табиғи ортаның химиялық ластануы

????? табиғи ортаға антропогендік әсер етуі

 

##### Ортаның ластануы дегеніміз не?

????? табиғи ортаға қатты, сұйық, газ тәрізді заттардың тірі ағзаларға, заттар айналымына, адамның белгілі бір қызметіне қалыпты деңгейден артық шығарылуы

????? ландшафт қасиеттерінің антропогендік әсерден өзгеруі

????? ортаның жалпы нашарлауы

????? табиға ресурстарының адамның шаруашылық әрекеті нәтижесінде жұтауы

????? өндіріс орындары,құрылыстар, кеніштер, елді мекендер маңында қоршаған ортаның ластануы, үлкен аумаққа таралмайды

 

##### Табиғат жүйелерінің өздігінен қалпына келуі дегеніміз-

????? табиғи жүйелердің бұрынғы табиғи және антропогендік факторлар нәтижесінде жоғалтқан динамикалық тепе-теңдігіне өздігінен оралуы

????? табиға ресурстарының адамның шаруашылық әрекеті нәтижесінде өзгеруі

????? барлық жауабы дұрыс

????? бұзылуына байланысты өзінің алғашқы шаруашылық құндылығын жоғалтқан, қоршаған ортаға кері әсер ету көзі

????? ландшафт қасиеттерінің антропогендік әсерден өзгеруі

##### Жануарлар дүниесінің қай класында маусымдарда сан ауытқұлары байқалады?

????? Насекомдар

????? Сүтқоректілер

????? Бауыржорғалаушылар

????? Құстар

????? Құрттар

 

##### Не арқылы жойылып бара жатқан жануарлар түрлері дүниесін сақтап қалуға мүмкіншілік бар?

????? Қорықтар

????? Ұлттық парктер

????? Заказниктер

????? Ботаникалық бақтар

????? Биосфералық қорықтар

 

##### Басқа түрлерінің экожүйелерге әкеленуі және көбейтілуі бұл -

????? биологиялық ластану

????? химиялық ластану

????? экологиялық ластану

????? физикалық ластану

????? антропогенді ластану

##### Аймақты су басудың себебін көрсет:

????? жауын-шашынның көп жаууы

????? шөл

????? күн сәулесінің түсуі

????? желдің қатты тұруы

????? адамның іс-әрекеті

##### Организмдегі генетикалық өзгерістер:

????? Мутация

????? Тұқымқулаушылық

????? Анклиматизация

????? Миграция

????? Сдаптация

##### Қалпына келмейтін ресурсқа жататындар:

????? пайдалы қазбалар

????? жануарлар әлемі

????? орман ресурстары

????? күн радиациясы

????? жануарлар және өсімдіктер

##### Қалпына келмейтін ресурстар:

????? Пайдалы қазбалар

????? Су

????? Атмосфера ауасы

????? Күн радияциясы

????? Өсімдіктер мен жануарлар

##### Экологияда “ тұрақты даму” терминін алғаш қай жылы қолданды?

????? 1992ж

????? 1970ж

????? 1980ж

????? 1990ж

????? 1960ж

##### Табиғи жағдайдың сақталып қалуы үшін қолданылатын терминдер қалай аталады?

????? Қорық

????? Ұлттық бақ

????? Табиғи бақ

????? Қорықтар

????? Дендрологиялық бақ

##### Стокгольм конференциясының шешімі бойынша қорщаған орта әлемдік жүйе мониторинт қай жылы құрылды:

????? 1972ж

????? 1970ж

????? 1969ж

????? 1973ж

????? 1975ж

##### Қоршаған ортаның антропогендік ластануына жатпайтындар:

????? Вулкан және гейзерлер

????? Ауыл шаруашылық

????? Көлік

????? Өндірістік өнеркәсіп

????? Қаланың шаруашылығы

##### Рекреация мен табиғат қорғауға арналған учаскелер:

????? Ұлттық бақ

????? Қорықтар

????? Қорық

????? Ботаникалық бақ

????? Дендропарк

##### Қоршаған ортанының ластану деңгейіне қолданылатын түсінік:

????? Шектен тыс қоқыстың шығарылуы

????? Рециклизация

????? Трофикалық деңгей

????? Тропикалық деңгей

????? Байыту

##### Тұман мен улы түтіннің әрекеттесуі қалай аталады?

????? Смог

????? Фреон

????? Иіс газы

????? Қышқылды жауын

????? Фотохимиялық тұман

##### Табиғатқа антропогеннің әсері:

????? Адамның іс-әрекетімен байланысты

????? Биосфера прцессімен байланысты

????? Табиғи құбылыспен байланысты

????? Геологиялық құбылыспен байланысты

????? Абиотикалық процеспен байланысты

##### Қазіргі уақытта табиғи жердің деградацияға ұшырау себебі неде?

????? Антропогендік ластану

????? Атмосфераның ластануы

????? Табиғи ластану

????? Табиғи жолмен ластану

????? Гидросфераның ластануы

##### Адамның әрекетінен табиғи ресурстар қанша топқа бөлінеді:

????? 2

????? 5

????? 3

????? 7

????? 4

##### Ауыз суында ауыру тудыратын бактериялардың болуы ластанудың қандай типіне жатады?

????? Биологиялық

????? Химиялық

????? Физикалық

????? Механикалық

????? Аралас

##### Қоршаған ортаның тұрақты даму стратегиясының концепциясы қай жылы қабылданды?

????? 1992ж

????? 1980ж

????? 1969ж

????? 1930ж

????? 1979ж

##### Қазақстанда қанша қорық бар?

????? 10

????? 9

????? 8

????? 7

????? 6

 

 

##### Егер де адамның жыныстық хромосомасының жиынтығы ХХҮ болса, онда адам қай жынысты болады?

????? Еркек

????? Ұрғашы

????? Интерсекс

????? Ағза мозайкалы болады

????? Дұрыс жауап жоқ

 

##### Егер де дальтонизм тасымалдайтын гетерозиготалы әйелдің және көру қабілеттілігі жақсы еркектің некесінен қандай ұрпақты күтуге болады? Белгі жыныспен тібектелген және рецессивті.

????? Ұлдарының жартысы – дальтониктер, қалғанының көру қабілеттілігі жақсы

????? Қыздарының жартысы дальтониктер

????? Қыздары белгі тасымалдаушы, ал ұлдары – дальтониктер

????? Барлығының көру қабілеттілігі кәдімгідей

????? Балаларының жартысы дальтониктер

 

##### Қоршаған ортаның генетикалық активтілігі не мағынаны білдіреді?

????? Мутация жиілігінің көтерілуін туғызады

????? Ағза реакциясын анықтайды

????? Ағза тәртібін анықтайды

????? Модификацияны туғызады

????? Ағзалардың жойылуына әкеп соғады

 

##### Нуклеотид мына берілгендердің қайсысынан тұрады?

????? Қант, фосфат тобы және азотты негізден

????? А,Г,Т және Ц

????? Азотты негіздерден

????? Қант-фосфаттан

????? Г,Ц,Т

##### Аллельді гендері бар хромосомалар қалай аталады?

????? Гомологты

????? Гомологты емес

????? Тақ хромосомалар

????? Соматикалық

????? Жыныс хромосомалар

 

##### Мутация құбылысын зерттеудің практикалық маңызы неде?

????? Селекцияда бастапқы материал ретінде пайдалану

????? Жалпы бұл құбылысты анықтау

????? Ешқандай практикалық маңызы жоқ

????? Ағазаның өсуін реттеу

????? Доминантты белгіні басқару

 

##### Ген мына үш формадағы аллель түрінде кездеседі: а₁,а₂,а₃. Диплоидты ағзаларда қандай гетерозиготалы генотиптер болуы мүмкін?

????? а₁ а₂, а₂ а₃, а₁ а₃

????? а₂ а₂, а₃ а₂

????? а₃ а₂, а₂ а₂

????? а₃ а₂, а₁ а₃, а₁ а₁

????? Толық жауабы жоқ

 

##### Қандай семьяда барлық балалары альбиносты болады? (альбинизм гені – рецесивті және аутосомды?????

????? аааа

????? АаАа

????? ААаа

????? ВВВв

????? Жауабы жоқ

 

##### Адамның тұқым қуалайтын ауруын Х хромосомындағы доминантты ген тасымалдайды. Осы аурумен ауыратын еркек сау әйелге үйленгенде ұлдарында қаншасы ауру болып туады?

????? 0

????? ½

????? ¼

????? 1

????? Барлығы

 

##### Қандай полиплдоидтерде мейоз дұрыс жүреді?

????? 4n

????? 2n

????? 3n

????? 5n

????? 7n

 

##### Даун аурумен ауыратын адамның жасушасында қаншахроосома болады?

????? 47

????? 45

????? 46

????? 48

????? 49

 

##### Гендік мутацияның мәні неде?

????? ДНК молекуласының бойындағы нуклеотидтердің орналасу ретінің өзгеруінде

????? Хромосома бөлігінің 180⁰-қа бұрылып кетуінде

????? Хромосоманың бір бөлігінің жоғалуында

????? Хромосом санының еселеніп өзгеруінде

????? Хромосом бөлшектерінің орналасуында

 

##### Кариотип ненің жиыны?

????? Хромосом жиынтығының сандық, мөлшерлік, формалық белгілерінің жиынтығы

????? Сомалық жасушалардың хромосом саны белгілерінің жиынтығы

????? Гаметалардың хромосом жиынтығы

????? Хромосомалардың сандық белгілерінің жиынтығы

????? Ағзаның гендерінің жиынтығы

 

##### Код бойынша 300 амин қышқылынан тұратын ақуыз синтезделетін болса, геннің кодтайтын бөлігінде неше нуклеотид болғаны?

????? 900

????? 400

????? 500

????? 300

????? 1000

 

##### Нуклеотидтің құрамына қай зат кіреді?

????? Азотты негіз

????? Липидтер

????? Н₂О

????? Сазароха

????? Глюкоза

 

##### Құрылымды гендердің басында қандай ген орналасқан

????? Ген оператор

????? Промотор

????? Индуктор

????? Оперон

????? РЕпрессор

 

##### Автономды авторепликасяға қабілеті бар генетикалық элемент

????? Плазмида

????? Бактерия

????? Вирус

????? Митохондрия

????? Хлороплст

 

##### Харди-Вайнберг теңдеуінің қорытындысы келтірілген қандай популяция тепе-теңдікті сақтай алады?

????? Ешқандай сыртқы факторлар кедергі келтірмейтін еркін будандастырылатын популяция

????? Оқшауланған

????? Вегетативті көбейген

????? Біркелкі аз санды

????? Реликті түрлердің болуы

 

##### Неге гемофилия гені еркек жыныста байқалады, ал әйелде байқалмайды?

????? Ген рецесивті және Х хромосомында орналасқан

????? Ген доминантты

????? Ген рецесивті және аутосомада орналасқан

????? Ген Ү хромосомында орналасқан

????? Дұрыс жауабы жоқ

 

##### Дальтоник еркектің (рецесивті гені Ү хромосомында орналасқан) Қандай жағдайда қызы дальтоник болуы мүмкін?

????? Әйелі сау, ал әкесі дальтоник

????? Әйелі сау, яғни көру қабілеттілігі жақсы

????? Әйелі сау және әйелінің ата-анасының көру қабілеттілігі жақсы

????? Әйелі сау, ал оның семьясында дальтонизм еш уақытта болған емес

????? Ата-аналары сау

 

##### Неліктен туыстас некелерден туған балаларда тұқым қуалауға байланысты аурулар жиі кездеседі?

????? Ұрпақта ұқсас гендердің кездесуі жиілігі артады

????? Доминантты гендердің жиынтығы артады

????? Гетерозиготалықтың дәрежесі артады

????? Депрессияның күшеюі

????? Гетерозистің нәтижесі

 

##### Адамдарда керең-мылқаулықты анықтайтын ген () рецессивті болады. Осы аурумен ауыратындар ер адам есту қабілеті жақсы әйелге үйленген. Бұл некеден есту қабілеті жақсы бала туады. Шешесінің генотипі қандай болу мүмкін?

????? SS және Ss

????? SS

????? ss

????? Ss

????? ssKK

 

##### Адамдарда керең-мылқаулықты анықтайтын ген () рецессивті болады. Осы аурумен ауыратындар ер адам есту қабілеті жақсы әйелге үйленген. Бұл некеден есту қабілеті жақсы бала туады. Баланың генотипі қандай?

????? Ss

????? SS

????? ss

????? Kk

????? SSKK

 

##### Адамдарда қалыпты пигментті (терінің үсті) некеден альбинос (ақ) бала туған. Бұлай болу мүмкін бе?

????? Ген альбинизмі рецессивті

????? Ген альбинизмі доминантты

????? Толық емес доминантты

????? Белгінің аралық тұқым қуалауы жүреді

????? Анализдеуші будандастыру жүреді

 

##### Неге гемофилия гені еркек жыныста байқалады, ал әйелде байқалмайды?

????? Ген рецесивті және Х хромосомында орналасқан

????? Ген доминантты

????? Ген рецесивті және аутосомада орналасқан

????? Ген Ү хромосомында орналасқан

????? Дұрыс жауабы жоқ

 

##### Құрылымды гендердің басында қандай ген орналасқан

????? Ген оператор

????? Промотор

????? Индуктор

????? Оперон

????? РЕпрессор

 

##### Клинико генетикалық әдісті қалыптастырған ғалым

????? Ф.Гальтон

????? Г.Мендель

????? Т:Морган

?????????? Дубинин

????? Ф.Крик

 

##### Клинико генетикалық әдісті қалыптастырған ғалым

????? Ф.Гальтон

????? Г.Мендель

????? Т:Морган

????? Дубинин

????? Ф.Крик

 

##### Даун ауруы кай хромосома бойынша трисомия

????? 21

????? 7

????? 18

????? 13

????? 4

 

##### Тернер синдромы кай хромосома бойынша трисомия.

????? 18

????? 21

????? 13

????? 22

????? 7

 

##### Кері транскриптаза қай вирус түрлеітнде кездеседі

????? Ретровирус

????? Фагтар

????? Плазмодилер

????? Профагтар

????? Вирулентті фагтар

 

##### Қай вирус түрлері СПИД ауруын туғызады

????? Ретровирус

????? Фагтар

????? Плазмодилер

????? Профагтар

????? Вирулентті фагтар

 

##### Қай вирус түрлері тауық пен тышқандарда лейкоз ауруын туғызады

????? Ретровирус

????? Фагтар

????? Плазмодилер

????? Профагтар

????? Вирулентті фагтар

 

##### Барлық РНК-ның көлемінен и РНК қандай көлемді құрайды

????? 3-5%

????? 6-7%

????? 15-16%

????? 20-25%

????? 80-81%

 

##### Барлық РНК-ның көлемінен р РНК қандай көлемді құрайды.

????? 3-5%

????? 6-7%

????? 15-16%

????? 20-25%

????? 80-81%

 

##### Амин қышқылдар саны

????? 30

????? 20

????? 10

????? 50

????? 60

 

##### Генетикалық код қанша негізден құралған

????? 3

????? 5

????? 2

????? 4

????? 6

 

##### Генетикалық информация қанша нуклеотидтан тұрады

????? 4

????? 5

????? 2

????? 7

????? 6

 

##### ДНК моделін қай ғалымдар ұсынған

????? Дж.Уотсон және Ф.Крик

?????????? Херим мен М.Чейз

????? П.Мендельсон мен Ф.Стань

????? Ф.Жакоб пен Ж.Моно

????? Вирулентті фагтар

 

##### Амин қышқылдар тізбегі туралы ДНК-ның информациялық бөлігі
????? Экзон

????? Интрон

????? Рекон

????? Мутон

????? Спейсер

 

##### Алғашқы ген инженериясының өнімі.

????? Инсулин

????? Глобулин

????? Гормон

????? Фермент

????? Белок

 

##### Геномда бөтен ген бар жануарлар қалай аталады

????? Трансгенді

????? Рекомбинантты

????? Биотемологиялық

????? Геномдық

????? Клон

 

##### Адам үшін өлімге душар ететін доза мөлшері

????? 8гр

????? 6гр

????? 12гр

????? 5гр

????? 4гр

 

##### Адамда жеңіл сырқат тудыратын доза мөлшері

????? 2 гр

????? 8гр

????? 5 гр

????? 3 гр

????? 1гр

 

##### Жер бетіне жететін ултракүлгін сәулелердің ұзіндығы.

????? 03-04

????? 0,05-0,1

????? 0,6-0,8

????? 001-002

????? 0,2-0,9

 

##### Адам ішкі құрлысында көп сакталып қалатын ионды сәулелер

????? Альфа

????? Бетта

????? Гамма

????? Сакталады

????? Сакталмайды

 

##### Атом полигондарында адамдар қандай ірі ауруларарға шалдығады.

????? Генетикалык мутация

????? Тыныс аурулары

????? Ас қорту аурулары

????? Сыртқы бейне аурулары

????? Нерв жүйсінің аурулары

 

##### Нейтрон қандай сәулелерге жатады

????? корпускулярлық сәулеге

????? гама сәулелеріне

????? электромагниттік сәулеге

????? дұрыс жауабы жоқ

????? бета сәулелеріне

 

##### Хиросима қаласында не болды

????? 1-ші атом бомбасының жарылысы

????? радиоактивті сәулелену

????? жер сілкіну

????? апатты дауыл

????? корпускулярлық сәулелену

 

##### Адам организмде 600 рентген қандай доза болып табылады

????? орташа летальды

????? жоғары летальды

????? төмен және орташа летальды

????? төменгі летальды

????? төмен және аласа летальды

 

##### Сәулелену көздерінен тікелей жұмыс істейтіндер қандай категорияға жатады

????? А

????? С

????? Д

????? Е

????? К

 

##### Алғашқы ген инженериясының өнімі.

????? Инсулин

????? Глобулин

????? Гормон

????? Фермент

????? Белок

 

##### Генетикалық карта құрастыруға мүмкіндіңк беретін әдіс

????? Хромосомалық инженерия

????? Клондау

????? Эмбрио инженерия

????? Гибродома

????? Рекомбинанттық