Тапсырма
Тік күрекпен жабдықталған экскаватордың бірінші (1а сурет) және екінші (1б сурет) қазым өтістері параметлерін анықтау және қазаншұңқырды өңдеу схемасын жасау (сызу)
Шешімі
1. Экскаватор тұрағы деңгейінде ең үлкен 1-ші жүріс келесі формуламен анықталады:
(1)
2*0.9*5=9
мұндағы 
экскаватор ось қозғалысынан маңдай сойысы табан арасындағы ең үлкен арақашықтық;
тұрақ деңгейі бойынша қазу радиусы, м. (БНж/еБ § 2-1-8, 1 кесте).
2. Үсті бойынша 1-ші ең үлкен жүріс ені келесі формуламен анықталады:
(2)
2 
=14.96
мұндағы 
үсті бойынша ең үлкен өтістің жартылай ені:
ең үлкен қазу радиусы, (БНж/еБ § 2-1-8, 1 кесте);
- жұмыс қозғалысының ұзындығы, м
3. Экскаватордың 2-ші ең үлкен бүйір өтіс ені, м
В= 
(3)
В= 4.5+3.5=8
мұндағы 
;
1-ші формуланы қара.
4. Қазаншұңқырды жасау схемасын сызу. Ол үшін қазаншұңқырдың жоспары мен тілігін экскаватор қозғалыс схемасын жасаймыз. 1-ші және 2-ші жүрісі бар қазым параметрін қоса есепке алғанда.
Тапсырма
Кері күрекпен жабдықталған экскаватордың бірінші (1а сурет) және екінші (1б сурет) қазым өтістері параметлерін анықтау және қазаншұңқырды өңдеу схемасын жасау (сызу)
Шешімі
1. Топырақты транспортқа тиеген кезде жоғарғы беті бойынша бірінші бүйірлік өтістің ең үлкен ені 
немесе біржақты атжал мына формуламен анықталады:
| (5) |
=3.49
мұндағы 
- ең үлкен кесу радиусы, м (БНж/еЕ § 2-1-11, 1 кесте);
- жылжу өлшемі, м (2 кесте);
топырақты көлікке түсіру радиусы, м (БНж/еЕ § 2-1-11, 1 кесте);
көлік құралы немесе топырақ үйіндісінің ені, м, (2 кесте).
2. Осы өтістің ені, 
м:
(6)
мұндағы 
– құлама коэффициенті (ҚНж/еЕ-111 4-80, 4 кесте);
– қазым биіктігі, м (2 кесте).
3. Ең үлкен екінші және келесі бүйірлі жүрістерді мына формуламен анықталады:
| (7) |
=3.553
мұндағы 
ең үлкен тереңдіктегі қазаншұңқыр түбі бойынша кесу радиусы (2а сурет) корсетілген схема бойынша
(8)
Rn = 2.23+0.5=2.73
мұнда
(9)
=2.23
мұндағы 
, 
берілген мәліметтен қараңыз:
(10)
=3.7
4. Қазаншұңқырды өңдеу схемасын сызамыз. Жоспар мен қимасына экскаватордың қазымда бірінші және екінші өтістері параметрлерін түсіреміз
Тапсырма
Орда топырақ біржаққа атжалдай отырып өңделеді. Кері күрекпен жабдықталған экскаватордың қозғалыс өсінің орналасуын анықтау. (4 сурет)
Берілген деректері 2 кестеде көрсетілген
Шешімі
1..Ордың көлденең қимасының ауданын және үсті бойынша енін анықтаймыз:
, (11)
(12)
мұндағы 
және 
ордың түбі бойынша ені және биіктігі, м.
құлама коэффициенті (ҚНж/еЕ III-4- 80)
2. Үйінді төгуінің көлденең қимасын анықтаймыз, төгу құлама бұрышы 
:
(13)
мұндағы 
бастапқы қопсыту коэффициенті (БНж/еБ 2 жинақ, 1 басылым. 2-ші қосымша).
3. Атжалдың биіктігі 
мен оның түбі бойыша енін 
анықтаймыз:
(14)
(15)
bo = 2*4.13=8.26
Егер қосындысы 
тең немесе экскаватордың тиеу 
радиусынан ң аз болса, онда ордың өсі бойынша қоюға болады. Не болмаса экскаватордың жүріс өсі үйінді жаққа С шамасына ығыстырады:
C = (2.8+4.13)/2+1-2.1 = 2.365 (16)
V. ҚАДАНЫ БАТЫРАТЫН ҚҰРАЛДАРДЫҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ПАРАМЕТРЛЕРІН АНЫҚТАУ
Тапсырма
Бірқабатты өнеркәсіптік ғимараттардың іргетас астына қадаларды батыру үшін шойын тоқпақ (копровое) жабдықтарын таңдау
Шешімі
1. Балғаның минималды энергиясы
| (1) |
мұнда 
– соққының минимальды энергиясы, Дж;
–25 Дж/кН тең коэффициент;
– қадаға түсетін есептік жүктеме, кН (1 кестені қара).
2. Тоқпақтың қабылданған типі соққылаудың есептік энергиясын қанағаттандыратындығын тексеру керек
| (2) |
мұнда 
– тоқпақтың толық массасы, Н;
– қада массасы, Н (1 кестені қара);
– қабылданған тоқпақтың есептік энергиясы (3 және 4 формулаларды қара), Дж;
– жарамдылық коэффициенті, қада материалы мен тоқпақ типіне байланысты болады. Темірбетон қадаларды трубалы дизель-тоқпақпен қағу үшін 
шамаға, ал штангалы дизель-тоқпақпен қаққанда 
шамасына тең болады.
:
а) құбырлық дизель-тоқпақ үшін:
(3)
б) штангалық дизель-тоқпақ үшін:
(4)
мұндағы 
тоқпақтың соққы бөлігінің массасы, Н;
Н- тоқпақтың соққы бөлігінің құлау биіктігі, м.
3. Қаданы батырудың аусымдық пайдалану өнімділігі Псм мына формуламен анықталады:
(5)
Псм = (492*0,9)/55=8,05091
мұндағы 492 – ауысым ұзақтығы, мин;
уақыт бойынша қондырудың қолданылу коэффициенті 0,9-ға тең;
1 минутта 1 қаданы қағу циклінің ұзақтығы, БНж/еБ, 12жинағы бойынша анықталады.
4. Берілген уақыт ішінде қаданы қағу үшін қажетті шойын тоқпақтың санын мына формула бойынша анықтаймыз:
(6)
мұндағы 
қағуға арналған нысанадағы қада саны, шт, (1 кестені қара).;
қада батырудың аусымдық пайдалану өнімділігі, қада/аусым;
қаданы қағуға берілген уақыт, күн (1 кестені қара).
