ДЕМЕЛІ ДАМУДЫҢ СӘТТІ ҚАДАМЫ

Алматы облысының әкімі Серік Үмбетовтің төрағалық етуімен өткен облыстық әкімдік алқасының кезекті отырысында қаралған басты мәселе – Жетісу жеріндегі үдемелі индустриялды-инновациялық дамуға қатысты болды. Отырыстағы негізгі тақырып – Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 958 Жарлығымен бекітілген «Қазақстан Республикасының 2010-2014 жылдарға арналған үдемелі индустриялы-инновациялық дамуының мемлекеттік бағдарламасы» аясындағы республикалық және аймақтық индустрияландыру карталарына кіретін облыстағы инвестициялық жобаларды жүзеге асыру туралы» баяндаманы облыс әкімінің орынбасары Болат Тәкенов жасады.
– Елбасының жоғарыда келтірілген Жарлығымен бекітілген бағдарламаны жүзеге асыру үшін Үкіметпен іс-шаралар жоспары бекітіліп, соның негізінде «Бизнестің жол картасы-2020», «Дамудың сапалық» бағдарламалары қабылданып, индустрияландыру картасы әзірленген. Осыларды басшылыққа алған Алматы облысы әкімдігі де «Аймақтық үйлестіру кеңесін» құрып, «Облыс аумағын дамыту» бағдарламасын қабылдады, «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасын әзірледі. Облыс аумағы бойынша республикалық және аймақтық индустрияландыру карталарына 33 жоба енгізілсе, оның сегізін жүзеге асыру республикалық органдарға, қалғанын орындау облыс әкімдігі жауапкершілігіне жүктелген. Биыл жүзеге асырылуға тиісті 10 жобаның алғашқы жарты жылдықта жалпы құны 7 млрд. теңге болатын алтауы пайдалануға берілді. Жалпы сомасы 10 млрд. 940 млн. теңге болатын төрт жоба жыл соңына дейін жүзеге асырылады. Алдағы 20 желтоқсанда Елбасының қатысуымен өтетін тікелей телекөпір кезінде осы төрт жобаның тұсауы кесіледі, – деген облыс әкімінің орынбасары индустрияландыру картасына жалпы құны 1 млрд. доллар болатын нысандар енгізілгенін, олардың толық қуатымен жұмыс істеуін ҚР Президенті Әкімшілігі қадағалап отыратынын, сондай-ақ қосымша резервтік нысандар тізімі әзірленгенін, онда қазір 600 млрд. 440 млн. теңге болатын 49 жоба барлығын да айта кетті.
Бүгінгі күні «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы бойынша 52 жоба қаралып жатса, олардың ішіндегі құны 7 млрд. 750 млн. теңге тұратын 11 жоба тиісті орындармен келісіліпті. Соның арқасында қазіргі кезде облыс республика көлемінде сандық және қаржылық көрсеткіштер бойынша алғашқы үштікке еніпті.
Талдықоған және Қапшағай қалаларындағы өнеркәсіптік секторды дамытуға зор көңіл бөлінуде. «Талдықорған қаласындағы оңтүстік өнеркәсіптік аймақты дамыту» жобасы Экономика министрлігі тарапынан толық қолдауға ие болып, «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы бойынша қаржыландырылуда. Тура осы сияқты Қапшағай қаласындағы «Арна» өнеркәсіптік аймағының жобасы жасалуда. Дегенмен, индустрияландыру картасы облыс аумағында толық шешім тауып отыр деуге келмейді. 2014 жылға дейінгі индустрияландыру картасында Қарасай, Ақсу, Сарқан, Кербұлақ аудандарынан бірде-бір жоба жоқ.
Үстіміздегі жылдың он айында Ескелді ауданы мен Қапшағай қаласында тартылған инвестиция көлемі барынша азайып кеткен. Балқаш, Ескелді, Кербұлақ, Райымбек және Ұйғыр аудандарының кәсіпкерлері «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасына мүлде қатыспай отырған көрінеді. Балқаш–Алакөл бассейндік инспекциясы жер телімін бөлуге келісім бермей отырғандығы салдарынан бірқатар шағын электр стансыларының жобалары аталған бағдарламаға кіре алмай отыр. Биыл «Бизнестің жол картасы- 2020» бағдарламасы бойынша облысқа 1 млрд. 482 млн. теңге бөлініпті, келер жылы 5,5 млрд. теңгені игеру қажет. Оны мақсатты түрде іске асыру үшін әрқайсысы 1 млрд. теңге болатын 15 немесе әрқайсысы 100 млн. теңге болатын 150 жоба қажет. Егер шамамыз жетпейді деп, қаржыдан бас тартсақ, облысты дамыту бағдарламасының негізгі міндеттерін орындай алмасымыз тағы анық. Игерілмей қалған қаржы туралы айтқанда, мұнда аудан әкімдерінің жұмысындағы кемшіліктер етектен тартып отырғанын естен шығармаған абзал. Нақтырақ айтқанда, кейбір аудандарда үйлестіру кеңестері де құрылмаған, бірқатар аудандарда инвестициялық жобалар тізімі мен оларды жүзеге асыру жоспарлары жоқ. Облыстық салалық басқармалар, оның ішінде бірінші кезекте даму бағдарламасын жүзеге асыру бойынша үйлестіруші болып табылатын кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасы жұмысының тиімсіз болып отырғанын да атап өткен жөн.
Баяндамашыны мұқият тыңдаған облыс әкімі индустрияландыру картасы, «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы сынды шарапатты шаралардың барлығы Елбасының бастамасымен дүниеге келіп, еліміздің дамуы мен өркендеуіне ықпал жасауға арналғанын айта келе, үдемелі индустриялды-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасын орындаудағы кемшіліктерді тез арада қалпына келтіру қажеттігін ескертті.
– Әр аудан, қала әкімінің жұмысы бірінші кезекте өзі басқаратын өңірге инвестиция тартумен өлшенеді. Өкінішке қарай, соны әлі күнге жете сезіне алмай отырған басшылар бар. Осыған орай айтарым, индустрияландыру картасына кірген жобаларды жүзеге асыруға қатысты жұмыстардың қарқынын арттырып, мемлекет тарапынан бөлінген қаражатты мақсатты жұмсауды есте ұстау қажет. Сонымен бірге, «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы аясында кәсіпкерлікті қолдау үшін аса үлкен жеңілдікпен беру қарастырылған қаржының толық игерілмеуі де алаңдатады. Мұнда меніңше, жергілікті кәсіпкерлер өздерін қаржылық тұрғыда қолдауға қатысты жаңалық жайлы толық мәліметтерді білмей отыр. Сондықтан, кәсіпкерлік және өнеркәсіп, экономика және бюджетті жоспарлау басқармалары және тағы басқа органдар мен қорлар арқылы бизнесмендерге арналған семинар-кеңестер және тағы басқа да түсіндіру шараларын ұйымдастыру қажет.
Бірқатар аудандар әлі күнге өздерінің аса қолайлы мүмкіндіктерін толық пайдалана алмай отыр. Әсіресе, Талдықорған аймағындағы аудандар мен қалалар бұл мәселе төңірегінде Алматы аймағындағылардан біраз қалып қойды, – деген Серік Әбікенұлы бірқатар аудан әкімдері мен облыстық басқармалар басшыларын орындарынан тұрғызып, нақты тапсырмалар берді.
Бұдан кейін үдемелі индустриялды-инновациялық даму бағдарламасы бойынша атқарылып жатқан жұмыстар жөнінде Қарасай, Талғар аудандарының әкімдері тыңдалды. Мойнақ су-электр стансысы бас директорының орынбасары, бас инженері Қалаубек Баймұхамбетов келер жылы желтоқсанда пайдалануға берілетін ғасыр құрылысы – Мойнақ су-электр стансысында бүгінге дейін жүзеге асқан жұмыстар жайлы хабарлама жасады. Оның айтуына қарағанда, жобаны жүзеге асыруға арналған қаражаттың барлығы заемдық. Қазақстан Даму банкінен 51,06 млн. доллар, Қытай Мемлекеттік Даму банкінен 200 млн. доллар алынған. Сонымен бірге 29,8 млн. доллар меншік қаражат салынған. Қазіргі кезге дейін жоба бойынша жұмыстардың 62 пайызы орындалыпты. СЭС құрылысына 1200 құрылысшы-құрастырушы жұмылдырылған. Пайдалануға берілгеннен кейін 127 адам тұрақты жұмыспен қамтылады.
Алқа отырысын қорытындылаған облыс әкімі отырыста бірінші мәселенің мүмкіндігінше егжей-тегжейлі талқыланғанын, сонда айтылған кемшіліктерден тез арада қорытынды шығару қажеттігін ескертті. Сонымен бірге, Елбасының осыдан біраз бұрынғы мәртебелі жиында өзінің көз алдында тұсауы кесілген нысандардың айлар бойы тұрып қалатыны туралы қынжыла айтқанын жиналғандар есіне салып, осы тұрғыда мұқият болу керектігін де қадай айтты. Жалпы облыстағы жобалардың дәл қазіргі жүзеге асуы ойдағыдай екендігіне де тоқталды.

Н.Ә.Назарбаеватың «Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: жалпыға ортақ еңбек қоғамына қарай 20 қадам» атты мақаласында қойылған міндеттер.

Мемлекет басшысының «Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: «Жалпыға ортақ еңбек қоғамына қарай 20 қадам» атты мақаласында берілген тапсырмаларды іске асыру жөніндегі облыс әкімдігінің іс-шаралар жоспарына сәйкес мақсатты жұмыстар жүзеге асырылуда.

Жалпы орта білім беретін мектептердегі оқу-тәрбие үрдісін жаңғырту мақсатында білім берудің интерактивті түрлері кеңінен пайдаланылып, он-лайн режимінде дәрістер, сабақтар, семинарлар өткізілуде. Қазіргі таңда облыс мұғалімдерінің 35%-ға жуығы оқытудың жаңа педагогикалық технологияларымен жұмыс жүргізеді

Облыстық білім басқармасы мен оқу-әдістемелік кабинетінің арнайы сайттары ашылып, педагогтарға виртуалдық режимде арнайы қашықтықтан оқыту курстары, виртуалды тренингтер ұйымдастырылуда.

Биылғы оқу жылында 6 үздік мұғалімнің сабақтары республика көлемінде өткізілетін он-лайн режиміндегі интерактивті сабақтар кестесіне енгізілді. Облыс көлемінде ең үздік мұғалімдер әр ай сайын он-лайн режимінде оқытудың жаңа технологиялары бойынша сабақтар өткізеді.

Білім беру қызметінің қолжетімділігін қамтамасыз ету мақсатында биылғы оқу жылынан бастап облыстағы 45 білім нысанында e-learning электронды оқыту жүйесі енгізіледі.

Сонымен қатар, осы оқу жылынан бастап 3 мектеп (облыстық дарынды ер балаларға арналған қазақ-түрік мектеп-интернаты, облыстық «Дарын» мектеп-интернаты, Тараз қаласындағы №1 гимназия) «Назарбаев Зияткерлік мектептерінің» озық тәжірибесін таратуға арналған эксперимент алаңы болып бекітіліп, он-лайн режимінде зияткерлік мектептерімен тәжірибе алмасып, мұғалімдер мен мектеп басшылары үшін тренингтер, семинарлар жүргізілуде.

2012-2013 оқу жылынан бастап облыстағы барлық гимназиялар мен мектеп-гимназияларда, лицейлерде оқу жоспарының вариативті компоненті есебінен «Акмеология»», «Қазақстан құқығы» және «Өлкетану» атты таңдау курстары енгізілді.

«Үш тұғырлы білім беруді» жүзеге асыру мақсатында осы оқу жылынан бастап 4 мектепте республикалық деңгейде (Талас ауданындағы А.Байтұрсынов, А.Пушкин атындағы және Тараз қаласындағы №7, 53 мектептерде) ағылшын тілі эксперимент ретінде 1-сыныптан бастап «Кембридж Университетінің» оқулықтарымен оқуды бастады. Облыстың жаңа типті мектептерінде ағылшын тілі 1 сыныптан бастап оқытылуда.

Сондай-ақ, «2012-2013 оқу жылына арналған мектеп бітірушілердің ҰБТ-ге дайындығы мен оқыту сапасының деңгейін арттыру бойынша қадамдық іс-қимыл жоспары» бекітіліп, жаңа оқу жылынан бастап жоспарға сәйкес жұмыстар жүргізілуде.

Аталған жоспарға сәйкес 2012 жылғы ҰБТ-де республикалық орташа көрсеткіштен төмен нәтиже 204 орта мектептің 11 сыныптарына негізгі пәндерден (қазақ тілі, орыс тілі Қазақстан тарихы, математика) сабақ беретін 898 мұғалім және 2623 бітіруші тестинг-бақылауға қатысатын болады.

Тестинг-бақылау ағымдағы жылдың 7 қыркүйегінен бастап он-лайн режимінде жүргізілуде. Тест тапсырушының тестинг-бақылаудың нәтижесімен танысуына толық мүмкіндігі бар. Ал, оның нәтижесін білгісі келген кез-келген тұлға базалық мектептегі скайп-адресінен көре алады.

Елбасының бағдарламалық мақаласында «орта білім беру жүйесінде директорлар корпусының сапасын жақсарту жөнінде шаралар атқару қажет» деген тапсырмасын орындау мақсатында, облыста ағымдағы жылдың тамыз айында «Білім беру менеджерлерінің клубы» құрылып, өз жұмысын бастады. Клуб отандық, шетелдік білім беру жүйесінің жетістіктерін тарату, мектеп басшыларының резервін құру, білім мекемелері басшыларының корпусын қалыптастыру, оларға ақпараттық-әдістемелік көмек көрсету жұмыстарымен айналысатын болады.

Жақында ғана Тараз қаласындағы №5 мектеп-гимназиясына конкурстық негізде тағайындалған директорды клуб мүшелері кадрлар резервінен ұсынды. Осы жылдың 21 ақпанында Білім және ғылым министрлігі бекіткен «Мемлекеттік орта білім беру ұйымдарының басшыларын конкурстық тағайындау туралы» жаңа Қағидаға сәйкес 8 мектептің директорына облыстық білім басқармасының келісімі берілді (Байзақ – 1, Жамбыл -1,Т.Рысқұлов – 3, Тараз – 3).

Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту мақсатында қосымша білім беру ұйымдарының желісі артуда. Биылғы оқу жылында 3 техникалық шығармашылық орталықтары ашылып, 2 мыңға жуық оқушы қосымша біліммен қамтылса, облыс әкімдігінің қолдауымен демеушілер есебінен ашылған спорт алаңдары мектеп жасындағы балалардың 2,8%-ы бос уақыттарын тиімді пайдалануға мүмкіндік берді.

Кәсіптік-техникалық білім беру сапасын жақсартуды талап ету – білім басқармасының басты назарында. Кәсіби білім беруді дамыту мақсатында биылғы оқу жылында 3 колледжде эксперименталдық алаң ретінде дуалдық оқыту жүйесі енгізілді.

Кәсіптік-техникалық білім беру мекемелерінің санын оңтайландыру және кадрларды сапалы дайындауды қамтамасыз ету мақсатында колледждерді квалификациялық талапқа сәйкестендіру жұмыстарына бақылау орнатылды. 2012 жылы мемлекеттік аттестациялау қорытындысы бойынша 2 колледж (мемлекеттік №12 «Тараз» колледжі, мемлекеттік емес «Білім» колледжі) қайта аттестаттауға қалдырылды.

Кәсіби біліктілікті жетілдірудің ұлттық жүйесін құру мақсатында «Білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі 2011-2015 жылдарға арналаған іс-шаралар жоспарының 115 пунктіне сәйкес кадрларды даярлау және қайта даярлау бойынша Атырау қаласында мұнайгаз саласы үшін, Екібастұз қаласында отын-энергетика саласы үшін 2 өңіраралық орталықтар ашылды. Алдағы уақытта Өскемен қаласында машина жасау саласы үшін, Шымкент қаласында өңдеу саласы үшін 2 өңіраралық орталықтар ашылады. Облыстағы колледждердің оқытушылары, өндірістік оқыту шеберлері кәсіби біліктіліктерін жоғарыда аталған орталықтарда арттыратын болады.

Колледж түлектеріне арналған біліктілікті бекітудің тәуелсіз жүйесін құру жөніндегі жұмыстар әр сала бойынша салалық министрлік пен ірі қазақстандық компаниялар тарапынан жүргізіледі. Мысалы, Қазақстан Республикасының Мұнай және газ министрлігі мұнай-газ саласындағы мамандардың біліктілігінің сәйкестігін растау үшін Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен бірлесіп, «KazEnergy» қауымдастығы базасында пилоттық режимдегі тәуелсіз орталықтарды құру жұмыстарын жүргізуде.

Облыстық білім басқармасы Ұлт Көшбасшысының бағдарламалық мақаласында орта және кәсіптік-техникалық білімді дамыту бағытында берген тапсырмаларын жүзеге асыру мақсатында жоспарлы жұмыстарын жалғастыра беретін болады.