Тырнақ пен шашты көму мустахаб па?

Аса Мейірімді, Ерекше Рахымды Аллаһтың атымен!

Әлемдердің Раббысы – Аллаһқа мақтау-мадақтар, Пайғамбарымыз Мухаммадқа, оның отбасы мүшелеріне және барлық сахабаларына Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын!

Ал содан кейін:

Ханафи, шәфиғи, ханбали мәзһабтарының кейбір ғалымдары кесілген тырнақтар мен шаштарды көмуді мустахаб деп санаған. Қз.: “әл-Фатауа әл-хиндия” 5/358, «әл-Мәжму’» 1/342, «Кашаф әл-кана’» 1/76.

Имам Ибн Қудама былай деген: «Тырнақтар мен шаштарды көму мустахаб». Қз.: “әл-Муғни” 1/63.

Бұл пікірдің жақтаушылары дәлел ретінде кейбір хадистерді келтірген:

Миял бинт Мишрах әл-Аш’ария былай деген: “Мен әкемнің қалай тырнақтарын қырқып жатқанын, сосын оларды көмгенін көрдім. Мен одан бұл туралы сұрағанымда, ол: «Мен Аллаһ Елшісінің (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) осылай істегенін көрдім», - деді”. Әт-Табарани “әл-Кәбир” 20/322, әл-Бәйһақи “Шуаб әл-иман” № 6487.

Бұл хадис әлсіз болып табылады, себебі оның иснадында, бұл туралы имам әл-Бағауи осы хадисті атап кеткен соң айтқанындай, Мухаммад ибн Суләйман ибн Масмул есімді өте әлсіз жеткізуші бар. Қз.: «әл-Исаба» 6/122.

Сондай-ақ бұл хадисте Убайдуллаһ ибн Сәләма ибн Уахрам есімді басқа да әлсіз жеткізуші бар.

Хафиз әл-Хайсами былай деді: «Бұл хадисті әл-Баззар және әт-Табарани «әл-Кәбирде» және «әл-Аусатта» Убайдуллаһ ибн Саләма ибн Уахрамның өз әкесінен жеткізген иснадымен келтіреді. Олардың екеуі де әлсіз, алайда кейбіреулер оның әкесін сенімді санаған». Қз.: “Мәжма’у-ззауаид” 2/333.

Хафиз Ибн Хәжар да бұл хадисті әлсіз деп атаған. Қз.: “әт-Тәлхыс әл-хабир” 2/341.

Сондай-ақ Абдул-Жәббар ибн Уәил өз әкесінен: «Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) шаш пен тырнақты көмуді бұйырған», - деп жеткізеді. Әл-Бәйһақи “Шу’аб әл-иманда” № 6487.

Имам әл-Бәйһақи былай деді: «Бұл иснад әлсіз, ол әртүрлі жолдармен жеткізіледі, әрі олардың барлығы әлсіз!» Қз.: “Шу’аб әл-иман” 5/232.

Ибн Умардан Аллаһ Елшісінің (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) былай дегені жеткізіледі: «Тырнақтарыңды, шаштарыңды және қандарыңды көміңдер, себебі ақиқатында, олар – өлексе!» Әл-Бәйһақи “әс-Сунан әл-кубра” 1/23.

Бұл хадис те сахих (сенімді) емес. Бұл туралы «Жуз мухтасар фил-ахадис әд-да’ифа алләти ятадауалюха фуқаһа уа ғайриһим» кітабында (7) хафиз Ибн Абдул-Һади айтқан.

Сондай-ақ мұның мустахаб екенін жақтаушылар келесі хабарды да дәлел ретінде келтіреді:

«Имам Ахмадтан тырнағы мен шашын кескен адам туралы: «Ол оларды тастау керек пе, әлде көму керек пе?», - деп сұрайды». Ол: «Көму керек», - деп жауап берді. Одан: «Сізге осыған қатысты дәлел жетті ме?», - деп сұрағанда ол: «Ибн Умар оларды көметін», - деді. Қз.: “әл-Муғни” 1/65.

Алайда шейх Дибиян ибн Мухаммад әд-Дибиян өзінің «Әхкаму-т-тахара» (3/286) деген танымал кітабында осы хабарды атап кеткеннен кейін, Ибн Умардан бұл иснадты таппағанын айтты.

Уа-Ллаһу а’ләм (Аллаһ жақсырақ біледі), бірақ қандай да бір істің мустахаб екендігі шариғатта шариғи дәлелсіз жай ғана ғалымдардың сөздерімен бекітілмейді! Мустахаб – бұл дәлелді талап ететін шариғи үкім!

Шейхул-Ислам Ибн Таймия былай деген: «Қандай да бір заттың уәжіп не мустахаб болуына, тек (оның) уәжіп немесе мустахаб екендігіне шариғи дәлелдің негізінде болмаса, рұқсат етілмейді!» Қз.: «Мәжму’ул-фатауа» 1/265.

Имам әш-Шаукани: «Мустахаб – бұл шариғи үкім, әрі оған да дәлел болуға тиіс», - деген. Қз.: “Сайлюл-жәрар” 4/70.

Егер барлық ғалымдар шаш пен тырнақтың көмілуі мустахаб екендігіне бірауыздан келіскен болса мейлі еді, бірақ ғалымдар арасында тіпті бұл істі бидғат дегендер де бар. Мысалы, Ибн Аби Зәйд имам Мәликтің былай дегенін айтатын: «Шаштар мен тырнақтарды көму – дінге енгізілген жаңалық (әл-бид’а)!» Қз.: “әз-Захира” 13/281.

Шейх Ибн Базға «Кейбір адамдар: «Тырнақтарды алып болған соң, оларды көму керек және «әл-Ихләс», «әл-Фаләқ» және «ән-Нәс» сүрелерін оқу қажет», - деп айтады» деген сұрақ қойылғанда, шейх былай жауап берді: «Бұл нәрселер негізсіз! Егер адам тырнақтарын алса, оларды тастай салуына болады, әрі мұнда тұрған дәнеме жоқ. Әрі осы орайда (Құран сүрелерін) оқудың қажеті жоқ. Бұл негізі жоқ ырым-жырымдар. Егер еркек немесе әйел кісі тырнақтарын алса, оларды қалаған кез-келген жерге тастауда тұрған ештеңе жоқ!»

Мына жерде шейх Ибн Баздың осы жауабын жүктеуге және тыңдауға болады:

жүктеу

Тұрақты Комитет Ғалымдарынан: «Тырнақтарды алып болғаннан кейін тастау тыйым салынатыны рас па? Және оларды міндетті түрде көму керек деген де рас па?», - деп сұрайды.

Олар: «Тырнақтарды қысқарту (шариғатта)заңдастырылған, себебі оларды алу фитрадан болып табылады, әрі оларды тастауда тұрған ештеңе жоқ, және оларды көму міндетті емес. Егер адам оларды қоқысқа тастаса, немесе көмсе, бұда тұрған ештеңе жоқ». Қз.: “Фатауа әл-Ләжна” 5/174.

Әрі соңында, әлемдердің Раббысы – Аллаһқа мақтау-мадақтар болсын!

«Саляф – Форум»

Дереккөз: «Праведная мусульманка» сайты

Қазақ тіліне аударған «Абу Ханифа мирасы» сайтының редакциясы