Атты дисктің жұмыс істеу принципі

Қатты дискте сақтау осы заманның дербес компьютерлердің ең танымал және қиын түріне жатады. Оның дисктері көптеген мегабайтты ақпараттарды сақтайды және ол тез қарқынмен көшіріледі. Компьютердің барлық элементтері ешбір дауыссыз жұмыс істеп жатқан кезде, қатты диск шу шығарып сықырлайды. Бұл шу дисктің механикалық және электрондық компоненттері бар деп шешуге болады.

Дисктің негізгі жұмыс істеу принципі, оның құрылғанынан аз ғана өзгерілді. Винчестер құрылғысы қарапайым грампластинка ойын жәшігіне ұқсайды. Тек корпустың астында ғана жалпы оське бекітілген бірнеше плстиналар орналасқан және ол ақпаратты пластинаның екі жағынан да оқуға мүмкіндік береді. Пластинаның айналу жылдамдығы (басқа модельдерде минутына 15000 айналымға жетеді) тұрақты және мінездеменің негізі болып табылады. Дисктің басы, сыртқы бетінен фиксалданған қашықтықта пластина бойымен қозғалады. Ақпараттың көп жазылуы және дәл оқылуы мықты болу үшін, фиксалды қашықтық аз болу қажет. Қатты дискке қарасақ, оның мықты метал корпуспен жабылғаның көресіз. Ол түгелдей герметикаланған және дисководты шаңнан қорғайды. Бұл шаңдар головканың жіңішке тетігі мен дисктің сыртқы бетіне тисе, дискті және сезімтал магнитталған қабатты істен шығарау мүмкін. Сонымен қатар, корпус сақтағышты электромагниттік кедергілерден сақтайды. Корпустың ішінде механизмдердің барлық түрі және электронды түйіндер орналасқан. Механизмдер дегеніміз – ақпаратты жазу-оқуға арналған головкалар және осының барлығын қозғалысқа келтіретін двигательдерден тұратын ақпаратты сақтайтын дискті айтады. Диск өзі жіңішке ферромагнитті қабатпен қапталған жиі кездесетін алюмини, сирек кездесетін – керамика немесе шыны дөңгелек тегіс пластинаны ұсынады. Көптеген сақтағышта оксид железасы бар қабат қолданылады (көбінесе магнитті лента қапталады), бірақ қатты дисктің жаңа түрлері жуандығы он микрон болатын кобальт қабатымен жұмыс істейді. Мұндай қабық басқаларына қарағанда мықты болып келеді және де дискке жазу тығыздығын арттырады. Еңгізу технологиясы интегралды микросхеманы өндіру технологиясына жақын.

Дисктердің саны әртүрлі болуы мүмкін – бірден беске дейін,ал жұмыс істеу беттері сәйкесінше екі есе үлкен. Соңғысы (магнитті бетті пайдалану материалы сияқты) қатты дисктің көлемін анықтайды. Кей кездері сыртқы беттің дисктері (немесе біреуі ғана) қолданылмайды, ол сақтағыштың биіктігін азайтады, бірақ жұмысшы беттердің саны азайғанымен тақ болу мүмкін.

Магнитті головкалар ақпаратты дисктен оқиды және жазады. Жазу принципі қарапайым магнитофонның жазылуымен бірдей. Магнитті головкаға түсетін цифрлы ақпарат электрлік токқа айналады, содан кейін магнит өрісі түрінде дискке беріледі. Дисктің магнитті тұсы көптеген ұсақ областар түрінде келеді. Түсінікті болу үшін дисктің сыртың жан-жаққа таралған, компастың ұсақ бағыттарынан тұратының елестетіп алыңыз. Мұндай бағыттың бөлшектерін домендер деп атайды. Меншікті магнит өрісі домендері сыртқы магнит өрісі әсерінен бағытына сәйкес орналасады. Сыртқы магнит өрісінің іс-әрекеті тоқталғаннан кейін дисктің бетінде магниттелінген қалдық зоналары пайда болады. Соған сәйкес дискке жазылған ақпарат сақталынады. Диск айналған кезде, қарама-қарсы тұрған магнитті головкада пайда болған магниттелінген қалдық, дискке қозғалатын электр күшін тудырады, ол күш магниттік қалдыққа байланысты өзгереді. Ось-шпиндель құралында өңделген дисктер пакеті, оның астында орналасқан арнайы двигатель көмегімен қозғалысқа келтіріледі. Дисктің айналу жылдамдығы әдеттегідей 7200 айн./мин құрайды. Сақтағыштың жұмыс тәртібіне шығу уақытын азайту үшін двигатель қосылған кезде форсирді режимде жұмыс істейді. Сондықтан, компьютердің қоректену көзі пикті қуатта сақталуы тиіс. Енді головканың жұмысын қарастырайық. Олар прецизионды двигатель көмегімен қозғалады және қашықтықта дисктен әрі микронды жағалай,тимей өтеді. Ақпаратты жазып болғаннан кейін дисктің бетінде, концептрлі шеңбер түрінде магниттелінген бөліктер пайда болады. Оларды магнитті жолдар деп атайды. Қозғалғанда головкалар әрбір келесі жолдарда тоқтайды. Барлық беттерде бірінің асты бірі орналасқан жолдардың жиынтығын цилиндр деп атайды. Сақтағыштың барлық головкалары бір мезгілде қозғалады және цилиндрдің бірдей аттары мен сандарына қол жеткізеді.