Datīvus duplex () , datīvus finālis ( , ? ? ?) datīvus commŏdi ( , - ), : Salus patriae est mihi (Dat. Comm.) curae (Dat. Fin.) . Do tibi librum illum munĕri .
Accusatīvus duplex ( ) , , , , ( - ), : Romāni Cicerōnemconsŭlem creat. . , accusatīvus duplex, , , .. nominatīvus duplex ( ) -, : Cicĕroconsul creātur.- .
Ablatīvus absolūtus ( ). , Participium praesentis activi Participium perfecti passivi. , absolūtus . Ablatīvus absolūtus (, , , ). , . : , , , .. , , . Priamō regnant Troia cecidit. , . Bellō confecto legātī ad Caesarem convenērunt. , . Ablatīvus absolūtus , : . . , , Ablatīvus absolūtus . Cyrus Asiā subactā cum Scythis bellāvit. , .
Accusatīvus cum infinitīvo ( ). Accusatīvus cum infinitīvo . , , , , . , , , , . : Patēretuaconsilia non sentis? , ? Sentio deosesse. , . Certum est deosesse. , . Scio me nihil scire. , .
|
|
|
Nominatīvus cum infinitīvo ( ). Nominatīvus cum infinitīvo Accusatīvus cum infinitīvo , , . Accusatīvus cum infinitīvo, , , Nominatīvus cum infinitīvo . Nominatīvus cum infinitīvo , , , . : Homērus temporĭbus Lycurgi fuisse traditur. , . Dicunt Mercurium viatorĭbus adesse. , . Videbantur victuriesse. , .
.
1. . .
a, ae: aēdōn, aedes, aēna, aēr, aera, aes, aetas, ager, aeger, agnus, maestus, laevus, taeda; o, oe, e: homo, corpus, foedus, cena, bene, odor, Oedĭpus, oestrus, poēma, poena, poēta; au, eu, u: auctor, audax, fauces, gaudēre, nudus, genus, durus, eurus, Eurōpa, Euxīnum; i, y: vir, sitis, pietas, finis, Byzantium, cyanus, Cyclōps, cynĭcus, lyra, mīlvus, pyrămis; c [], []: acer, audacia, caelum, canis, cito, crimen, coeptus, cura, rēctor, tacĭtum;
h [/]: hedĕra, helvus, herba, hiems, hora, humus, hydra, hypostāsis, hysterĭcus; ti [], []: ratio, optĭmus, vitium, justitia, sapientia, prūdentia, pactio, mixtio, timor; s [], []: aestas, miser, mens, spes, usus, causa, prōsa, sessio, rosa, vas, vasum, fūsus; qu []: aquila, equus, nunquam, quattuor, quies, queri, relinquo, tesqua, tranquillus; ngu [], []: angustiae, cingŭlus, languĭdus, pinguis, sanguis, singŭli, ungŭla; su []: suādēla, Suani, suārius, suāsum, suāvis, Suēbī, suēsco, Suessa, Suiōnēs;
ch []: Achaeī, chaos, charta, cholēra, chrysos, māchĭna, mēchanĭca, ochra, pulcher; th []: āthlēta, arithmētica, cathedra, cathĕtus, catholĭcus, orthodōxus, thesaurus; ph []: amphŏra, delphīnus, phaenomĕnon, phiala, phoenix, sphaera, triumphus; rh []: rhadinē, Rhamsēs, rhapsōdia, Rhēa, Rhēnus, rhētōr, rhombus, rhythmus; sch []: Aeschinēs, Aeschylus, schēma, schizanthus, schisma, scholastica, scholĭcus.
2. . . .
|
|
|
ā-cer, āc-ta, a-ēr, ae-ra, aes, ae-des, aes-tas, ae-tas, a-ger, ag-nus, cae-lum, sae-pe, coe-pi, cau-sa, do-mus, fa-vor, la-cus, lae-va, nau-ta, prae-tor, quaes-tor, scae-na, ve-to, ve-tus, vi-ta;
Au-rō-ra, a-quĭ-la, can-dĭ-dus, de-cā-nus, for-tū-na, ho-nes-tus, in-sŭ-la, ja-nua, ma-chĭ-na, ma-gis-ter, mi-nis-tra, po-ē-ta, proe-li-um, pub-lĭ-cus, se-cun-dus, stu-de-o, the-sau-rus;
ac-cu-sa-ti-vus, ad-ver-bi-um, ar-gu-men-tum, be-ne-fi-ci-um, com-mū-nis, e-le-phan-tus, ge-ne-tī-vus, in-stru-men-tum, jus-ti-ti-a, la-bo-rā-re, la-by-rin-thus, ma-ni-pŭ-lus, me-mo-ri-a, par-ti-ci-pi-um, pe-ri-cŭ-lum, re-li-gi-o, sim-pli-cĭ-tas, spec-ta-cŭ-lum, u-ni-ver-sĭ-tas.
3. : .
, , . - :
: a-, ab-, abs- (): trăho ( ) abstrăho ( ) , ;
de- (, ): pono () depono () , ;
e-, ex- (, ): pono () expono () , .
:
Pro-, prod- ( ), trans-, tra- (), dis-, di- (), re-, red- ( ), con/m-, co- ( , ).
-soci- (), -aqua- (), -terr- (), -ferr-(), -public-().
-ura(- , ), -al (- ), -or, -oris (- ), -ment-um ( ).
:
, ,
, ,
, ,
! , .
4. . . . . .
Proverbia.
1.Et ego in Arcadia [fui]. 2. Pyladea amicitia. 3. Ad Kalendas Graecas. 4. Ad gloriam. 5. Aurea mediocrĭtas. 6. Et cetĕra (etc). 7. Ex cathĕdra. 8. Exempli gratia (e.g.). 9. Mars Musis non amīcus. 10 Via Appia. 11. Via dolorōsa. 12. Sub rosa. 13.Ubi bene, ibi patria.
De Italiā.
In Eurōpā sunt terrae: Graecia, Germania, Hispania, Britannia et Hibernia. Italia est terra Eurōpae. Italia est patria linguae Latinae. Italia est paeninsŭla. Non procul ab Italiā sunt insŭlae. Corsĭca, Sardinia et Sicilia sunt insŭlae Italiae. In orā Siciliae est Aetna. In Italiā sunt silvae. In silvā bestiae sunt. Incolae Italiae agricŏlae sunt. Incolae insŭlārum nautae sunt. In Italiā est Roma.
5. . . . . , . . Praesens indicativi activi I, II, III IV .
Proverbia.
1. Saepe stilum vertas. 4. In vino verĭtas, in aqua sanĭtas. 5. Pallet: aut amat, aut studet. 6. Pecunia non olet. 7. Peregrinatio est vita. 8. Pulvis et umbra sumus. 9. Qui quaerit, reperit. 10. Sus Minērvam docet. 11. Currit rota. 12. Epistŏla non erubescit. 13. Cogĭto ergo sum. 14. Amicitia vitam ornat. 15. Experientia docet. 16. Musa gloriam corōnat gloriaque Musam. 17. Otia dant vitia.
Musca et asĭna.
Musca in caudā asĭnae sedet et asĭnam vitupĕrat: Quam tarde procēdis! Debes properāre! Tum asĭna respondet: Minae muscae non terrent asĭnam, sed timeo aurīgam. Aurīga sedet in sellā, pertĭcā dirĭgit et verbĕrat asĭnam!
|
|
|
6. . Praesens indicativi activi I, II, III IV .
Proverbia.
1. Inter arma tacent Musae. 2. Pericŭlum est in mora. 3. Ante portas est bellum. 4. Inter bella et pericŭla non est locus otio. 5. Aut cum scuto, aut in scuto. 6. Duo sunt exercĭtus uni. 7. Vitam regit fortūna, non sapientia. 8. Vivĕre est militāre. 9. Hac urget lupus, hac canis. 10. Deus ex machĭna. 11. Et tu [quoque], Brute! 12. Fidus Achātes. 13. Fortūnae filius. 14. Gradus ad Parnassum. 15. Ex libris.
Arma Romanōrum.
Romāni habent arma et tela. Arma Romanōrum sunt galea, lorīca et scutum; tela autem sunt gladii, pila et sagittae. Signum copiārum Romanārum est aquila. Tubae copias ad bellum vocant. Romāni machĭnis saxa in muros oppidōrum inimicōrum jaciunt. In bello cotidie castra ponunt. Castra vallo fossāque muniunt. Romāni oppĭda, vicos, agros, templa deōrum armis defendunt.
7. I-II . . Praesens indicativi activi I, II, III IV .
Proverbia.
1. Ad multos annos! 2. Albae gallīnae filius. 3. Aliēna vitia in ocŭlis habēmus, a tergo nostra sunt. 4. Amīcus verus rara avis. 5. Argentis hastis pugnāre. 6. Canis mortuus non mordet. 7. Casta et pudīca. 8. Dimidium animae meae. 9. Fortuna caeca est. 10. Malum signum. 11. Nulla calamĭtas sola. 12. Parvi liberi, parvum malum. 13. Pulchrōrum etiam autumnus pulcher est. 14. Bonus pater familias. 15. Bonus vir semper tiro. 16. Persōna grata. 17. Terra incognĭta. 18. Tabŭla rasa. 19. Laterna magĭca.
De fabŭlis poëtārum antiquōrum.
Saepe fabŭlas poëtārum antiquōrum legĭmus. In fabŭlis poētae antīqui de natūrā, bestiā et vitā virōrum clarōrum narrant. Fabŭlae antīquae scientias veras de natūra et persōnis etsi non dant, tamen bene vitam et studia populōrum antiquōrum monstrant. Fabŭlas poëtārum antiquōrum libenter legĭmus et narrāmus.
8. I II . Praesens indicativi activi I, II, III IV .
De Graecōrum et Romanōrum deis.
Graeci et Romāni antiqui non unum Deum, ut Christiāni, sed multos deos deasque colunt. Primus in numĕro deōrum et maxĭmus Juppĭter, filius Saturni et Rheae, est. Locus, ubi Juppĭter sedet et mundi imperium tenet, est Olympus altus, stellis vicīnus. Inde deus deōrum, domĭnus caeli et mundi tonat et fulmĭnat: equi rapĭdi dei per totum mundum volant. Si clipeo quatit, ventos et procellas in terram mittit. Idem gratiā suā natūram tranquillat. Uxor dei maxĭmi Juno est, dea nuptiārum.
Secundus Saturni filius Neptūnus, deus oceăni est. Neptūnus et uxor ejus Amphitrīta oceănum regnant. Mare tranquillum est, si deus aquārum per undas equis suis procēdit. Si autem irā commōtus tridente divĭdit aquas, fluctuat oceănus magnus.
Saturni tertius filius Pluto est, horrĭdus domĭnus umbrārum, deus inferōrum. Pluto et uxor ejus Proserpĭna, filia Cerĕris, deae agricultūrae, sub terrā habĭtant, ibique divitias magnas argentum et ferrum et aurum et gemmas varias tenent. Juppĭter multos libĕros habet. Minerva dea sapientiae et belli est; Diāna regīna silvārum et dea lunae; Apollo, frater Diānae, deus artis et scientiārum, patrōnus poētārum; Venus, dea pulchra et praeclāra amōris. Marītus ejus Vulcānus est. Mars est deus belli et pugnārum. Bacchus laetus deus est vini et uvārum. Dei deaeque in Olympō habĭtant. Multa templa et oracŭla deis sacra sunt.
|
|
|
9. Imperativus.
Proverbia.
1. Cognosce te ipsum. 2. Abi in pace! 3. Si vox est, canta! 4. Ave, Maria! 5. Cave canem. 6. Ora et labōra! 7. Plaudīte, cives! 8. Salve! 9. Sapĕre aude! 10. Vade mecum. 11. Vale! 12.Vale et me ama! 13. Noli tangĕre circŭlos meos! 14. Nobis clare plaudite. 15. Divĭde et impĕra. 16. Aut disce, aut discēde! 17. Festīna lente! 18. Nota bene! 19. Vivĕ valēque. 20. I, bone, quō virtus tua te vocat, i pede fausto! (Horatius). 21. Spira, spera. 22. Sta, viator! 23. Tempori parce.
24.Ne sáevi, mágna sacérdos;
Dísced(am), éxplebó numerúm, reddárque tenébris.
Í decus, í nostrúm; melióribus útere fátis!
Tántum effátus, et ín verbó vestígia tórsit. (Vergilius).
De concordiā et amīcitiā.
Filii agricŏlae cujusdam semper inter se litigābant. Pater ad concordiam eos revocābant et monēbat: Filii mei! Obtemperāte mihi et concordiam colĭte! Concordia amōrem nutrit! Sed filii praecepta patris neglegēbant. Tum agricŏla virgulārum fascicŭlum filiis dat et: Fascicŭlum eum, - inquit, - frangĭte! Sed filii frustra fascicŭlum frangěre studēbant. Tum pater singŭlas virgŭlas singŭlis filiis dat et: Nunc, - inquit, - singŭlas virgŭlas frangĭte! Quod facĭle facĕre potĕrant. Tum pater: Id vobis exemplo est! Tuti ab injuria inimicōrum erĭtis, quamdiu inter vos amor et concordia erit. At simŭlac discordia et rixae inter vos erunt, inimīci et viri mali vobis nocēbunt. Memoriā verba tenēte: concordiā parvae res crescunt, discordiā maxĭmae dilabuntur.
10. Imperfectum indicativi activi .
De Vestā.
Romāni multis deis deabusque apud aras et in templis sacrificābant. Multi Romāni Vestam colēbant. Vesta foci domestici dea erat. Vesta sola deārum in templo suo nullam statuam habēbat. Pro simulacro Vestae ignis sacer erat. Templum Vestae deae in Foro Romāno rotundum erat. Ubi sex virgĭnes Vestāles ignem perpetuum custodiēbant. Virgĭnes Vestāles sacerdōtes ejus erant. Non procul Atrium Vestae erat, ubi virgĭnes Vestāles habitābant. Etiam matrōnae Romānae deābus sacrificābant et festa deārum celebrābant.
De haedo et lupo fabŭla.
Haedus erat in tecto stabŭli alti. Erat igĭtur secūrus et superbus. Forte lupus ad stabulum venit. Haedus, quia a pericŭlis tutus erat, audaciae plenus: Lupe, - inquit, - imprŏba bestia es. Lupus autem: Parve haede, - inquit, - magna est audacia tua, quia in tecto stabŭli alti es. Etiam timĭdi sunt secūri et superbi et audaciae pleni, si nullum pericŭlum est.
11. . .
Proverbia.
1. De te fabŭla narrātur. 2. Nullum pericŭlum sine pericŭlo vincĭtur. 3. Tertium non datur. 4. Clavus clavo pellĭtur. 5. Audacia pro muro habētur. 6. Amicus certus in re incerta cernitur. 7. Amor tussisque non celantur. 8. Nemo sibi nascitur. 9. Paulātim summa petuntur. 10. Sapientia vino obumbratur. 11. Si vis amāri, ama. 12. Témpora mútantúr et nós mutántur in íllis. 13. Vix orimur, morimur. 14. Ex fructu arbor agnoscitur.
De Romŭlo et Remo.
Romŭlus et Remus filii Rheae Silviae sunt, gemĭni ex familia regia. Ut fama est, pater puerōrum Mars, deus bellōrum, est. Amulius, vir duri anĭmi, puĕros necāre studet. Imperio Amulii gemĭni in alveo ponuntur et in fluvium jaciuntur. Sed puĕri a deis servantur. Subĭto lupa advĕnit et gemĭnos nutrit. Deinde a pastōre Faustŭlo puĕri inveniuntur et educantur. Postea Roma a Romŭlo et Remo cognĭtur.
12. Futurum I indicativi activi et passivi .
|
|
|
Proverbia.
1. Amīci vitia si feras, facis tua. 2. Carmĭna nulla canam. 3. Cras amet, qui nunqu(am) amāvit, quiqu(e) amāvit, cras amet. 4. Do ut des. 5. Et si nullus erit pulvis, tamen excŭte nullum. 6. Ingrāta patria, ne ossa quidem mea habēbis. 7. Non semper erunt Saturnalia. 8. O rus! Quando ego te aspiciam! 9. Ódero, sí poteró; si nón, invítus amábo (Ovidius). 10. Post prandium stabis, post cenam ambulabis. 11. Ut salutas, ita salutaberis. 12. Ut vincas, disce pati, ut vivas, disce mori. 13.Vitia erunt, donec homĭnes. 14.Vívamús, mea Lésbi(a), átqu(e) amémus! (Catullus).
De castris Romānis.
Castra Romāna quadrāta erant. Circum castra vallum a militĭbus aedificabātur et fossa fodiebātur. Centuriōnes ab imperatōre convocantur, et imperātor oratiōnem habet: Milĭtes! Castra subĭto movebuntur: tela a militĭbus parabuntur, nam acie pugnabĭtis! Hostes haud dubie advenient et impĕtum facient. Si fortĭter pugnabĭtis, hostes depellentur. Captīvi tum Romam ducentur, ubi Romāni eos vendent; captīvi servi erunt. Vobis, milĭtes fortes, praemia dabuntur!
13. III .
Proverbia. 1. Ignis, mare, mulier tria mala. 2. Amīci fures tempŏris. 3. Antiquus amor cancer est. 4. Dura lex, sed lex. 5. In pace leōnes, in proelio cervi. 6. Mel in ore, verba lactis, fel in corde, fraus in factis. 7. Nemo judex in propria causa. 8. Suus rex regīnae placet. 9. O tempora! O mores! 10. Panem et circenses. 11. Quod licet Jovi, non licet bovi. 12. Viva vox docet. 13. Finis corōnat opus. 14. Vim vi repellĕre licet. 15. Procul ab ocŭlis procul ex mente. 16. Testudĭnem Pegaso compăras. 17. Habet et musca splenem.
De lupo et capra.
Lupus aliquando capram in altā ripā videt et: Huc, - inquit, - descende. In herbidos campos; locos autem nudos relinque. Sentit capra fraudem lupi et respondet: Ipse ambŭlo ibi, si placet, ego non habeo in anĭmo voluptātem praeponĕre salūti.
De leonĭbus.
Leo est incŏla Asiae et Afrĭcae, in Eurōpā leōnes non habĭtant. Figūra leōnis est regia, leo est rex bestiārum. Color leōnum varius est, Asia leōnes nigros habet. Leōni propria est audacia. Leo est terror homĭnum et bestiārum. Praeda leōnum saepe sunt aliae bestiae, leōnes hominĭbus etiam nocent. In libris poëtārum multas de leonĭbus fabŭlas legĭmus.
14. .
Proverbia.
1. Alter ego. 2. Ad se ipsum. 3. Cave illum semper, qui tibi imposuit semel. 4. Circumagētur hic orbis. 5. Ego te intus et in cute novi. 6. Est deus in nobis. 7. Hoc erat in fatis. 8. Nec sibi, nec alteri. 9. Nemo sine vitiis est. 10. Nihil semper floret. 11. Qualis mater, talis filia. 12. Quidquid domi est, vile est. 13. Hannĭbal ante portas. 14. Hodie Caesar, cras nihil. 15. Ilias malōrum. 16. Punĭca fides. 17. In hoc signo vinces. 18. Transeat a me calix iste. 19. Qualis rex, talis grex.
De virō cupĭdō.
Habēbat vir quidam gallīnam, quae cotidie ovim aurem pariēbat. Homo cupĭdus contentus non erat iis ovis, quae cotidie accipiēbat, et: Certe, - inquit, - magna copia auri intra ventrem gallīnae inest: occīdam illam et omne aurum habēbo. Necat igĭtur gallīnam, sed nihil invĕnit; ităque neque aurum, neque ova, neque gallīnam habet. Recte igĭtur proverbium: avārus semper eget; atque illud: rarus fortūnā suā contentus.
De erinaceō et vipĕrā.
Erinaceus quidam hiĕme vipĕram rogat: Accĭpe me, o bona, in cavernam tuam, frigŏre enim vexor. Obtempĕrat vipĕra precĭbus eius eumque angusto loco accĭpit. Paulo post autem saepe erinacei spinis pungĭtur, ităque: Relinque, - inquit, - domum meam et alio demĭgra, mihi enim et tibi nimis parva est. Cui erinaceus respondet: Mihi placet caverna ista, ităque mihi non est in anĭmo domum tuam relinquĕre; tu autem, si tibi non placet, alio demĭgra. Et vipĕra cogĭtur domo suā cedĕre. Periculōsum est amicitiam cum eis facĕre, in quorum potestāte postea erĕmus.
15. III .
Proverbia.
1. Si felix esse vis, esto. 2. Vita brevis, ars longa. 3. Non est facĭlis ad astra via. 4. Homo sapiens. 5. Veritātis oratio simplex est. 6. Sapienti sat(is). 7. Omnia mea mecum, porto. 8. Sol omnĭbus lucet. 9. Ópprĭme, dúm nova súnt, / subĭtí mala sémĭna mórbi (Ovidius). 10. Facĭlis descensus Averni. 11. Fúgit írreparábile témpus (Vergilius). 12. Ira furor brevis est. 13. Sermo mollis frangit iram.
14. Dónec erís felíx, multós numerábis amícos;
Témpŏra sí fuĕrínt núbĭla, sólus erís. (Ovidius)
De leōne magno et mure parvŭlo.
Leo dormiēbat. Ea tempestāte mus parvŭlus temĕre in dorsum bestiae insĭlit et bestiam e somno excĭtat. Leo murem capit, sed mus eum rogat et leo murem incolŭmem dimittit. Post paucos deis leo in laqueos venatōrum incĭdit et silvam clamōre ingenti implet. Mus rugītum audit et, ubi leōnem in laqueis videt, pro salūte grata laqueos dentĭbus arrōdit et leōnem pericŭlo ingenti libĕrat. Recte igĭtur, qui dicunt: nullīus exiguitātem et impotentiam spernĕre debēmus.
16. IV .
Proverbia.
1. Altĕra manu fert lapĭdem, panem ostentat altĕra. 2. Pro domo mea dicam. 3. Manus manum lavat. 4. Per risum multum potĕris cognoscĕre stultum. 5. Lapsus linguae. 6. Usus est optĭmus magister. 7. Casus belli. 8.Sensim sine sensu aetas senescit nec subĭto frangĭtur (Cicero). 9. E fructū arbor cognoscĭtur. 10. Vultūs sensūs anĭmi indĭcant (Cicero). 11. Corpus visu tactuque manifestum (Quintiliānus). 12. Propĕras grandi gradu (Plautus). 13. Novus fructus, novus luctus.
De exercĭtu Romāno.
Exercĭtus Romānus de equitātu et peditātu constābat. Exercĭtus Romānus pro patriā pugnābat et victoriă exercituum gloriam magnam patriae parābat. Exercitui Romāno popŭlus gratias agēbat, nam oppĭda, vicos, agros, templa deōrum defendēbat. Poētae saepe laudant exercĭtus, qui patriam defendunt, et de exercituum victoriis saepe narrant. Cornua et tubae exercĭtum ad pugnam vocant.
17. V .
Proverbia.
1. Salus rei publĭcae suprēma lex! 2. Dies diem docet. 3. Est modus in rebus. 4. Nulla dies sine linea (Plinius). 5. Contra spem spero. 6. Carpe diem. 7. Fallax species rerum. 8. Omnium rerum principia parva sunt (Cicĕro). 9. Bona fide. 10. Aequám meménto rebus in árduís // serváre méntem (Horatius). 11. Ad restim res rediit. 12. In me omnis spes mihi est.
De re publĭca.
Res publĭca res popŭli est. Variae sunt formae et status rerum publicārum. Gloriam rei publĭcae exercĭtus defendit. Viri boni rem publĭcam amant, in rebus secundis et in rebus adversis rei publĭcae auxilio sunt. Cives saepe de rebus publĭcis atque de rei publĭcae commŏdis dispŭtant. Vir bonus nullum pericŭlum pro re publĭca, nullum incommŏdum pro patria vitat. Fidem virōrum Romanōrum poētae saepe laudābant. Diēbus festis popŭlus Romānus deis deabusque sacrificābat et pro re publĭca deos orābat.
18. . .
Proverbia.
1. Serpentium morsus non petit serpentes. 2. Nihil agenti dies est longus. 3. Curae leves loquuntur, ingentes stupent. 4. Vocātus atque non vocātus deus aderit. 5. Albo dies notanda lapillo. 6. Hic desperatus. 7. Littĕra scripta manet. 8. Timeo Danaos et dona ferentes. 9. Abiens, abi! 10. Volens nolens. 11. Ducunt volentem fata, nolentem trahunt. 12. Alea jacta est. 13. Facĭle dictu, difficĭle factu. 14. Cupio, patres conscripti, me esse clementem (Cic). 15. Status quo.
