Дамытушы іскер ойындарды модельдеу процесі

Ойын модельінің механизмі. Ойын әлеуметтік-мәдени механизм ретінде өзіне ұйымдастырушының имитационды демонстраторын қосады «іс-әрекеттің» (әртісті), демонстративті процедураның тапсырушысы (көрермен), екінші тұрмыстың жобалаушысы (сценарийші), әлеуметтік-мәдени типтердің критерилердің ойластыратын тапсырыстың мазмұндық және құндылықтың құрлымын ойластыратын (идеолог) және сценарий жобасын іске асыратын ұйымдастырушының ойын механизмімен мүмкіндігінен басқа нәтижеге жетуге мүмкіндік беретін ұйымдастырушыны қамтиды (режиссер). Ойын механизмі іс-әрекет бөлімінде (театрлық) әртістің, режиссердің, сценаристің және идеологтың деңгейін қосады.Тек қана ойынның демонстративті іс-әрекеті ойынның қызметінің шындалуын аспапты қамтамасыз етеді; көрерменнің ішкі әлемінің трансқұрлымын, оның мотивін, ойын шарттарын және т.б, бірақ та ол алынар эффектінің тек қажет салымын көрсетеді.Эффектінің байқаусыздығы алдынала сценариймен және сол және басқа да идея, идеал, құндылықтың сценарий құрылуы барысындағы тірекке байланысты. Өз кезегінде кездейсоқ ойдың заттақы тұрақтылығы режиссурамен қамтамассыз етіледі.Соған орай,әртіс көрерменге, шынайы әсер етеді, бірақ та сценарийді меңгергендей ойнап шығады, ол иделог және сценаристің ой аспабы болып табылады. Сондықтан да әртістің тұрмыс аспабының мазмұндығын анықтайды. Ол жаңа оймен және ойдың сценарийлігімен айқындалады. Әртіс «абсолюттік дайындықта» болады, яғни әрбір сценарийдегі кейіпкерге айналуға дайын, әр түрлі идентификацияға және уақытша тұлғалық өздіктің жоғалуына дайын. Сценарий неғұрлым күрделірек болса, оған салынған ой соғұрлым тереңірек, оның негізіне салынған құндылықтар әртістің тұрмысындағы демонстративтілікті сценариймен айқындастыру шындығында қиынырақ, «біліктілік» және Ақыл–ой, рухани негізінің мазмұнында қиынырақ келеді. Әртіс жоғары ойдың, идеалдардың және құндылықтардың демонстраторы ретінде көрінеді, нақты рух және ортақ әкелуші ретінде көрінеді. Мұндай ортақтасулар диометральді қарама-қарсы, режиссердің рөлі нақты көрінеді, ол сезімталдық, интеллектуалдық және рухани жоғары күйге байланысты және әртістің демонстративті іс-әрекеттің құрылымына байланысты. Тек сценарии құру кезінде жоғары күшті сезімдерді бастан кешіретін сценаришіге қарағанда, режиссер ондай күйді өте көп өткізуі мүмкін және ой мазмұнына әр-түрлі модификациялар енгізуі мүмкін, тек мазмұнға емес, сонымен бірге ойды нақтылауға және күйге т.б. Соған орай функциональді түрде әртіс режиссер және сценарист сонымен қатар идеолог сценаристің бейнесінде ортақ, ойын механизміндегі бірдей, бір-бірімен түзету ортасы ретінде көрінеді.

Ойындағы дамудың модельденуі. Дамытушы іскерлік ойындардағы модельдену процессі (ұйымдастырушы–іскерлік ойындарда) ұйымдағы сол немесе басқада принципиалды қиындықтарды жағдай барысында танысу жолына қарайды, жүйелік іскерліктең қайтадан тексерілуі қажеттілігі және іскерлік жүйенің трансформациясының дамуы болып табылады. Бірінші этапта іскерлік оқытылады, іскерліктің нормативтік негізгі жүйесі, әсіресе құрылымды қадағалаушы нормалар, құрылым және ұйымдастырушы құрылымның дамуы. Мінездің пікірлері және қиындықтардың себептері шығады, егерде нақты жеткілікті анықтама алынса, қиын жағдайдан шығудың жолдарынан пікірлер қарастырылады. Алынған нәтижелер алдағы ойынның негізгі ойына салынады, оның ұйымдастырушылық құрылымына, оған кейіпкерлердің құрамы, мазмұны және сценариі кіреді. Ойынның схемасын құру этапында ұйымның тұрмыстық көріністерінің жағдайлары сәйкестендіріледі, іскерлік жүйе, негізгі қатысушылар, әсіресе көшбасшылар, олардың ойы ұйыммен ойынның іскерлігі және ойын модельденуінің абстрактылығы болып табылады.

Абстрактылы көрініс шекарасына ойын ойын схемасының қызметі және концептуалдық техникалылығы кіреді. Ол өзінеойын басшысының нақтыланған докладын кіргізеді, онда іскерліктің айырмашылығы бар топтар қарсатырылады. Кейде сюжеттің мазмұнына берілмейді, оны қатысушылар, ойыншылар бірінші этапта өздерінің ойы арқылы құрастырады. Кейіпкерлердің құрамының көрінісі шартты докладта типтік қарым қатынас айырмашылығы арасындағы және ойын топтарының кешеніне қарайды, ойыншыларды «кейіпкер» орнымен айқындайды. Ойынның қозғалыс эффектісінің туындауы стартегиялық формаларға, ойын фазасының құрылымының ашылуына байланысты. Ол ең алдымен топтық жұмыстан тұрады. «күн тақырыбына» байланысты, мұнда тапсырманы шешудің пікірлері сәйкестендіріледі, шешілудің әдістері,тәсілдері талқыланады, ойын фазаларының ойыншыларға қатысты өзіндік анықталуы оның тақырыбы, тапсырмалары, мәселелері ұйымдастырылады, пленарлық дискуссияға жеткізушілер және пленарлық этаптарға іс-әрекет демонстраторлары анықталды.

Дәріс 12