Буылтық құрттар мен көпаяқтылардың морфологиясы мен анатомиясын салыстыру

Салыстыру элементтері	Буылтық құрттар мен көпаяқты-лардың құрылыс белгілері	Айырмашылық белгілері
Буылтық құрттар	Көпаяқтылар
Дене пішіні
Дене бөліктері
Сегментация
Басының құрылысы
Басының өсінділері
Бас аяқтары
Қозғалыс мүшелері
Тыныс алу
Қан айналу жүйесі
Ас қорыту жүйесі
Зәр шығару мүшесі
Жүйке жүйесі

28,29,30--СӨЖ мазмұны: Көпаяқтылар классификациясы, таралуы, маңызы.

Буынаяқтылар типінің типтармақтарының сипаттамасын кестеде көрсету.

Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар:

1.Хелицерлілердің басқа буынаяқтылардан ерекшеліктері

2. Хелицерлілердің прогрессивті белгілері

3.Су хелицерлілердің бентосты тіршілік етуге бейімділіктері

4. Хелицерлілердің құрлықта тіршілік етуге бейімділіктері

5.Кенелердің морфологиясы, маңызы және экологиялық алуантүрлілігі.

6.Өрмекшітәрізділердің табиғаттағы маңызы, экологиялық радиациясы

7. Хелицерлілердің филогениясы

8.Кеңірдектыныстылардың басқа буынаяқтылардан ерекшеліктері

9. Кеңірдектыныстылардың құрлықта тіршілік етуге бейімділіктері

10.Көпаяқтылардың ұйымдасу ерекшеліктері, көбеюі, дамуы

11. Көпаяқтылардың табиғакттағы маңызы, экологиялық радиациясы.

Әдебиет:

Онбірінші апта

№21,22 дәрістің тақырыбы: Кеңірдектыныстылар(Traсheata) типтармағы. Бунақденелілер (Insecta) класының морфофизиологиялық ерекшелігі.

Терминдер мен анықтамалар: Сперматофор, Анаморфоз, пилорикалық өсінділер,протеолит, целлюлоза, гемолимфа, стигма, механорецепторлар, хеморецепторлар, термо-, гигрорецепторлар, фоторецепторлар.

Дәрістің топтама-тәсімі (тірек конспектісі немесе тезистер)

1. Құрлықта тіршілік етуге, ауада ұшуға бейімделген бунақденелілер класының ұйымдасу ерекшелігі.

2. Бунақденелілердың прогрессивті белгілері.

3. Бунақденелілердың ішкі құрылысы.

4. Бунақденелілер жүйелерінің физиологиясы.

№11 зертханалық сабақтың тақырыбы: Алғашқы құрлық жәндіктері -өрмекшітәрізділер морфологиясы.

Зертханалық сабақтың мазмұны:

1.Өрмекшітәрізділердің дене пішіні, мөлшері және сыртқы құрылысы

2.Құршаянның, шаршы өрмекшінің дене бөліктері, кутикуласы, тері бездері, қол-аяқтарының құрылысы, атқаратын қызметі.

3. Эктопаразитті тіршілік ететін - кененің құрылысындағы ерекшеліктер.

Әдістемелік нұсқау:

Тапсырма 1. Құршаянның, шаршы өрмекшінің, кененің мысалында Өрмекшітәрізділердің дене пішінін, мөлшерін және сыртқы құрылысын анықтау, суретін салу.

Тапсырма 2. Тоталь және микропрепаратты қарап, қ ұршаянның, шаршы өрмекшінің баскөкірек аяқтары: хелицер және қармалауыш аяқтың құрылысын, атқаратын қызметін талдап, салыстыру, суретін салу.

Тапсырма 3. К ененің паразитті тіршілікке бейімділік ретінде құрылысындағы белгілерін танып-білу, суретін салу.

31,32,33-СОӨЖ тақырыбы: Кеңірдектыныстылардың морфологиялық ерекшеліктері, эволюциясы. Өрмекшітәрізділердің ұйымдасу ерекшеліктері.

1. Бунақденелілердің құрлықта тіршілік етуге адаптациясы.

2. Бунақденелілердің ері бұлшықет жүйке жүйесі, сезім рецепторлары.

3. Қоректену типіне және тәсіліне байланысты насекомдардың мамандануы.

4.Өрмекшітәрізділердің ішкі құрылысы және тері бездері, оның қызметі.

Әдістемелік нұсқау: Бунақденелілердің құрлықта тіршілік етуіне және ауада ұшуға бейімделуіне байланысты сыртқы-ішкі морфологиясындағы ерекешелікгерін анықтап, сипаттап жазу. Қоректену типіне орай насекомдардың топтарын анықтау,қортындылау.

Оқулықтан шаршы өрмекшінің, кененің тіршілік әрекетіне байланысты ішкі құрылысымен танысып, мүщелер жүйесінің ерекшеліктерін анықтау. Тері бездері, олардың шығу тегі, қызметі және маңызын анықтап, сипаттап жазу. Қорытынды.

31,32,33-СӨЖ: Бунақтыденелілердің сыртқы құрылысы, реңі, дене мөлшері, ұшуға және тіршілік ортаға бейімділіктері. Бунақденелілердің әртүрлі биотопта тірішілік етуге бейімделуі.Шаншып-сорғыш, сорғыш-түтік, кеміргіш-сорғыш ауыз аппараттары. Cурет салу, кесте толтыру.

 

Кесте 9