С.Ф.Шымуковіч
Вялікая Айчынная вайна
савецкага народа
(у кантэксце Другой сусветнай вайны)
Курс лекцый
Мінск 2004
УДК 947.084.8(076.6)
Ш61
Серыя заснавана ў 2001 г.
Рэкамендавана да выдання Камісіяй па прыёмцы і атэстацыі электронных версій вучэбных і вучэбна-метадычных матэрыялаў Акадэмii кiравання пры Прэзiдэнце Рэспублiкi Беларусь.
Шымуковiч С.Ф.
Ш61 Вялікая Айчынная вайна савецкага народа (у кантэксце Другой сусветнай вайны): Курс лекцый. – Мн.: Акадэмiя кiравання пры Прэзiдэнце Рэспублiкi Беларусь, 2004 – 230 с.
ISBN 985-457-317-6
Курс лекцый прызначаны для студэнтаў сістэмы адкрытай адукацыі Акадэмii кiравання пры Прэзiдэнце Рэспублiкi Беларусь, якія навучаюцца па спецыяльнасці "Дзяржаўнае кіраванне і эканоміка".
УДК 947.084.8(076.6)
ББК 63.3(2)722
| ISBN 985-457-317-6 | ã | Шымуковiч С.Ф., 2004 |
| ã | Акадэмiя кiравання пры Прэзiдэнце Рэспублiкi Беларусь, 2004 |
ЗМЕСТ
УВОДЗІНЫ 9
Лекцыя 1. Уводзіны 9
Гістарыяграфія, крыніцы 10
Перыядызацыя Другой сусветнай вайны 15
РАЗДЗЕЛ I. САВЕЦКІ САЮЗ І ІНШЫЯ КРАІНЫ СВЕТУ НАПЯРЭДАДНІ І Ў ПАЧАТКУ ДРУГОЙ СУСВЕТНАЙ ВАЙНЫ 17
ТЭМА 1. МІЖНАРОДНАЕ СТАНОВІШЧА НАПЯРЭДАДНІ ДРУГОЙ СУСВЕТНАЙ ВАЙНЫ 17
Лекцыя 2. Міжнароднае становішча напярэдадні Другой сусветнай вайны 17
Міжнародная дзейнасць Германіі ў 30-х гг. XX ст. 17
Антыкамінтэрнаўскі пакт. Складванне блока агрэсіўных дзяржаў 23
Мюнхенскае пагадненне 27
Спроба стварэння сістэмы калектыўнай бяспекі ў Еўропе 28
Савецка-германскія дагаворы 31
Кантрольныя пытанні да тэмы №1 32
ТЭМА 2. ПАЧАТАК ДРУГОЙ СУСВЕТНАЙ ВАЙНЫ І ПАДЗЕІ ў БЕЛАРУСІ 34
Лекцыя 3. Пачатак Другой сусветнай вайны і падзеі ў Беларусі 34
Пачатак Другой сусветнай вайны 34
Уступленне войск Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь і Украіну 37
Уз’яднанне Беларусі. Сацыяльна-эканамічныя і палітычныя пераўтварэнні ў заходніх абласцях БССР 39
Становішча ў краінах Балтыі.
Утварэнне Малдаўскай ССР 44
Савецка-фінляндская вайна 46
Кантрольныя пытанні да тэмы №2 49
ТЭМА 3. АКУПАЦЫЯ ГЕРМАНІЯЙ КРАІН ЕЎРОПЫ 50
Лекцыя 4. Акупацыя Германіяй краін Еўропы 50
«Дзіўная вайна» 50
Пашырэнне германскай агрэсіі ў Еўропе 51
«Бітва за Англію» 54
Агрэсія Германіі на Балканах 55
Рух Супраціўлення ў краінах Еўропы 57
Падрыхтоўка Германіі да вайны з Савецкім Саюзам 59
Кантрольныя пытанні да тэмы №3 63
ТЭМА 4. СССР НАПЯРЭДАДНІ ВЯЛІКАЙ АЙЧЫННАЙ ВАЙНЫ 64
Лекцыя 5. СССР напярэдадні Вялікай Айчыннай вайны 64
Мерапрыемствы партыйных, савецкіх і гаспадарчых органаў па ўмацаванню абароназдольнасці краіны 64
Народная гаспадарка БССР напярэдадні вайны 67
Ідэалагічная работа напярэдадні Вялікай Айчыннай вайны 69
Ваенная рэформа ў СССР 71
На мяжы з Германіяй 73
Кантрольныя пытанні да тэмы №4 75
РАЗДЗЕЛ ІІ. БАРАЦЬБА САВЕЦКАГА НАРОДА СУПРАЦЬ ГЕРМАНСКАЙ АГРЭСІІ 77
ТЭМА 5. ПАЧАТАК ВЯЛІКАЙ АЙЧЫННАЙ ВАЙНЫ 77
Лекцыя 6. Пачатак Вялікай Айчыннай вайны 77
Мэты Германіі ў вайне супраць Савецкага Саюза. Характар і асаблівасці вайны 77
Напад Германіі на СССР 79
Прыгранічныя баі ў Беларусі 81
Арганізацыя абароны краіны 83
Баявыя дзеянні на тэрыторыі Беларусі летам 1941 г. 88
Прычыны няўдач Чырвонай Арміі летам-восенню 1941 г. 90
Маскоўская бітва 93
Пачатак стварэння антыгітлераўскай кааліцыі 96
Кантрольныя пытанні да тэмы №5 98
ТЭМА 6. АКУПАЦЫЙНЫ РЭЖЫМ 99
Лекцыя 7. Акупацыйны рэжым 99
Планы нямецкіх захопнікаў па выкарыстоўванню акупіраваных тэрыторый 99
Складванне сістэмы кіравання акупіраванымі тэрыторыямі 101
Гаспадарчае рабаванне Беларусі 105
Калабарацыя на Беларусі 110
Кантрольныя пытанні да тэмы №6: 117
ТЭМА 7. ПАРТЫЗАНСКАЯ І ПАДПОЛЬНАЯ БАРАЦЬБА СУПРАЦЬ ГЕРМАНСКІХ АГРЭСАРАЎ НА
ЗАХОПЛЕНАЙ ТЭРЫТОРЫІ БЕЛАРУСІ 118
Лекцыя 8. Партызанская і падпольная барацьба на акупіраванай тэрыторыі 118
Станаўленне народнага супраціўлення 118
Шырокае распаўсюджанне партызанкі на Беларусі 124
Партызанка у перыяд вызвалення Беларусі 135
Падпольная барацьба 138
Кантрольныя пытанні да тэмы №7 145
РАЗДЗЕЛ Ш. РАЗГРОМ ФАШЫСЦКАГА БЛОКА. ЗАВЯРШЭННЕ ВЯЛІКАЙ АЙЧЫННАЙ І ДРУГОЙ СУСВЕТНАЙ ВОЙНАЎ 146
ТЭМА 8. ПАДЗЕІ НА ФРАНТАХ ВАЙНЫ. КРУШЭННЕ НАСТУПАЛЬНАЙ СТРАТЭГІІ ГЕРМАНСКАГА ВЕРМАХТА 146
Лекцыя 9. Падзеі на франтах вайны. Крушэнне наступальнай стратэгіі германскага вермахта 146
Пашырэнне маштабаў Другой сусветнай вайны. Перамогі саюзных войск у Афрыцы, Міжземнамор’і і на Ціхім акіяне 146
Ваенныя дзеянні на савецка-германскім фронце 148
Сталінградская і Курская бітвы. Карэнны пералом у вайне 150
Умацаванне антыгітлераўскай кааліцыі. Праблема другога фронту 156
Кантрольныя пытанні да тэмы №8 159
ТЭМА 9. ВЫЗВАЛЕННЕ БЕЛАРУСІ АД ГЕРМАНСКІХ ЗАХОПНІКАЎ 160
Лекцыя 10. Вызваленне Беларусі ад германскіх захопнікаў 160
Пачатак вызвалення Беларусі 160
Першыя аднаўленчыя мерапрыемствы 162
Беларуская наступальная аперацыя «Баграціён» 163
Узаемадзеянне партызан, падпольшчыкаў і
насельніцтва з войскамі Чырвонай Арміі 167
Аднаўленне народнай гаспадаркі 170
Кантрольныя пытанні да тэмы №9 175
ТЭМА 10. САВЕЦКІ ТЫЛ У ГАДЫ ВЯЛІКАЙ АЙЧЫННАЙ ВАЙНЫ 176
Лекцыя 11. Савецкі тыл у гады вайны 176
Перавод эканомікі СССР на ваенны лад 176
Усходнія раёны СССР – асноўная ваенна-прамысловая база 177
Дапамога СССР па ленд-лізу 180
Працоўны подзвіг савецкага народа 181
Ураджэнцы Беларусі – героі савецкага тылу 184
Дзейнасць беларускіх устаноў і арганізацый у савецкім тыле 186
Палітычная агітацыя і прапаганда 187
Кантрольныя пытанні да тэмы 10 190
ТЭМА 11. ЗАКАНЧЭННЕ ВЯЛІКАЙ АЙЧЫННАЙ І ДРУГОЙ СУСВЕТНАЙ ВОЙНАЎ 191
Лекцыя 12. Заканчэнне Вялікай Айчыннай і Другой сусветнай войнаў. Перамога 191
Адкрыццё другога фронту 191
Вызваленчы паход у Еўропу 193
Крымская канферэнцыя 194
Берлінская аперацыя 196
Патсдамская канферэнцыя 197
Разгром Квантунскай Арміі. Капітуляцыя Японіі 198
Удзел воінаў-беларусаў на франтах Вялікай Айчыннай вайны, у складзе саюзных армій і Еўрапейскім руху Супраціўлення 200
Беларусь – адна з краін-заснавальніц ААН. Страты беларускага народа ў вайне 203
Нюрнбергскі працэс над ваеннымі злачынцамі 204
Вынікі і ўрокі вайны 205
Кантрольныя пытанні да тэмы №11 206
ЗАКЛЮЧЭННЕ 208
Лекцыя 13. Заключэнне 208
ПЫТАННІ ДА ЗАЛІКУ 212
СПІС ЛІТАРАТУРЫ 215
УВОДЗІНЫ
