БМ1 1991 жылдан бастап өнер (өнер, әдебиет, музыка, кино) мен ғылыми прогресі жайлыегжей-тегжейлі мәліметтер келтірілуі тиіс.Сұрақтың ‘жаңарту’ жайлы бөліміне түсіндірме жасау үшін 1991 жылға дейін ғылым мен өнер жайлы білімі болуы тиіс. Егер өнер мен ғылымға жеткілікті әрі тең көлемде назар аударылса, онда ол жоғары деңгейдегі жауапқа жатады. Орташа деңгейдегі жауапта бұл екі сала жайында мәлімет бар, бірақ тең болмай келтіріледі. Төмен деңгейдегі жауап тек бір саланың қаншалықты жаңартылғанын түсіндірумен шектеледі және жалпы жаңарту құбылысын жеткіліксіз түсінуі көрінеді.
БМ2 Көңілін осы сұраққа жұмылдырып, бейнелі түрде жауап береді. Сұрақтың ең маңызды кілті ‘көлем’ оқушылар өзгеріс көлемін/дәрежесін білетінін көрсете білуі тиіс. Орта деңгейдегі жауапта сұрақтың ‘көлем’ бөлігіне көңіл аударылып, жауаптың барынша негізделген. Басында сипатталып берілгенмен, жауап тұспалданып тұрса, онда ондай жауапқа 6 немесе 7-ден артық балл қойылмайды. Төмен деңгейдегі жауаптарда жауап өте шектеулі. Тұспалдау еш жоқ, жалпы сипаттама берілген. Сұрақтың ‘көлем’ бөлігі еш талданбаған.
Жалпыланған балл қою сызбасы мазмұны
| БМ1 Білім мен түсінушілік | БМ2 Дағдылар мен талдау |
| 7-8 балл Белгілі бір мазмұн бойынша терең білім мен түсінік | 11-15 балл Белгілі бір мазмұн бойынша тиянақты талдау мен бағалау |
| 4-6 балл Белгілі бір мазмұн бойынша жеткілікті білім мен түсінік | 6-10 балл Белгілі бір мазмұн бойынша жеткілікті талдау мен бағалау |
| 1-3 балл Белгілі бір мазмұн бойынша болмашы білім мен түсінік | 1-5 балл Белгілі бір мазмұн бойынша болмашы талдау мен бағалау |
| 0 балл Белгілі бір мазмұн бойынша еш білім мен түсініктің жоқтығы | 0 балл Белгілі бір мазмұн бойынша талдау мен бағалау жоқтығы |
3 (a) Жоспарланған экономика Қазақстан саудасына қалай әсер етті? [9]
БМ1 – 9 балл
Арнайы тапсырмаға байланысты балл қою сызбасының мазмұны
БМ1 ‘Жоспарланған экономика’ жайында хабардар болу өте маңызды. Жоспарланған экономика Қазақстанның саудасына әсер еткен жолдары мен әкелген өзгерістер сипатталуы тиіс және жоғары деңгейдегі баллдар алу үшін толық ауқымының сипаттамасы берілуі тиіс. Берілген ақпарат нақты және қонымды болуы тиіс. Орташа деңгейдегі жауап арнайы мысалдарды қамтуы тиіс, бірақ жоспарланған экономиканың Қазақстан саудасына әсері жайында толық түсіндірмелер берілмеуі мүмкін. Төмен деңгейдегі жауап кейбір арнайы мысалдарды қамтиды, бірақ ауқымының толық сипаттамасы берілмейді. Бірізділіктің да болмауы мүмкін.
Жалпыланған балл қою сызбасы мазмұны
| БМ1 Білім мен түсінушілік |
| 7-9 балл Белгілі бір мазмұн бойынша терең білім мен түсінік |
| 4-6 балл Белгілі бір мазмұн бойынша жеткілікті білім мен түсінік |
| 1-3 балл Белгілі бір мазмұн бойынша болмашы білім мен түсінік |
| 0 балл Белгілі бір мазмұн бойынша еш білім мен түсініктің жоқтығы |
(b) Нарық экономикасының Қазақстанға әсерін түсіндір. [15]
БМ1 – 9 балл
БМ2 – 6 балл
Арнайы тапсырмаға байланысты балл қою сызбасының мазмұны
AO1 ‘Нарық экономика’ екендігі не және ол (a) сұрағындағы бұрынғы жоспарланған экономикасынын қалай ерекшеленетіні жайлы жақсы түсінігі болуы тиіс. Жоғары деңгейдегі жауап көрсеткіші ретінде нарық экомикасы Қазақстан саудасына әсері мен оның қандай көлемде өзгертулерге әкелгенің анықтау тиіс. Орташа деңгейдегі жауап тек құрылымдық өзгертулердің сипаттамысы мен жалпы әсердің шектеулі түсіндірмесін қамтамасыз етеді. Төмен деңгейдегі жауап жалпы нарық экономикасы жайлы хабардар екендігін және Қазақстан мәнмәтіне сілтеме жасамайтындығын көрсетеді.
AO2 Нарықтық экономикаға көшу қазақ саудасына қалай елеулі өзгерістер әкелгенін нақты түсіну көрсететін әсерінің айқын түсіндірмесі болуы тиіс. Назар әдетте экономикаға емес саудаға бөлінуі тиіс. Орта деңгейдегі жауапта олардың қалай жүзеге асқаны туралы қанағатанарлық мәлімет берілген. Өзгерістердің сипаттамаларын ғана келтіретін жауапқа 3 баллдан артық берілмейді. Төменгі деңгейдегі жауаптарда нарық экономикасын не екендігін және ол бұрынңы экономикадан қалай өзгеретінін түсіндіругеталпыныс жасалынады.
