Төртінші саты-әрекет ету

Осы сатыда мінез-құлықта жаңа тәсілдерді бекіту және қолдау болып табылады. Топ қатысушылары өзгерген Мен-концепциясына сүйенетін мінез-құлықтың жаңа тәсілдерін апробациялайды. Топта олар өзінің қиындықтарын, мәселелерін талқылауға, ашық және сенімді ниет білдіре алады, мінез-құлықтағы өзгерісті жүзеге асыруды қолдауға, түсінуді, көмекті ала алады.

24-сұрақ

Бұл мінез-құлықтық психотерапия әдістерінің бірі, өзіне деген сенімділікті арттыру тренингтеріне жақын келеді және Сэлтердің (Salter A.) шартты-рефлексторлық терапия негізінде пайда болған. Автор тұлға бойындағы өзіне деген сенімсіздік, өзін-өзі тежеу – бұл оқыту, үйрету процесінде оларды келеңсіз мінез-құлықтары үшін жазалауда пайда болады деген болжам жасаған. Өзіне деген сенімділік – бұл адамның өз ниетін, қажеттілігін, махабатын, наразылығын, ашуын білдіре алу мен сын айта білу білігі. Тұлға бойындағы сенімділікті қалыптастуры үшін мыналар ұсынылады:

1) өзін сенімсіз сезінетін және көңілінде қорқыныш сезімін ұялататын әлеуметтік жағдаяттар тізімін жасау;

2) сенімсіздік тудыратын жағдаяттарды қиындық дәрежесіне сәйкес бөліп, оларды шешуге негіз болатын жолдарын, нұсқаларын қарастыру;

3) әрбір жағдаят бойынша өзін сенімді ұстауға, қорқынышты жоюға негіз болатын альтернативті мінез-құлық реакцияларын анықтау;

4) өзіне сенімділікті ұялататын мінез-құлықтарды бойында қалыптастыруға жаттығу;

5) мінез-құлқындағы өзгерістерді қиындық дәрежесіне сай рөл таңдап басқа адаммен бірге немесе айна алдында жаттығу, өз бойында қалыптастыруға тырысу;

6) әлеуметтік контактіде үрей мен қорқынышты жеңуге бағытталған эпизодтарды және оны шешу жолдарын қарастырып, тәжірибеде қолданып, өз бойына қалыптастыру, бекіту.

Өзін таныту тренингі көбіне невроз, психопатияға шалдыққан науқастарды емдеуге, мінез-құлқында түрлі кемшіліктері бар жасөспірімдерге жүргізіледі.

25.Топтық психотерапия ұгымы. Бүгінгі таңда қарқынды дамып келе жатқан психотерапевтік әдістің бұл формасы әртүрлі ауруларға қарсы қолданылады.

Әдебиеттерде неврозды емдеу, психогендік ауытқу, мінездің паталогиялық ерекшеліктері, наркомания, алкоголизм, токсикамания, психоз және эпилетциялар, нерв жүйесінің оргаикалық аурулары, жүрек тамыр және басқа да аурулар сипатталған.

Топтық психотерапия адамның жас ерекшеліктеріне байланысты қолданылмайды. Көптеген психотерапевтердің көзқарасы бойынша, топтық психотерапия адамдармен қарым-қатынастарында едәуір ауытқушылықтары бар адамдарға қолданылады. Сонымен қатар мұндай адамдарға фобикалық бұзылу қарым-қатынастық конфлик тән болғандықтан индивидуалды психотерапияда жүргізіледі.

Топтық психотерапия көп жағдайда ауру адамға өзінің жекелік тұлғасы үшін қауіп қатерлі ситуация сияқты болып көрінеді. Бұл ситуация жаңа қорқыныш пен қорғануды тудырады. Ауру адамдар өздерін қорқынышта сезінеді, топта ашылудан үрейленеді, және де бұл әдістің мақсаттылығын түсіндірп беру қиынға соғады.

Сол себепті психолог ауруды топқа қатысу үшін дайындау керек, жағдайларды өзгету керек, мотивайиондық компаненттерді күшейту керек- осының барлығы да ауруды емдеуде көп көмек береді. Психолог аурумен топтық психотерапияның ситуациясына оның қатынасын үнемі сұрастыруы керек, оның көзқарасын ескеруі қажет.

Міне осындай психологпен жеке қатынас арқылы тек қана жеке ауру адамның ғана емес жалпы топтық психотерапияның ішкі мәнін толықтыра алуға болады.

Бірқатар психотерапевтердің пікірі бойынша, топтық психотерапияның рөлі зор, өйткені ауруға өз-өзіне басқа көзқараспен қарауға көмектеседі. Өз іс-ерекеттерін жөндеуде де маңызы зор. Топтық психотерапия ашық және жабық топтан құралады. Үлкен топ 25-30 адамнан құралса, кіші топтың құрамы 8-12 адамнан құралады.

26.«Шеңбер» деп аталатын жаттығу топтарына сипатттама бер Қатысушылар шеңбер құрып отырады.Әр қатысушы оң жақтағы құрбысына айтады: «Мен саған ұзақ та бақытты өмір тілеймін, бірақ та мен саған ашулымын, себебі сен...». Ол жауап қайтарады: «Маған осы сөздерді айтқаныңа рахмет, бірақ мен бұл әлемде сен қалағандай болуға тиісті емеспін.
Қорытынды: Әр адамның өз таңдауы бар, әркім басқаның қалауын орындауға міндетті емес,өз ұстанымы бойынша өмір сүруге құқылыШеңбер бойынша сөз тізбегі.ойыны тренингке қатысушылардың сөздік мағыналы ойлауын, топтық қатынасын, сөйлеу мәндерін дамытуға ықпал етеді. Ойынның ережесі: қандай да бір қарапайым сөйлем таңдап, қатсушылар сол сөйлемді түрлі дауыс ырғағымен жалғастырулары қажет. Мыс, «біз-құзыретті кәсіби білімді маманбыз». Енді оң жақтағы ойыншыдан бастап осы сөйлемді кезекпен айтамыз.ойынның әр қатысушысы сөйлемді жаңа интонациямен айтуы тиіс.(сұраулы,қуанышты, таң қалушы, немқұрайлы және т.б) егер қатысушы жаңа дауысқа сала алмай айтылғанда қайталаса, ойыннан шығарылады. Осылайша, ойын бірнеше рет ойналады. Басқа адамның интонациясын қайталауға болмайды