Екіұштық (екіполюстік) деп, екі шығыс полюстері арқылы, өзінің тізбегінің бөлігімен салыстырғанда, сыртқымен қосылатын тізбекті айтады. Екіұштық активтік және пассивтік болып бөлі- неді. Активті екіұштықтың электр энергиясының көзі болады, ал пассивтік екіұштықта ол болмайды. Шартты түрде екі ұштық- тың активтісін А әрпімен жэне пассивтісін П әрпімен белгілеу
Пассивтік екіұштықтың вольт-амперлік сипаттамасы суретін- дегі а түзу сызығы. Сондықтан оның ауыстыру схемасы кедер- гісі RKip резистивтік элемент болады:
R =*L
КІр J >
мұндағы U, I жэне RKip - екіұштықтың шығыстары арасындағы
кернеу, ток жэне кірісіндегі пассивтік кедергі.
Екіұштықтың вольт-амперлік сипаттамасын (2.37-сурет)
Rx= оо, U = UX, 1 = 0 болғандажэне Rx = 0, {7 = 0, 1=1kj қыс- қаша тұйықталу жағдайындағы, бос жүріс режіміне тиісті екі нүкте арқылы кұруға болады. Бұл оның теңдеуінің сипаттамасы:
U = UX -R6I, (2.44)
мұндағы
R6-Rulue=^ (2.45)
X
баламалы немесе екіұштықтың шығу кедергісі
19. Электр тізбектерін есептеу әдісі бойынша бірқатар қортындылар
Гармониялық э.қ. к-і және ток көздері бар сызықтық тізбектердің қасиеттері және оларды есептеу әдістері
1. Бір фазалық синусоидалық ток және оны сипаттайтын негізгі шамалар
2. Синусоидалық токтарды комплекстік жазықтықта кескіндеу
3. Комплекстік жазықтықтағы синусоидалық функцияларға қосу және алу амалдарын қолдану. Векторлық диаграмма.
4. Резистордағы синусоидалық ток
5. Синусоидалық ток тізбегіндегі индуктивтілік элементі
6. Синусоидалық ток тізбегіндегі сыйымдылық элементі
7. Тізбектей және параллель қосу
8. Синусоидалық токтің комплекс мәндері үшін Ом және Кирхгоф заңдары
9. Векторларды көбейту
10. Комплексті сандарға амалдар қолдану
11. Комплекстік жазықтықта потенциалдар айырымын кекіндеу
12. Қабылдағыштарды аралас қосылған электр тізбектер
13. Тізбектің активті, реактивті және толық қуаты
14. Қуаттың теңдестігі
15. Синусоидалық ток тізбегіндегі екіполюстілік
16. Екіполюстіліктің резонанс режиміндегі жұмысы
17. Қуат коэффициенті және оның электр энергиясын үнемдеу мәселесін шешудегі рөлі
18. Екіполюстіктердің жиілік сиппааттамачы
19. Каноникалық схемалар. Екіполюстіліктің эквиваленттілігі
20. Беттік әсер және жақындық әсер туралы түсінік
Электрлік сүзгілер
1. Сүзгілердің түрлері және олардың атқаратын міндеттері
2. К-сүзгілердің негізгі теориясы
3. ТЖ-ң және ЖЖ-ң К-сүзгілері, жолақ өткізгіштік және жолақ бөгеушілік К-сүзгілері
4. Сүзгілердің М-түріне қатысты негізгі теориялар.Сүзгілерді каскадты қосу
5. RC-сүзгілері
Төртполюстіліктер
1. Төртполюстіліктер және олардың негізгі теңдеулері
2. А-түрінде жазылған төртполюстіліктердің теңдеулерінің коэффициенттерін анықтау.
3. Пассивті төртполюстілікі Т- және П- схемаларымен ауыстыру
4. Төртполюстіліктердің сипаттылық және қайталанатын кедергілері
5. Кедергілердің конверторы және инверторы
6. Гиратор
7. Операциялық күшейткіш
8. Активтік төртполюстілік
9. Сызықтық диаграмма
Үш фазалық электрлік тізбектер
1. Үш фазалық симметриялық э.қ.к-тер жүесін алу
2. Жұлдызша қосылған үш фазалық тұтынушыны есептеу
3. Үшбұрыштап қосылған үш фазалық жүктемелерді есептеу
4. Бейтарап сымсыз жұлдызшалап қосу
5. Үш фазалық симметриялық жүйенің активтік,реактивтік және толық қуаты
6. Үш фазалық жүйенің активтік қуатын өлшеу
7. Үш фазалық тізбектердің дөңгелектік және сызықтық диаграммалары
§ 4. Решение задач методом эквивалентного генератора.
Задача 1. В цепи определить ток I методом эквивалентного генератора, если E1 = 104B, E2 = 90B, R1 = 12 Ом; R2 = 15 Ом; R3 = 6 Ом; R4 = 24 Ом. R5 = 30 Ом
а в
° I 3 °
R1 R3 R2
R4
E1 R5 E2
Дано: E1 = 104B, E2 = 90B, R1 = 12 Ом; R2 = 15 Ом; R3 = 6 Ом;
R4 = 24 Ом, R5 = 30 Ом
I -?
1). Произвольно выбираем направление тока в исследуемой цепи.
R1 R3 R2
а · в ·
E1 R4 R5 E2
Направление тока I 3 выберем от узла а к узлу в.
2). Отключаем исследуемую ветвь, осуществляя режим холостого хода и определяем напряжение холостого хода на зажимах разомкнутой ветви:
R1 R2
а в
I 1 I 2
E1 E2
R4 R5
Определим токи I 1 и I 2;
Напряжение Uавхх будет равно:
3). Найдем входное (эквивалентное) сопротивление схемы со стороны зажимов разомкнутой ветви.
Для этого исключим источники энергии, но оставим их внутренние сопротивления:
 | |
º а в º
R1 R2
R4 R5
4). Рассчитаем ток в исследуемой ветви по формуле для эквивалентного генератора
Задача 2. В цепи определить ток в ветви с сопротивлением R3 методом эквивалентного генератора, если E1 = 165B, E2 = 115B, R1 = 30 Ом; R2 = 20 Ом; R3 = 150 Ом.
R1 a R2
●
I3
E1 R3 E2
в
Дано: Решение:
E1 = 165B 1. Произвольно выбираем направление тока в исследуемой
E2 = 115B ветви. I 3 направлено от узла а к узлу в.
R1 = 30 Ом 2. Отключаем исследуемую ветвь, осуществляя режим
R2 = 20 Ом холостого хода, и определяем напряжение холостого хода
R3 = 150 Ом на зажимах разомкнутой ветви.
R1 R2
I3 -? ● a
E1 E2
Определим токи I1 и I2:
Напряжение U авхх равно 
3). Найдем входное (эквивалетное) сопротивление схемы со стороны зажимов разомкнутой ветви.
Для нахождения входного сопротивления отключим источники энергии, но оставим их внутренние сопротивления.
4. Рассчитаем ток в исследуемой ветви по формуле для эквивалентного генератора. Ток I3 определим с помощью выражения
Задача 3. В цепи определить ток, протекающий через сопротивление R5, методом эквивалентного генератора, если J 1 = 5A, E2 = 110B, R2 = 10 Ом; R3 = 4 Ом, R4 = 15 Ом; R5 = 13 Ом
a I5 R5 в R2
● ●
R3 R4 E2
J 1 Схема 1
Дано: Решение:
J 1 = 5A 1. Произвольно выбираем направление тока в исследуемой ветви
E2 = 110B так как показано на схеме 1. Направление тока I5 выберем от
R2 = 10 Ом узла а к узлу в.
R3 = 4 Ом 2. Отключим исследуемую ветвь, осуществляя режим холостого
R4 = 15 Ом хода, и определим напряжение холостого хода на зажимах
R5 = 13 Ом разомкнутой ветви. R2
• а в • I 2
I5 -? I 3 I 2
R3 R4 E2
J 1
Определим токи: I2 и I3:
Тогда напряжение Uавхх равно
3). Найдем входное (эквивалентное) сопротивление схемы со стороны зажимов разомкнутой ветви.
Для нахождения входного сопротивления исключим источники энергии, но оставим их внутреннее сопротивление.
R2
• а в •
| | ||||
 | |||||
R3 R4
 |
4) Рассчитаем ток в исследуемой ветви по формуле для эквивалентного генератора.
Ток I5 определим с помощью выражения
Ответ: ºI5 = -2А
Используемая литература:
1. Г.Г. Рекус, А.И. Белоусов. Сборник задач и упражнений по электротехнике и основам электроники. Учебник для вузов.- М.: Высшая школа,2001.-415 с.
