Көп Арналы Байланыс– хабарды (радио, телевизия, телефон, факс, интернет, т.б.) ортақ байланыс желісі арқылы бір мезгілде әрі бір-біріне тәуелсіз таратушылардан қабылдаушыларға жеткізу. К. а. б. жүйелерінде байланыс желісін тығыздау (негізінен, жиіліктік) әдісі қолданылады.Көпарналы байланыс жүйесінде арналар өлшеміне дыбыстық жиіліктегі телефон арнасы алынады. Осындай телефон арналарын топтап (өдетте, 12-ден), көпарналы жүйе жасайды. Он екі арнадан жиналған топты одан өрі бес-бестен топтап, 60 арналы жүйе жасайды. Мұндай тығыздау арқылы бірнеше жүздеген, мыңдаған арналы жүйе жасайды. Арналарды біріктіріп топтау және қабылдау орнында оларды қайтадан жекелеп айырып шығару әр түрлі әдістермен, әр түрлі құрылғылармен жасалады. Ондай әдістерді тығыздау әдістері, ал құрылғыларды тығыздау құрылғылары деп атайды. Мұндай жүйелерде әрбір арна өз алдына бөлек орналасады. Арналарды болектеу жиілік бойынша уақыттық, фазалық, бейнелік және комбинациялық болып бөлінеді
2 Сымсыз байланыстағы желінің жеткізуін ұйымдастыру жолдарылғашқылғашқы этаптарда сымсыз байланыс желісін құруды түсіну үшін әр түрлі нұсқаларлы салыстыру қажет: жан жақты бағытталған антенна көмегімен және Базалық станциядағы бағытталған антенна көмегімен. Бұл үшін жан жақты бағытталған антенна ретінде алдыңғы жұмыста таңдалып алынған антеннаны пайдаланамыз. Ал бағытталған антеннаны 3-кестеден таңдап алу қажет және ОС-ныңБС-мен байланысы кезіндегі зона радиусын есептеу керек. Есептеу барысында төмендегілерді ескеру қажет:
А) БС-ның антеннасы ретінде жан жақты бағыталған антеннаны қолданғанда бөгеуілдер жан жақтан қабылданады, сондықтан да 1 және 2 зона үшін қажет сигналдың мәндерін (Ес1 және Ес2) техникалық тапсырмадағындай аламыз.
б) БС-ның антеннасы ретінде бағытталған антеннаны пайдаланғанда (1) формуладағы Ес мәнінің орнына Ес‘ (Втүзеткіштің қосылу есебінен) мәнін қабылдаймыз.
Ес‘= Ес + В (2)
Мұндағы В- шеңберлі БД-мен (ДН) салыстырғандағы бөгеуілдерді қабылдаудың азаюы:
В = 10*lg(Е/360). (3)
мұндағы Е – бағытталған антеннаның БД ашылуы.
Есептеулердің жалпылама шарттары:
а) ОС тасымалдаушысының номинал қуаты Рн=30 Вт
б) орташа жұмыс жиілігі F=800 МГц
в) қабылдау антеннасының биіктігі Һ2=1,0 м
г) АС қабылдау пунктінің дабыл өрісіндегі қажетті кернеулігі Ес=40 дБ
д) сымсыз радиобайланыс жүйесінің Δh қызмет көрсету аймағындағы жергілікті жер бедеріндегі:
∆Һ1=13 м ∆Һ2=25 м
е) сүзгілер мен антенналық бөлгіштердегі өшуліктерВф=9 дБ
БС антеннасы ретінде бағытталған антеннаны қолданамыз:
Сымсыз байланыстың ұялы желілері Ұялы байланыс желілері өз атауын ұйымдастырудың ұялық принциптеріне сәйкес алған. Осыған сәйкес қызмет көрсету аймағы (қала территориясы немесе регион) ұяшықтардың кейбір сандартына бөлінеді. Ұяшықтарда әдетте дұрыс алтыбұрыш түрінде бейнелейді, себебі бұлар аралардың ұяшықтарына ұқсағандықтан бұл жүйені біз ұялы деп атаймыз. Желінің ұялы құрылымы жиіліктерді екінші реттік қолдану негізімен тікелей байланысты. Осыған байланысты бірдей жиіліктер бір-бірінен белгілі бір ара қашықтықта орналасқан ұящықтарда қайталануы мүмкін.
Рбір ұяшықтың центрінде негізгі базалық станция орналасқан(БС). Бұл БС өзұяшығыныңшегіндебарлықжылжымалыстанцияларғақызмететеді. Абонент бірұяшықтанбасқаұяшыққаорынауыстырғанкездебірбайланысстанциясынанбасқабайланысстанциясыоғанқызметкөрсетебастайды. Байланысстанциялардыңарналардыңкоммутациясы коммутация центріндежүзегеасады (КЦ). Бұл УПАТС немесеақырғықұқықтарынегізіндеортаққолданыстағытелефондықжеліге (ОҚТС) қосылады.
Шынмәніндеұяшықтарқатаңгеометриялықпішіндеболмайды. Ұяшықтардыңшынайышекараларыдұрысемесқисықтүріндеболады (2-сурет). Оларрадиотолқындардыңөшуі мен таралушарттарынатәуелді. Демек, қызметететінтеррмoторияныңжерініңрельефінесалулардыңтығыздығынажәнебасқафакторларғатәуелді. Соныменқатар, сенімдіқабылдаудыңзонасыныңшегіндесигналдықабылдауғамүмкінболмайтыноблыстардаболады(көлеңкеаймақтар). Осығансәйкесбазалықстанцияныңорналасуыұяшықцентріменшамаменғанасәйкескеледі. Бұныбірмағыналықпенанықтауқиынғасоғады. Егербазалық станция бағытталғанантенналардықолдамаса, онда БС ұяшықшекараларындаболады.
Цифрлықжүйедегіұялыбайланыс (мысалы GSM)”базалықстанциясыныңжүйесі” (БСЖ) дегенмағынақолданылады. Бұғанбазалықстанцияларыныңконтролері (БСК) кіредіжәне де 3-суретте көрсетілгенбірнешебазалыққабылдауберілістерстанциялары (БҚБС) кіреді.
Бір контроллер бірнеше БҚБС-тібасқарааладыжәнекелесіфункциялардыорындайды: радиоканалдардыңтаратыпүлестірулерінбасқарады, қосылыстардыбақылап, кезектерінреткекелтіріпотырады; сигналдардыңмодуляция мендемодуляцияларын, хабарлардыңкодалау мен декодалауларын, қозғалғыштықжиіліктіжәнежұмысрежимінқамтамасызетеді. Бірортақ БСК-ғақосылғанүш БҚБС, әрбір 120-градустық секторындажұмысістейалады, ал бірортақ БСК-ғақосылғаналты БҚБС – әрбір 60-градустық секторындажұмысістейалады.
ЕМТИХАН БИЛЕТІ
