Радиобайланыс — радиотолқын көмегімен ақпарат алмасу. Радиобайланыс жүйесінің ақпарат беруші жағында радиотаратқыштан және таратушы антенналардан тұратын радиотарату құрылғысы, ал қабылдаушы жағында қабылдау антенналары мен радиоқабылдагыштан тұратын радиоқабылдау құрылғысы орналасады. Таратқышта қоздыратын тасымалдаушы жиіліктегі тербеліс берілетін ақпарат сигналының заңына сәйкес өзгертіледі, ал қабылдаушы жақта кері процесс жүргізіледі. Байланыс біржақты және екіжақты болуы мүмкін. Радиобайланыс қозғалмайтын объектер мен жылжымалы объект арасында, сондай-ақ жылжымалы объектілер арасында байланыс орнатудың бірден бір тәсілі.[1] Радиобайланыс — бұл радиотолқындардың (электромагнитті тербеліс) көмегімен әртүрлі арақашықтықтағы ақпараттардың алмасуына арналған электробайланыстың бір түрі. Радио (лат. radiare – сәулелену), «радиобайланыс» термині — «сәулелену көмегімен болатын байланыс», яғни өткізгішті сымның көмегінсіз (сымсыз байланыс). Кеңістік антеннасының көмегімен таратқыш сәулеленеді де жер бетіне таралып келесі қабылдағышқа әсер етіп электрлік энергия электромагнитті толқын энергиясына айналады. Екі жақты байланыс болуы үшін әрбір радиостанция таратқыш пен қабылдағыштан тұруы керек. Аз қуатты радиостанцияда таратқыш пен қабылдағыш жалпы корпуста монтируются. Жоғарғы қуатты сигналдарды сәулелендірген кезде таратқыштар жеке қондырғылармен дайындалады. Сапалы радиосигналдарды алу үшін қабылдағыштар да жеке қондырғылармен дайындалады. Тарату кезінде электромагниттік толқындарды сәулелендіретін, қабылдау кезінде олардың энергиясын жұтып алатын құрылғы антенна деп аталады. Антеннаның қарапайым түрі бір жағы жерден көтерілген,бір жағы таратқышқа немесе қабылдағышқа қосылған кәдімгі сым десек болады.
Сымсыз радиодоступ жүйесінің параметріPCS жылжымалы радиобайланыс жүйесинің құрлықты типтік моделі немесе ұялы жүйе тарату түзуі базалық станцияның жоғары котерілген антеннаны және түзу көру түзуіне таратылған кішкентай бөлікті өзіне кіргізеді. Сонымен қатар қайта шағылысулар көптеген трассалар және автомобильдерде немесе жылжымалы қабылдап таратқышта немесе таситын радиостанцияда орналастырылған бір немесе бірнеше жылжымалы антенналар бар. Көптеген жағдайларда толық емес аумақта радиотолқындарды тарату тура көрінетін антенна арасы мен базалық станция аумағындағы орны бар немесе жасанды бөгеулер үшін жылжымалы радиостанция антенналары.
Сымсыз локалды жүйелер. Қазіргі таңда қолданып жүрген сымсыз желі стандарттарының көбісі электроника және радиотехника бойынша инженерлер институтымен өндірілген IEEE(Institutse of Electrical and Electronical Engineers) 802.11. IEEE стандарттар қатарына 4 ратифицирленген стандарт кіреді, олар мәліметті таратуды ұйымдастыруда қолданылады және соның ішінде қосымша функцияларды сипаттайтын құжаттар бар. IEEE 802.11 стандарттар жиынын көбінесе, базалық стандартпен шатастырмау мақсатында IEEE 802.11 Х деп белгілейді, бірақ базалық стандарттан бөлек, IEEE 802.11 сигналындағы стандарт іс жүзінде қолданылмайды.
IEEE 802.11 -WLAN (Winless Local Area Networks) сымсыз аймақтық желі үшін шығарылған алғаш өндіірістік стандарт.
Radio Enternet IEEE 802.11 стандартты, орта деңгеймен (МАС- деігей) физикалық деңгейдегі сымсыз желі ұйымдарының реттілігін анықтайды. Стандартта МАС (Medium Access Control) деңгейінің бір нұсқасы және физикалық арналардың үш түрі келтірілген.
ЕМТИХАН БИЛЕТІ
Аумақтық жоспарлаужәнекласстерлер.Ұялырадиобайланысжүйелері ара ұяларынеске түсіретінұяшықтартүріндеқалыптасады.Әрбірұяшықтардыңшығысқуатыжоғарыемесжәнебайланыс арнал/ң саны шектелген тасымалдағышы б/ды.Ол ешқандай кедергісіз бұл тасымалдағыштың арналар/ң жиілігін қашықта орналасқан басқа ұяшықта қайтақолдануға рұқсат береді.Жиіліктердіңжиынтығыәртүрліұялартобыкласстердепатал/ы.Ұяның радиусы таратқыштыңқуатыменжәнесондаорнатылғанантеннаныңбиіктігіменанық/ы.Сол радиус жүйелікинженерменбақылан/ы.Сондықтанжүйелікинженердіңенгізуімен,жиіліктердіқайтапайдаланудыңарқасындақаншарадиоарн/ы немесетізбектердіқұрауғаболатыныншешеді.
Жылжымалы байланысты коммутациялау орталығы.Автоматты телефонды байланыс желілерінің дамуының осы сатысында абоненттерді стационарлы телефонды желілердің құралдарына қосу функциясын бір базалық станция BSS орындап отырды.Ұялы абоненттер BSS пен қоршалған аумақта қозғала отырып ұялы радиостанцялар MS құралдарымен радиоарналар арқылы BSS байланысады.Одан кейін БСС ұялы абоненттерді стационарлы тел.жүйелеріне қосады.MSC ұялы абоненттің бір ұяшықтан екіншісіне өту кезінде тұрақталған әңгімелесу трактін ауыстырып қосуға мүмкіндік береді,сонымен қатар стационарлы телефон желілерінің абоненттерін нақты BTS қосылуға,берілген ұялы абоненторналасқан аймақта жүзеге асыруға мүкіндік береді.Дамыған ұялы желіде әдетте,бірнеше MSC коммутациялы орталықтар жұмыс істейді,олардың әрқайсысына бірнеше BSS қосылады.Аймақты бірнеше ұяшықтарға дұрыс бөлу үшін,осы аймақты тек үш геометриялық фигура пайдаланылуы мүмкін-үшбұрыш,квадрат пен дұрыс алтыбұрыш.
Транкингті байланыс жүйесінің ерекше айырмашылығы бұл-бір бірімен ортақ басқару шина көмегімен байланысқан,бірнеше ретрансляторлардан тұратын ретрансляциондық пунктін ортақ жиіліктік ресурсына қосылу мүмкінщілігін қйымдаст/у арқылы жиілік жолағын эффективті түрде пайдалану мүмкіншілігі болып таб.Транкинг-бұл көптеген абонент/ң шектелген арналар санына еркін қосылу мүмкіншілігінін тәсілі.Ұялы желілермен салыстырғанда транкингтік радиожүйел/ң артықшылықтарына мыналарды жатқызуға болады:шақырулар/ң икемді жүйесі,байл/ы орнатудың аз уақыты,экономдау.
ЕМТИХАН БИЛЕТІ
Арнаның кодтық бөліну принципі. Көпстанциялы қатынау тәсілдерінің негізгі үш түрі қарастырылады:FDMA,TDMA,CDMA. FDMA жиіліктік бөлінумен көпшілік қатынау.Барлық рұқсат етілген ауқымнан абонентке өз жиілік жолағы беріледі,бұл жолақты ол уақытының жүз пайызында қолдана алады.Сөйтіп уақыттық фактор емес,тек жиіліктегі айырмашылық абоненттерді бқлуге (дифференциалдауға) қолданылады.Бұндай жолдың артықфшылығы бар:барлық ақпарат «нақ осы уақытта» беріледі,және абонент өзіне берілген сегменттің өткізу жолағын толығымен пайдалануға мүмкіндік алады. TDMA уақыттық бөліну мен көпшілік қатынау.Бұл стандарт қазіргі цифрлық сымсыз байланыс жүйелерінде жиі қолданылуда.Жиіліктік бөліну жүйелеріне қарағанда, TDMA жүйесінің барлық абоненттері бір жиілік ауқымында жұмыс істейді,бірақ әрқайсысы өатынаудың уақыттық шектеулеріне ие.TDMA қолдану жағынан алғанда, тиімдісі, бұл бір жабдық негізінде берілген жиіліктік диапазон шегінде бірнеше пайдаланушыны қосу мүмкіндігі. TDMA де әртүрлі арналар әр түрлі уақытты слоттарды қолданады және станцияда қабылданған уақыты бойынша ерекшеленеді. CDMA қазіргі кезде өндіруші компаниялар Кодалық Бөлінген Көпстанционды Қатынас құруға бой ұсынады немесе оны әлемде CDMA деп атайды,онда шуыл тектес сигналдар кеңейтілген спектрде пайдаланылады. CDMA принципі бастапқы ақпараттық сигналдың спектрін кеңейтуге арналған, ол екі түрлі әдіспен жүргізілуі мүмкін:жиілік бойынша секірістер, тура тізбектілік.
Сымсыз байланыс жүйесінің оптикалақ түрлері. Сымсыз оптикалық байланыс технологияларының негізгі міндеттері толқын ұзындығы инфрақызыл диапазонында жоғары жылдамдықпен үлкен көлемдегі мәліметтер тарату үшін қажет.Дүниежүзіне танымал операторлар ж/е телеком/лық желілер жұмысын жасаушылар арасындағы ең танымалдары-Sprint,Nextol,Verizon,Motorola,Siemens,Вымпелком болып таб/ы.Олар сымсыз оптик/қ технологияны өз қолдарына алған.Жүйе интерфейсінің кіріс сигн/ы ашық оптик/қ арнада сигналды модуляц/у үшін қолдан/ы.Бұл тарату техн/сы атмосфера арқылы спектрдің инфрақызыл бөлігінднгі модульденген сәулелену арқылы мәліметтер таратқышына негізделген.Таратқыш ретінде жарт.өткізгіш сәулелену диоды пайд/ы.Қабылдағыш ретінде жоғ.сезімділікті фотодиод қолд/ы.Лазерлік байл/с жүйесі-ашық жүйе болып таб/ы және тасымалдау жүйесінің кез келген хаттамасые қолдайды.Лазерлік байланыс ақпараттың жоғ.қорғағыштық деңгейін қаматамасыз етеді.Лазермен салыстырғанда радотаратқыштағы ақпаратты сырттан алып қоюға және жазып алуға бол/ы.
