! Дене дамуына әсерін тигізетін генетикалық факторлардың жастық кезеңін атап көрсетіңіз:
* 1 – 5 жас
* +2 – 9 жас
* 6 – 12 жас
* 10 – 13 жас
*13 – 18 жас
! Оң бронхыға бөгде заттардың жиі түсуі түсіндіріледі:
* сол бронхы бұрышпен шығады
* оң бронхы бұрышпен шығады
* сол бронхы трахеяның жалғасы болады
*+ оң бронхы трахеяның жалғасы болады және кең
* сол бронхыкең
!Өсудің экзогенді факторлардың атап көрсетілгеннің барлығы жатады, біреуінен басқасы:
*күн тәртібі
* алиментарлық фактор
* +ата-ананың бойы
*қозғалу белсенділігі
* климаттық-географиялық фактор
!Өсудің эндогенді факторлардың атап көрсетілгеннің барлығы жатады, біреуінен басқасы:
* +баланың эмоционалды тонусы
* гендік және нейрогормоналды реттеу
* созылмалы аурулар
* вегетативті нерв жүйесінің симпатикалық иннервациясы
* вегетативті нерв жүйесінің парасимпатикалық иннервациясы
!1 жасқа дейін баланың дене дамуын қадағалайды:
* + ай сайын
* 3 айда 1 рет
* жылына 6 рет
* бір тоқсандықта (квартал)1 рет
* жарты жылда 1 рет
! Педиатрия термині «дене дамуы» атап көрсетілген динамикалық үрдістің біреуін сипаттайды:
* балалық шақ қезеңдерінің біреуінде баланың өсуін
* + балалық шақ қезеңдерінің біреуінде баланың өсуі мен биологиялық жетілуін
* балалық шақ қезеңдерінің біреуінде биологиялық жетілуінің дәрежесін
* баланың өсуі мен эндокринді жүйенің морфофункционалды жетілуінің дәрежесін
* баланың өсуі мен иммунды жүйенің
! Дене дамуы бұл атап көрсетілген өзгерістердің динамикалық үрдісі, біреуінен басқасы:
*бойы
*дене салмағы
*бас пен кеуденің шеңбері
*дене пропорциялары
* + жұмысқа қабілеттілігі
!Дене дамуына әсер ететін факторларға атап көрсетілгеннің барлығы жатады, біреуінен басқасы:
*баланың тамақтануы
* генетикалық фактор
* нейроэндокринді реттелуі
*баланың психоэмоционалды жағдайы
* +ата-анасының жасы
! Дене дамуының тежелуіне барлық факторлар әсерін тигізеді, біреуінен басқасы:
* вертикалды физикалық жүктемесі
* гиподинамия
* созылмалы аурулар
* ұйқының жеткіліксіздігі (ұйқының қанбауы)
* +жүктіліктің реттік саны
! Өсу процестерін атап көрсетілген гормондардың барлығы ынталандырады, біреуінен басқасы:
* тироксин
* инсулин
* андрогендер
* +кортизол
* соматотропты гормон
! Тұқымқуалайтын факторлар баланың дамуында байқалатын барлық өзгерістерге әсер етеді, біреуінен басқасы:
* өсу қарқынына
* +дененің ақырғы өлшемдеріне
* интеллектің даму қарқынына
* жыныстық дамуының қарқынына
* дене бітіміне
! Соматотропты гормонның әсеріне тән:
* хондрогенездің тежелуі
* анаболикалық үрдістердің төмендеуі
* остеогенездің төмендеуі
* күндізгі дене жүктемесінен гормон синтезінің артуы
* +түңгі сағаттарда гормон синтезінің артуы
! Филиппиндік тестт сипаттайды:
* дене бітімінің пропорционалдығын
* соматип
* Дененің алғашқы бойының өсуінің аяқталуы
* Дененің екінші бойының өсуінің аяқталмауы
* Мектепке физикалық дайындығы
! Биологиялық жетілуінің критерийлеріне барлығы жатады, біреуінен басқасы:
*сүйек жасы
*тіс жасы
* дене пропорциясы
* жыныстық жетілуі
* + интеллектуалды дамуының дәрежесі
! Гетерохрония – бұл:
* дене салмағы мен бойының өсуіне сәйкессіздігі
*+ ағза жүйелері және мүшелерінің әртүрлі морфофункционалды жетілуі
* жоғарғы және төменгі дене сегментерінің біркелкі емес дамуы
* физикалық дамудың психикалық дамудан жылдамдауы
* өсу үрдісінің дене пропорциясының бұзылыстары
! Бала миының құрылысының ерекшелігіне жатады:
* қан тамырлары санының көп болмауы
*нейроциттер санының көп болуы
* + су мөлшерінің көп болуы
* ми қыртыстарының және иректерінің көп болуы
* миелин қабатының санының көп болуы
! Ерте жастағы балалар токсикозының дамуына барлығы ықпал етеді, біреуінен басқасы:
*бас миының қанмен жақсы қамтамасыз етуі
*+ нерв жасушасы мен талшықтың миелинизациясының жеткіліксіздігі
* гематоэнцефалдық тосқауылдың жоғары өткізгіштігі
* үлкен еңбектің жабылуынан кейін диплоидты көк тамырдың қалыптасуы
* оттегіге жоғары қажеттілігі
! Жаңа туған нәрестелердің бас миының морфологиялық ерекшелігіне жатады:
*сұр заттың жақсы дамуы
* +қанмен қамтамасыз етілуінің айқын жеткіліктігі
* су мөлшерінің аздығы
* нуклеин қышқылының, белок, липидтер мөлшерінің аз болуы
* мидан шығатын көктамырларының жақсы дамуы
! Ликворды (жұлын сұйықтығы) зерттеу диагностика мақсатында барлық жағдайда жүргізіледі, біреуінен басқасы:
* бас миының жарақаты
* менингит
* бас миына қан құйылғанда
*+бас миының жетілу дәрежін анықтау кезінде
* бас ішілік қысым кезінде
! Айналымдағы қанның 4/5 көлемі келеді:
* бас миының ақ затына
*+ бас миының сұр затына
* қыртыс асты түзінділерге
* жұлынға
* мишыққа
! 3 айлық баланың нерв-психикалық дамуының көрсеткіші:
* ретсіз қозғалыстар
* отырады, еңбектейді
* іштен арқасына аударылады
* + ересектерге көңіл аударады, гуілдейді
* арқасынан ішіне аударылады
! Нерв-психикалық дамудың критерииіне жатады:
* дене салмағы
* дене бойы
* +статика
* басты өлшеу шеңбері
* есінің жағдайы
! 5айлық баланың нерв-психикалық дамуының көрсеткіштері:
* еңбектеу
* өз бетінше отырады
*+ арқасынан ішіне аударылады
*еңбектейді
* жеке буындарды көп қайталау
!6 айлық баланың нерв-психикалық дамуының көрсеткіштері:
*+ өзінше отырады
* өз бетінше тұрады
* арқасынан ішіне, ішінен арқасына аударылады
* жеке буындарды көп қайталау
* дененің бөліктерін біледі
! 7 айлық баланың нерв-психикалық дамуының көрсеткіштері:
* өзбетінше отырады
* арқасынан ішіне аударылады
*+сөз буындарын көп қайталайды
* өзбетінше тұрады
*+жақсы еңбектейді
! 8 айлық баланың нерв-психикалық дамуының көрсеткіштері:
* ересектерден кейін буындарды көп қайталайды
*+ өз бетімен тұрады және отырады
* арқасынан ішіне, ішінен арқасына аударылады
*дененің бөліктерін біледі
* өз бетінше кесемен ішеді
!9айлық баланың нерв-психикалық дамуының көрсеткіштері:
* ересектерге көңіл аударады, көңілденеді
*өз бетімен түрегеледі және отырады
* Жеке сөздерді айтады
* +дененің бөліктерін біледі
* заттың өлшемімен түрін ажыратады
!10-11 айлық баланың нерв-психикалық дамуының көрсеткіштері:
* төрт аяқтап еңбектейді
*алғашқы сөздерін айта алмайды
*+сүйемелдеусіз тұра алады
* өз бетінше жүреді
* ересектердің қарапайым өтініштерін орындай алмайды
!1жас 6 айлық баланың психомоторлық даму деңгейіне атап көрсетіңіз:
*өз бетінше жүреді
* өз бетінше кесемен ішеді
* +заттардың бейнесін түсінеді, таниды және атап береді
*сұйық тағамды өз бетінше қасықпен жейді
* 8-10 сөз біледі және түсінеді
! 2 жастағы баланың психомоторлық даму деңгейіне атап көрсетіңіз:
* 600-800 сөз қорын біледі
* + еденде жатқан таяқты аттап өтеді
*Ересектердің қарапайым өтінішін орындайды
* Түстің 4 түрін біледі (қызыл, жасыл, сары, көк)
* сөйлеуде күрделі сөйлемдерді қолданады
! Менингеалды синдромның белгісін көрсетіңіз:
*+желке бұлшықеттерінің ригидтілігі (құрысуы)
* үлкен еңбектің төмен түсуі
* дене қызуы жоғары
* Кер симптомы
* терісінің мәрмәр түстес болуы
! Менингеальды симптомдарға жатады, біреуінен басқасы:
* тырысулар
* Брудзинский симптомы
* +үлкен еңбектің түсуі
* үлкен еңбектің көтерілуі және пульсациясы
* симптом Кернига
! Гипертензивті синдромға тән емес:
* тырысулар
* құсу
* Брудзинский симптомы
*Желке бұлшықетінің ригидтілігі
* +плеоцитоз (бұлыңғыр ликвор)
!Ерте жастағы балалардың бас миына тән:
*+гематоэнцефалды тосқауылдың өткізгіштігінің жоғарылауы
* қыртыс асты құрылымының нашар қандануы
* қыртыс сұр затының нашар қандануы
*аксон санының жасқа байланысты азаюы
* жасқа байланысты синапс түзілуінің баяулауы
! Бас ішілік қысымның ұзақ уақыт жоғары болуы әкеледі:
* бас миы қандануының жақсаруына
* нерв клеткаларының атрофиясы мен өліміне
* бас миы қарыншаларына қан құйылуына
* нерв клеткалары санының көбеюіне
* гематоэнцефальды барьердің өткізгіштігінің азаюына
! Емшек жасындағы балалардың беткейлік тыныс алуы келесі морфофункционалдық ерекшеліктерге байланысты:
*Альвеола диаметрінің үлкен болуы
*Альвеола санының аз болуы
*Тыныс жолдарының кең болуы
*Тыныс жолдарының қысқа болуы
* +Тыныс алу бұлшықеттерінің әлсіз дамуы
! Ағзадағы үлкен безге жатады:
* қалқанша без
* қалқанша үсті безі
* айырша безі
* +бауыр
* ұйқы безі
! Ерте жастағы балалардың мұрын арқылы дем алудың тез бұзылуына әсер етеді:
*төменгі мұрын жолының болмауы
*+мұрын жолдарының тар болуы
*нашар қандануы (васкуляризация)
*Мұрын шеміршегінің жұмсақтығы
*жұмсақ тілшік
! Бронх жолдарының тарлығынан басқа бронхиолит дамуына бейімдейтін фактор:
*шеміршектің жұмсақтығы
*+жұқа шырышты қабат
*бұлшықет талшығының әлсіз дамуы
*эластикалық талшықтың әлсіз дамуы
*сурфактанттың болмауы
! Ерте жастағы балаларда интерстициальды пневмонияның жиілігі байланысты:
*эластикалық тінінің жеткіліксіз дамуы
*жақсы қандануы
*сурфактанттың жеткіліксіздігі
*+борпылдақ дәнекер тінінің көп болуы
*Альвеола диаметрінің кіші болуы
! Жаңа туған нәрестелердің өкпе тініне келесі морфофункционалдық ерекшеліктер тән:
*+ жақсы қандануы
*борпылдақ емес дәнекер тінінің мол болуы
*ұсақ альвеола санының көп болуы
*эластика тінінің жақсы дамуы
* ауалануы жоғары
! Жаңа туған нәрестелерде ателектаздың жиі дамуына келесі жағдайлар ықпал етеді:
*борпылдақ дәнекер тінінің мол болуы
*бронхиол жолының кеңдігі
*шеміршектің толық жетілмеуі
*+сурфактант жеткіліксіздігі
* Альвеола диаметрінің кіші болуы
! Ерте жастағы балаларда эмфиземаның тез дамуына келесі жағдайлар етеді:
*Альвеоланың жеткліксіз дамуы
*+ эластикалық тінінің нашар дамуы
*бронхиол жолының тар болуы
*ұзақ уақыт көлденең қалыпта болуы
*сурфактант жеткіліксіздігі
! Өкпенің орта бөлігінің зақымдалуына сәйкес, ауыр тыныс жетіспеушілігінің дамуына ықпал етеді:
*капиллярлы қан айналым адекватты өкпелік вентиляциясы
*Баланың ұзақ уақыт горизонтальды қалыпта болуы
* Бронхтардың қысқа болуы
*+ Ұлғайған бронхопульмональды лимфотүйіндерімен сегментарлы бронхтың басылуы
*бронхтың кеңдігі
! Лимфоидты тіндер мен бадамшаның физиологиялық гиперплазиясы байқалады:
*1 жасқа дейін
*2 жасқа дейін
*+4 жастан 10 жасқа дейін
*10 жастан жоғары
*Барлық жас кезеңінде
! Репризбен қайталанатын жөтел тән:
*ларингитте
*астматикалық бронхитте
*+көк жөтелде
*қызылшада
*фарингитте
! Битональды жөтелдің пайда болуына мына қатардағылардың қайсысы жатады:
*+туберкулезды бронхоаденит
*бронхиолит
*пневмония
*ларингит
*көкжөтел
! 2-3 айға дейінгі ерте жастағы балаларда пневмония, бронхиолит кезінде ауыз бұрышынан көбікті бөлінді түзілуінің даму механизімін көрсетіңіз:
*Ауыз қуысы шырыш қабатының қабынуы
*мұрын жолынан қабыну экссудатының ауыз қуысына өтуі
*салиевацияның күшеюі
*+ төменгі тыныс жолынан қабыну экссудатының ауыз қуысына өтуі
*бадамша зақымдануының қосарлануы
!Бозару, бетінің ісінуі, ауызы ашылып, мұрнының керілуі, жоғарғы ерні көтерілуі балаларға тән:
* микседема
* + аденоидты вегетацияның ұлғаюы
* созылмалы ринит
* туа пайда болған мерез
* «қасқыр ауыз» даму ақауы
! 1 жастағы сау баланың тыныс жилігі 1 минутына болады:
* 22-30
* 40-50
* +30-35
* 18-20
* 15-16
!1 жастағы баланың мұрын қуысының анотомиялық ерекшілігіне жатады, біреуінен бесқасы:
* мұрын жолдарының тар болуы
* төменгі мұрын жолының болмауы
* қан тамырларына бай болуы
* лимфа тамырларына бай болуы
*+ толық мұрын жолдарының дамуы
!Жаңа туған нәрестедегі қысқа апноэ мен тыныс ырғағының тұрақсыздығы байланысты:
*+ тыныс орталығының дұрыс жетілмеуі
* жиі тамақтанумен
* іштің кебуімен
* тотығу- қышқылдық ферменттің белсенділігі
*өкпенің жетілмеуімен
!Жаңа туған сау нәресте балада аускультацияда тыныс естіледі:
* везикулярлы
* + пуэрильды
* әлсіреген
* қатаң
* бронхиальды
!Нәрестедегі тахипноэ, кеуде қуысының экскурсиясының cәл байқалуы, аускультация кезінде әлсіз тыныс шуының естілуі түсіндіріледі:
*+ қабырғалардың көлденең орналасуы
* кеңірдек және көмей қуысының кеңдігі
* тыныс бұлшықетінің гипертонусы
* тыныс орталығының жетілуі
* физиологиялық эритроцитоз
!Жаңа туған нәрестедегі миокардтың ерекшелігіне жатады:
* дәнекер тініне бай болуы
* эластикалық тәнге бай болу
* токсин әсеріне сезімталдығы төмен болуы
*+ токсин әсеріне сезімталдығының жоғары болуы
* коранарлы қан тамыры біркелкі орналасқан
!Ұрықта қосымша коммуникация қызметін жасайды:
* қарынша аралық байланыс
*+ сопақша терезе
* жүрекшк аралық және қарынша аралық байланыс
* тамырлардың транспозициясы
* жоғарғы аталғандардың біреуі де жатпайды
! 1 жастан асқан балалардың систоликалық қан қысымы мына формула бойынша есептелінеді. (n – жас саны):
* 60+2n
*+ 90+2n
* 5n - 20
* 10,5+2n
* 80+2n
!Жаңа туған нәрестедегі физиологиялық тахикардия байланысты:
*+ симпатикотониямен
* жүрек қуысы көлемінің үлкендігі
* систоликалық лақтырыстың төмендеуі
* гемоглобин құрамының төмен болуы
* жүрек дәнекер тінінің жетілмеуі
!Педиатр жаңа туған нәрестенің алғашқы патронажына баға берді. Төменде көрсеткіштердің қайсысы патология болып есептелінеді?
* АҚ 70/35 мм сын. бағ.
* ІІ қабырғада- жоғарғы шекарасының салыстырмалы тұйықтығы
* эмбриокардия (маятник тәрізді ритм)
* жүрек ұшындағы І тонның тұйықталуы
*+ жоғарыда аталғандар жатпайды
!Төменде келтірілгендердің қайсысы систоликалық шудың функциональды сипатына жатады?
*+ систоланың басталуымен сәйкес келеді
* жүктемеден кейін өзгермейді
* вертикальды қалыпта жоғарылайды
* мойын тамырларына беріледі
* «мысық пырылымен» бірге жүреді
!Жаңа туған нәрестенің ауыз қуысы ерекшелігіне жатады:
*Айқын емес қызғылтым бозғылт
* салыстырмалы ылғалды
*салыстырмалы нашар қандануы
*+ жақсы қанданған
* сілекей безінің жақсы дамуы
!Нәресте ауыз қуысының шырышты қабатына төмендегілер тән, біреуінен басқасы:
* шырыш қабаты құрғақ
* шеңбер бұлшықетінің жақсы дамуы
*+сілекей безінің жақсы функционалануы
* шайнау бұлшықетінің жақсы дамуы
* салыстырмалы тілінің үлкен болуы
!Емшек жасындағы балалардың лоқсу және құсуға бейімділігі түсіндіріледі:
* шырыш қабатының жақсы қандануы
* физиологиялық көлемінің көп болуы
*+кардиальды бөлігінің әлсіз дамуы
*пилорикалық бөлігінің нашар дамуы
* Қышқылдығының төмендігі
!Емшек жасындағы баланың асқазанда ақуыздың қорытылуы ферментпен жүреді:
*пепсин
* трипсин
*+ химозин
* карбопептидаза
* Энтерокиназа
!Жаңатуған нәресте асқазанына мына ферменттер қатысады:
*аминотрансфераза
*+ химозин
* химотрипсин
* амилаза
*мальтаза
!Емшек жасындағы баланың ішегі:
* салыстырмалы қысқа
*сіңірілу негізінен проксимальды бөлігінде жүреді.
*сіңірілу ішектің барлық бөлігінде жүрмейді
*+ микробүрлер арқылы ішектің беткейлі сіңірілуі жоғарлайды
*іш қуысында ішектің жинақы орналасуынан ішектің беткейлі сіңірілуі жоғарылайды
! Тік ішек шырышты қабатының төмен түсуіне бейім болуы түсіндіріледі:
*Шырыш асты қабатының жетілмеуі
*шырыш асты қабатының нашар жетілуі
*+ шырыш қабатының әлсіз фиксациясы
*бұлшықет қабатының жақсы жетілуі
* жақсы қандануы
!Емшек жасындағы балалардағы ұйқы безінің ерекшілігіне жатады:
* бас бөлігінің жақсы жекткіліксіз жетілуі, қозғалғыштығы аз
*+ құйрық бөлігінің жақсы жетілуі
* ферменттік белсенділігінің жақсы болуы
* +ферменттік белсенділігінің нашар жетілуі, қозғалғыштығы жоғары
* эндокринды қызметінің жақсы жетілуі (инсулин синтезі)
!Нәресте бауырының ерекшелігіне жатады:
* оң бөлігінің көлемді болуы
*+ сол бөлігінің көлемді болуы
* қалың фиброзды капсула
* құрамында гликоген және судың аз болуы
* май мөлшерінің көп болуы
! Емшек жасындағы балалардың өт қапшығының құрамында:
* холестерин мөлшерінің көп болуы
* муцин мөлшерінің аз болуы
*+ таурохолинды қышқыл мөлшерінің көп болуы
* гликохолинды қышқыл мөлшерінің көп болуы
* кальций тұзы көп болуы
! Асқазан-ішек трактының гормондарына жатады:
*+ гастрин
* глюкагон
* тироксин
* инсулин
*химозин
! Жаңа туған нәресте бүйрегінің морфологиялық ерекшелігіне жатады:
*+ паренхиманың бөлінуі
*милы қабатының нашар дамуы
* қыртысты қабатының жақсы дамуы
* дәнекер тінінің жақсы дамуы
* нашар қандануы
!Жаңа туған нәресте бүйрегінің морфологиялық ерекшелігіне жатады:
* эластикалық талшығының жақсы жетілуі
* қыртысты қабатының жақсы жетілуі
*+в) милы қабатының жақсы жетілуі
* ересектермен салыстырғанда шумақ санының аз болуы
* ересектермен салыстырғанда шумақ санының бірдей болмауы
!Нәресте бүйрегінің морфологиялық ерекшелігіне жатады:
*+ шумақ капсуласында куб тәрізді эпителиидің болуы
* каналшықтардың ұзын болуы
* Генле тұзағының орташа болуы
* шумақ өлшемінің ұзын болуы
* ересектермен салыстырғанда шумақ санының аз болуы
! Жас ерекшелігіне байланысты баланың бүйрегіндегі өзгерістер:
* шумақ санының ұлғаюы
*+ шумақ капсуласында куб тәрізді эпителидің жалпақ эпителииге ауысуы
* милы қабатының қандануының жақсаруы
* паренхима бөліктенуінің көбеюі
* шумақ санының азаюы.
! Бүйректің функциональды ерекшелігіне жатады:
* фильтрация қабілетінің жақсы жетілуі
* концентрация қабілетінің жақсы жетілуі
* секрецияның жақсы жетілуі
*+ фильтрацияның төмен болуы
* Антидиуретикалық гормон сезімталдығыныңың жоғары болуы
! Шумақ филтрация көлемі ересектер деңгейіне жетеді:
*өмірінің 6 айында
*1 жасында
*+2 жасында
* 4 жасында
* 5 жасында
! Балаларда бүйрегінің фильтрациялық қабілеті:
* ересектермен бірдей
*+ересектерден төмен
* 9 жасында ересектер деңгейіне жетеді
* жасқа байланысты төмендейді
*жасқа байланысты жоғарыламайды
! Балалар бүйрегінің концентрациялық қабілеті:
*ересектермен бірдей
*ересектермен салыстырғанда жоғары
*8 жасында ересектер деңгейіне жетеді
* жасқа байланысты төмендейді
*+ жасқа байланысты жоғарлайды
!Емшек жасындағы балаларда шумақ фильтрация қабілетінің төмендігі байланысты:
* шумақ капсуласында гидростатикалық қысымның жоғары болуы
*+ шумақ капиллярында гидростатикалық қысымның төмен болуы
* шумақ өлшемінің көп болуы
* шумақ капиллярында гидростатикалық қысымның жоғары болуы
* шумақ висцеральды капсуласында куб тәрізді эпителидің аз болуы
! Ерте жастағы балалардың бүйрек түбекшелері (лоханки):
*+ бүйрек ішінде орналасқан
* бұлшықет қабаты жақсы дамыған
* эластикалық талшықтары жақсы дамыған
* мүлдем болмауы
* 1 жастан кейін пайда болады
! Емшек жасындағы балалардың несеп ағарына тән, біреуінен басқасы:
* салыстырмалы ұзын және кең
* салыстырмалы кең
*+ тура
* иректелген
*бұлшықет және эластикалық талшығы әлсіз дамыған
! Балалардағы қуықағардың ерекшелігі:
* + салыстырмалы түрде ұзын және кең, иректі
* салыстырмалы түрде тар және түзу
* салыстырмалы түрде кең және түзу
* салыстырмалы түрде тар және ұзын
* бұлшықет және эластикалық талшығының жақсы дамуы
! Емшек жасындағы балаларда натрий реабсорциясының жақсы дамуы ықпал етеді:
*+ бас миында ісінудің пайда болуына
* диурездің жоғарлауына
* анурездің пайда болуына
* зәр тығыздығының жоғарылауына
* зәр тығыздығының төмендеуіне
!Балалардағы терінің морфологиялық ерекшелігіне жатады:
* Қанданудың жеткіліксіздігі
* Базальды мембрананың жақсы жетілуі
*+ гидрофильділігі
*Талшықты құрылымды
* жіңішке эпидермис
! Ерте жастағы балаларда эпидермолиз кезіндегі көпіршіктердің тез пайда болуы байланысты:
*базальды қабаттың әлсіз жетілуі
*+ мембрананың әлсіз дамуы
*эпидермистің жасушалық құрылысына
*Құрамында судың көп болуы
*терінің жақсы қандануы
! Емшек жасындағы балалардың тез тоңуға және ыстықтауға бейім болуы байланысты:
*+ Термореттеудің жетілмеуі
*тер бездерінің жақсы дамуы
*Терінің нашар қандануы
*жұқа эпидермис
*гидрофильділігі
! Ерте жастағы балаларда терінің қорғаныштық қабілетінің әлсіздігі байланысты, біреуінен басқасы:
*қан тамырының мол болуы
*жергілікті иммунитеттің жетілмеуі
*+шығару функциясының жақсы дамуы
* дермада коллаген талшықтарының аз болуы
*дем алу функциясының нашар дамуы
! Терінің бозаруы анықталынады:
*+анемияда
*Митралды қақпақшаның стенозында
*Өкпе артериясының стенозында
*Фалло тетрасында
*пневмонияда
! Терінің сарғыштануы барлығына тән, біреуінен басқасы:
*гепатитте
* +өт шығару жолының дискенезиясында
*гемолитикалық анемияда
*өт шығару жолының атрезиясында
*Нәрестелердің коньюгациялық сарғыштануында
!Терінің жалпы цианозы байқалады:
* Өкпе ауруларында
*Вентиляциялық тыныс жетіспеушілігінде
*бронхитте
*+диффузды тыныс жетіспеушілігінде
*анемияда
! Периоральды цианоз байқалады:
*+тыныс мүшелерінің ауруларында
*Жүректің көк ақауында
*Бауыр жетіспеушілігінде
*Диффузды тыныс жетіспеушілігінде
*анемияның 1 дәрежесінде
! Емшек жасындағы балалардағы ақ тері асты шел қабаты ересектерден айырмашылығы:
*қанықпаған май қышқылдарының көп болуы
*+ қаныққан май қышқылдарының көп болуы
*құрамында су аз болуы
*Жиырылғыш емес термогенезге қатысуы
*Негізінен кеуде қуысында ортада және ішкі ағзалар аймағында орналасады
! Ақ тері асты шел қабатына қарағанда қызыл тері асты шел қабатының айырмашылығы:
*қанықпаған май қышқыл құрамының көп болуы
*+құрамында митохондриилардың көп болуы
*Жиырылғыш термогенезге қатысуы
*жиырылғыш емес термогенезге қатысуы
*+ Көбіне шынтақ, шабы, майда қан тамырлар айналасында орналасады
! Ерте жастағы балаларда құрамында гормондар, спирт, сынап және т.б уытты заттар бар жағылмалар, компресстерге қарсы көрсетілім мына қасиеттерге байланысты:
*тері бездерінің нашар дамуы
*май бездерінің жақсы дамуы
*+жақсы қандануы
*коллаген талщықтарының жақсы дамуы
*дерма мен эпидермистің жақсы дамуы
! Балалардағы бөртпенің көп және айқын түсті боп шыуы келесі қасиеттерге байланысты:
*май бездерінің жақсы дамуы
*+ гидрофильдігі (құрамында судың көп болуы)
* нашар қандануы
* тамырлардың сынғыштығының күшеюі
*базальды қабаттың әлсіз жетілуі
! Қан тамырлардың сынғыштығының күшеюін анықтауға қолданады:
*+ жгутсимптомы
*Воскресеньсксимптомы
*Кренига симптомы
* Домбровскойсимптомы
* Филатовсимптомы
!Ерте жастағы балаларда сүйек тінінің ерекшеліктеріне жатады:
*сүйек-ми каналының кең болуы
*тығыз минералды заттардың аз болуы
* қанданудың жеткіліксіздігі
*гавер каналы мөлшерінің көп болуы
*+Остеокласттарға қарағанда остеобласттардың көп болуы
!Ерте жастағы балаларда сүйек тінінің ерекшеліктеріне жатады:
* пластикалық -трабекулярлы құрылымы
*нашар қандануы
*+Қалың сүйек үсті қабаты
*Жұқа сүйек үсті қабаты
*сүйек-ми каналының кең болуы
! Остеогенез процессі келесі факторлармен реттеледі:
*глюкагон
*+паратгормон
*В тобы дәрумендері
*кортизол
*С тобы дәрумендері
! Емшек жасындағы балалардағы сүйек тінінің дұрыс дамуына келесі факторлардың барлығы қажет, біреуінен басқасы:
*Массаж бен гимнастиканы тұрақты түрде жасау
*Ана сүтімен тамақтандыру
*+Тироксин және йод препараттарын қабылдау
*Таза ауада қыдыру
*Д дәруменін қабылдау
!Остеогенездің қалыпты жүруі келесі жағдайларда бұзылады, біреуінен басқасы:
*қозғалыс белсенділігінің аздығында
*+созылмалы жүрек жеткіліксіздігінде
*Д дәрумені мен микроэлементтер жетіспеушілігінде
*созылмалы бүйрек жетіспеушілігнде
*жеткіліксіз тамақтанғанда
! Балалардағы бұлшықет тінінің морфологиялық ерекшелігіне жатады:
* Жиырылғыш ақуыздың көп мөлшерде болуы
* + Бұлшықет талшықтарының жұқа болуы
* нашар қандануы
* Дәнекер тіннің жақсы дамуы
* құрамында судың көп болуы
! Жаңа туған нәрестенің бұлшықет жүйесіне қасиеттер тән:
*+ бүккіш бұлшықеттердің гипертонусы басым
*жазғыш бұлшықеттердің гипертонусы басым
*ұйқы кезінде бұлшықеттер босаңсиды
*ұйқы кезінде кейбір бұлшықеттер босаңсымайды
* Жоғары электрлік қозғыштық
!Емшектегі балаларда іш қатуға бейімділігі барлық факторлармен қатысты, біреуінен басқасы:
*Тонустың төмендігі
*Бұлшықеттің әлсіз дамығандығы
*сигмовидті тоқ ішектің алыстырмалы ұзын ұзындығы
*тік тоқ ішектің салыстырмалы ұзын ұзындығы
* +май тінінің жеткіліксіз дамығандығы
!Бала құқығы туралы БҰҰ Конве́нциясы - жас азаматтардың мына жастар шамасында жеке – даралық құқықтарын анықтайтын құжат:
* ұрықтанған сәттен бастап
* туғаннан бастап 7 жасқа дейін
*туғаннан бастап 17 жасқа дейін
* туғаннан бастап 27 жасқа дейін
*+туғаннан бастап18 жасқа дейін
!Қазақстан 1994 жылы халықаралық деңгейде қол қойды:
*ТМД мүшелігіне
* Кедендік одақтастыққа
*+ Бала құқығы туралы БҰҰ Конве́нциясына
*ЫЕҚҰ САММИТ –нің председателі (ОБСЕ)
* БҰҰ мүшелігіне
!Бала құқығы туралы БҰҰ Конве́нциясының негізгі бөлімдеріне атап көрсетілгенің барлығы кіреді, БІРЕУІНЕН БАСҚАСЫ:
*қоғамның алдында бала құқығының басымдылығы
* азаматтыққа, есіміне және өмір сүруіне құқықтар тізімі
*өз ата-анасын білуге құқығы бар
*ата-анасын қамқорлығына және ажырамауға құқығы
*+ бала еңбегін қолдануға құқығы
!1989 жылғы халықаралық деңгейде Бала құқығы туралы БҰҰ Конве́нциясын қабылдауда атап көрсетілген принциптердің барлығы кіреді, БІРЕУІНЕН БАСҚАСЫ:
*балаларды арнайы қорғаудың қажеттілігі
*балалардың өз көзқарасын, ой еркіндігін және діни танымын білдіруге құқығы
* балаларға тегін және міндетті бастауыш білім беруге кепіл береді
*баланың жеке тұлға ретінде, ойлау және физикалық қабылетіне, талантына қарай дамуы құқығы
* +бала тәрбиелеуде әкесі мен анасының жауапкершілігінің бірдей болмау приципі
!54 бөлімнен тұратын Бала құқығы туралы БҰҰ Конве́нциясына атап көрсетілген құқықтардың барлығы кіреді, БІРЕУІНЕН БАСҚАСЫ:
* азаматтық- саяси
*+нәсілдік басымдылық
*әлеуметтік
*экономикалық
* мәдениеттік
!Бала құқығы туралы БҰҰ Конве́нциясына мүшесі ретінде қол қойған елдерге көрсетілген барлық елдер кіреді, БІРЕУІНЕН БАСҚАСЫ:
*Франция, Германия
*+ Сомали,Судан
*Польша, Чехославакия
*Ресей, Белоруссия
*Казахстан, Өзбекстан
Баланың сенімді заңды тұлғасы ретінде төмендегі көрсетілгеннің барлығы жатады, БІРЕУІНЕН БАСҚАСЫ:
* ата-анасы
* асырап алушы, қамқоршысы
* патронаттық тәрбиешісі
*басқа да орынбасушы адамдар, бала құқығы туралы БҰҰ Конвенцияға сәйкес қорғауға міндетті
*+көршісі және алыс туыстары.
!Ерте жастағы балаларда тыныс алу жүйесінің қабыну ауруларының дамуына ықпал етпейтін анатомо-физиологиялық:
* тыныс жолдарының кедергісінің жоғарылығы
* коллатералды вентиляцияның жеткіліксіздігі
* өкпе тінінің элатикалығының төмендігі
* жалпақ бұлшық ет көлемінің аздығы
*+ коллатералды вентиляцияның айқындылығы
!Ерте жастағы балаларда аурулар кезінде бронх обструкциясының дамуына ықпал етуші:
*сңірлі қаңқа мен эластикалық талшықтардың жеткілікті дамуы
*шырыш қабатының қандануының нашарлығы
*+ бронх саңылауының тарлығы
* шырыш бөлінуінің аздығы
* коллатералды вентиляцияның болмауы
!Емшектегі балаларда ауру кезінде өкпе ателектазы дамуына алып келмейді:
*+ тыныс орталығының толық жетілмеуі
* эластикалық тіннің толық жетілмеуі
* коллатералды вентиляцияның болмауы
* бронх саңылауының тарлығы
* қабыну кезінде бронх шырыштарының гиперсекреторлы реакциясы
!Ерте жастағы балаларда тыны алу сипаты беткейлі (тыныс көлемі аз) екені түсіндіріледі:
* қабырғалардың иіліп орналасуы
*+ тыныс бұлшық еттерінің әлсіздігі
* өкпе көлемінің үлкендігі
* өкпенің қандануы жақсы
* эластикалық тіннің дамуы
!Дені сау балаларда өмірінің алғашқы айларында тыныс алу ырғағының бұзылысы байқалады:
* тыныс алу мен тыныс шығару арасындағы паузаның әркелкілігі
* терең тыныс алудың беткей тыныспен ауысуы
* ұйқы кезінде қысқа мерзімді апноэ
*+ ұйқы кезінде апноэ 20 сек аса
* жүктемеде кейін тыныс ырғағының әлсіздігі
!Балаларда пуэрильді тыныс алудың болуы:
*көкеттің жоғары орналасуынан
*мұрын жолдарының тарлығынан
*тері асты май қабатының қалыңдығынан
*бронх саңылауының кеңдігінен
*+ өкпе тінінің ауалығының аздығынан
! Пуэрильді тыныс алу балалрда қай жаста естіледі:
* туылғанна 4 жасқа дейін
*+ 6 айдан 5-7 жасқа дейін
* 1 жастан 8 жасқа дейін
* 6 айдан 12 жасқа дейін
* 1 жасқа дейін
! Жетіліп туылған нәрестенің тыныштық жағдайда қалыпты тыныс жиілігі:
*25-30 рет 1 мин.
*30-40 рет 1 мин.
*+ 40- 50 рет 1 мин.
*60-70 рет 1 мин.
*70-75 рет 1 мин
! Бір жастағы баланың тыныс жиілігі:
* 20 дейін 1 мин
*20-25 рет 1 мин.
*+ 30-35 рет 1 мин.
*40-45 рет 1 мин.
*50-55 рет 1 мин.
! 5 жастағы баланың тыныс жиілігі:
*18-20 рет 1 мин.
*+ 23-25 рет 1 мин.
*28-30 рет 1 мин.
*33-35 рет 1 мин.
*30-40 рет 1 мин
! Қай жастан бастап тыныс алу жиілігі мен пульс ара қатынасы 1:4 құрайды:
* 6 айдан
*+ 1 жастан
* 5 жастан
*8 жастан
*10 жастан
!Ерте жастағы балаларда көмейдің анатомо-топографиялық ерекшеліктері болып табылады:
*көмейдің төмен орналасуы
*рефлексогенді зоналардың көптігі
*+қабат асты кеңістікте борпылдақ қабатының болуы
*тілдін үлкен болуы
*ауыз куысының тарлығы
! Құрсақ ішілік дамудың қай кезеңінде тыныс алу мүшелерінің қалыптасу жүреді:
*2 апта
*+3-4 апта
*6-8 апта
*2 ай
*3 ай
! Жедел тыныс алу жүйесі аурулары кезінде инфекция таралуының негізгі жолы:
*+бронхогенді
*гематогенді
*лимфогенді
*ішектік
*нейрогенді
!Сықыр естіледі:
*тек тыныс алу басында
*тек тыныс шығару соңында
*+ тыныс алу биігінде
*тынысты ұстап тұрғанда
*тыныс алу мен тыныс шығарудың екі кезеңінде
! Ауыз қуысындағы ерекшеліктер: ауыз қуысының көлемінің кіші болуы, тілдің үлкендігі, шайнау бұлшық еттерінің және ерін мускулатурасының жақсы дамығандығы, еріннің шырыш қабатындағы көлденең қатпарларының болуы, қызыл иектің валиктәрізді қалыңдығы, ұртта май түйіршіктерінің (Биша түйіршіктері) болуы қамтамасыз етеді:
* асқорытуды
*+соруды
*лоқсуды
*жұтуды
*тыныс алуды
! Балаларда сілекей бездерінің дамуы аяқталады:
*1айда
*+3 айда
*6 айда
*9айда
*12айда
!Ерте жастағы балаларда өңештің физиологиялық тарылуы:
*1 айға толғанда қалыптасады
*+физиологиялық тарылуы болмайды
*барлық физиологиялық тарылулар бала туылғанда болады
!Туылған кезде асқазан сиымдылығы:
* 10-15 мл
*+30-40 мл
*60-80 мл
* 250 мл
* 400—500 мл
!Бір жастағы балаға бір реттік тамақ көлемін Н. Ф. Филатов формуласымен V = 30 мл + 30 x n шығаруға болады. Мұндағы n нұсқайды?
* + баланың айы
*баланың күні
*туғандағы салмағы
*туғандағы бойы
*тіс саны
!. Бала жасы өскен сайын асқазанның шырыш қабатының бездері көбейеді:
* 2 есе
*10 есе
*15 есе
*20 есе
*+25 есе.
! Нәрестенің іш қуысы көлемінің 1/3 бөлігін алып жатыр:
*асқазан
*+ бауыр
*жіңішке ішек
*ұйқы безі
*бүйрек
!Бауыр салмағы 10есеге ұлғаяды:
* 1 жаста
*2—3 жаста
*8 жаста
*+16—17 жаста
* 25 жаста
!Ерте жастағы балаларда жиі ішектің түйілуіне (инвагинация) алып келуші анатомо-физиологиялық ерекшелік:
*ересектерге қарағанда ішектің ұзын және өте қозғалмалы болуы
*ішектің шырыш қабатының қандануыбай
*Ішектің жиырылуының бұзылуы, мысалы, емшектегі балаға қсымша тамақты ерте бергенде, немесе анасының дұрыс тамақтанбауы
*АІЖ шырыш қабатының барьерлік қызметінің төмендігі
*+ аталғанның барлығы
!Ерте жастағы балаларда ішектің негізгі микрофлорасын құрайды:
* лактобактериялар
* хеликобактериялар
*+бифидобактериялар
*шартты патогенді грамтеріс флора
*ішек таяқшасы
!Қалыпты ішек флорасының негізгі қызметтері:
*+иммунологиялық барьер жасау,дәрумендер мен ферменттер бөлу
*шартты патогенді флора өсуін қамтамасыз ету
*жіңішке ішек эпителиін жылдам жаңартып отыру
* пейер денешіктерін (бляшек) түзу
*шырыш қабатын ұстап тұру
!Нәрестелер мен ерте жастағы балаларда ұйқы безі бөліктерге бөлінбеген. Қай жаста шекаралары жақсы анықталады:
* 1 жаста
* 5 жаста
*+10—12 жаста
* 13—14 жаста
*18-20 жаста
!Меконии бөлінуінің қалыпты мерзімдері:
*туылу уақытында
*туылған соң алғашқы 2-3 сағатта
*туылған соң алғашқы 12сағатта
*+ туылған соң 24-48 сағат ішінде
*туылған соң 4-5-ші күні
!Меконии бөлінуін физиологиялық ынталандырушы:
*алғашқы тыныс алу
*қатты айқай, жылау
*алғашқы тамақтану
*+ уыз майларының (липиды молозиво) іш жүргізуші әсері
*аталған барлығы
!. Жаңа туылған балаларда бүйрек ерекшеліктеріне жатпайды:
*бөліктік құрылымды болуы
*нәрестелерде шумақтар саны ересектерге қарағанда аз
*шумақтардың сүзу беті ересектердің қалыптыдан 30% құрайды
*түтікшелер қысқа және жіңішке
*+ қыртысты қабат жақсы дамыған
!. Ересектермен салыстырғанда, балаларға қалдық өнімдерді (шлактарды) шығаруға көп мөлшерду су қажет деген жорамал дұрыс па:
*+ ия
*жоқ.
!Балалардың өмірінің алғашқы жылдарында бүйректің топографиялық төмен орналасуы түсіндіріледі:
*+бүйрек өлшемдерінің салыстырмалы үлкендігі және омыртқаның бел бөлімінің қысқалығы
*бала бойының қысқалығы
*бауырдың салыстырмалы үлкендігі
*Асқазан көлемінің үлкендігі
*аталған барлығы
!Баланың бой өсуі барысында қуықта болатын өзгерістер:
*+ бұлшық ет қабаты мен эластикалық талшықтардың қалыңдауы
*шырыш қабатының түзілуі
*сопақша пішінге айналуы
* ересектермен салыстырғанда жоғары орналасуы
*өзгерстер болмайды
!. Ересектермен салыстырғанда балаларда сусыздану тез дамиды деген жорамал дұрыс па:
*+ ия
*жоқ.
!.Қыз балаларда несеп шығару түтігінің ерекшелігі:
*алғашқы айларда ұзын және жіңішке
* жыныстық даму кезеңінде ұлдармен салыстырғанда қысқа және кең
*Барлық жас кезеңінде ұлдармен салыстырғанда қысқа және кең
*Айырмашылығы жоқ
*аталған барлығы
! Организмнің ішкі ортасының өмірге қажетті тұрақтылығын қамтамасыз етеді:
*жүрек
*бауыр
*ұйқы безі
*+ бүйрек
*қуық
!Балаларда бүйректің бөліктік құрылымы қай жаста жойылады:
* 6 айда
* 1 жаста
*+ 2 жаста
* 5 жаста
* 15 жаста
!Нәрестенің зәрінің салыстырмалы тығыздығы:
* 1000
*+1002-1004
* 1010-1015
* 1015-1020
* 1025-тен аса
!Организмнен метаболизм өнімдерінің шығуын – бүйрек қызметін бағалайтын лабораторлық әдіс:
*жалпы зәр анализі
*өт пигменттеріне сынама
*+ Қалдық азот, мочевина, креатинин деңгейлерін тексеру
*Зимницкий сынамасы
* Нечипоренко сынамасы
!Зәр түсі қанық боялған, лайлы, қызылдау-кірпіш тұнбасымен көрінетін нәресте өмірінің алғашқы 3-4 күнінде зәрқышқылды бүйрек инфарктының дауының себебі:
*+зәрмен құм түрінде бөлінетін, зәр қышқылы мен қымыздық қышқыл кальции тұздарының шөгуінен
*зәрдің салыстырмалы тығыздығының төмендігінен
*жиі зәр шығарудан
*зәрдің салыстырмалы тығыздығының жоғарылығынан
*бүйректің бөліктік құрылымды болуынан
!Балаларда 10-15 жаста зәр шығару рефлексі пайда болатын қуықтағы зәр көлемінің шамасы:
* 20-40 мл
* 40-60 мл
* 60-100 мл
*+ 100-200 мл
* 200-500 мл
! Зәр құрамында қалыптыдан ауытқу болып саналмайтын ақуыз көлемі:
* 0,033 г/л аса
*+ 0,033 г/л аз
* 1,0 г/л аса
* 2,0 г/л аса
*аталған барлығы
!Нәрестелерде бүйрек салмағы:
*дене салмағының 1/10 бөлігі
*дене салмағының 1/50 бөлігі
*+ дене салмағының 1/100 бөлігі
*дене салмағының 1/150 бөлігі
*дене салмағының 1/200 бөлігі
!Бүйрек өсуі қай жасқа дейін жалғасады:
* 5 жас
* 10 жас
* 15 жас
*+ 20 жас
* 25 жас
! Бүйректің қарқынды өсуі байқалады:
*+ алғашқы бір жаста
*алғашқы 5 жас ішінде
* 7-12 жаста
*жыныстық даму кезеңінде
* 13-17 жаста
!Эритроциттердің физиологиялық гемолизі мына жасқа тән:
* мектепке дейінгі кезең
*+ неонаталдық
* постнаталдық
*ерте сәбилік кезең
*пубертатты кезең
! 2 күндік дені сау нәрестенің перифериялық қан анализінде болады:
*эритроцитоз
* лейкоцитопения
*тромбоцитопения
* нейтропения
*+ нейтрофилез
! Сүйек кемігінің “жас” клеткаларына жатады:
* эритроциттер
* тромбоциттер
*лейкоциттер
*+ ретикулоциттер
*плазматикалық клеткалар
! Сәбилерде физиологиялық нейтропения мынаның дамуына алып келеді:
* анемия
*гипотрофия
*рахит
* диатездер
*+ вирусты-бактериалды аурулар
! Қан кетулерердің болуы келесі қан өзгерісніде болады:
* гемоглобин – 80 г/л
* эритроциттер – 2,1х1012/л
*лейкоциттер – 25,6 х 10 9/л
*+ тромбоциттер – 50,1 х 10 9/л
* гематокрит 68 пайыз
! Эритроцитоз тән:
*анемияға
*гипотрофияға
*рахитке
*экссудативті-катаралды диатезге
*+жүректің туа пайда болған ақауларына
! Нәрестеде гемоглобиннің деңгейі (г/л):
*110
*120
*130
*140
*+150
! 7 айлық дені сау баланың қан анализінде болады:
*эритроцитопения
* лейкоцитопения
*тромбоцитопения
*+ нейтропения
* лимфоцитопения
! 5 жастағы баланың қанында мына клеткалар қатынасы өзгереді:
*лейкоциттер мен эритроциттер
*лейкоциттер мен тромбоциттер
*нейтрофилдер мен эозинофилдер
*+ нейтрофилдер мен лимфоциттер
*нейтрофилдер мен моноциттер
! Инфекциялық емес қандай ауруда ЭТЖ жоғарылайды:
* темір тапшылық анемияда
*рахитте
*гипотрофияда
*лимфатикалық- гипоплатикалық диатезде
*+ нәрестелердің гемолитикалық анемиясында
! 4 жастағы баланың қанында қалыпты жағдайда болады:
*нейтрофилез
*+ лимфоцитоз
*эозинофилия
*лейкопения
*эритропения
! Бірінші физиологиялық “қиылыс” болады:
*1-күні
*+5-6-күні
* 5-6-аптада
*1 жаста
*3-4 жаста
! Екінші физиологиялық “қиылыс” болады:
* 5-6-күні
*5-6-айда
*2 жаста
*+5-6 жаста
*10 жаста
!Қан кетудің болуы келесі қан өзгерісінде болады:
* гемоглобин 80 г/л
* гемоглобин 40 г/л
*+тромбоцит – 60 х 10 9/л
* лейкоцит – 12 х 10 9/л
*эритроцит – 2,5 х 10 12/л
! Эритропоэтин түзіледі:
*бауырда
*көкбауырда
*+бүйректе
*сүйек кемігінде
*эритроциттерде
! Ұрықтың плацентарлыққан айналым жүйесінің жұмысы басталады:
*гестациалық кезеңнің 1 аптасында
*гестациалық кезеңнің 2 аптасында
*+гестациалық кезеңнің 3 аптасында
*гестациалық кезеңнің 4 аптасында
*гестациалық кезеңнің 5 аптасында
! Жетіліп туған нәрестенің Боталловөзегіанатомиалық тұрғыда жабылады:
*өмірінің 1-ші айында
*өмірінің 2-ші айында
*+өмірінің 3-ші айында
*өмірінің 4-ші айында
*өмірінің 5-ші айында
! 5 жасқа дейінгі балалардың жартысында сақталады:
*кіндік көктамыры
* Аранциев өзегі
*кіндік артериалары
*+ сопақ терезе
*
