I тарау. Органикалық қосылыстардың жіктелуі. Номенклатурасы. Изомерия.

 

1. Халықаралық (орынбасушы) номенклатура бойынша қосылыс қалай аталады?

2. Орынбасушы ИЮПАК номенклатурасы бойынша қосылыс қалай аталады?

3. Қосылыс (СН₃)₂СН – С(СН₃)₂ – СН₂ – СН₃ халықаралық (орынбасушы) номенклатура бойынша қалай аталады?

4. Келесі қосылыстың халықаралық (орынбасушы) номенклатура бойынша аталуы қандай?

5. Қосылыс рациональды номенклатура бойынша қалай аталады?

6. Келесі қосылыстың рациональды номенклатура бойынша аталуы қандай?

7. Көмірсутекті радикалға қандай атау сәйкес келеді?

 

8. Көмірсутекті радикалға қандай атау сәйкес келеді?

9. Көмірсутекті радикалға қандай атау сәйкес келеді?

10. Қосылыстағы екіншілік көміртек атомдар саны қанша?

11. 2,2-диметилбутан молекуласындағы біріншілік көміртек атомдар саны қанша?

12. Қосылыс органикалық заттардың қай класына жатады?

13. Қосылыс органикалық заттардың қай класына жатады?

14. Қосылыс органикалық заттардың қай класына жатады?

15. Қосылыс СН₃–СН₂–О–СН₂–СН₃ органикалық заттардың қай класына жатады?

16. Формулаға қандай атау сәйкес келеді?

17. Формулаға қандай атау сәйкес келеді?

18. Орынбасушы номенклатура бойынша туберкулезге қарсы дәрілік құрал ретінде қолданылатын п-аминосалицил қышқылына (ПАСҚ) қандай атау сәйкес келеді?

19. Келесі қосылыстар берілген: С₇Н₁₄, С₈Н₁₈, С₂Н₂, С₆Н₆, С₁₀Н₂₂. Қаныққан көмірсутектер қатарына жататын қосылыстардың саны қанша?

20. Көмірсутекті радикал берілген сн₂ = сн – сн₂ –. Қандай көмірсутекке сәйкес келеді?

21. Көмірсутекті радикал берілген С₆Н₅ –. Қандай көмірсутекке сәйкес келеді?

22. Аминқышқыл серин НО–СН₂ –СН(NН₂) –СООН ақуыздар құрамына кіреді. Серин молекуласындағы функциональды топтардың ИЮПАК орынбасушы номенклатура бойынша атау беруде префикс түрінде келтірілу реті:

23. Пропанол және метоксиэтан құрамы бірдей қосылыстар қатарына жатады. Осындай қосылыстар қалай аталады?

 

II тарау. Атомдардың өзара әсері және оның биолгиялық маңызды молекулаларда берілу тәсілдері. Органикалық қосылыстардың тип және механизм бойынша жіктелуі. Көмірсутектердің реакциялық қабілеттілігі. Радикалды орын басу реакциялары. Электрофильді орын басу және қосып алу реакциялары.

 

1. Хюккель ережесі бойынша ароматты қосылыстарда π –жүйесіндегі электрондар санын қандай формула бойынша есептеуге болады?

2. Толуолды тотықсыздандыру нәтижесінде қандай өнім түзіледі?

3. CH₃–СН₂–СН₃ + Br₂ реакциясы берілген?

Бромдау реакциясының типі, механизмі және соңғы өнім қандай болады?

4. Бензой қышқылында карбоксил тбы қандай электрондық эффект көрсетеді?

5. СН₂ = СН – NО₂ молекуласында ниро-тобы қандай электрондық эффект көрсетеді?

6. Анилин молекуласындағы NН₂- тобы бензол сақинасына электрондық эффекттінің қандай түрі және таңбасы әсер етеді?

7. СН₂ = СН – NН₂ молекуласында амин тобы электрондық эффекттінің қандай түрі және таңбасы әсер етеді?

8. Фенолдағы гидроксильді тобы электрондонорлық қасиеттер көрсетеді. Гидроксильді топ фенолда қандай электрондық эффектілер көрсетеді?

9. Бензальдегидте альдегид тобы электронакцепторлық қасиеттер көрсетеді. Бензальдегидте альдегид тобы қандай электрондық эффектілер көрсетеді?

10. УФ сәулесінің әсерінен бутанның хлормен өзара әрекеттесу реакциясы берілген. Реакцияның типі мен механизмі қандай?

11. СН₂ = СН – СН₃ + НCl → реакциясы берілген. Реакция нәтижесінде қандай өнім түзіледі?

12. Этиленнің хлорсутекпен өзара әрекеттесу реакциясы берілген. Реакция нәтижесінде қандай өнім түзіледі?

13. Изобутиленнің қышқылды ортада гидраттану реакциясы берілген? Реакция нәтижесінде қандай спирт түзіледі?

14. Анилинді нитрлеу реакциясы берілген. Реакция типі, механизмі және соңғы өнім қандай болады?

15. Акрил қышқылының молекуласында қай электрондық эффектілер дұрыс белгіленген?

16. Бензальдегид молекуласында қай электрондық эффектілер дұрыс белгіленген?

17.Төрт сынауықта алкен, алкан, диен, алкин бар. Үшеуінде берлген реактивпен жұмсақ тотығу реакциясы жүрді. Қос байланысты дәлелдеу үшін зерттелетін затқа қандай реактивті қосу қажет?

18. Зығыр майынан алынған «Линетол» дәрілік препаратында қанықпаған қышқылдар: олеин, линоль, линолен эфирлерінің қоспасы бар. Атеросклероздың алдын-алу және емдеу үшін, сырттай тері күйіктерінде және сәулелік шағылғанда қолданылады. «Линетол» препаратының құрамында қанықпаған қышқылдардың бар екенін қандай реакция арқылы дәлелдеуге болады?

19. Жалпы формуласы С₈Н₆ болатын көмірсутек бром суын түссіздендіреді, тотығу кезінде ароматты қышқыл түзеді. Берілген қосылыс қалай аталады?

20. Екі сынауықта зерттелінетін қосылыстар бар. Сынауықтың біреуіне [Ag(NH₃)₂]OH реактивін қосқанда күміс айна реакциясы жүрді. Осы реактив көмегімен қандай қосылыстар жұбын бір-бірінен айыруға болады?

III тарау. Органикалық қосылыстардың қышқылдығы мен негіздігі. Қаныққан көміртек атомындағы нуклеофильді орын басу реакциялары.

 

1. Фенолдар қышқылдың қай типіне жатады?

2. Ацетилен қышқылдың қай типіне жатады?

3. Бренстед-Лоури теорииясы бойынша азот атомындағы электронды жұбының есебінен протонды қосып алатын қосылыстар қалай аталады?

4. Келтірілген формулалардың қайсысы метилизопропиламин атауына сәйкес келеді?

5. Келтірілген формулалардың қайсысы екіншілік пропил спирті атауына сәйкес келеді.

6. Этил спиртінің молекулааралық дегидратация реакциясының нәтижесінде қандай өнім түзіледі?

7. Спирттің карбон қышқылымен әрекеттесу реакциясы қалай аталады?

8. Спирттің карбон қышқылымен өзара әрекеттескенде қандай қосылыс түзіледі?

9. Келтірілген формулалардың қайсысы изопропил спиртінің тотығу өніміне сәйкес келеді?

10. Келтірілген формулалардың қайсысы этил спиртінің тотығу өніміне сәйкес келеді?

11. (СН₃)₂СНСН(ОН)СН₃ тотығу кезінде қандай қосылыс түзіледі?

12. CH₃CH₂ COOH + CH₃CH₂OH реакциясы берілген. Реакцияның типі мен механизмі қандай?

13. Фенол және пропанол – 2 қосылыстарын ажырату үшін қандай реактивті пайдаланады?

14. СН₃ – СН(ОН) – СН₃ + НАД ⁺ → реакциясы берілген. Реакция нәтижесінде қандай қосылыс түзіледі?

15. СН₃ – СН₂ – СН₂ – ОН + НАД⁺ → реакциясы берілген. Реакция нәтижесінде қандай қосылыс түзіледі?

16. Ксилит бес атомды спиртке жатады. Тәтті дәмі бар, суда жақсы ериді, қант диабеті кезінде қант орнына пайдаланады. Ксилитте диоль фрагментінің бар екенін дәлелдеу үшін келтірілген реактивтердің қайсысын қосу қажет?