Tabela 1. Zwycięzcy i przegrani dotychczasowych procesów globalizacyjnych
Beneficjenci | Poszkodowani | |
Kraje | Kraje Triady [Japonia, Unia Europejska i Stany Zjednoczone] i niektóre kraje aspirujące do niej | Kraje peryferyjne |
Regiony | Regiony i subregiony o przewadze „nowej gospodarki” | Regiony i subregiony o dominacji „starej gospodarki” |
Branże | Branże przyszłościowe (dynamiczne) | Branże schyłkowe (upadające) |
Przedsiębiorstwa i firmy | KTN i niektóre MSP | Wiele MSP |
Banki i inne instytucje finansowe | Globalne banki i towarzystwa ubezpieczeniowe oraz niektóre instytucje lokalne | Wiele mniejszych instytucji bankowo-finansowych |
Gospodarstwa domowe | Bogaci i średniozamożni konsumenci, głównie z krajów Triady | Gospodarstwa domowe, głównie z krajów peryferyjnych (w tym bezrobotni) |
Czynniki kształtujące proces globalizacji
W licznych pracach i studiach poświęconych globalizacji podkreśla się znaczenie istotnych zmian otoczenia globalnego, które kształtowane są przez wiele czynników i determinują międzynarodową ekspansję przedsiębiorstw. Wśród nich należy wymienić czynniki:
· polityczno-prawne, decydujące o stopniu liberalizacji stosunków polityczno-gospodarczych;
· postępu naukowo-technicznego (rozwój technologii, wzrost znaczenia kapitału intelektualnego);
· ekonomiczne, w szczególności konkurencji międzynarodowej;
społeczne (ujednolicenie upodobań konsumentów, edukacja).
Rezultatem określonych decyzji politycznych parlamentów i rządów poszczególnych państw, mają fundamentalne znaczenie dla internacjonalizacji i dynamizowania współpracy gospodarczej w skali globalnej. Warto jednak pamiętać, że wcześniej państwa te wprowadzały bariery handlowe, które chroniły krajowe rynki przed obcymi produktami i firmami. W związku z tym, że stopniowo wyczerpywały się możliwości rozwoju oparte na krajowych zasobach i rynkach, zaczęto ograniczać bariery, skłaniając się do podejmowania eksportu oraz otwierania własnych rynków.
Można wskazać trzy ogólne tendencje charakteryzujące światowy kierunek zmian w polityce regulacyjnej państw na płaszczyźnie międzynarodowej:
· proces wielostronnej liberalizacji handlu międzynarodowego, który oznacza stopniowe przechodzenie od protekcjonizmu do polityki wolnego handlu i otwarcia na gospodarkę światową;
· deregulacja rynków finansowych związana z odejściem od systemu sztywnych kursów walutowych ustalonych porozumieniem z Bretton Woods, a także rezygnacja z kontroli przepływu kapitałów;
· rozwój regionalnej integracji gospodarczej, która polega na podejmowaniu przez państwa członkowskie działań na płaszczyźnie międzynarodowej, prowadzących do likwidacji barier i ujednolicania zasad prowadzenia działalności gospodarczej, do tworzenia korzystnych warunków rozwoju i rozszerzania współpracy podmiotów zlokalizowanych na tworzonym przez nie obszarze gospodarczym.
·