Вернам шифрі немесе афиндік түрлендіру.

А В С D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 – алфавитті цифрлеу.

pt = h i d d e n n u m b e r i s a k e y

7 8 3 3 4 13 13 20 12 1 4 17 8 18 0 10 4 24

k = Y E 2 P K P Y M 4 7 R W F 0 0 1

9 4 2 15 10 15 9 12 4 7 17 22 5 0 0 1

Мысал:

А Ә Б В Г Ғ Д Е Е Ж З И Й К Қ Л М Н Ң О Ө П Р С Т У Ұ Ү Ф

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

Х Һ Ц Ч Ш Щ Ъ Ы І Ь Э Ю Я

29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41

pt = С а л а у а т т ы ө м і р с а л т ы

23 0 15 0 25 0 24 24 36 20 16 37 22 23 0 15 24 36

k = м е м л е к е т

16 7 16 15 7 13 7 24

10111

 

Уитстонның екілік квадраты шифрі

 

ж	щ	н	ю	р
й	т	ь	ц	б
я	м	е	.	с
в	ы	п	ч
:	д	у	о	к
з	э	ф	г	ш
х	а	,	л	ъ

 

И	Ч	Г	Я	Т
,	Ж	Ь	М	О
З	Ю	Р	В	Щ
Ц	:	П	Е	Л
Ъ	А	Н	.	Х
Э	К	С	Ш	Д
Б	Ф	У	Ы

Орыс алфавиті кездейсоқ орналасқан екі кесте берілген. Шифрлеу алдында хабарлама биграммаларға бөлінеді. Әрбір биграмма жеке шифрленеді. Бірінші әріпті сол жақ кестеден, ал екінші әріпті оң жақ кестеден табады. Биграмманың әріптері тік төртбұрыштың қарама-қарсы төбелерінде орналасатындай етіп ойша тіктөртбұрыш тұрғызамыз. Осы тіктөртбұрыштың басқан екі төбелеріндегі әріптер шифрмәтін биграммасын береді.

И, Я биграммасын шифрлеу. И әрпі сол жақ кестенің бірінші бағана екінші жолында орналасқан. Я әрпі ол оң жақ кестенің бесінші бағана, төртінші жолында орналасқан. Бұл тіктөртбұрыш екінші және төртінші жолдармен және сол жақ кестенің бесінші бағанасымен құрылғанын көрсетеді, яғни шифрмәтін биграммасына оң жақ кестенің екінші жолында бесінші бағанада орналасқан О әрпі және сол жақ кестенің төртінші жолында бірінші бағанасында орналасқан в әрпі кіреді, яғни шифрмәтін биграммасы О, В болады.

Егер хабарлама биграммасының әрпі де бір жолда орналасса, онда шифрмәтін әрпі осы жолдан алынады. Шифрмәтін биграммасының бірінші әрпін, сол жақ кестенің хабарлама биграммасының екініші әрпіне сәйкес бағанасынан алынады. Шифрмәтін биграммасының екінші әрпі оң жақ кестенің хабарлама биграммасының бірінші әрпіне сәйкес бағанасынан алынады. Сондықтан Т, О хабарлама биграммасы Ж, Б шифрмәтін биграммасына айналады. Мысал, ПРИЛЕТАЮ ШЕСТОГО

ПЕОВЩНФМЕШРФБЖДЦ

з	ұ	ф	щ	а
в	и	қ	м	ө
р	т	у	,	һ
ч	ш	і	е	д
б	ғ	й	я	.
г	к	н	ү	ъ
х	ә	п	ы	:
ь	ж	э	о	ң
ц	ю	л	с

ң	х	л	е	п
ю	қ	т	ұ	ф
и	а	д	з	ж
й	к	.	ы	у
ъ	ө	м	,	в
ғ	:	н	о	р
і	с	ь	ю	ү
ә	ч	я	ш	э
б	һ	щ	ц

 

pt = ақпаратты қорғау

ct = хөсуитдичсшъигпд

Жылжыту шифрі. Цезарь шифрі.

А В С D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Д E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z А В С

k – жылжыту шамасы

Цезарь шифрі

pt = IBM

ct = LEP

k = 25

ct = BNLOTSDQ

pt = COMPUTER

Мысал:

А Ә Б В Г Ғ Д Е Е Ж З И Й К Қ Л М Н Ң О Ө П Р С Т У Ұ Ү Ф

Х Һ Ц Ч Ш Щ Ъ Ы І Ь Э Ю Я

Ғ Д Е Е Ж З И Й К Қ Л М Н Ң О Ө П Р С Т У Ұ Ү Ф Х Һ Ц Ч

Ш Щ Ъ Ы І Ь Э Ю Я А Ә Б В Г

pt = криптожүйе

ct = ңүмұхтқцнй

А) К=4;

Pt = бағдарлама;

Ct -?

Ct = дгжзгұогөг;

 

Б) К = 20;

Ct = ыпълыүб;

Pt -?

Pt = мәлімет;

С) К = 3;

Pt = криптотұрақтылық;

Ct -?

Ct = муқтүрүхувнүэңэн;

 

Д) К = 3;

Ct = в ң о в ұ ү э у ф

Pt -?

Pt = а л м а с т ы р у