Класс: Қос жарнақтылар

Тұқымдас: Ерінгүлділер- Labiatae Jass- губоцветные.

Туыс: Poglochilus- қоянжырық – зайцегуб

Орта Азияның эндемик өсімдігі болып табылады. Тау жағалауларында өседі. Сабағы 20-80см. Ағаш тәрізді, бұта тәрізді формалары болады. Жапырақтары жұмыртқа тәрізді, 3-5 салалы күрделі. Гүлшоғыры күрделі. Гүлдері қоңырау тәрізді тирс құрайды. Шілде айында гүлдейді.

Халық емінде қан ағуын тоқтатуға қолданылады. «Лагелон» препаратын жасауға қолданылады.

Окілі: Қоянжырық түптесін- Poglochilus Subhispidus – Зайцегуб почти- щетенистый

Сабақтары мен жапырақтары безді түктермен немесе қабыршақтармен жабылған, олар эфир майларын бөліп шығарады. Гүлшоғыры әр түрлі тирстерден тұрады. Гүлдері зигоморфты көп жағдайда екі ерінді.Тостағанша жапырақшалары біріккен, қоңырау тәрізді, түтік тәрізді, әдетте 5 мүшелі. Андроцейі күлтенің трубкасына бекінген 4 аталықтан тұрады.Гинцей барлық уақытта 2 біріккен жеміс жапырақшасынан түзіледі. Жер бетінің барлық құрылықтарында таралған. Көптеген туыстары өзгергіш келеді. Түрлері, тұқымы және вегетативтік жолмен көбейеді. Бұтақтарына жапырақтары кезектесіп, сиректеу қарама – қарсы немесе топтасып орналасады.

Класс: Қос жарнақтылар

Тұқымдыс: Күрделігүлділер – Compositae – Сложноцветные

Бұл тұқымдасқа 18-20 мыңдай түр (мың туыс) жатады. Өмірлік формалары кішігірім ағаштар, бұталар, лианалар, жартылай бұталар, көп, біржылдық шөптесін өсімдіктер. Олар көп жағдайда өрмелеп өседі, кейде скуленттер. Жер бетінің барлық құрылықтарында таралған. Көптеген туыстары өзгергіш келеді. Түрлері, тұқымы және вегетативтік жолмен көбейеді. Бұтақтарына жапырақтары кезектесіп, сиректеу қарама – қарсы немесе топтасып орналасады. Кейде розетка түзеді. Тұқымдасқа тән белгілер: гүлшоғыры себет, сырт қарағанда гүлге ұқсас. Кейде себеттер жиналып қалқанша немесе сыпыртқы (метелка) түзеді. Себеттің сыртын гүл асты жапырақшалары жауып тұрады. Олардың жиынтығы орама (обвертка) түзеді. Орама жапырақшаларының өзара орналасу ерекшеліктері олардың формасы және түсі осы тұқымдастың өкілдерін классификациялауға және анықтауда ең қажетті белгілер. Гүлдері алуан түрлі біреулері біршама үлкен және қанық боялған, екіншілері ұсақ, көрінсіз. Жемісі тұқымнан көп жағдайда олардың ұшуын қамтамасыз ететін желайдары (легушка) болады.

Туыс: Лакса туысы – Echinopc – Мордовник

Гүлшоғыры себет, сырт қарағанда гүлге ұқсас. Кейде себеттер жиналып қалқанша немесе сыпыртқы (метелка) түзеді. Себеттің сыртын гүл асты жапырақшалары жауып тұрады. Олардың жиынтығы орама (обвертка) түзеді. Орама жапырақшаларының өзара орналасу ерекшеліктері олардың формасы және түсі осы тұқымдастың өкілдерін классификациялауға және анықтауда ең қажетті белгілер. Гүлдері алуан түрлі біреулері біршама үлкен және қанық боялған, екіншілері ұсақ, көрінсіз. Олардың барлығы 4 шеңбер түзіп орналасады. Күлтесі 5 мүшелі тостағаншасы жел айдарға айналып кеткен редукцияға ұшыраған. Андроцейлері жіпшелері бос орналасқан 5 аталықтан және трубкаға біріккен тозаңдықтардан тұрады. Гинецейі ценокарпты 2 жеміс жапырақшадан тұрады. Аналығы 1 гүл түйіні төменгі 1 ұялы аналық мойыны аталықтың трубкасының ішінде орналасады.