl ün 1939 dub ‚N.V. v/h Kemink‛ in ‚Utrecht‛‚ dageton sevädi mödikum. I delagaseds anik emäniotons pubi pämoda at. Limanes ebegoy ad pakön mögiküno pämodi at. Suäm pülik mö fl. N. 0‚35 no kanon binön dod pro nitedälans.
Sekü slud kobikama val. büik propagidabledils pepübons aipos muls tel‚ kels diseinons ad süükön pö yunanef nitedäli pro Vp. Bledils at, petiädöl „Pro yunanef Nedänik“ pepakon ön mafäd vemo gretik. Pö prim yela at tiäd pevotükon ad „Voor de propaganda van het Volapük“ (= Pro propagid Vpa). Dub atos disein bledilas panotodon gudikumo.
Tü 1940 yanul 1 klub ädalon mebön dabini 50-yelik oka. Yegedi dö jenöfot at tuvoy in yanulanüm yela: 1940.
Dö diläd val. feda Vpaklubas mödikos no kanon pemäniotön‚ bi krigastads in Yurop eneletons ad laibinükön kosami ko limans ona‚ ed ad vobön mödiko demü propagid Vpa.
Tefü mätedians Vpa kanoy nunön, das i ons mutons sufön vemo dub tims nekösömik. Semiks onas pemütons ad binön nenvobiks. Jäfidots de ‚Interlingua‛, ‚Occidental‛ e ‚Novial‛ büfino no plu opubons. Jäfidots votik pubons in gretot smalikum. Atos binon vo blöf, das krigastads vobedons vemo dämabiko propagidi säkäda valemapükik. ‚Prof. Paul Mitrovitch‛: profäsoran tedanivera in ‚Sarajevo‛, i nog ai steifom ad blinön tuvedi säkäda at. Ün äyel epübom pämodi kilid tiädü ‚Les problèmes interlinguistiques‛.
Sekü büad reigänakomitetana pro ziläk pekoupöl Nedäna, komädöl in el ‚Verordeningenblad‛ de 1940 setul 21‚ e ninädöl lonamis ad dagetön lovelogami klubas, pösodas e stitodas nen disein konömik‚ lecifef Vpakluba val. Nedänik enunon tü 1940 tobul 12 lecödädale: dilekan bitöl poldanefa in ‚‛S-Gravenhage‛ dabini kluba at.
Pos loreid nunoda kal dö 1940 päxamon e päzepon. Kal päjöton me jötasuäm gönetik mö fl. N. 15‚76. Täno vipresidan: söl: ‚N. Schavesande‛, kel älabom turni ad necalikön, pädönudavälom me vögods valemik.
Tefü kobikam val. sököl büfiko pälonos, das at pojenükon ün 1942 mäzul in ‚Utrecht‛. Posä nog dins anik tefü Vpapropagid päbespikons‚ e komans isludons ad sedön nemü kobanef glidi cifale: ‚Prof. Dr. Alb. Sleumer‛ in ‚Godesberg a. Rh.‛ presidan äfärmükom me vöds pötik anik kobikami.
Dü kobikam konlet smalik Vpaliterata pijonetükon.
Lecifef kluba binädon me ‚Dr. Arie De Jong‛ in ‚Voorschoten‛: presidan; ‚N. Schravesande‛ in ‚Hilversum‛: vipresidan; ‚J. G. M. Reynders Sr.‛ in ‚Den Haag‛, ‚Goudsbloemlaan‛:120: sekretan-kädan.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1941, Nüm: 3, Pads: 22-24.
Vokanem kata
Petradutöl se Yapänapük ini Volapük fa ‚F. J. Krüger‛.
Sematimülo man äkeblinom plödao kati, keli igetom, e ven ävilom givön one nemi, ätikom difiko, nu in lüäl at, täno in lüäl et: nem at vo no gudon, nem et diseinon nosi; no äkanölo sludikön, ävokom oni balugiko me: „O kat! O kat!“
Vüo ek äkömon ed äsagon: „Kisi atos sinifon-li? Binos fopik. Lio kanoy-li vokön nimi at me: o kat! Ob vilob givön one nemi. Bu val, bevü follögafs tigrid binon nämikün, demü atos nemoyös oni tigridi!“ Kludo ägivom one nemi: tigrid.
Ävokölo kludo: „O tigrid! o tigrid!“ votikan äkömon ed äsagon: „Fe lesagol, das enemol oni soiko, dub atos, das tigrid binon nämik, ab at leigodü drak no leigon demü näms, kludo nemolös oni draki!“
Kludo ävotükom nemi ona, ed ävokom: „O drak! o drak!“ Dönu ek äkömon ed äsagon: „Viovemo lesagol, das drak binon nämik, - if lefog no dabinon, igo drak kanon dunön nosi; demü kod at, binos gudikum ad nemön oni lefogi.“
Äkoräkom kludo nemi ona ed ävokom: „O lefog! o lefog!“ Dönu ek äkömon ed äsagon: „Viovemo lesagol, das lefog pluon lä drak - if at padrefon fa vien, binon din nennämik, demü atos, binos gudikum ad nemön oni vieni!“
E dönu ävotükom nemi ona ed ävokom: „O vien! o vien!“ Täno ek äkömon ed äsagon: „Viovemo sagol, das vien mobladon lefogi, - dub atos, das kanoy taedön oni me papürafenät, binos gudikum ad nemön oni papürafenäti.“
Kludo dönu äkoräkom nemi, ed ävokom: „O papürafenät! o papürafenät!“ Täno dönu ek äkömon ed äsagon: „Viosuvo sagol, das papürafenät taedon vieni, - ven at kobikon ko rat, on padäbetueton löliko. Demü atos, nemolös oni rati!“
Täno, balidnaedo, dalaban kata ägetom tiki: „Dub atos, das kat binon dabinäd, kel vikodon rati, kluo nem: kat binon pötik.“ E so, konoy, ägeikom ad vokanem rigik: „kat“.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1941, Nüm: 3, Pads: 24-25.
Ledaut e milanan
Se „Konäds Lägüptänik vönik“ fa ‚M. A. Murray‛.
Äjenos dü reig rega: ‚Ramses‛: son sola ä löfäb ela ‚Amon‛: reg godas. ‚Ramses‛ äbinom krigan gretik; in krig äsümom ad el ‚Mentu‛: krigagod; äbinom vemo kuradik, äsä son jigoda süla.
Nu himayedal ästadom in ‚Naharena‛, kö flumed gretik: ‚Euphrates‛ föfiodränon vatis okik lü mel.
Ed ägetom tripi de vasals plinik oka, ibä ivikodom tribütis zül caranas‚ e nek äkanom riskön bosi lo logod omik, ven äsetevom in vafem fulik. Plins äbiegoms fo om me kaps oksik talio, du natemot omsik äkontagon gluni, keli futs omik ibestepons.
Gretik ä magifik trip omsik äbinon, kel äbinädon me gold e nobains in köls valasotik: lasur blövik e türkot grünik, kel pededieton jiele ‚Hathor‛: jigod lelöfa e freda. E slafans älüpoloms su bäk oksik boadasotis benosmelik, kels äbinons väpiks ä raomiks, äsä bims in län godas.
Plin ela ‚Bekhten‛ i äkömom; pidugädom fa ledaut bäldikün oka; äpladom ofi foi slafans, ibä äbinof dil süperikün tripa omik.
Äbinof vemo jönik, koap ofik äbinon benofomik ä lunedik äsä pam‚ e reg äfäkikom lölöfiküno in lan oka, ed älelöfikom ofi bu val. Ävedükom ofi jimatali regik oka, ägivom ofe nemi, kel ösevädükon ofi in län Lägüptänik: ‚Neferu-Ra‛: jön ela ‚Ra‛ pänemof‚ ibä jön ofik äleigon ad solasviet. E nem päpenon ini lovat regik, soäsä kösöm äbinon pö regs Lägüptänik e jiregs omsik.
Pos atos reg: ‚Ramses‛ ägegolom lü Lägüptän ko jimatal regik oka: jireg: ‚Neferu-Ra‛. E ven äkömons ini län blägik: Lägüptän, of äduinof fomedis valik, kelis jireg Lägütpäna ämutof duinön in tems. Nu äjenos, das reg: ‚Ramses‛ äbionm ü del teldegtelid mula: ‚Payni‛ in el ‚Thebae‛ veütik. Ed ävegom lü tem de ‚Amoe‛‚ ibä at äbinon del zäla jönik goda, kü nafs änafons mo e ge su vat ko flamots e lits‚ e kü „naf saludik“, kel pidekon me gold, e pikölon in köls nidik‚ pätovon löpiko, dat mens kanons logón in naf magoti ela ‚Amon-Ra‛. E jireg: ‚Neferu-Ra‛ ädugädof himayedali, ibä jireg Lägüptäna ai ebinof jileplekan de ‚Amon-Ra‛: reg godas.
Ven nog äbinons in tem, kurans rega änükömoms ad nunädön lükömi nunana plina ela ‚Bekhten‛. Pifledom me legivots pro el ‚Neferu-Ra‛: jireg Lägüptäna: ledaut plina ela ‚Bekhten‛, ed äblinom i nuni pro reg. Ven äkömom lo reg, äbiegom talio, äsagölo: „Dabeni ole! o sol tribütas zül caranas! Dälolös, das komobs fo logod olik!“
Täno äbiegom dönu talio, ed oloveblinom nuni, keli igetom de plin ela ‚Bekhten‛, ele ‚Ramses‛: reg Lägüptäna: „Komob lü ol, o reg nämädik! o söl oba! demü jiel ‚Bent-reshy‛: sör smalik jirega: ‚Neferu-Ra‛; ibä labof malädi in koap oka. Sedolös kludo mani nolik, dat logomös e sanomös ofi!“
Reg älüikom lü kurans okik, ed äsagom: „Ramenolsöd penani doma lifa, e ramenolsöd i utanis, kels sevoms dinis klanedik saludöpa ninik!“ /// E kurans äspidoms ad ledunön stibi‚ ed äblinoms omis ini kom omik‚ e reg äsagom omes: „Ebüedob kömön olis isio ad lilön dini at. Nemolsöd obe mani, kel binom saidiko nolik ä skilik ad pasedön lü plin ela ‚Bekhten‛!“
Täno ävätäloms ko ods, ed äsedoms as man nolik ä skilik penani: ‚Tehuti-em-heb‛ lü reg‚ e reg äbegom ome ad kegolön ko nunan plina ela ‚Bekhten‛ ad sanön söri smalik jirega.
Ven penam: ‚Tehuti-em-heb‛ äkömom ini ‚Bekhten‛, pädugom lü el ‚Bent-reshy‛. Äbinom man nolik ä skilik, ed äküpom‚ das ledaut äbinof in nämäd lanana, kel äbinon neflenik kol om‚ ta kel nol e skil omiks öfrutons nosi, e kel övanükon magivis oma.
Täno plin ela ‚Bekhten‛ äbinom lügik, e lüg äbinon in ladäl omik‚ ab el ‚Tehuti-em-heb‛: penan äkonsälom ome ad sedön nogna nunani lü Lägüptän‚ ed ad yufön hieli ‚Khonsu‛: sädiaban, ad momofön milanani se el ‚Bent-reshy‛: sör smalik jirega.
Benö! so gretik fagot de ‚Bekhten‛ lü Lägüptän äbinon‚ das sis timül, kü el ‚Tehuti-em-heb‛: penan idegolom de ‚Thebae‛, yels kil äpasetikons‚ büä nun telid ärivon regi: ‚Ramses‛, e dü tim valik et milanan älödon in ‚Bent-reshy‛, e no äkanon pamomofön.
E ven nunan telid älükömom, reg: ‚Ramses‛ äbinom dönu in ‚Thebae‛‚ ed äbinos del balid mula: ‚Pakhons‛: mul, kel pededieton ele ‚Khonsu‛. Ästepom ini tem, pädugädölo fa kurans omik e nunan plina ela ‚Bekhten‛. In tem magots tel ela ‚Khonsu‛ ädabinoms; äbinoms magots vemo milagiks, vemo saludiks; bal omas panemom: ‚Khonsu‛ in ‚Thebae Neferhotep‛, e votik: ‚Khonsu‛: sädiaban. Benö! el ‚Khonsu‛ binom god muna: son ela ‚Amon-Ra‛ ed ela ‚Mut‛: vom de ‚Ashru‛‚ e mens magons omi ko heratufils krugülik yuna, ibä binom laidüpo yunöfik ä jönik.
Täno reg ästanom fo magot gretik ela ‚Khonsu‛ in ‚Thebae Neferhotep‛, ed äsagom: „O söl gudik oba! kömob dönu lü ol demü ledaut plina ela ‚Bekhten‛.“
Pos atos kultans ätovoms magoti ela ‚Khonsu‛ in ‚Thebae Neferhotep‛‚ ed äpladoms omi visü el ‚Khonsu‛: sädiaban. E reg äspikom dönu lü ‚Khonsu‛ in ‚Thebae Neferhotep‛, ed äsagom: „O söl gudik oba! Flekolös logodi olik lü el ‚Khonsu‛: sädiaban! Dälolös, das ovegom lü ‚Bekhten‛!“
El ‚Khonsu‛ in ‚Thebae Neferhotep‛ äblegükom kapi oka telna as mal däla. Vemo milagik magot ela ‚Khonsu‛ in ‚Thebae Neferhotep‛ äbinom.
E dönu reg: ‚Ramses‛ äspikom: „Leadolös binön jeli olik ko om! Dälolös, das sedob godi: ‚Khonsu‛ lü ‚Bekhten‛ ad savön eli ‚Bent-reshy‛: sör smalik voma regik!“
El ‚Khonsu‛ in ‚Thebae Neferhotep‛ äblegükom kapi oka telna as mal däla.
Vemo milagik magot ela ‚Khonsu‛ in ‚Thebae Neferhotep‛ äbinom. Ed ägivom jeli magivik oka folna ele ‚Khonsu‛: sädiaban. Täno reg: ‚Ramses‛ äbüdom ad pladön eli ‚Khonsu‛: sädiaban ini naf gretik‚ e detü e nedetü naf gretik nafs smalik lul äbinons ko jevods e vabs magifiks mödiks. Sökanef ela ‚Khonsu‛: sädiaban äleigon ad ut rega. Dü yels bal e muls lul ätävoms, büä ärivoms eli ‚Bekhten‛.
Plin ela ‚Bekhten‛ äsegolädom ko carans e kurans oka ad gevön ele ‚Khonsu‛: sädiaban getedi regöfik‚ ed äkosgoloms omi, äsva äbinom-la reg. Plin ela ‚Bekhten‛ ädunom prostärni ed äkontagom me flom okik gluni fo futs ela ‚Khonsu‛: sädiaban‚ ed äsagom: „Ekömol lü obs. O! binolös miserik kol obs, baiädü vöds ela ‚Ramses‛: reg Lägüptäna!“ Äblinoy eli ‚Khonsu‛: sädiaban ini cem ela ‚Bent-reshy‛: sör smalik jirega. Ed ekö! milag äjenon, ibä tü timül ot äbinof saunik.
Täno lanan, kel ibinon in of äspikon lü ‚Khonsu‛: sädiaban: „Ol ekömol in püd, o god gretik: sädiaban! El ‚Bekhten‛ binon zif olik; belödans ona binons slafans olik. Vilob golön lü top, de kel ekömob, dat ladäl oba labonös takedi! Ab büdolös, o ‚Khonsu‛ sublimik! büä omogolol, das plin ela ‚Bekhten‛ lonom deli, kel pededieton obe!“
Ven el ‚Khonsu‛: sädiaban ililom vödis at, äflekom kapi oka lü kultan, ed äsagom: „Kodolös, das plin ela ‚Bekhten‛ blümükom sakrifoti gretik lanane at!“
Plin ela ‚Bekhten‛ e soldats omik, e kurans omik äliloms vögi lanana e goda‚ ed ädremoms, ed äjekoms mu vemo. Äföloms büdi goda‚ ed äblümükoms sakrifoti gretik pro el ‚Khonsu‛: sädiaban e pro lanan, kel ilüvon koapi ela ‚Bent-reshy‛: sör smalik jirega: ledaut plina ela ‚Bekhten‛. Ed äfünoms deli saludik ko sakrifots difik. So lanan älüvon in maged dabinana litik püdo läni: ‚Bekhten‛‚ ed ägolon utöpio, kö äplidon, äsä el ‚Khonsu‛: sädiaban ibüdom.
Plin ela ‚Bekhten‛ äbinom fredik, e ladäl omik äbinon fredik‚ e pöp lölik äbinon fredik, das lanan pimomofon se ‚Bent-reshy‛ e se län: ‚Bekhten‛. Ab zänodü fred gretik omik, in ladäl plina ela ‚Bekhten‛ dred äsüikon, das lanan ögekömon‚ ed ölomädükon oki dönu ini län, ven el ‚Khonsu‛: sädiaban, üdegolom. Ävätälom ninälo: „Odakipob eli ‚Khonsu‛: sädiaban in ‚Bekhten‛. No oleadob gegolön omi lü Lägüptän.“ So el ‚Khonsu‛: sädiaban äblibom dü yels kil, muls fol e dels lul in ‚Bekhten‛‚ ibä plin el ‚Bekhten‛ no ävilom dälön ome ad degolön. E tü fin tima et plin ela ‚Bekhten‛ äseatom in bed oka ed äslipom‚ e du äslipom ädagetom visioni. Ädrimom, das ästanom fo tem ela ‚Khonsu‛: sädiaban; yans gretik tema pämaifükons, e god ästepom vü yans plödio. Älasumom magedi peära ko plüms goldik, jönik ä nidiks‚ ed älöpikom ini lut me flitäms peseatenüköl‚ ed äjutom sagitavifiko föfio in lüod Lägüptäna.
Ven plin ela ‚Bekhten‛ ägalikom, älejekom plödakösömiko, ibä ädredom demü zun godas. Ed äbüedom ramenön kultani de ‚Khonsu‛: sädiaban, ed äsagom ome: „God efoginikom de obs, egegolom lü Lägüptän. Leadolös gegolön i levikodavabi omik lü Lägüptän!“
Plin ela ‚Bekhten‛ äbüdom, das god pägeblinom lü Lägüptän, ed ägivom ome bundano legivotis. Gretiks ä mödiks legivots binü yegs valasotik äbinons, kelis plin ela ‚Bekhten‛ ägivom ele ‚Khonsu‛: sädiaban. Dü muls mödik ätävoms, pädugädölo fa trup soldatas e jevodas se län: ‚Bekhten‛. Älükömoms gudiko ä sauniko ini ‚Thebae‛, ed ägoloms lü tem ela ‚Khonsu‛ in ‚Thebae Neferhotep‛. Täno el ‚Khonsu‛: sädiaban ägivom legivotis valik, legivotis liegik ä jerabikis‚ kelis igetom de plin ela ‚Bekhten‛ ele ‚Khonsu‛ in ‚Thebae Neferhotep‛; nosi ädakipom pro ok it. So täv ela ‚Khonsu‛: sädiaban: god gretik äfinikon.
NOET. Konot at pecidon ini platot saboinik, kel petuvon fa el ‚Champollion‛ in tem di ‚Khonsu‛ in ‚Thebae‛‚ e kel nu binon in el ‚Bibliothèque Nationale‛ in ‚Paris‛. Vödem binädon me kedets horitätik teldegjöl‚ e sus at dabinon magod nafas tel ela ‚Khonsu‛, kels papolons fa kultans, du reg sakrifom omes boväli.
Ven konot pätraduton balidnaedo, äcedoy, das pistabon su verat‚ ab nu cedoy oni kösömiko asä pöpakonoti, kel sion lekredi ela ‚Khonsu‛ e fami oma‚ e kel sekü kod at pägebon fa kultans goda et. Reg, kel pemäniotom in on, no kanom padientifükön ko balan monäkanas jenavik se Lägüptän‚ do nem pösodik omik: ‚Ramses‛ saido sevädon bevü reigans dünasta XXid.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1941, Nüm: 4, Pads: 29-33.
‚N. Schravesande Sr.‛
Ad lied gretik obas ägetobs nuni lügik, das söl: ‚Nicolaas Schravesande Sr.‛ ideadom tü mayul 28 lätik in ‚Hilversum‛. Dub deadam omik Vpaklub val. Nedänik noe eperon limani meritabik, abi vipresidani okik.
Söl: ‚Schravesande‛ ai ejonom oki asä proani zilik Vpa. Ün 1897 diläd: ‚Arnhem‛ päfünon, kel suno älüyumon ad klub valemik. Pö fün diläda at äkompenom jäfediko, e pälasumom i suno ini cifef ata. Ädutom i lü redak jäfidota diläda at, kel äpubon ün 1900 me tiäd: „Volapükabled“.
Ün 1899 diläd: ‚Arnhem‛ äjenükon pötü dabin teldegyelik Vpa Vpadajonädi gretik. Pro benosek dajonäda at om i ekeyufom vemo mödiko.
Ün 1900 novul „Volaspodazilak“ päfünon fa diläd: ‚Arnhem‛, kel älabon zeili ad pakön Vpi, ed adfomön tani nämik bevü plägans püka at. Äbinom sekretan balid kluba at.
Dü tim nebenikama, keli Vp. äsufon, om no äkanom vobön pro pük at. Ab ven, pos dönunoganükam kluba, äbegoy ome ad binön dönu düniälik me fägs omik pro Vpamuf, om sunädo äklienom ad atos. Pö kobikam valemik in ‚Zeist‛ tü 1938 mäzul 12 pädavälom as vipresidan kluba. In kobikams ai löf gretik omik pro Vp. äklülädon. Äbinos sekü primät omik, das äsludoy ad spearükön gretamafädo propagidabledilis.
Vemo süpiko pemosumom dub deadam se sogod obsik. Ärivom bäldoti yelas 61. Presidan Vpakluba valemik Nedänik äkomom pö sepülam oma tü mayul 31 lätik in ‚Hilversum‛. Äjonülom famüle nemü klub kesenäli lölöfik oka, pö kelos äkazetom, vio söl: ‚Schravesande‛ ai äproom zilo e lanälo dini obsik.
REDAK.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1941, Nüm: 4, Pads: 34-35.
El ‚Fornarino‛
Fa ‚Ange Flore‛. Petradutöl se Fransänapük fa ‚Dr. Arie De Jong‛: kadamäl Vpa.
Äprimos ad delikön.
El ‚Venezia‛ ägalikon pö lit nofümik göda äprimöl.
Äbinos timäd dredälüköl, ün kel el ‚Venezia‛ päguveron fa magitan fa pöp pidavälöl, e kel pänemom docod. Ab löpü docod, e nämädikumo ka om, konsälacäm degmana: cäm jeikik ä klänik, äreigon. Cäm at äbinädon me cödals dutöl lü dafamüls gretikün Repüblika; äbinoms mans sevärik ä nenmiseriks, pro kels pöp adredon.
Su piad di ‚San Marco‛ strals balid sola älokons me stens rosadakölik su leons stonik ledoma docodas; laguns äjinons slipön: töbo äfägoy ad küpön semikna vokädis balid gondolanas. Süpo stil piada päropon; äkömölo se lusüt dagik, äliloy toni vifagola, ed in klokatüm glüga di ‚San Marco‛ noid flitämas päsäpliföl ädavedon; küm pijunas ämofliton ini sil paelik. Hipul yunik äkömom vifagolo ini piad; me nams bofiks okik pitenüköl löpio sui kap oka ästütom bäseti fulik me toeds, kels äbenosmelons äs rojataflors e bör vamik; piklotom me klotem binü linumastof vietik hipulas nibotelik.
Hipul ämutom smilön frediko demü dredäl pijunas, kelas slipi takedik itupom, ab äropom kaniti fredik oka, ed äfövom vifagoli oka travärü piad. Ven äbeigolom ve flan detik glüga, äjokon ta din dofik, keli no iküpom. Luvokäd lenauda äskeapon de lips omik, ädunom buni pödio, e nendemü bäset e toeds, kelis ileadom falön sui glun, ästopom ko lad ädapeböl.
Fo futs omik man labü logod blägiko pimaskaröl äseatom tenikölo, nen lif.
El ‚fornarino‛ smalik ye älabom, ven timül balid jeka ipasetikon, pülsifi kelieda kol lüväb at:
„O neläban!“ äspikülom, „ba no nog binom deadik!“
Ed, äkienölo lä nesevädikan, äbiegädom love om; vokäd leskana äskeapon de om: in jilät veluvik dub blud pistenöl däg nog älogädon.
Äjinos lü man yunik, das blöt neläbana ämufon fibiko löpio e donio; täno ästeifom ad setirön vafi se vun; nam omik, kel ädremon boso, ädasukon kloti; äsetirom tipoti japik, nen dem bluda, kel äfalon in tofs sui om.
Cil äjäfälom so vemo ko jäfot oka, das no älilom stepis nomöfik, kels ätonons su stonatvils gretik piada.
Binos patrul, kel pos fin patrulama oka gegolon ini galädaspadäd; särjan eküpom nofümiko bosi näi flan detik glüga; ko lantär nog filöl, nilikom me steps gretik, e küpodom eli ‚fornarino‛ ebo tü timül, kü atan setirom dägi se blöt nesevädikana.
E nam vetik dofalon sui jot nibotela smalik:
„O! ekö! kisi dunol-li is? o mikondötan!“
Smalikan elöbunom, e flekom oki ko luvokäd vemik jeka: binom löliko paelik, lips omik dremons, nams omik e klots omik pestenons me blud, kipom nog vafi sasenik, e ko vög dremöl steifülom ad plänedön utosi, kelos ejenon:
„Ag! o söl: sarjän! Älükömob vifagölo us, äbinos no del fulik ed äjokob ta man at, keli no ilogob; älabom dägi ini lad pisteigöli, äjinos lü ob, das nog änatemom: ecedob... ad sofükön... e, to dred, kel äkoedon dremön obi, esetirob lami.“
Särjan älabom smili nekredöl:
„Ha! ekö!“ äsagom, „o ‚fomarino‛, neai idalol jäfikön me din at, imutol blibön pö toeds olik! Benö! espidol vo ad resitön lärnodi olik, ed ad nunön patis, kelis no esäkoy ole! Ogidükol dini lo cödal: sagolöd obe nemi olik!“
„Cödal-li? kikodo spikol-li dö cödal? Kisi sötob-li dunön pö om?“
„Atosi ologol. Nemi olik! sagob ole.“
„Benö! panemob ‚Lorenzo‛, sevol sio obi, ob binob utan, kel blinob algödiko toedis lü,Don Beppo‛: domal ledoma! Binob lärnahipul nibotelik domü el ‚Venturino‛ cädik, kel lödom nilü el ‚San Stefano‛.
Man yunik isagom balo vödis lätik at, in spid närvodik.
„Binol-li soelik? no labol-li palis?“ särjan bäldik nog äsäkom.
„O! si! Labob moti! moti, kel löfof obi, e kel labof te obi in vol! Yulob nämätü hers vietik ofik, das esagob ole verati!“
Vögäd cila äbinon so stedälik, das dü timül soldat älabom tiketi ad leatön omi liviki; ab mans patrula nog äbinoms us tö finot piada: älabom senäli, das päküpedom.
Nü klotem deadölana äbinon ut söla liegik, ba äbinom pösod cädik. El ‚Venezia‛ pänesefükon ün tim at dub klubs klänik, krims äbinons us mödiks, mödiks äblebons no pepönöls... Benofät balik kion! Sasenan pätuvom us, ko vaf in nam oka! Päküpodom midunölo! Ed om öleatomöv omi liviki! Stupot kion!
„Gö! o smalan! Golobsöd! No okodädob ole bosi! Osagob balugiko utosi, kelosi elogob!“
O ‚fornarino‛ pöfik! val äploton ta om ad päridükön omi! Äklülädos, das man, keli isteifom ad yufön, äbinom söl cädik dutöl lü dafamül famik di ‚Moccenigo‛. Famül liegik ä nämädik älifon nefleniko ko dil raistokrata di ‚Venezia‛: äkusadon kel äbinon leneflen licinana famafulikün dafamüla onik: ‚Sylvio Moccenigo‛; äbegom, das git pöfölonös nenmiseriko!
O ‚fornarino‛ smalik pöfik! Nensekiko ätemunom nedöbi oka, nensekiko mot oma ädabegof benädi pro son mu pälöföl oka, e, bi no äkanoy tuvön döbani votik in lecem cödalefa lo magitans Repüblika, el ‚fornarino‛ smalik päcödetom ad deadapönod. Omi peklotöl in klot blägik krimanas äblinoy ini leziöb fanäböpa, se kel om neai plu ösekömom. Ädeadom ön mod klänöfik, e neai esevoy, pönodi kinik emutom sufön.
Yel läs bal ipasetikon, ven in ‚Venezia‛ sagäd äzion, das el,Gandolfo Moccenigo‛: hiköst söla noubik: ‚Sylvio‛ ägekömom, ädeadölo se Dalmatän, kö sunädo pos sasen klänöfik hikösta okik igolom ad kompenön pö krigagoläd ta Türkänans.
Man yunik deidölo pivunöl äbegom kultane ad kömön, e, posä ibüdom, das leyans ledoma omik pämaifükons, e das pöp ägitäton ad nügolön ini on, äkoefom laodiko e ko ladäl fulik me lepid, das te om äbinom sasenan ela ‚Sylvio Moccenigo‛.
Ün soar semik pö feit mäpetik itatakom ün timül zuna utani, kela nemi älabom, du blud ot äsirkülon in fesüls omsik!
Älepidom leladöfo krimi lenaudodik oka, ab nog plu cödetami negitik, keli ileadom drefön nedöbani pöfik.
Koef at äkodon fäkami lölöfik in ‚Venezia‛! Äsukoy nu moti viktima yunik: ideadof sekü leglif! Nätükam alik no plu äbinon mögik. Täno dü tim, kü reig Repüblika ädulon, pö naed süpiko maifikön körteni redik, kel äfomon pödavöli cödöpa, e pubön docodi in klot purpurik piklotöli ä me bonät goldik pitegöli; älasumölo me nams oka cödeti micödik, äsleitom nevifiko ä graviko oni, ed ävokädom laodiko: „Memolsöd eli ‚fornarino‛!“ E sekü dred ad micödön nedöbani äbüvestigoy dönu cödädi, medä äprimoy dönu vestigis, ed ägevoy somo kusadäbe dönu gitäti ad jelodön oki!
Su mön plödik len flan detik glüga di ‚San Marco‛, su top ot, kö fun söla: ‚Moccenigo‛ pituvon, nog logoy ün attim mosaigi magöl jivirgani milagiko jöniki; loged sofik ä lügik ofa lüodon donio lü ston, kö cil yunik ikienom lä man, keli ävilom yufön; lampad redik smalik litükon magodi jivirgana, ed, if säkol elane di ‚Venezia‛, kel beigolon, kisi sinifon liti klänöfik at, kel filon us plödü glüg, on gespikon ko logot stunik dö nesev olik: „Binon lampad ela ‚fornarino‛; sis yels lultum so filon!“
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1941, Nüm: 5, Pads: 39-42.
Daut tümagalana
Fa ‚Thérèse Jeanroy‛. Petradutöl se Fransänapük fa ‚Dr. Arie De Jong‛: kadämal Vpa.
Cem vemo smalik, go in löpot glügatüma; ekö! at äbinon löd ela ‚Marie Jeanne‛: daut tümagalana ela ‚Saint-Geniès-sur-Gave‛.
Ibä no kredoyös, das valöpo tümagalans se tims vönädik enepuboms-la! Nog in zifs ze mödiks, in sömit klokatüma fovan utanas lödom, keles äsagoy:
Tümao selogolsöd!
Züamo galedolsöd
mönis!
ed if no plu zesüdos ad lükön nilikami stänas neflenik, ga no läs zesüdos ad galön dü neit e del, ed ad toenön ditretakloki e vokön yufi üfü lefil.
Benö! el ‚Marie Jeanne‛, kel iperof yuniko moti oka, ed älifof soeliko ko fat e blod gretik labü lifayels degtel, älöfof tümi oka plu, kas kanoböv sagön osi ole: de plated logam ofa älüodikon ini süts zifa, kel ätopon, leigoäs pledadin legik, len fut glüga, e dü stoms lämpik äkanoy logön jü Spanyän; ün neit cil älielof de bed oka flapön düpis fa glok gretik; ün dels lefila ädremof, ven älilof mu nilü lils oka flapis odis vifiko sökölis kloka, keli fat ofik ätoenom; ab igo jeikotis at of no äviloföv cänon tä lif balfomik cilas „de don“.
Jü bäldot lifayelas vel el ‚Marie Jeanne‛ älifof läbiko, äsä bödil in löpot kvärabima; ab tüi timül et kuds ätuvons spadüli jipulila ed äkömons ad visitön ofi.
Tümagalan, kel ädebom, äsä jinos, moni no nemödik söle: ‚Larroque‛ semik: farman se züamöp, no idagetom-li tiketi, diseinü reafön ini stad ad kanön pelón debi oka, ad plägön dü muls ömik cali smugana: cal riskädik ä - bos, kelos binon badikum - peproiböl? Atosi el ‚Marie Jeanne‛ äsevof, nes isagoy ofe vödi bal dö atos, ed ädredälikof vemo.
Tü del seimik, das blod gretik ofik: ‚Jacques‛ äbinom in bed kodü fif, el ‚Marie Jeanne‛ logöl, das fat ofa äblümükom oki ad bal lespatas neitik oka, änilikof lü om.
„O fatül!“ äsagof flätiko, „blibolös lä obs!“
„Blibön-li lä ols? E kikodo-li üfo? o smalanil!“
„El ‚Jacques‛ binom malädik, o fatül! ed, if lefil dabinon-la...“
Fatül ävedom netakedik.
„Binos veratik,“ äsagom. „Üfü lefil, el ‚Jacques‛ no kanom toenön ditretakloki. If no toenom oni, oküpoy nekomi oba, oseividoy, val potüvon,... E ga, ga... pö ob frans teltum nog defons, frans teltum, kels mutons papelön tü del balid yanula, ünü vigs tel,...“
„Gö!“ äsagom fino, „zesüdos, das segolob, o smalanil! Ab no dredälikolös! obinob is bü prim dela; binosöv jenöfo mifät, if lefil obinonöv ün neit ebo at!“
Äbinos düp telid göda. El ‚Marie Jeanne‛ äsagof ninälo: „Bi el „Jacques“ binom malädik, e fatül esegolom, ob binob tümagalan.“
Täno älöädof se bedil plitiko vamik oka, ed ägolof senidölo lü nufafenät. Val binon blägik. Logoy nosi. El ‚Marie Jeanne‛ röbof logis oka. Len sil stels nidons; in zif fenäts anik nog pelitükons, e fovo... kis lunid et, in fag, in fel, binon-li? Pün litik, kel gretikumon, dranölo ini neit blägik... In cemil luvokäd tonon:
„O ‚Jacques‛! lefilö!“
Ab el ‚Jacques‛, peglepädöl fa fif, lilom nosi.
Täno el ‚Marie Jeanne‛ klotof oki spido. Utos, kelos muton padunön, vö! atos binon vemo balugik: bi el ‚Jacques‛ binom malädik, e fatül esegolom, zesüdos, das el ‚Marie Jeanne‛ toenof kloki e vokädof ini spikamahorn.
Posä eklotof oki, filidof lantäri, täno, spelölo, das ba epölof-la, golof dönu lü nufafenät. Nu binos löliko fümik, binos vo lefil in dom soalik, len veg lü ‚Saint-Jean‛.
Ab sekü kod kinik el ‚Marie Jeanne‛ üfo bladokvänof-li lantäri? Ekö! deflekof logis oka de fenät, e primof dönu ad sälenükön jukis oka.
Atos stunükon-li oli? Ol ba no sevol, dom kinik ut binon, kel lefilon. Ab el ‚Marie Jeanne‛ vo ememosevof oni, e sevof, das binon farm ela ‚Larroque‛: mens badik, kels eblinädons fatüle badikosi so mödiki.
„Benö! lefilonsöd, badans et, mens et nen ladälöf!“ el ‚Marie Jeanne‛ ätikof. „Nö!... no ons,... ab dom onsik e val, keli dalabons,... pläamü kuns e jevods, kels no eblinädons badikosi...“
E ga, sagoyöv, das jipulil zogof-la. Logof lü nufafenät, täno lü bed gretik fatüla, täno lü lantär, kel nog smokon; täno, vifiko, filidof oni dönu, ed, igo nes lenükön dönu jukis oka, maifükof yani cemila. El ‚Marie Jeanne‛: daut tümagalana, of i lilof ninälo vögi, kel äsagon tümagalanes de tims vönädik:
Züamo galedolsöd
mönis!
„Galedolsöd! Noe palis olsik e flenis olsik, abi zifi, e züamöpi onik, kels pelükonfidons oles!“
Ekö! atos binon utos, kelosi konsien ofik lüvokädon daute tümagalana, ed at vokädon so vemöfiko, das el ‚Maria Jeanne‛ no künof ad gebön timi ad lenükön dönu jukis oka.
Yan emaifikon knirölo, e cil geton stediko ini logod oka flumi luta gladakoldik. Lindifos, golof föfio. Is tridem dabinon: sagoyöv hogi blägik gretik, nen stabül... Glok gretik, len flan votik möna, dunon tikiti oka, e lad ela ‚Marie Jeanne‛ gespikon: tiktö! tiktö!... No dredof, ye, of golof ai föfio. Su mön, jads gretik mufons mo e ge, vedons gretikums, vedons smalikums, golons föfio, golons pödio,... Finö! is cem klokas binon! El ‚Marie Jeanne‛ ninikof ini on su tipots futas oka, taetölo natemami, dredölo, sagoyöv, das mosts bronsötik valik at ogalikonsöv e valiks oprimonsöv leigüpiko ad kanitön kanitis gretik okas.
Nu is binof, äs raänid len finot fada, lagölo len bal jainas bigik. E gö! Bal, tel!... bal, tel!... so äsä eloegof dunön osi fa fatül oka, el ‚Marie Jeanne‛ tirof misuro. Bal, tel!... bal tel!... Jain mufon usio ed isio, tränölo jipulili detio e nedetio, ab klok no mufon.
„No vilon-li tonön?“ el ‚Marie Jeanne‛ tikof. „Gö! o klok gudik! binolös löfik, e vokolös yufi! Binos pro els ‚Larroque‛ badik, sevob osi, ab zesüdos ga, das toenobs kloki. Gö! o klok! tonolös sunädo! vilob osi, ed, ed ob binob tümagalan adelo!“
E tirof so nämiko e so gudiko, das fino klok gretik mufon, klöbül bronsötik vetik primon ad pendülön e sejedon voki oka zifanefe slipöl.
Balidnaedo el ‚Marie Jeanne‛ no dremof pö ton ditretakloka glumidik.
Ün timül pos atos rol pömömas e rónastepam lefilapoldanas tonons in süts ela ‚Saint-Geniès‛.
Äbinos düp folid poszedela, ven el ‚Marie Jeanne‛ ägalikof in bedil vamik oka, no memölo bosi utosa, kelos ijenon de timül, tü kel of vokädöl ini spikamahorn isenälof, das näms ofa äläsikons, ed ifalof sui glun, nen sevälöf.
Nö! no ämemof, das fatül latikumo mö düpafoldil bal gekömöl ituvom ofi nesevälöfik su plated, ed ipolof ofi sunädo ini bed ofa, ai sagölo lü of vödis zadik... I no älabof niludi anik dö visit läda: „Larroque‛, ni dö spikot ofik piropöl dub vokäds fäkik:
„Si! o tümagalan! nen jipül pöfik at dalabot valik obas ifelefilonöv; danädü of pömöms ekömons pötatimo... I flanü söl: ‚Larroque‛ sagob ole, o tümagalan! das säkäd dö frans teltum no plu dabinon; sekü yufot, keli jismalan at eduinof obes, kal pekiton.“
Ven älelilof atosi valik, jipulil velyelik at äseivof leigüpo e läbi bliga pifölöl, e fredi svidik, das ebinof frutik pro utans, kelis älöfof. Ab mesedi gudikün ägetof sunädo tü timül, kü fatül logöl, das imaifükof logis oka, äbiegädom love of sagölo:
„O dautil löfik brafik oba! danö!“
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1941, Nüm: 6, Pads: 47-50.
Vödem redaka (1942:1, p.1)
<Volapükagased pro Nedänapükans
PÖ YELACEN
lofobs limanes Volapükakluba valemik Nedänik e Diläda valemik feda Volapükaklubas vipis gudikün obsik, ko spel, das yel kömöl oblinonös püdi so lölöfiko fa obs paledesiröli!
REDAK.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1942, Nüm: 1, Pad: 1.
