Активті, Индуктивті Және Сыйымдылықты Кедергінің Тізбектей Жалғанған Тізбегі

Индуктивті Айнымалы Ток Тізбегі.

Бір Индуктивті L Тұтынушысы Бар Айнымалы Токтың Электрлік Тізбегі Берілсін.

Тізбектің Активті Кедергісін R Және Сыйымдылығын C Нолге Тең Деп Есептейік, Ал L =Const. Бұл Тізбекті Көп Жағдайда Қолдануға Болады, Яғни Кез-Келген Тұтынушы Активті Кедергі Мен Сыйымдылықты Қолдана Алады.

Практикалық Тұрғыда Таза Индуктивтілікті Үлкен Қиылысы Бар Және Кішкене Үлесті Кедергілі Катушка Қолдана Алады. Егер Осындай Катушканы Тұрақты Ток Тізбегіне Қосатын Болса, R ≈ 0 Мәнінде Қысқа Тұйықталу Болғандықтан Ток Неғұрлым Үлкен Мәнге Ие Болады. Айнымалы Ток Тізбегіне Индуктивті Катушка Қосылған Сәтте, Ондағы Ток Айналатын Заттың Белгілі Бір Мәнінде Жоғары Шамаға Ие Болмағандықтан Ол Байқалмайды. Айтылған Жағдай Былай Түсіндіріледі: Тізбектегі Ток Өлшемі Мен Бағытының Өзгеруінен Ток Әсерінен Туатын, Катушкаға (Катушканың Өткізгіштерімен Айқастырылған) Бағытталған Магниттік Ағын Өзгереді. Катушкада Цикл Бойынша Өзгеретін Магниттік Ағын Токтың Ұлғаюы Кезінде Өздік Индукцияның ЭҚК-Не Қарсы Бағытталған, Ал Азаю Уақытында Онымен Бір Бағытта Болатын Өздік Индукцияның ЭҚК Тудырады. Осылайша Өздік Индукцияның ЭҚК Ленц Заңына Сәйкес Токтың Ұлғаюына Да, Кемуіне Де Кедергі Келтіреді. Өздік Индукцияның Электр Қозғаушы Күшінің Қорытынды Нәтижесі Токтың Барлық Өзгерісіне Сәйкес Келеді, Және Де Соңында Амплитуданың Өлшемін Азайтады, Соның Барысында Токтың Әсерлі Мәнін Де Азайтады. Тізбектегі Индуктивтілік Индуктивті Кедергі Деп Аталатын Айнымалы Ток Жүруі Үшін Толық Кедергі Тудырады.

Тұрақты Ток Тізбегінде Индуктивтілік Стационарлы Емес Режимде (Ток Өлшемінің Қосылған, Сөндірілген Және Басқа Да Өзгерістерінде) Ғана Пайда Болуы Мүмкін.

Индуктивті Кедергіге Көп Мөлшерден Тұратын Айналым Денесі Бар Құрышты (Құрышсыз) Катушка Жатады. Осыдан Барып Олардың Активті Кедергісі Ескерілмейді. Ток Жүруі Үлкен Магниттік Ағын (Мысалы Электрқозғалтқыш Орамдары, Генераторлар, Трансформаторлар Және Т.Б.) Тудыратын Аппараттар, Құрылғылар Мен Машиналар Индуктивті Кедергіге Ие.

11 Суретте Көрсетілген Тізбектегі Генератордың Синусоидалы Кернеуімен Берілген Ток Синусоидалы Заңы Бойынша Өзгереді:

. (21)

Индуктивті Кедергісі Бар Тізбек.

Тізбектегі Токтың Өзгеруі Өздік Индукцияның ЭҚК-Ін Тудырады:

. (22)

I Мәнін Осы Формулаға Қойып (22), Мынадай Нәтиже Аламыз:

(23)

(23) Теңдеуден Өздік Индукцияның ЭҚК Е_l Токтан I Фаза Бойынша (Немесе Периодқа) Бұрышқа Қалып Отырады

Е_l Жоғары Мәні Теңдеуінде Болады.

Осыдан

. (24)

Теңдеудің (24) Екі Жағын -Ге Бөліп:

.

Активті, Индуктивті Және Сыйымдылықты Кедергінің Тізбектей Жалғанған Тізбегі

Активті, Индуктивті Және Сыйымдылықты Кедергісі Бар Айнымалы Токтың Идеалды Тізбектері Қарастырылды. Шын Мәнінде Айнымалы Токқа Кез Келген Тізбегі Кедергінің Барлық Түрі Тән Емес. Практикалық Нәтиже Бойынша Онша Үлкен Емес Мәні Бар Кедергілер Есепке Алынбайды.

Тізбектің кез келген қиылысында ток барлық берілген кедергілердің жиынтық әрекетімен анықталады, R, x_L және х_с біркелкі таралған кедегілері бар тізбекті тізбектей жалғанған кедергілермен ауыстыруға болады

Тізбектегі кернеу мен ЭҚК лездік мәндері үшін Кирхгофтың екінші заңы бойынша теңдеу жазуға болады:

, (46)

мұнда и – тізбекке тиісті кернеу;

e_L – ЭҚК өздік индукциясы;

е_с – ЭҚК сыйымдылығы.

Осыдан

. (47)

Мұнда – активті кедергіге R тиісті лездік кернеу;

–индуктивті кедергіге тиісті лездік кернеу;

–сыйымдылықты кедергіге тиісті лездің кернеу.

Синоусоидалы токта и_А фаза бойынша токпен сәйкес келеді,

и_L – токты бұрышқа озып отырады және и_с – токтан бұрышқа қалып отырады.

Сондықтан былай жазуға болады:

. (48)

Бірдей жиілікті синусоидалы өлшемдерді қосқан кезде біріктірілетін синусоидалы амплитудалардың геометриялық санына тең жиілікті синусоидалы өлшем алынады. Сондықтан синусоиданың алгебралық қосылуын синусоидалы өлшемдерді көрсететін векторлардың геометриялық қосындысымен ауыстыруға болады:

. (49)

Амплитуданың орнына әсерлік мәдерді алуға болады.

Сонда

(50)

17 суретте кернеу мен токтың векторлық (а) және толқындық (б) диаграммалары берілген.

Ток векторы I бастапқы болып есептеледі. Соған байланысты барлық векторлар кейінге қалдырылады: ток векторымен сәйкес келетін U_A векторы; ток векторын бұрышқа озып отыратын U_L векторы; ток векторынан бұрышқа қалып отыратын U_C векторы. Сөйлемде х_L > x_C, т.е. U_L > U_C болатындай диагграмма құрылған (айнымалы ток желісінде индуктивтілік салмағы сыйымдылық салмағынан басым болады).

U_A, U_L и U_C векторларының геометриялық қосындысынан кернеу тізбегіне тиісті U векторын аламыз. U_A векторы – активті, U_L векторы – индуктивті, U_C векторы – сыйымдылықты және U_x векторы –кернеуінің реактивті құрайтын кернеуді U көрсетеді. i