Алғашқы «шикі» балдар процентильдерге ауыстырылады. Процентиль- осы зерттелінуші алған балға тең немесе төмен бал алған зерттелінушілердің процентке шаққандағы саны 2. Процентильдер процентильдердің қалыпты үлестірім үлгісіне сәйкес сигма-көрсеткіштерге ауыстырылады.
2.Қиял дамуының үш компонентін көрсет
| 1.Бірінші дәреже | қиял қоршаған болмыспен байланысты, дайын нәтижені ойластыруға мүмкіндік береді. |
| 2.Екінші дәреже | баланың өткен тәжірибесімен байланысты, бірақ сонда да заттық байланыстың рөлі бар. |
| 3.Үшінші дәреже | қиялдың дамуы балаға ақиқаттан қиялдың қозғалысының жоғарғы формасы – ой – пікірден оның іске асуына байланысты. |
3. Л.Ф.Бурлачуктың анықтамасын сипаттаңыз.....Түрлі анықтамаларды ескере отырып Л.Ф.Бурлачук мынадай анықтама ұсынады:
Психодиагностика – тұлғаның жеке – дара психологиялық ерекшеліктерін бағалау мен өлшеу теорияларын, ұстанымдарын және құралдарын шығаратын психология ғылымының саласы.
Психодиагностиканың бір ғасырдан астам уақыты ішіндегі даму барысында психологиылқ әдістемелерді қолданудың негізгі аймақтары қалыптасты, оларды жалпы психодиагностиканың салалары деп атауға болады.
Білім берудегі психодиагностика – оқу материалын тиімді игеруді өлшеу үшін қолданылады.
Клиникалық психодиагностика – науқастың жеке-дара психологиялық ерекшеліктерінің психикалық соматикалық аурулардың (тұлғаның құрылымдық, дианмикалық ерекшеліктері, ауруға қатынасы, психологиялық қорғаныс тетіктері және т.б.) пайда болуы мен ағымына тигізетін әсерін зерттеуге бағытталған.
Кәсіби психодиагностика – кәсіби іріктеу мен кәсіби бағдарлау үшін диагностикалық әдістемелерді қолдану.
4. Тесттік тапсырмалар:
1 Психодиагностиканың ғылым ретінде дамуы сәйкес келді:C.ХІХ ғ.Іжартысы
2 Қатаң ережесіз әдіс:A.Бақылау
3 Психодиагностикалық сандық әдістер пайда болды:B. ХХ ғасырдың 50-60жылдары
4 Стандартталған, зерттеу уақыты қысқа, сандық, жекелей психикалық ерекшеліктерді анықтауға арналған әдіс-B.Тест
5 Мазмұнына қарай тесттер:D.Жеке бас
6 Оны кейде «қағаз –қарындаш» тесті деп атайды:A.Бланкілі
7 Психофизиолгиялық әдістеме формасы бойынша:B.Аппараттық
8 Психикалық өлшеудің дәлдігін көрсететін критерии:B.Сенімділігі
9 Интеллекті зерттеуге арналған тест. Артығын тап:Айзенк тесті
10 Ресейде ең алғашқы эксперименттік зертхана ашылған жер:A.Харьков Университеті
13– нұсқа
1 Анықтама беріңіз:
Диагностика дегеніміз – …Диагностика – бұл дидактикалық процестің нəтижесін анықтау.
“Диагностика” түсінігінің мəні “білім, ептілік жəне дағдыларды тексеру” түсінігімен салыстырғанда едəуір тереңдеу əрі кең. “Тексеру” нəтиженің тек көрсеткіштерін ғана аңдатады, не себептен болғаны жөнінде дерек бермейді. Ал диагностикалауда нəтиже өзіне қол жеткізген əдіс – тəсілдермен бірге қарастырылады, дидактикалық процестің бағдар – бағытын, ілгерілі не кері қозғалысы анықталады.
Диагностика өз ішіне бақылау мен тексеруді, бағалау мен бағаны, жинақталған статистикалық деректер талдауын, дидактикалық процестің жүрісін, бағытын жəне жобалануын қамтиды.
2. Қабілеттердің диагностикасы келесі жағдайларда жүргізіледі:
2 Қазіргі психодиагностика тарихы....
4. Тесттік тапсырмалар:
1 Психодиагностиканың ғылым ретінде дамуы сәйкес келді:C.ХІХ ғ.Іжартысы
2 Қатаң ережесіз әдіс:A.Бақылау
3 Психодиагностикалық сандық әдістер пайда болды:B. ХХ ғасырдың 50-60жылдары
4 Стандартталған, зерттеу уақыты қысқа, сандық, жекелей психикалық ерекшеліктерді анықтауға арналған әдіс-B.Тест
5 Мазмұнына қарай тесттер:D.Жеке бас
6 Оны кейде «қағаз –қарындаш» тесті деп атайды:A.Бланкілі
7 Психофизиолгиялық әдістеме формасы бойынша:B.Аппараттық
8 Психикалық өлшеудің дәлдігін көрсететін критерии:B.Сенімділігі
9 Интеллекті зерттеуге арналған тест. Артығын тап:Айзенк тесті
10 Ресейде ең алғашқы эксперименттік зертхана ашылған жер:A.Харьков Университеті
14– нұсқа
1 Анықтама беріңіз:
Диагностика дегеніміз – …Диагностика – бұл дидактикалық процестің нəтижесін анықтау.
“Диагностика” түсінігінің мəні “білім, ептілік жəне дағдыларды тексеру” түсінігімен салыстырғанда едəуір тереңдеу əрі кең. “Тексеру” нəтиженің тек көрсеткіштерін ғана аңдатады, не себептен болғаны жөнінде дерек бермейді. Ал диагностикалауда нəтиже өзіне қол жеткізген əдіс – тəсілдермен бірге қарастырылады, дидактикалық процестің бағдар – бағытын, ілгерілі не кері қозғалысы анықталады.
Диагностика өз ішіне бақылау мен тексеруді, бағалау мен бағаны, жинақталған статистикалық деректер талдауын, дидактикалық процестің жүрісін, бағытын жəне жобалануын қамтиды.
- Б.Г. Ананьев бойынша психодиагностика әдістері
| Психодиагностика әдістері | 1) Ұйымдастырушы Ұйымдастырушы әдіске Ананьев салыстырмалы ланыштивті және комплектті әдістерді кіргізді. |
| 2) Эмпирикалық Екінші топқа обсервоционды әдістер (бақылау және өзін бақылау), эксперимент (лабараториялық, далалық, табиғи және т.б.), психодиагностика әдіс, іс-әрекет продуктивтілігі мен процесстерінің анализі (проксиометрикалық әдіс) моделдеу биографикалық әдіс кіргізілді. | |
| 3) Өңдеу тәсілі Үшінші топқа мәліметтердің математика-статистикалық анализ әдісі соңғы төртінші топты генетикалық (фило-және антогенетикалық) және құрылымдық әдістер (классификация, типологизация және т.б.) құрайды. Ананьев әр әдісті анық бейнеледі. Бірақ, соның өзінде көптеген шешілмеген мәселелер бар: неге моделдеу эмпирикалық әдіске жатады? Практикалық әдіс далалық эксперименттен немесе құралдық бақылаудан несімен ерекшеленеді? Неліктен интерпритациянды әдістер тобы ұйымдастырушылардан бөлінген? | |
| 4) Интерприкациялық. Бұл жерде психологиялық зерттеудің теоретикалық әдісі белгіленбегенін айтып өткен дұрыс. Бірақ, сонымен қатар эмпирикалық пен теоретикалықтың арасында әдістер класы бөлінген, дәл айтқанда – эмпирикалық зерттеудегі дерктерді интерпритациялау өңдеу және көрсету әдістері. | |
3. Е.Е. Кравцованың зерттеуіндегі қиялдың даму қызметінің үш түрлі компонентін сипаттаңыз.....
4. Тесттік тапсырмалар:
1 Психодиагностиканың ғылым ретінде дамуы сәйкес келді:C.ХІХ ғ.Іжартысы
2 Қатаң ережесіз әдіс:A.Бақылау
3 Психодиагностикалық сандық әдістер пайда болды:B. ХХ ғасырдың 50-60жылдары
4 Стандартталған, зерттеу уақыты қысқа, сандық, жекелей психикалық ерекшеліктерді анықтауға арналған әдіс-B.Тест
5 Мазмұнына қарай тесттер:D.Жеке бас
6 Оны кейде «қағаз –қарындаш» тесті деп атайды:A.Бланкілі
7 Психофизиолгиялық әдістеме формасы бойынша:B.Аппараттық
8 Психикалық өлшеудің дәлдігін көрсететін критерии:B.Сенімділігі
9 Интеллекті зерттеуге арналған тест. Артығын тап:Айзенк тесті
10 Ресейде ең алғашқы эксперименттік зертхана ашылған жер:A.Харьков Университеті
15 – нұсқа
1 Анықтама беріңіз:
Дарындылық дегеніміз – …қызметтің табысты орындауын қамтамасыз ететін қабілеттердің сапалы өзіндік байланыстыруы;адам мүмкіндіктерінің кендігі мен қызмет өзіндігін айқындайтын жалпы қабілеттер немесе қабілеттердің жалпы сәттері;ақыл әлеуеті, немесе парасаттылығы, оқуға деген танымдық мұмкіндіктері мен қабілеттердің біртұтастық жеке сипаттамасы;қабілеттердің, табиғи көрсеткіштердің жиынтығы, қабілет табиғи себептерінің айқындалу және өзіндікі деңгейінің сипаттамасы;таланттық; қызметіндегі ұлы жетістіктер үшін қажетті ішкі шарттардың бірі.
2.Арнайы қабілет екі негіз бойынша ажыратылады
| 1. | Психологиялық функцияның түрі бойынша (моторлық,сенсорлық) |
| 2. | Әрекет түрі бойынша әр түрлі кәсіпке сәйкес болын талап етеді. |
3. Мектеп жасына дейінгі балалардың ақыл-ойының дамуына сиапаттама беріңіз............Ақыл - ойдың дамуы – бұл бала жасына, тәжірибесінің молаю мен тәрбиелік ықпалдарының әсеріне пайдалы болатын сан және сапалық өзгерістердің жиынтығы. Мектепке дейіні шақта білімнің қорлануы шапшаң қарқынмен жүреді. Таным процестері жетіледі, бала ақыл ой әрекетінің қарапайым әдістерін меңгереді. Баланың ақыл - ойы дамуын қамтамасыз етуінің барлық кейінгі іс - әрекеті үшін зор маңызы бар. Ақыл - ойдың дамыту әлеуметтік ортаның ықпалымен жүзеге асырылады. Ол айналадағылармен араласу барысында тілді қарым - қатынас құралы ретінде пайдаланып, сонымен бірге қалыптасқан ұғымдар жүйесі игереді. Ақыл – ойды неғұрлым тиімді дамыту оқыту мен тәрбиелеу негіздері жүзеге асырылады. Қазіргі педагогика ғылыми ақыл – ой дамуының негізгі көрсеткіштері – білімдер жүйесін игеру, олардың қорын жинау, шығармашылық ойды дамыту және жаңа білімдер алуға қажетті танымдық қызмет әдістерін меңгереді деп есептейді.
4. Тесттік тапсырмалар:
1 Психодиагностиканың ғылым ретінде дамуы сәйкес келді:C.ХІХ ғ.Іжартысы
2 Қатаң ережесіз әдіс:A.Бақылау
3 Психодиагностикалық сандық әдістер пайда болды:B. ХХ ғасырдың 50-60жылдары
4 Стандартталған, зерттеу уақыты қысқа, сандық, жекелей психикалық ерекшеліктерді анықтауға арналған әдіс-B.Тест
5 Мазмұнына қарай тесттер:D.Жеке бас
6 Оны кейде «қағаз –қарындаш» тесті деп атайды:A.Бланкілі
7 Психофизиолгиялық әдістеме формасы бойынша:B.Аппараттық
8 Психикалық өлшеудің дәлдігін көрсететін критерии:B.Сенімділігі
9 Интеллекті зерттеуге арналған тест. Артығын тап:Айзенк тесті
10 Ресейде ең алғашқы эксперименттік зертхана ашылған жер:A.Харьков Университеті
16 – нұсқа
1 Анықтама беріңіз:
Эксперимент әдісі дегеніміз – … Эксперимент. Бақылауға зерттеушінің бала психикасындағы өзін қызықтыратын белгілерді табуына әсер ететін неғұрлым белсенді әдіс көмекке келеді. Ол — психологиялық эксперимент. Эксперимент кезінде зерттеуші баланың іс-әрекеті өтетін жағдайды әдейі жасайды және түрін өзгертеді, олардың алдына белгілі міндет қояды. Осы міндеттің қалай шешілуіне қарай -сыналушының психологиялық ерекшеліктері қаралады. Мәселен, бір зерттеу кезінде мектепке дейінгі балалық шақта ойлау мүмкіндігі кимылдардың, бейнелердің, сөздердің көмегімен қалай дамитынын бақылаған. Мектепке дейінгі түрлі жастағы топтардың балаларына «тетікті» міндеттер сериясы ұсынылған. Оның мәнісі бала «тетіктің» алыс жатқан иініне бекітілген суретті алуы үшін «тетіктің» өзіне жақын жағын қалайша бұру керектігін білуі керек. Міндеттер үш түрде берілген. Бірінде нақтылы тетіктер баланың алдында, столға бекітілген. Демек, бала оны өз қолымен ұстап, қажет деген жағына карай бұра алады. Екінші жағдайда, осының бәрі сурет арқылы көрсетілген. Ал үшінші жағдайда балаға бұл туралы ауызша айтылып түсіндірілген. Сонда мыналар анықталған: үш жасар балалар міндетті нақты жағдайда ғана шешкен, сурет бойынша кейінірек, ал, ауызша айту бойынша шеше алатын мүмкіндік одан да кейін болған. Мұндағы балаларға берілген эксперимент тапсырма тетікті қолданып затты алу, соның өзінде тапсырманың түрі өзгертіліп тұрады (нақты тетік, суреттегі және ауызша айтып түсіндіру). Нәтиже әрбір жас айырмашылығына байланысты бөлікген топтардын дұрыс жауаптарының санына қарай шығарылады.
2. Кестені толтырыңыз:
| Психодиагностикалық ғылыми әдістер | |
| Эмпирикалық | Теориялық |
| Бақылау - обьективті шынайылықты ранайы түрде қабылдау | Формаландыру- зерттеліп отырған шынайы процестердің мағынасын ашатын абстрактысы – математикалық модельдер құру. |
| Суреттеу - обьектілер туралы мәліметті табиғи және жасанды тілдің көмегімен бекіту | Аксиомаландыру- дәлелдеуді керек етпейтін аксиомалар яғни дәлелдеуді қажет етпейтін тұжырымдардың негізгі теориясын құру. |
| Өлшеу - обьектілерді ұқсас қасеттерді немесе белгілері бойынша салыстыру | Гипотетикалық – дидуктивтік- нәтижесінде эмперикалық фактілер тұжырымдалатын бір-бірімен, дедуктивті байланыста болатын гипотезалардың жүйесін жасау |
| Тәжірибе жасау - құбылыс қайталанған кезде қажетті жағдайлар қайталанғанына байланысты қайталанғанына өзгерістерді арнаулы дайындалған орындар арқылы бақылау | Анализ- жан-жақты зерттеу мақсатында бүтін бір затты құрамдас бөліктерге бөлу. |
3. Балалардың оқуға деген қабілеттерін зерттеген ғалымдар................
4. Тесттік тапсырмалар:
1 Психодиагностиканың ғылым ретінде дамуы сәйкес келді:C.ХІХ ғ.Іжартысы
2 Қатаң ережесіз әдіс:A.Бақылау
3 Психодиагностикалық сандық әдістер пайда болды:B. ХХ ғасырдың 50-60жылдары
4 Стандартталған, зерттеу уақыты қысқа, сандық, жекелей психикалық ерекшеліктерді анықтауға арналған әдіс-B.Тест
5 Мазмұнына қарай тесттер:D.Жеке бас
6 Оны кейде «қағаз –қарындаш» тесті деп атайды:A.Бланкілі
7 Психофизиолгиялық әдістеме формасы бойынша:B.Аппараттық
8 Психикалық өлшеудің дәлдігін көрсететін критерии:B.Сенімділігі
9 Интеллекті зерттеуге арналған тест. Артығын тап:Айзенк тесті
10 Ресейде ең алғашқы эксперименттік зертхана ашылған жер:A.Харьков Университеті
17– нұсқа
1 Анықтама беріңіз:
Жалпы қабілет дегеніміз – …Мектеп жасына дейінгі балалардың жалпы қабілет (жалпы ойлау әрекеті) әр түрлі әрекеттерде қолданылатын білімдер,біліктер мен дағдыларды және іскерліктерді меңгеруін қамтамасыз етеді.
2.Арнайы қабілет екі негіз бойынша ажыратылады
| 1. | Психологиялық функцияның түрі бойынша (моторлық,сенсорлық) |
| 2. | Әрекет түрі бойынша әр түрлі кәсіпке сәйкес болын талап етеді. |
3 Б.Г. Ананьев бойынша психодиагностика әдістеріБ.Г. Ананьев әдістерді 4-ке бөлді:
1) Ұйымдастырушы
2) Эмпирикалық
3) Өңдеу тәсілі
4) Интерприкациялық.
Ұйымдастырушы әдіске Ананьев салыстырмалы ланыштивті және комплектті әдістерді кіргізді. Екінші топқа обсервоционды әдістер (бақылау және өзін бақылау), эксперимент (лабараториялық, далалық, табиғи және т.б.), психодиагностика әдіс, іс-әрекет продуктивтілігі мен процесстерінің анализі (проксиометрикалық әдіс) моделдеу биографикалық әдіс кіргізілді.
Үшінші топқа мәліметтердің математика-статистикалық анализ әдісі соңғы төртінші топты генетикалық (фило-және антогенетикалық) және құрылымдық әдістер (классификация, типологизация және т.б.) құрайды. Ананьев әр әдісті анық бейнеледі. Бірақ, соның өзінде көптеген шешілмеген мәселелер бар: неге моделдеу эмпирикалық әдіске жатады? Практикалық әдіс далалық эксперименттен немесе құралдық бақылаудан несімен ерекшеленеді? Неліктен интерпритациянды әдістер тобы ұйымдастырушылардан бөлінген?
Бұл жерде психологиялық зерттеудің теоретикалық әдісі белгіленбегенін айтып өткен дұрыс. Бірақ, сонымен қатар эмпирикалық пен теоретикалықтың арасында әдістер класы бөлінген, дәл айтқанда – эмпирикалық зерттеудегі дерктерді интерпритациялау өңдеу және көрсету әдістері.
4. Тесттік тапсырмалар:
1 Психодиагностиканың ғылым ретінде дамуы сәйкес келді:C.ХІХ ғ.Іжартысы
2 Қатаң ережесіз әдіс:A.Бақылау
3 Психодиагностикалық сандық әдістер пайда болды:B. ХХ ғасырдың 50-60жылдары
4 Стандартталған, зерттеу уақыты қысқа, сандық, жекелей психикалық ерекшеліктерді анықтауға арналған әдіс-B.Тест
5 Мазмұнына қарай тесттер:D.Жеке бас
6 Оны кейде «қағаз –қарындаш» тесті деп атайды:A.Бланкілі
7 Психофизиолгиялық әдістеме формасы бойынша:B.Аппараттық
8 Психикалық өлшеудің дәлдігін көрсететін критерии:B.Сенімділігі
9 Интеллекті зерттеуге арналған тест. Артығын тап:Айзенк тесті
10 Ресейде ең алғашқы эксперименттік зертхана ашылған жер:A.Харьков Университеті
18– нұсқа
1 Анықтама беріңіз:
Нышан дегеніміз – …
2. Кестені толтырыңыз:
| Бақылау әдісінің түрлері | ||
| Араласа бақылау зерттеушінің зерттелуші топпен етене жақын қатынастар әрекетінде болуы. | Сырттай бақылау әлеуметтік-психологиялық құбылыстарды шеттен, зерттелуші адам не топпен қарым-қатынасқа түспей-ақ зерттеп, мәліметтер жинақтау. | Өзіндік бақылау адамның өзін-өзі бақылап, өзінің ішкі жан дүниелік үдерістерін тану жолы. |
3Социометрия әдісіне сипаттама беріңіз...... Социометрия - әлеуметтік психологиядағы зерттеу әдісі - бірлікті іс-әрекетке не оқиғаға араласу (араласпау) мүмкіндіктерін анықтау мақсатында шағын топтың әрбір мүшесін жеке сауалға тарту әрекеттері. Бұл әдіс нәтижелері топтағы қатынастар құрылымын гра- фикпен бейнелейтін соц иометриялық кесте, социограмма, сондай-ақ топтағы психологиялық қатынастарды сандық көрсеткіштермен танытуға болатын социометриялық индекстер күйінде өрнектеуге болады.
Жеке тұлғаның бағыт-бағдарына әлеумет ықпалын зерттеу үшін жасақталған топ әдісі қолданылады.
Тұлғаның мәнді әлеуметтік сапа-қасиеттерін диагностикалау мақсатында эксперттік бағалау және тұлғаны топпен бағалау әдістері пайдаланылуда.
4. Тесттік тапсырмалар:
1 Психодиагностиканың ғылым ретінде дамуы сәйкес келді:C.ХІХ ғ.Іжартысы
2 Қатаң ережесіз әдіс:A.Бақылау
3 Психодиагностикалық сандық әдістер пайда болды:B. ХХ ғасырдың 50-60жылдары
4 Стандартталған, зерттеу уақыты қысқа, сандық, жекелей психикалық ерекшеліктерді анықтауға арналған әдіс-B.Тест
5 Мазмұнына қарай тесттер:D.Жеке бас
6 Оны кейде «қағаз –қарындаш» тесті деп атайды:A.Бланкілі
7 Психофизиолгиялық әдістеме формасы бойынша:B.Аппараттық
8 Психикалық өлшеудің дәлдігін көрсететін критерии:B.Сенімділігі
9 Интеллекті зерттеуге арналған тест. Артығын тап:Айзенк тесті
10 Ресейде ең алғашқы эксперименттік зертхана ашылған жер:A.Харьков Университеті
