Бап. Сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иемденіп алу немесе талан-таражға салу

1. Кінәліге сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иемденіп any немесе талан-таражга салу, ягни жымқыру -

2. Мынадай:

1) адамдар тобының алдын ала сөз байласуымен;

2) бірнеше рет жасалган;

3) адам өзінің қызмет бабын пайдалана отырып жасаган дәл сол іс-әрекет -

3.Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген іс-әрекеттер,егер олар:

1) ірі мөлшерде жасалса;

2) мемлекеттік функцияларды орындауга уәкілеттік берілген адам не оган теңестірілген адам не лауазымды адам не жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адам жасаса, егер олар өзінің қызмет бабын пайдалануымен ұштасса-

4. Осы баптың бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген іс-әреиеттер, егер оларды:

1) қылмыстың топ жасаса;

2) аса ірі мөлшерде жасалса -

Иеленіп алу немесе талан-тараж ету - кінэлі адамға тапсырылған бөтен мүлікті жымқыруға салудың бір нысаны болып табылады.

Қылмыстың объективтік жағы сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иелену немесе талан-таражға салу белгілерімен сипатталады. Осыған байланысты бұл жерде жымқырудың екі нысаны: иеленіп алу немесе талан-таражға салу ету қү_рамдары туралы сөз болып отыр.

Иеленіп алу дегеніміз кінэлінің өзіне сеніп тапсырылған бөтеннің мүлкін өзінің пайдасына заңсыз айналдыруы мақсатымен оған заңсыз иелік етуі болып табылады. Мұндай ретте иеленген мүлік кінэлінің билігінде болады. Ол меншік иесіне негізсіз қайтарылмайды немесе бөтен адамға берілмейді.

Мүліктің жоғалуы, іріп-шіріп кету, жойылуы, басқа адамның ұрлауы нэтижесінде меншік иесіне қайтарылмаса, онда бұл иеленіп кетуге жатпайды.

Иеленіп кетуді бөтеннің мүлкін уақытша пайдалана тұрумен шатастыруға болмайды. Егер өзіне мүлік сеніп тапсырылған адам оны заңсыз пайдалана отырып, оны занды иесі-не қайтаруға немесе оның қүдын төлеуге деген ниетте болса, онда оның әрекеті иеленіп кету емес, нақты жағдайларға қарай Қылмыстық кодекстің 250 немесе 389-баптарымен саралануы мүмкін.

Талан-тараж етуге кінэлі адамның өзіне сеніп тапсырылған бөтен мүлікті заңсыз жэне тегін өзінің пайдалануы немесе басқа біреуге беруі, сыйлауы, сатуы, қарызға беруі жэне т.б. эрекеттері жатады.

Сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иелену мен талан-таражға салудың етудің не-гізгі айырмашыльщтары мынадай: сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иеленуде кінэлі адам бөтеннің мүлкін жөнсіз, негізсіз, заңға қайшы эрекеттермен ұстап тұрады, иесіне қайтармайды, ал талан-таражға етуге осы аталған мүлікті эр түрлі жолмен талан-таражға салуы, пайдаланып кетуі, шашылып-төгілуі, рэсуэ болуы, тегін немесе ақысын алып та-рату жатады.

Иеленіп алу мен талан-таражға салудың етудің ортақ белгісі: екі қылмыстық куқық бұзушылық құрамы бойынша да кінэлі адамға мүлікуақытша сеніп тапсырьшады; мүлікті талан-тараж жасау үшін бұл ретте кінэлі адамдар өздеріне берілген мүлікке иеліктерді қылмыстық құқық бұзушылық эрекетке пайдаланады.

Қылмыстың субъективтік жағы тікелей қасақаналық нысаны арқылы сипаттала-ды. Кінэлі адам өзіне сеніп тапсырылған бөтеннің мүлкін иеленетінін немесе ысырап ететінін сезеді жэне өз әрекеті арқылы меншік иесіне мүліктік залал келтіргенін күні бұрын біледі жэне сондай залалдың болуын тілейді. Бұл жерде кінэлі адам пайдакүнемдік ниеггі басшылыққа ала отырып, заңсыз бөтеннің мүлкі есебінен пайда табу мақсатын да көздейді.

Қылмыстық қү_қық бұзушылықтың субъектісі болып арнаулы субъект — талан-таражға түскен мүлік өзіне заң, шарт, келісімшарт негізінде немесе іу.ізметтік жағдайына байла-нысты сеніп тапсырылған мүлікке кузыретгі адам танылады.

Сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иеленіп алу немесе талан-таражға салудың құрамының ауырлататын (189-баптың 2, 3-тармағы) жэне аса ауырлатат

(189-баптың 4-тармағы) алаяқтықтың (190-бап) ауырлататын жэне аса ауырлататын құрамдары белгісімен ұқсас, соларға сай келеді, Сондықтан осы құрамдағы белгілердің мэнін қайталап ашып көрсетудің қажеті жоқ.

Бап. Тонау

1. Тонау, яғни бөтеннің мүлкін ашық жымқыру -

2. Мынадай:

1) жәбірленушінің өміріне немесе денсаулыгына қауіпті емес күш қолданып не осындай күш қолдану қатерін төндіріп;

2) бірнеше рет;

3) адамдар тобының алдын ала сөз байласуымен;