Жылы салық және кеден кодекстеріне енгізілетін өзгерістермен толықтырулар
Павлодар облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаменті Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне салық салу және кедендік әкімшілендіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен енгізілген, Салық және Кеден кодекстеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілуіне байланысты, төмендегілерді назарларыңызға жеткізеді.
1. Корпоративтік табыс салығы
1.1 Ипотекалық қарыздарды қайта қаржыландыру бағдарламасын іске асыру мақсатында Салық кодексінің 90-бабы 2-тармағы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi бекіткен бағдарламаның шеңберінде қайта қаржыландыруға жататын ипотекалық тұрғын үй заимдары бойынша борышкерге қойылған талаптар мөлшерін азайту кезінде провизияларды (резервтердi) құру жөніндегі шығыстар сомасын шегеруге құқығы бар салық төлеушi құрған провизиялардың (резервтердiң) мөлшерлерiн азайтудан түсетiн табыстарды танымауды көздейтін 10) жаңа тармақшамен толықтырылды;
1.2 NPL төмендету және экономиканы несиелеу мақсатында Бас банктің күмәнді және үмітсіз актвитерін сатып алатын банктің еншілес ұйымдары (КАҰ) үшін:
- КАҰ Бас банктен, сондай-ақ «Проблемалық кредиттер қоры» (ПКҚ) АҚ жұмыс жасамайтын активтерді беру бойынша дисконт сомаларын салық салудан босату және 2012 жылғы 1 қаңтарға дейінгі мерзімге берілген несиелер бойынша шектеулерді алып тастау КАҰ талап ету құқығы беріледі (Салық кодексінің 90-бабы 1-1-тармағы);
- банктің жылдық жиыньық табысына қосылған және аударылған КАҰ табыстарын КАҰ жылжық жиынтық табыснан алып тастауды көздейтін Салық кодексінің 99-бабы 1-тармағының екінші және үшінші бөлімдері 2027 жылғы 1 қаңтарға дейін ұзартылды (2018 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданыста болған);
1.3 Шарттар кезінде мұндай табыстар негізгі қызмет түрлерін жүзеге асырудан алынған екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданған, дауыс беретін акцияларының жүз пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиесілі ұйымдардың табыстарына салық салудан босату бойынша, сондай-ақ ПКҚ төленетін несиелер бойынша сыйақыны төлеу көзінен корпоративтік табыс салығын салудан босату бойынша Салық кодексінің 143-бабы 2-тармағының екінші бөлімінің әрекет етуі ұзартылды;
1.4 Банк үшін:
- бас банктің күмәнді және үмітсіз актвитерін сатып алатын еншілес ұйымдары бас банктен, сондай-ақ «Проблемалық кредиттер қоры» (ПКҚ) АҚ жұмыс жасамайтын активтерді беру бойынша дисконт сомаларын табыс деп танымау бойынша;
- бұрын ПКҚ берген ПКҚ-дан сатып алуға байланысты алынған талап ету құқығын беруден түскен табыс жылдық жиынтыұ табыстан алып тастау бойынша (Салық кодексінің 99-бабы 1-тармағының төртінші бөлімі);
- КАҰ ұсынған күмәндi және үмiтсiз активтерге қарсы провизиялар (резервтер) жасау жөніндегі шығыстарды шегеруге жатқызу бойынша (Салық кодексінің 106-бабы 1-1-тармағы) нормалары 2027 жылғы 1 қаңтарға дейін ұзартылды;
1.5 жылдық жиынтық мөлшері несие портфелінің 10% аспайтын үмітсіз берешектерді кешіруден түскен табысты банктің жылдық жиынтық табысынан алып тастау бойынша нормаларды қалпына келтірілді (2014 жылғы 1 қаңтардан бастап 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданыста болған осы тармақтың 8) тармақшасына ұқсас нормалардың орнына Салық кодексінің 90-бабы 2-тармағының 9) жаңа тармақшасы);
1.6 депозиторлардың мүдделерiн қорғау мақсатында Заңмен арнайы резерв активтерін орналастыру нәтижесінде сондай-ақ шарттарды біріктіру бойынша міндеттерді орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін екінші деңгейлі банктің тұрақсыздық айыбы түріндегі алынған депозиттеріне мiндеттi кепiлдiк берудi жүзеге асыратын ұйымның («КДКҚ» АҚ) табыстарын салық салудан босату көзделген (Салық кодексінің 99-бабы 1-тармағының 16) тармақшасы);
1.7 салымшылардың жинақтаушы зейнетақысына қосарланған салық салуды алып тастау мақсатында орналастырған зейнетақы активтері бойынша бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төленетін дивидендтерді төлеу көзіне салық салудан босату көзделген (Салық кодексінің 143-бабы 2-тармағының 2) тармақшасы).
Жеке табыс салығы
2.1 Салық кодексінің 155-бабы 3-тармағының 13) тармақшасынажазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру шарттары бойынша ғана емес аннуитетті сақтандыру шарттары бойынша да еңбек міндеттерін орындауына байланысты жұмысшының өміріне және денсаулығына келтірілген зиянды өтеуге ретіндегі сақтандыру төлемдерді жеке тұлғаның табысы ретінде қаралмайтынын көздейтін өзгерістер енгізілді;
2.2 Салық кодексінің 155-бабының 3-тармағының 29) тармақшасында несиелер оның ішінде негізгі қарыздар, сыйақылар, комиссия мен тұрақсыздық айыбы (өсімпұл, айыппұл) бойынша міндеттемелерді тоқтатудан халықтың әлеуметтік жағынан осал топтарының кірістеріне ЖТС салудан босату нақтыланды;
2.3 Салық кодексінің 155-бабының 3-тармағының 29-3) тармақшасында ипотекалық тұрғын үй қарыздарын қайта қаржыландыру бағдарламасы шеңберінде:
-сыйақыны, комиссияны, тұрақсыздық айыбын (өсімпұл, айыппұл) бұрын капиталдандыру сомасы бөлігіндегі негізгі қарызды кешіру;
-сыйақы, комиссия, тұрақсыздық айыбы (өсімпұл, айыппұл) бойынша берешекті кешіру;
-2015 жылғы 18 тамыздағы жағдай бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің ресми бағамын қолданумен осындай соманы қайта есептеу нәтижесінде шетелдік валютада алған ипотекалық тұрғын үй қарызының (ипотекалық қарыз) негізгі қарыз сомалары бойынша қарыз алушыға қойылатын талаптардың мөлшерін азайту;
- Қазақстан Республикасының тұрғын үй қатынастары туралы заңнамасына сәйкес халықтың әлеуметтік жағынан осал топтарына жататын қарыз алушы алған табысты, осындай адамға қаржы ұйымдарының сотқа берілетін талап-арыз берумен мемлекеттік баж түріндегі төлеуге байланысты алынған кіріс түріндегі жеке тұлғаның кірістеріне ЖТС салудан босату белгіленген;
Осы тармақтың ережелері 01.07.2016 жылдан бастап 01.01.2027 жылға дейін уақытша сипатта болады. Бұл ретте, ұқсас редакцияда, сондай-ақ 01.01.2015 жылдан 01.07.2016 жылға дейін қолданыста болған Салық кодексінің 155-бабы 3-тармағының 29-1) тармақшасында ретроспективті қаралған.
2.4 Салық кодексінің 156-бабы 1-тармағының 24) тармақшасындағы «басқа жерге» сөзі алынып тасталды, онда жұмысшыны оқуға, біліктілігін көтеруге жіберу кезінде, басқа жерге ғана емес, бір әкімшілік-аумақтың бірлігінің шеңберінде, қызметтік іссапарды рәсімдемей жүзеге асырылуы мүмкін;
2.5 Салық кодексінің 67, 162, 364-баптарында Қазақстан Республикасының азаматтары бойынша жеке табыс салығы және әлеуметтік салық бойынша декларацияның нысанын (200.00 нысан) азаматтығы жоқ адамдар бойынша жеке табыс салығы мен әлеуметтік салық бойынша декларациямен (210.00 нысан) біріктіру көзделген;
2.6 Салық кодексінің 156-бабы 2-тармағында валюта айырбасының нарықтық бағамы мүлікті өткізу бойынша мәміле жасалған күннің алдындағы соңғы жұмыс күні болып нақтыланды.
Жалпыға бірдей декларациялау
3.1 Бұрын «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне жеке тұлғалардың кірістері мен мүлкін декларациялау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 412-V Заңымен (бұдан әрі - Жалпыға бірдей декларациялау бойынша заң) 01.01.2017 жылдан бастап Салық кодексінің 6-бөлімінің құрылымы бойынша, оның ішінде қосымша салықтық және т.б. шегерімдерді қоса алғанда, салықтық шегерімдерді қолдану тәртібі бойынша өзгерістер көзделген болатын.
Бұдан тыс, Жалпыға бірдей декларациялау бойынша заңмен жалпыға бірдей декларациялауға кезең-кезеңімен өту көзделген:
Бірінші кезең 2017 жылдан бастап – мемлекеттік қызметкерлер, судьялар, басқарушылық және әкімшілік бейіндегі ұлттық компанияның қызметкерлері, сондай-ақ бюджеттік ұйымдардың қызметкерлері;
Бірінші кезең 2020 жылдан бастап – барлық қалған жеке тұлғалар.
Заңмен жалпыға бірдей декларациялау бойынша Заңның 11-бабында 01.01.2020 жылдан бастап қолданылатын Жалпыға бірдей декларациялау бойынша заңды жүргізу бөлігіне өзгерістер енгізілді, яғни декларациялау мерзімін 2020 жылдан бастап бір кезеңде көшіру көзделген.
Осыған байланысты, Жалпыға бірдей декларациялау бойынша заңда бұрын көзделген 01.01.2017 жылдан бастап қолданылатын барлық нормалар 01.01.2020 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі.
3.2 01.01.2020 жылдан бастап жалпыға бірдей декларациялау мерзімін корреспонденттеу мақсатында, сондай-ақ «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» және «Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» ҚР заңына өзгерістер енгізілген.
3.3 Жалпыға бірдей декларациялау бойынша заңда қолма қол ақша, дебиторлық, кредиторлық берешектердің, сондай-ақ активтер мен міндеттемелер туралы декларацияда көрсетілетін басқа да мүліктердің шегін 160-еселенген ЕТЖ-дан 500-еселенген ЕТЖ-ға дейін көтеруді көздейтін өзгерістер енгізілді.
3.4 «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» ҚР Кодексінің 272-бабы 2-2-тармағында жеке тұлғаның декларацияны уақытылы табыс етпегені немесе декларациядағы мәліметтерді толық /анық емес көрсеткені, қайталап жасағаны үшін әкімшілік айыппұл мөлшерін 30-еселенген АЕК-тен 3-еселенген АЕК-ке дейін төмендетуді көздейтін өзгерістер енгізілді.
