Дәріс тақырыбы: Электрқондырғылардағы жерге қосу құрылғыларды монтаждауы

Дәрістің мақсаты: Жерге қосудың монтаждауы және жалпы мәліметтері.
15.1 Жерге қосу құрылғылардың монтаждауы тәртібі
Электр қондырғыларда немесе аппаратардың бөлшектерінде
кернеу пайда болған кезде және дұрыс жұмыспен қамтамасыз ету үшін, қызметкерлер құрамын, электр тогынан зақымданудан қорғау үшін жерге қосу құралдар қызмет көрсетеді.
Электр қондырғыларды әр бір бөлігің жерге қосу дегеніміз оны жермен қосу құралмен қасақана істелінген электрлік қосылу.
Кедергінің қосындысы - жерге салыстырмалы жерге қосу кедергісінен және жерге қосу өткізгіштердің кедергісінен түратын, жерге қосу құрылғының кедергісі деп аталады
Тұйықталу жерінде жер арқылы өтетін токты жерге тұйықталған ток деп атайды.
Генератор мен трансформатордың бейтарабың, жерге қосу құралға тік немесе аз кернеу арқылы қосылғанды жабық жерге қосу бейтараб деп атайды.
Жерге қосқыштар жерге қосу құрылғылардың арнайы бөлігі, сондықтан оларды келіскен және бекітілген жоба болғанда орнату керек.
Жерге қосу құрылғыларда жасанды және табиғи жерге қосқыштар қолданады.
Жерде орналасқан металлдық құралдарды табиғи жерге қосқыштар деп аталады, олар бірге жерге қосу мақсатында қолданылады.
Жасанды жерге қосқыштар деп арнайы жерге орналаскан металл құрылыстар аталады, оларға жерге қосу өткізгіштер бекіту үшін арналған.
Жерде орналасқан жерге қосқыштар мен жерге қосу өткізгіштер бояумен сырланған болмау керек.
Көбінесе жерге қосқыш құрал ретінде ұзындығы 2,5 – 3 м бұрыштық болат немесе түтіктердің тілімін қолданады, осындай ұзындықта топырақтың қатқан әсері аз болады.
Жерге қосқышты таңдау кезінде бұрыштық болатқа назар аудару керек, мұнда осындай жерге қосқыштың жайылған токтың кедергісі аз болады. Жасанды және табиғи жерге қосқыштарды жерге қосу магистральдарға қосу үшін және түтіктен немесе өзектен жасалған жерге қосқыштарды пісіру мен орындайды.
Ғимаратқа кіретін жерге қосу магистральдің орны, айыратын белгімен диаметрі 20 см дөңгелек ретінде З әрпі жазылған, ол ғимаратың қабырғасына 150-180 см биіктікте тұрақты бояумен жазылған болу керек.
Ғимаратқа жерге қосу магистральді ашық салу кезде, ол механикалық зақымданудан қорғау үшін болат түтік ішімен жүргізілу керек.
Жерде орналасқан жерге қосу өткізгіштердің төсемі және жерге қосу электродтардың қондыруы жұмысты жүргізу үшін акт арқылы жасалынады.
Жерде жүргізілген жерге қосу өткізігіштердің трассасымен және жерге қосқыш қондырғылардың орның жоспарға жазып және тұрақты бағытға дейінгі ара қашықтықа көрсетеді.
Электр қондырғылардың құрылыстарымен аппаратары жерге қосу магистральға немесе тікелей жерге қосқышқа сенімді қосылу болу керек.
Жерге қосу өткізгіштерді, жерге қосылған құрылғыларға пісіру арқылы, ал аппаратармен машиналардың тұрқына пісіру мен немесе сенімді болт арқылы қосылумен бекітеді.
Қозғалмалы бөлшектерде орнатылған жерге қосу өткізгіштер иілгіш өткізгіштер арқылы орындалады.
Ғимаратарда ашық жүргізілген жермен қосу өткізгіштер байқау үшін қолайлы болу керек.

11.2-ші кесте. Жер астына тартылатын кабельдер

11.3-ші кесте. Ауада тартылатан кабельдер

2.2-ші кесте -Орнатылатын сымдар

2.3-ші кесте- Көтеріп тұратын болат арқаны бар сымдар