Жылжымалы байланыс жүйесі – телекоммуникацияның қарқынды дамып келе жатқан салаларының бірі. Келесі онжылдықтың ішінде барлық байланыстың жартысынан көбі толығымен сымсыз болады деп күтілуде. Қазіргі кезде жылжымалы байланыс жүйесі бай қолданушыларға арналған қымбат құрылғы разрядынан нарықтың басым бөліктерінің біріне айналды. Интернет және оның құрылымдық бөліктерінің жылдам дамуы мобильді жүйелердің болашағы үшін қолайлы жағдай жасады. Бұл жүйелердің теориясы мен практикасы академиялық мекемелердегі дәрістік курстардың тақырыбына айналып, күннен күнге телекоммуникация саласында жұмыс істейтін мамандардын қызығушылығын тудыруда.
Транкингті жүйелер – кеңістікте шашыраңқы орналасқан ресурстарды басқару қажеттігі туындайтын ірі кәсіпорындарда коммуникационды желі орнатуға арналған жылжымалы байланыс жүйесі. Мысалы, мұндай кәсіпорындардың бірі – жүк көтеруші немесе қызмет көрсетуші (такси) автомобильдер паркі. Транкингті жүйелер, әсіресе, транспорттық компаниялар мен арнайы қызмет орындары үшін қолайлы; мысалы: полиция, апаттық қызмет көрсету органдары, газ және энергия тасымалдаушы компаниялар және т.б. Мұндай жүйелердің өзіндік ерекшелігі – шақыруды үлестіретін диспетчерлік және басқарушы орталықтардың болуы. Бұл жүйеде басқа телефон желілерде тек арнайы қызмет түрінде берілетін байланыс түрлерін орнатуға болады; мысалы: диспетчерлік орталықтан бір мезетте барлық жылжымалы станциялармен немесе олардың арнайы бір тобымен байланыс орнату немесе бірнеше жылжымалы станциялар арасындағы өзара байланыстың орнатылу мүмкіндігі.
GPRS Ұлы байланыс технологиясы
с жүзіндегі GSM желілері арқылы жоғары жылдамдықпен деректемелерді тарату үшін GPRS (GeneralPacketRadioService) технологиясы, яғни радиоарнабоынша дестелік тарату қызметі әзірленді. GSM-де бар GPRS технологиясы TDMA негізіндегі радиоинтерфейсті деректерді жоғары жылдамдықпен тарату үшін қолданады және үшінші буынды жүйелерді құру үшін аралық қадам болып табылады. GPRS технологиясын қолдайиын жүйелер 2G+ деген атауға ие болды. GPRS-тің базалық спецификацияларын ETSI 1998 жылы деректердің дестелік радиотаратуын жүзеге асыратын GSM фаза 2+ стандартты технологиясы ретінде қабылданды. Шетелдік және отандық ақпарат құралдары GPRS желісінің жалпы ұйымдастырылуымен, желінің негізгі құраушыларын және олардың функцияларын сипаттаумен, физикалық және логикалық арналарды ұйымдастырумен, GPRS хаттамаларының құрылымымен, дестелік таратуды активациялайтын процедуралармен, ішкі желілік адресациямен, GPRS хаттамалық стегінің әр түрлі деңгейдегі деректердің хаттамалық блогын ұсыну форматтарымен, биллингпен және т.б байланысты GPRS технологиясының әр түрлі жақтарын көрсетеді.Қазіргі уақытта GSМ арналары бойынша деректерді тарату келесідегідей ұйымдастырылған: абонентке жүйе мобильді терминалға орнатылған модель арқылы дыбысты тарату үшін қолданатын жеке арна бөлінеді, бұл арна арқылы деректемелердің таратылуы жүреді, бұ кезде деректерді тарату арасындағы арна бос болмай тұрады. GPRS – бұл GSМ стандартты ұялы ЖБЖ желісінің шеңберінде ақпараттың дестелік тарату хаттамасын қолдайтын және жүзеге асыратын жүйе. GPRS жүйесін қолданған кезде ақпарат дестелерге жиналады, және абоненттердің сөйлесулерінің аралықтарында әрқашан болатын, қазіргі мезетте қолданылмайтын дыбыстық арналар арқылы эфирге беріледі. Бірнеше дыбыстық арналарды бір уақытта қолдану деректемелерді таратудың жоғары жылдамдықтарын қамтамасыз етеді.
GPRS дестелерді мобильді құрылғылар мен дестелік тарату желілері арасында тасымалдайды. Дестелер ІР немесе Х.25 форматтарында болуы мүмкін. Сыртқы желілердің ІР дестелері мобильді құрылғы қозғалыста болса да жетеді.
ЕМТИХАН БИЛЕТІ
Сымсыз байланыс жүйесіндегі байланыс жолдарының ұйымы
SО жолдарында ақпарат талшықты- оптикалық байланыс жолдарындағы сияқты модульды жарық толқындар көмегімен таралады. Бірақ жарық тербелістерді тарату ортасы болып оптикалық талшық есептелмейді, тура көрінетін айиақтағы ашық атмосфера болып табылады. Бұл жерде ҒSО жолдары радиорелелік байланыс жолдарына ұқсайды, себебі СВЧ диапазонының электромагниттік толқындары да ашық атмосферада таралады.
SО сымдарының (жолдарының) маңызды ерекшелігі – радиорелелік байланыс жолдарына қарағанда жүйе құру мен эксплуатациялау кезінде жиілікке рұқсат алу керек емес. Басқаша сөзбен айтқанда, радиожиілік алудыңқымбат және ұзақ мерзімді процесі шектеледі. Бұдан басқа, мәнді шығындар есептелу үшін, электромагниттік сәулелену дәрежелерін өлшеу үшін және радиорелелік станциялар құру рұқсатын алу үшін қажет.
ҒSО жүйелерінде инфрақызыл лазерлері қолданылады, олар 200 ТГц диапазонда жарықты генерациялайды және ол 1 мкм ретіндегі толқын ұзындығына сәйкес келеді. 2 Сымсыз байланыстағы желінің жеткізуін ұйымдастыру жолдары алғашқы этаптарда сымсыз байланыс желісін құруды түсіну үшін әр түрлі нұсқаларлы салыстыру қажет: жан жақты бағытталған антенна көмегімен және Базалық станциядағы бағытталған антенна көмегімен. Бұл үшін жан жақты бағытталған антенна ретінде алдыңғы жұмыста таңдалып алынған антеннаны пайдаланамыз. Ал бағытталған антеннаны 3-кестеден таңдап алу қажет және ОС-ныңБС-мен байланысы кезіндегі зона радиусын есептеу керек. Есептеу барысында төмендегілерді ескеру қажет:
А) БС-ның антеннасы ретінде жан жақты бағыталған антеннаны қолданғанда бөгеуілдер жан жақтан қабылданады, сондықтан да 1 және 2 зона үшін қажет сигналдың мәндерін (Ес1 және Ес2) техникалық тапсырмадағындай аламыз.
б) БС-ның антеннасы ретінде бағытталған антеннаны пайдаланғанда (1) формуладағы Ес мәнінің орнына Ес‘ (Втүзеткіштің қосылу есебінен) мәнін қабылдаймыз.
Ес‘= Ес + В (2)
Мұндағы В- шеңберлі БД-мен (ДН) салыстырғандағы бөгеуілдерді қабылдаудың азаюы:
В = 10*lg(Е/360). (3)
мұндағы Е – бағытталған антеннаның БД ашылуы.
Есептеулердің жалпылама шарттары:а) ОС тасымалдаушысының номинал қуаты Рн=30 Втб) орташа жұмыс жиілігі F=800 МГцв) қабылдау антеннасының биіктігі Һ2=1,0 м г) АС қабылдау пунктінің дабыл өрісіндегі қажетті кернеулігі Ес=40 дБд) сымсыз радиобайланыс жүйесінің Δh қызмет көрсету аймағындағы жергілікті жер бедеріндегі∆Һ1=13 м ∆Һ2=25 м е) сүзгілер мен антенналық бөлгіштердегі өшуліктерВф=9 дБ БС антеннасы ретінде бағытталған антеннаны қолданамыз:
