ЖӘНЕ САЯСАТТАҒЫ БЕТБҰРЫС

Демократиялық партияның икемді тактикасы оларға жеңіс әкелді. Рузвельт 1932 жылы сайлауда 22,8 млн. дауыс жинады. Демократтар конгресстің екі палатасынд да көп орынға ие болды. Он екі жылдық үзілістен соң, өкімет билігі қайтадан демократтар қолына көшті [22].

1933 жылы наурыз айының 9-ы күні Рузвельт үкіметі АҚШ парламентінің арнаулы сессиясын шакырып, «жаңа бағыт» саясатын жүзеге асыру үшін жаңа заңдарды кабылдады. Жаңа бағыт саясатының бірінші кезеңі 1933-1934 жылдарда жүзеге асуы қажет болды. Бүл кезеңнің неғізгі мақсаты АҚШ-тың қаржы-экономикалық дамуында корпоративтік қүрылымын нығайту болды. Капитализмнің әлеуметтік негізіне өзгерістер жасау арқылы, либералдық реформалар жасауға кірісті. Жаңа бағыт саясатының алғаш- күнінен бастап АҚШ-та қаржы-банк жүйесінде қайта қүру шаралары жүргізілді. Мемлекет қаржы-банк жүйесін өз қолына алу үшін қаржы корпорация мекемесін қүрды. Мемлекеттік қаржы корпорациясы (МФК) арқылы банктер заем алу қүқына ие бола алды. Ол үшін тек қана ірі банктердің мүмкіндіктері болды. Мемлекет банктерге субсидиция беру үшін 5 млрд доллар бөлді. Бірақ мемлекеттің көмегін кез келген банк алу қүқына ие бола алмады. Банк жүйесін ірілендіру арқылы жүзеге асыра алды. Сөйтіп, АҚШ-та банк жүйесіндегі реформа арқылы 25 мың банктен, бар болғаны 15 мың банк қалып, мемлекеттен көмек ала ала бастады. 1934 жылы доллардың алтын баламасын 40% арзандатты. Банк жүйесінде мемлекеттің ықпалын күшейтіп, қаржылық қорды нығайтты. Мемлекет толық қаржы-банк жүйесін өз қолына алды. коммерциялық банктердегі халық салымын биржаларда сатуға тыйым салды. Банктердің акцияларына мемлекет қатал бақылау жасады. Сөйтіп, қаржы-банк жүиесі толық мемлекеттің бақылауына көшті.

Әлеуметтік-экономикалық салада 1933 жылы маусым айының 16-ы күні жаңа заң қабылдады. Бүл үлттық өнеркөсіпті қайта қүру заңы (НИРА) деп аталды. Жаңа заң бойынша өнеркәсіпті қайта қүру үшін мемлекет бақылау жасап, өндірілген өнім мөлшері мен бағасын анықтап отыратын болды. Өнеркәсіп иелері корпоративтік бизнес жасауға еркіндік алды НИРА заңдарының негізгі бағыты жүмысшы табының әлеуметтік саласын қорғау болды. Бүл заңның 7а-бабында жұмысшылар кәсіподақ ұйымдарына бірігуге болатынын, сонымен қатар үжымдық бірлестік келісімдерін жасауға толық құқықтарын белгіледі Өнеркәсіп иелерімен келісім шарттарын жасап, жалақы және жұмыс күнін белгілеуге мүмкіндік алды.

Өнеркәсіпті қалпына келтіру НИРА заңы жұмыссыздықты азайту туралы шаралар жургізді. Бүл шараларды жүргізу үшін қоғамдык жүмысты әкімшілік реттеу (РWА) заңын қабылдады. Мемлекет бүл саладағы жумыстар үшін 3,3 млрд доллар қаражат бөлді. Жаңа бағыт саясатының алғашқы айларында жүмыссыз жүрген 4 млн адамға жумыс тауып берді Жүмыссыз журген жастарға арнаулы мекемелер қүрып, оңтустік-америка штаттарында жер қазу, жерді суландыру ушін каналдар қазып, тас жолдар салатын ауыр қол куш еңбегі арқылы жүмыс тауып берді. Сөйтіп, дағдарыс жылдарындағы 12 млн адам жүмыссыз болса, жүмыссыздықтың санын 25% азайтты Буржуазиялык реформа барысында АҚШ-тың әлеуметтік-экономикалық саласында алға басушылық жузеге асып, дағдарыстың бәсеңдегені байқалды. Өндірісті реттеу реформасынан кейін, Рузвельт әкімшілігі ауыл шаруашылық саласында жаңа бағыт саясатын жүргізуге кірісті. 1933 жылы мамыр айының 12 күні фермерлерге көмек заңын қабылдады. Бул заң бойынша ауыл шаруашылық тауарларының бағасын өсірді Фермерлер мемлекеттен ақша алу ушін егіс көлемін, мал басын азайту арқылы, мемлекеттен арнаулы ақшалай сыйлық алу қуқына ие бола алды. Ауыл шаруашылығын қалпына келтіру (ААА) бағдарламасын қабылдады.

Рузвельт ағылшын манерінде Рузвельт оның екі немересі Америкада осы әулеттің екі тармағының негізін салды. Оның бірі (1901-1909жж) Теодор Рузвельт, екінші-президент Ф. Рузвелыті берді. Рузвелыте Нью-Йорктағы ең атақты жанұя. Ф.Рузвельт француз, неміс тілін меңгерген, үш жасынан бастап әке-шешесімен бірге жыл сайын Еуропада саяхатта болған. Ол Гарвард университетінде, онан соң Колумбия университетінде құқық мектебін бітірген. Рузвельт саясатқа ер ге араласады. 1910 жылы демократиялық партиядан Нью-Йорк штатынан сенатқа сайланады. Президент Вильсон 1913 жылы оны демократиялық партия вице-президент постына ұсынады. Алайда, сайлауда демократтар жеңілген соң, Рузвельт жеке өмірге оралады. 1921 жылы мүштта шомылып, Рузвельт катты суықтайды да полиомиелит ауыруымен ауырады. Өмірінің соңына дейін оның аяғы жансыз болып, таяқпен ғана жүре алады. Алған бетінен қайтпайтын өте қайсар адам. 1928 жылы ол Нью-Йорктің губернаторы болып сайланады. 1932 жылы сайлауда президенттік постты жеңіп алды [23].

Америка Құрама Штатттарынын президенті болып, өз замандастарына жұмбақ болған адам сайланды. Замандасы Ф.Перкинс "он был самым сложны человеком из всех, кого я знала" деп жазады. Оның мемлекеттің қайраткер ретінде талас тудырмайтын көрегендік қасиеттерін мойындай отырып, публицист Крок былай деп жазады: "Интелектуално он не глубок. Когда перед ним вставают чрезвычайно сложны проблемы, он сколнен обходти их хитростью. Циннчное отношение к политике, собственно и возвисивший его, особенно союз с еще более циничнымы руководителями пртийных машин в городах. Слабость в качесстве администратора. Черезмерная готовность убеждать себя, что национальные интересы оправдывают утіивание фактов от народа. Склонность рассматривать честних критиков с личным преду беждением и часто наказывать их, сомнительно используя громодную власть президента. Зазнайства и высокомерие в оценке собственних талантов как человека, без которого мир совершенно не может обойтысь. Слобые знанение истроии, включая историю СПІА". Тарихат өшпейтін із қалдырған, әсіресе даналығы II дүние жүзілік соғыс кезінде айқын білінген XX ғасырдың мемлекет қайраткерлері ішінде Ф. Рузвельт ерекшеленетін, оның өмірі өз замандасы берген мінездемеге сай өте күрделі қайраткер еді [24].

1933 жылдың наурызына қарай, Рузвельт президенттік қызметін бастау мерзіміне қарай АҚШ-та өте шиеленіскен жағдай қалыптасты. Өнеркәсіп пен аграрлық дағдарыстың тереңдеуімен қатар банк күйреуі басталды. Дағдарыстың барлық қаындығы мойындарына түскен еңбекшілердің наразылығы күннен-күнге өсті. Сондықган Рузвельт үкіметі төтенше шаралар жүргізді. 9 наурыз 1933 жылы конгресстің арнайы сессиясы шавдмрылды. Үш айда конгресс көптеген маңызды заңдар қабылдады. Ф.Рузвельттің алғашқы жүз күн бойы жүргізген бұл шаралары "Жаңа бағыт" саясатының негізіне алынды. "Жаңа бағыт" шын мәнінде Батыс Еуропа елдерінің біразында жүргізіліп жатқан реформаларды АҚШ-та жүргізу болып табылады. Оның үстіне ол 1880 жылдары темір-жол тарифтеріне бакңлау қоюдан және Т.Рузвельт пен В.Вильсон реформаларынан басталған реттелген экономикаға көшудің ұзақ жолының аяқгалуы болып табылады.

"Жаңа бағыттың" теориялық базасы кейнсиандық экономикалық ілім болып табылады. Монополия үстемдігі дәуірінде капиталистік ел экономикасындағы терең өзгерістерді көрсете отырып, Джон М.Кейнс жөне оның шәкірттері өндірістің дұрыс жүруін камтамассыз ету үшін мемлекеттің экономиканы белсенді реттеуі кажет деп дәлелденді. Ф.Рузвельттің "жаңа бағыты" үдайы өндіріс процесіне мемлекеттң белсзнді араласуы арқылы елді дағдарыстан шығаруды негізгі міндет етіп қойды[25].

Үкіметтің алдында әлеуметтік салада да күрделі проблемалар тұрды. Жаңа әкімшілік жұмысшылармен фермерлердің әлеуметтік-саяси қүқықгарын кеңейтуге бағыттаалған либералдық реформалар жүргізуге кірісті. Ф.Рузвельттің "жаңа бағыты" мемлекеттік-монополистік идеологияның либералдық вариянты ретінде неолебирализм идеологиясы көрініс тапқан буржуазиялық-реформизм саясатының бір түрі болып саналады.

Рузвельт президенттік ант қабылдағанда елдің банктік және кредиттік жүйесі толық бүлінген еді. Елде барлық банктер жабылған, операциялар тоқгаған. Сондықтан Рузвельт еддегі финанс жүйесін сауықгыру шараларына кірісті. Федеральдық резервтік жүйе бүрынғысынша банктерді қаржыландыруды жалғастырды. Бірақ банктер қатаң тексеруден өткізіліп, "сауықгы" деп таныған соң ғана жұмыс істейтін болды. 2,7 млрд. доллар қаражаты бар екі мыңнан астам банктер жойылды. 22 наурызда "Сухой закон" алынып тасталды, ішімдік сатуға рұхсат етілді. 1 сәуірде федеральдық үкімет шенеуніктерінің жалақысы мен ардагерлер ақысы 15%-ке төмендетілді. Глаас-Стигал заңы банк ісін тәртіпке келтірді. Ұлттық банктер жеңівдік шартымен өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығына кредиттер берді. 5 мың долларға дейінгі банктік салымдарға сақгандыру енгізілді, биржада акцияларды сату-алу қатаң бақыланды. Гувер бастаған Реконструкгивтік финанс корпорациясының операциялары ұлғайды. РФК "жаңа бағыттың" алғашқы екі жылында 6 млрд. доллардан астам долларға заем берді. 30-шы жылдардың ортасына қарай 25 мың банкттің тек 15-і ғана жұмыс істеді [26].

Үкіметтің финанс саласындағы басқа шаралары (федеральдық резервтік жүйен өкілеттігі кеңейту, доллардың девальвациялануы, алтын стандарттан бастарту) мемлекеттіт финанстық ресурстарын ұлғайтты және оның реттеуші функцлясын күшейтуге жағдай жасады. Сонымен катар үсақ акционерлер мен салымшыларды абыржуын басу шаралары қолға алынды: биржалық алымсатарлықган көлемі шектелді және банк салымын сакхандыру бойынша корпорациялар құрылды.

Экономиканың басқа салаларынд; да түбірлі қайта құрулар жұргізілді. "Жаңа бағыттың" маңызды бөлігі 1933 жылы 16 маусымда күшіне енген өнеркәсіпті калпына келтіру немесе қысқартқанда НИРА (Тһе Каіопаі ІшІазігіаі Кекогегу Асі) туралы заңның қабылдануы болды. Бөлек кәсіпкер топтары арасында кооперация арқылы, үкімет көмегімен жұмысшы мен жұмыс беруші арасындағы ынтымақмастықка жету арқылы, бәсекелестікті жою, ксіпорындарды реттеудің мақсаты болды.

Комерциялық кредиттің және бағаның деңгейін анықгау арьдылы және нақты белгілі өндіріс нормаларын өндіру арқылы, әр салада үкіметтің кадағалауымен бағаняң төмендеуін тоқгатуға болады деген болжам айтылды [27]. Ол өнер кәсіпке мемлекеттік реттеу жүйесін енгізді. Көсіпкерлер ассцасияцына "адал бәсекелестік кодекстерін" жасау тапсырыдды. Оларды президентпен бекіткен соң заң ретівде әрекет етті. Кодекстерде өндірістің көлемі мен шарттары бағаның деңгейі анықгалған. Рузвельт әкімшілігі НИРА-ның негізінде өнеркәсіптің барлық саласында 750 кодекстерді ұсынды. Бұл кодекстің соңғы шешімін президенттің қолында болды. НИВА программасын іске асыру контролін президент тарапынан кұрылған Ұлттық қайта кұру әкімшілігінің мойнывда болды. Бұл монополияның жа^: дайын нығайтты.

Өнеркәсіпті қалпына келтіру заңы еңбек қатынастары саласында либералдық реформалар жүргізуді көздеді. НИРА-ның 7-а бабы кәсіпкерлерге жалақының төменгі деңгейін жөне жұмыс аптасының ұзақтығын анықтауды тапсырды. Онда жұмысшылардың кәсіподақ қүру жөне үжызуедық келісім жасау қр^і жарияланған. 7-а бабын кәсіпкерлер кейде орындап, кейде бүзып жатса да Бұл жұмысшы табының ірі жеңіс і еді,

Өнеркәсіпті қалпына келтіру заңында жұмыссыздарға көмек көрсету шаралары да көрсетілді. Конгресс ішкі істер министірі Г.Икес бастаған қоғамдық жұмыстар әкімшілігін құрды. оғанЗ.З млрд. доллар бөлінді. НИРА анықпған шаруалардан басқа жұмыссыздықпен күрес үшін басісд әрекеттер де жасалды. 1933 жылдың көктемінде жұмыссыз жастарға арналған еңбек лагерьлері жабдык^алынды. Сонымен қатар осы жылдың мамырында қолданылған (ФЕРА) көмегі туралы үкім ең қауыпті орындардың бірін жабуы керек еді. Аштықгы және халықгың жаппай жарлы жақыбайлығын алдын ала тоқгату үшін штаттарға жарты миллиард доллар бөлініп берілді. Рузвельт президент тағана отыруна үш айға созылғанына қарамастан "Жаңа бағыт" зандарының көбісі үлкен қарқынмен орындалып келе жатты. Жүз күн ішінде Америка капитализмі Ватерлоодан қүгылды [18]. Г.Гопкинс бастаған төтенше көмек Әкімшілігі жұмыссыздаі ға көмек үшін штаттарға дотатция берді. 1933 жылы карашада қүрылған азаматтық жұмыстар Әкімшілігі жұмыссыздарға қыс уақыттарында уақытша жұмыс тауып берді. Үкімет үйымдастырған қоғамдық жұмыстар аумағы 2.5-3 млн. адамды қамтыса да, әжептеуір жұмыссыздықгы жоюға ықпалын тигізді.

1931 жылға қарағанда 1940 жылы жұмысыздықгың саны қайта жоғары болды. Тек П-дүниежүзілік соғыс АҚШ-тың қайта күйзелісінен және жаппай жұмысзыздықгың алдын алды.

"Жаңа бағыт" одан да карыштып дами түсті. Ф.Д.Рузвельт бүкіл күйзеліспен кауыптен экономикіны аман сақтап қалып, халық алдында деңгейге жетті. Сонымен қатар Рузвельт буржуазиялық прогрессизмнің мәселелерін шешіп отырды. Монополист және олардың прессасынан к,ысым көрген Рузвельт жариялап қойған реформаларын іске асыруда көптеген қиыншылықтарға тап болды [29]. Рузвелттің президенттік сайлауының үшінші кезеңінде контр реформаның іске асуы жылдамдады. Оның бір себебі либерализмның элиттік харакгері.

Ф.Рузвельттің "Жаңа бағытының" маңызды бөлігінің бірі 1933 жылы 12 мамырда қабылданған фермерлерге көмек көрсету заңы болып тбылады. Бағаны көтеру үшін фермерлерге үкіметпен егістік алқабы мен ірі қара малш басын қысқарту туралы контракт ұсынылды, ол үшін оларға сыйлық берілді. Ол субсидияның жиналар өзі ауылшаруашылық әкімшілігінің қызметі (ААА) 1933 жылы жазда 10 млн. акр мақталықгы айдаудан және 6 шошқаны жоюдан бастадды. Астықгы дақылдар мен темекі алқабы қысқарды, сүт жол бойыңцағы арықшаларға төгілді. еңбекшілердің аштық пен қайыршылық жағдайында аграрлық дағдарысты жою үшін азық-түлікті жаппай қүрту процесі жүрді. ААА операциялары фермер-буржуазиясына аз табыс әкелген жоқ, үсақ фермерлерге қысқарту жағдайын ауырлатты [30].

Фермерлерге көмек туралы заң жгаактаоып калған қарызы барларды да қайтадан қаржыландыруды да ойластырды. Арзандатылған кредит берешектергеде берілді. 1933-35 жылдары осы мақсатқа 2 млрд. доллар бөлінді. Үкімет заемдары фермерлердің жинақгалған карыздары бар көптеген банктер мен сақтандыру компанияларын күйреуден аман алып қалды. "Жаңа бағыттың" аграрлық саясат саласындағы нәтжесі өндірісті шоғырландыруды оданәрі күшейту және үсақ фермерлікті ыдыратты. 1933-36 жылы қарыздары мен салықгарын өтей алмағаны үшін 600 мындай ферма сатылды.

"Жаңа бағыттың" бастапқы кезең нде мемлекеттің белсенді реттеушілігі дағдарыстық қүбылыстарды біршама өлсіретті. Алайда, 1933 жыддың көктемінде басталған депреция күтпеген жерден ұзаққа созылды. Өнеркәсіп өндірісінің көлемі 1935 жылы 1929 жылғы деңгейден 79%-ын ғана қүрады, жұмыссыздар саны 11 млн. қалпында калып қойды. тек 1936 жылы ғана өнеркәісіпте жандану байқалды. Жаңа әкімшіліктің екінші бір міндеті-таптық бірлік орнату-орындалған жоқ. "Жаңа бағыттың" алғашқы айларында жұмысшылар, фермерлер Рузвельтке үлкен үмітпен қарады. Алайда, үміт ақгалмады, нарзылық толқыны басталды.

30-шы жылдардағы жұмысшы мен демократиялық қозғалыс АҚШ-тың саяси өмірінде үлкен роль атқарды. Еңбекшілер өзінің күрестерімен әлеуметтік салада ірі жеңістерге жетті.1935 жылдан "жаңа бағыт" саясатында солға бүрылу байқалды. "Жаңа бағыттың" екінші кезеңінде Рузвельт үкіметі жұмысшылар мен фермерлер мүддесі мен санасыуға мәжбүр болды [31].

АҚШ жұмысшыларының үлкен жеңісі 1935 жылы шілдеде қабылданган еңбек қатынастары туралы Ұлттық акт немесе Вагнер заңы болып табылады. Ол жұмысышыларға өздері сайлаған кәсіподқка мүше болу, жұмысшылардың сайланған өкіддері мен кәсіпкерлер арасыңда үжымдық келісім жасау, ереуіддер мен пикет өткізу күқығын берді. Үкімет кәсіпкерлердің "өділетсіз еңбек практикасының" барлық түріне, жұмысшы үйымдарының қызметіне араласуына, жұмысшылардың кәсіподақта сөйлегені үшін қуғыңдауға т.б. кедергі келтіруі тиіс болды. Заңның жүзеге асырылуын бақылау еңбек қатынастары бойынша Ұлттык басқармаға тапсырылды, оның шешімін кәсіпкер тек сот арқылы ғана өзгерте алады.

Жұмысшылардың үлкен бір екінші жемісі АҚШ тарихында түңғыш рет 1935 жылы әлеуметтік сақгандыру туралы федеральдық заңның қбьылдануы болды. Ол жас үлғайуына қүарай пенсия және жұмыссыздарға жәрдем ақы беру системасын енгізді. Пенсия қамтемассыз ету нормасы бүкіл елде бірдей болды. Жұмысшьшардың барлық категорияларына жасы 65-ке жеткен соң аздаған пенси тағайындадды. Пенсия қорына жарнаны жұмысшылармен кәсіпкерлер төледі. Жұмыссыздық бойынша сақгандыру федеральдық штаттық негізде қүрылды. конгресс кәсіпкерлерден салық алу нормасымен орлардың құрылу тәртібін ғана айқындады, ал жәрдем ақы алушылар тобын, мөлшерін, оны төлеу уақтысын штаттардың зандары анықтады. Бұл заңды ірі өнеркәсіп орындарының жұмысшылары ғана пайдалана алды. заң сауда, қызмет ету саласымен ауылшаруашылығы жұмысшыларын қамтымады. Ол заңның үлкен кемшілігі еді [32].

"Жаңа бағыттың" екінші кезеңінде қоғамдық жұмыстардың ауқымы едәуір кеңейді. Конгресс 1935 жылы осы мақсатқа 9.4 млрд. доллар қаржы бөлді. Г.Гопкинс басқарған қоғамдық жұмыстарды бөліп беру туралы жаңа Әкімшілік қүрылды. І936 жылдың басына қарай оның обектілері вде 3.5 млн. адам жұмыс істеді. 1937 жылы басталған экономисалық дағдарыс Рузвельт үкіметін осы саладағы жұмысты жандандыруға мәжбір етті. 1938 жылы конгресс қоғамдық жұмыстарға тағыда 5 млрд. доллар бөлді.

1937 жылдардың соңғы жұмысшы қозғалысы тағада үлкен жеңіске жетті. 1938 жылдың маусымында еңбектің әділетті жағдай туралы заң кабылданды. Ол балалар еңбегін пайдалануға тиым салды, ең төменгі жалақының нормасын жөне федеральдық маңызды кәсіпорындардан жұмыс істейтін жұмысшылармен қызметкерлердің жұмыс аптасының ұзақтығын белгіледі.

"Жаңа бағыттың" аграрлық саясатында да маңызды бетбұрыс жасалды. Фермерлік қозғалыстың қыспмымен үкімет көмегі ірі фермерлер ғана емес, село халқының аз табысты топтарына да берілетін болды. 1937 жылы қүрылған фермерлер шаруашылығын қорғау Әкімшілігі қаржысына жұмысшы-мигранттар үшін лагерлер қозғалысы жүргізілді, арендаторларға ферма сатып алу үшін заемдар берілді, ұсақ фермерлер мен арендаторлардың кооперативтері күрылды. Ауылшаруашылық өндірісінің қысқарумен қатар кұнарлы жерлерді қалпына келтіру шаралары жүргізілді. Бұл шаралардың дұрыстығын 30-шы жылдардағы шанды боранмен қүрғақшылық дәлелдеді.

Табиғи ресурстарды дамыту және қсрғау Теннеси өзені алқабы Әкімшілігінің міндетіне кірді. Ол Оңтустіктің ең артта қалған ауданының бірінде гидроэнергетикалық құрылыс бастады. Сөйтіп, Бұл Әкімшілік өлеуметтік прогреске өз ықаалын тигізді. Осылайша "жаңа бағыттың" екінші кезеңінде американ халқы өлеуметтік салада реформалар жүргізуге біраз табыстарға жетті [33]. Ф.Рузвельттің "жаңа бағыты" АҚШ тарихының прогерессивтік беттерінің бірі болып табылады.

"Жаңа бағыт" реформаларын Республикадықтарға демократтардың өздері де сынады. оған қарамастан 1936 жылы сайлау кезінде 1932 жылға қарағанда айқын басымдылықпен жеңіске жетті. (Бұл жолы қарсшасы Канзас штатының губернаторы Альфред Э.Лэндон) 1932-1938 жыддары "Жаңа бағыт" АБСД-тың саяси және экономикалық дамуына не берді?, деген талас туды. Оның Америкада мемлекеттік биліктің жалпы концепциясын өзгерткені бәріне айқьш еді. Үкіметтің халықгың жағдайына жауапкершілік принципін мойындауы арта түсті. Кейін "жаңа бағыты" сынаушылар өкімет өкшеттілігінің шекген тыс кеңейе түсуі азаматтық босатандықгарды түншықтырады деп дәлелдеді. Алайда, Рузвельт экономикамен адамдардың жағдайын нығайту шаралар еркіндік пен демократі яны дамытуға ықпал етеді деп есептеді. 1938 жылы радиодан сөйлеген сөзінде, Рузвельт американ халқына: "Демократии нет у некоторых других великих наций, но не больше уставали от безработицы и неуверенности в завтрашнем дне... И в конце концов они решили пожертвовать свободой ради куска хлеба... Американсийнарод готов любой ценой зхащищат свой свободы, и первая линия обороны это обеспечение его экономических прав" [34] деп ескертті.

"Жаңа бағыт" жылдарындағы саяси күрес жыддарында АҚШ-тағы екі партиялық жүйенің қайта кұрылу процесі жүрді. Жетекші орын республикадықтардан демократтарға көшті. Демократиялық партияның әлеуметтік базасы жұмысшылар, негрлер фермерлер арқылы көбейді. Республикандық партияның қайта құрылу процесі өте баяу жүрді. 30-шы жылдардың соңында республикандық партияның кейбір көрнекті өкілдері (А.Ванденберг, Р.Тафт т.б.) мемлекет функциясының кеңеюіне қарсылығын тоқтатты. Олар еңді мемлекеттік реттеудің либералдық емес, консервативтік формада жүргізілуін талап етті. Демократтардың неолиберализміне қарсы республикадықтардың неконсерветизімнің алғашқы көрністері байқалды.