Кез келген құрылыс материалын жасаған кезде ол дайындык үдерісінен өтеді. Дайындық үдерісінің негізгі міндеті- құрылыс материалын жасайтын шикізаттың қасиеттерін анықтау болып табылады. Шикізаттың түріне және дайындалатын өнімге байланысты дайындақ үдерістері бірнеше кезеңдерге бөлінеді: 1. Ұсақтау: а. Ұсату б. Ұнтақ
2. Жіктелуі (классификация): а.механикалық б. Гидравликалық в. Ауалық
3. Араластыру: а. Құрғақ б. Сулы, ылғалды, Сұйық
4.Жылу өңдеу: а. Жылыту б. Кептіру в. Күйдіру
Шикізатты ұсату және оның классификациясы (жіктелуі) – құрылыс материалын өндіру кезіндегі дайындық үдерісінің ең көп тараған түрі болып табылады. Ұсату арқылы біз ең алдымен өнімнің шикізатының өзімізге қажетті беріктігін аламыз.
Алдын ала жылумен өңдеу керамикалық кірпішті алудың негізгі үрдісі болып табылады, сонымен қатар кептіру, дегидраттау және сазды шамотта күйдіру де өте маңызды. Осы үдерістер арқылы керамикалық кірпіш көптеген қасиеттерге ие болады.
Құрылыс материалдарын өндірген кезде шикізатты араластыру үдерісі өте маңызды. Себебі толтырғыштарды араластыру арқылы біз біркелкі, гомогенді қоспа аламыз. Қоспамыз біркелкі болған сайын өнімнің беріктік қасиеті жоғарылайды.
Дайындық үдерістері кезінде толтырғыштарды ұсақтайтын құрылғыларды дұрыс тандау керек.
| Құрылғылардың түрлері | Ұнтақталудың кезеңдері |
| 3.....5 |
| 2 Орташа және ұнтаққа дейін ұсақтайтын конус: а.ашық циклда б.жабық циклда | 3.....5 4.....7 |
| 3.Роторлы және балғамен ұсақтау | 3.....12 |
ЖЖЖЖЖ
Жабдықтардыңтехнологиялықесептемелері
Жалпы және жеке Өндірісті оңтайландыру кезінде экономикалық және технологиялық критерийге незізделеді. Экономикалық (пайды, рентабелділігі, құны), технологиялық (өнімділік, цикл ұзақтығы, өнімнің сапалығының нақты көрсеткіші және т.б. Технологиялық критерий төменгі кезеңдегі оңтайландыру кезінде тиімді: технологиялық процесстердің жеке сатысында, жеке аппараттың және жабдықтардың т.б.
Кұрылыс материалдарының технологиясында 1 шикізат пен дайын өнімнің сапасы мен сомасы арқылы, яғни дайындалатын өнімнің сапасы ГОСТ қа сәйкес болуы керек және өзгермеуі тиіс; өнім көлемі жоспарланған көлемнен кем болмауы керек және шикізаттың құрылымдық сапасы талапқа сай құжаттармен бекітіледі. 2 технологиялық жағдайлармен, берілген материалдың, аппараттың \ жабдықдың белгіленген нормасынана температурасы аспауы керек, 3 экономикалық талқылаулар құны жоспарланган есептен аспауы тиіс шығындар белгіленген лимиттерден аспайды және т.б. 4 қоршаған ортаны қоргау
Жылуалмасу үдерісінің механизмі және қозғалтқыш күші. ЖЫЛУ АЛМАСУ ҮРДІСТЕРІ ЖЫЛУ АЛМАСТЫРҒЫШ АППАРАТТАРДЫҢ ҚҰРЫЛҒЫСЫ Жылу беру тәсіліне байланысты жылу алмастырғыштардың екі негізгі тобын айырады: 1) Беттік жылу алмастырғыштар. Онда жылу алмасатын орталар арасында жылудың тасымалдануы оларды бөлетін жылу алмасу беті - бітеу қабырға арқылы жүреді 2) Араластыру жылу алмастырғыштары. Оларда жылу бір ортадан екіншісіне тікелей түйісу арқылы тасымалданады.
Жылу үдерісінің қозғалтқыш күші. Жылу үдерісінің қозғалыс күші, жылу жоғары температурадағы ортадан төмен температурадағы ортаға тараған кезде температуралық ортаның түрлілігі болып табылады. Бұл температураның әртүрлілігі температуралық арын (напор) деп аталады. Қыздырылатын материалға жылу тасымалдағыштан жылу бергенде жылу тасымалдағыш пен материал температурасының арасындағы жылу алмасудың үстіңгі тұрақты бетіндегі (вдоль) сақтамайды, сондықтан жылулық есептегенде жылу алмасудың соңғы үстіңгі бетіне жылу берілістің негізгі теңдіктері қолданарда, температураның орташа өзгешелігін қолданған жөн. Өзара орын ауысуын ұйымдастыруға қарай жылу өткізгіш пен материал температуралыының өзгерісінің сипаты: бағыттас ағын, қарсы ағын, қиылма ағын түрінде болады.
Жылу беріліс негіздері. Жылулық деп ағын жылдамдығы су астындағы және су үстіндегі жылудың жылдамдығымен анықталатын процесті айтады. Жылу беру үдерісі оның жүру жылдамдығы жылудың келуі мен аластатуымен анықталады. Жылумен өңдеу операциясы масса алмасумен күрделенеді. Жылу үдерісі суыту, қыздыру, конденсация, буланудан тұрады. Қызу мен суу жылулық жылу өту үдерісімен, конденсациямен булану масса алмасу заңымен анықталады. Температура өрісі жылулық энергия жоғары температурадағы денеге беріледі. Нестанционарлы уақытқа тәуелді болуы, ал керісінше болуы станционарлы деп аталады.Температуралық градиент температураның құлауы. Жылу ағыны белгілі бір уақытта өтетін жылудың көлемі. Жылу ағынның тығыздығы бет үстінің бірлігіне берілетін ағын.Жылу беріліс үш тәсілмен беріледі:жылуөткізгіштік, конвекция, жылулық сәулелену. Жылу өткізгіш Фурье заңымен жүреді. Конвекция Ньютон Рихман теңдігімен жүреді. Жылу беру еселігі ұқсастық критерииларымен анықталады:Фурье, Пекле,Pr, Нуссельт,Архимед,Граскофкрийтерилары.
Жүйелі саралаудың негізгі үрдістер мен жүйе функциясының түрін көрсетудің амалдары. 1) Үдерістерді болшектеу(декомпозиция) – 1)есептерді құрамды бөліктерді жіктеу; күрделі мәселелерді н/е құрылғыны күрделілілігі шамалы бірқатар мәселерге н/е құрылғыларға (ішкі жүйелерге) бөлшектеу әдісі ж/е оларды тізбектеу шешу н/е модификациялау; 2)өңдеу объектісін (есеп, программа, жүйе мәліметтері)құрамды бөліктерге жіктеу. Жүйелік талдау мәселелерінің бірі болып табылады. Программалар үшін декомпозицияның келесі деңгейлерін анықтайды;версия, компонент, модуль, процдура, программа, макрокоманда. 2) Формализация – ойлау нәтижелерін дәл түсініктерде н/е пайымдауларда бейнелеу, білімді таңбалы формализмде н/е формализмдік тілде бейнеленуі. 3) Математикалық молельдеу – кез келген құбылыстарды н/е күрделі физ процесстерді, аппараттарды олардың математикалық модельдерін құру арқылы зерттеу тәсілі, мат модельді құру процессі. Мат модельдеу деп қажетті процессті н/е аппаратты сипаттайтын мат теңдеулер жүйесін айтады. ММ үшін кез келегн матем мүмкіндіктерді (дифференциалдық н/е интегралдық теңдеулерді, жиындар теориясын, абстрактылық алгебраны, матем-қ логиканы, ықтималдылықтар теориясын,тб) пайдаланылады. ММ негізгі түпнұсқа мен моделдің айнымалы параметрелерінің біртектес немесе ұқсас тендеулермен сипатталады. ММ кобінесе компьютерлер арқылы зерттеледі, сонд оны кейде компьютерлік моделдеу деп айтады. 4)Идентификация – элементарлық математикалық моделін сәйкестендіреді.
ККККККК
Композициялық материалдардың құрамын оңтайландыру.
Композиттік материалдар – жасанды әр түрлі қасиеттері бар құрамдас комбинациясы арқылы алынған материалдар. Бір компонентті матрица (базалық), басқа да табылады(Талшықтар, бөлшектер). Пайдаланылатын матрица полимер ретінде,металл, керамикалық және көміртегі материалдар.
Қатайтқыштар болады: талшықты - шыны, бор, көміртегі, органикалық, Жіп тәрізді кристалдар (карбидтер, бериллий нитрид соавт.) және металл сым,жоғары беріктігі мен қаттылығы бар.
Құрастыру кезіндепайдаланылатын тиімді жеке қасиеттер құрайды. Композициялық материалдар қасиеттерінің құрамдас құрамына байланысты,олардың арасындағы сандық коэффициенттер және облигациялық беріктігі.. біріктіру кезеінде
құрамдас мазмұнына байланысты,Қажетті құндылықтар мен күші, ыстыққа төзімді материалдарды алуға болады,серпімділік модулі, немесе ерекше қажеттіліктері бар композициялар алу және т.б., сондай-ақ магниттік қасиеттері,
Осыған байланысты, композиттік материалдардан ағымдағы анықтамасы мынадай шарттарды қамтиды:
1. Композиция фазалардың арасында нақты шекара бар кем дегенде екі түрлі материалдардан болуы керек.
2. Компоненттер құрамы Аумакты қоспасын қалыптастыру.
3. құрамы компоненттері қасиеттерге ие болуы тиіс
Капилярлы-кеуекті денедегі ылғалдың орынауысуы
Массаөткізгіштік деп- заттардың қатты фазада орын ауыстыруын айтамыз. Көптеген құрылыс материалдары капиллярлы-кеуекті дене болады және олардың оздерін қоршаған ортамен массаалмасуы тек қана материалдың беттік қабатының озін қоршаған ортамен массаберіліс үдерісі ғана өтпейді, сонымен қатар материалдың ішкі қабатыменде массаберіліс үдерісі өтеді. Массаөткізгіштік материалдың ортамен массаалмасу жылдамдығын анықтайды, сонымен қатар материалды өндіру кезінде оның физико-техникалық қасиеттеріне әсер етеді. Ғылыми әдебиеттерде массаөткізгіштікті сипаттау үшін «қысылған диффузия» термині қолданылады. Бұл терминді түсіну үшін Кади мен Вильямс қатты денедегі ерітіндінің қысылған диффузияның формуласын ұсынды:
ҚҚҚҚҚ
Құрылыс материалын өндірудегі ұсату үдерісі. Ұсатуды жіктеу
Ұсату — материалды, онын ірі кесектерін белгілі мөлшерге дейін (сепкілдігіне байланысты) ұсату үшін жүргізіледі. Егер кен ұсақ сепкілді болса, тиісінше ұнтақтау алдында ұсату 8— 10 мм-ге дейін жеткізіледі. Ірілігіне қарай ірілеп ұсату, орташа ұсату және ұсақ ұсату сатыларына бөлінеді. Ұсату арнаулы аппараттарда — ұсатқыштарда соғу, жару және жаншу жолдарымен жүргізіледі. Ұсатқыш- кен кесектерін ұсататын арнаулы аппараттар негізінде ол төрт түрге бөлінеді: жақты, конусты, валкалы және балғалы. Оларды таңдау кен кесектерінің іріліктеріне, физика-механикалық қасиеттеріне және фабрика өнімділігіне байланысты. Валкалы ұсатқыш- бұл ұсатқыш көбінде ұсақ ұсату сатысында және төмен өнімді фабрикаларда қолданылады. Кен цилиндрлі жазық не бұдыр тісті екі бет арасында жаншылып ұсақталады. Екі цилиндрлі валкалар біріне бірі қарсы айналып ортасына түскен кен кесегін қапсыра тартып жаншиды. Бұларда өндірістік жағдайда 5мм-ге ал лабораторияда 2мм-ге дейін ұсатуға болады. Валкалы ұсатқыштарда кен біріне бірі қарсы айналатын параллель орнатылған екі валканын ортасына түседі де жаншылып ұсатылады. Жалпы олардың бір валокты және төртвалокты түрлері де бар. Олар тегіс бетті (ВДГ) және тісті бұдыр бетті (ВДЗ) валкты ұсатқыштар болып бөлінеді. Турлері: материалдық және идеалдық (оймен танылатын) Ұсатқыш-кен қозғалмайтын және қозғалатын екі жазық бет аралығында жаншу арқылы ұсақталады. Көбіне орташа және төмен өнімді фабрикаларда ірілеп ұсату сатысында қолданады. Конструкциясы жағынан екіге бөлінеді: қарапайым қозғалмалы жақты және күрделі қозғалмалы жақты.
Қалыптасқан ағымның тұтастығының дифференциалдық теңдігі
Құбырлардағы гидравликалық кедергілер
Сұйыққа толтырылған құбыр бөлігін қарастырамыз. Егер сұйық тыныштық күйінде болса, онда оның құбыр қабырғаларымен әрекеттесуі төмен қарай бағытталған күшпен анықталады. Сұйықтың қабырға мен ағын арасында қозғалысында кедергі күштер туындайды, шеткі қабаттардың қабырғамен тежелуі (үйкеліс күші).Сұйықтың тұтқырлығына байланысты тежелу келесі қабаттарға беріледі. Энергия н/е ағын, үйкеліс күшін жою үшін қажетті. Оны үйкеліске кеткен ағын шығыны деп атайды.
Ағын шығынының өзгеруін желілік шығын н/е желілік кедергіге кеткен ағын деп атайды. 
Өлшемді талдау әдісін, құбырдағы ағынның бір қалыпты қозғалуынан түзілген, үйкеліске кеткен ағын шығының анықтауда қолданамыз.Тәжірибелер көрсетеді, үйкеліске кеткен ағын шығыны диаметрге d ж/е құбыр ұзындығына l, сұйықтың физикалық қасиеттері- тұтқырлығына 
ж/е тығыздығына 
, сұйық қозғалысының орташа жылдамдығына 
, құбыр қабырғаларының кедір-бұдырлығына 
байланысты. Бізді қызықтыратын функциональді байланысты мына түрде ұсынуға болады:
Мұндағы 
үйкеліске кеткен ағын шығыны, ол 
тең.
Ағынның желілік шығынының негізгі түрлерін келесі топқа бөлуге болады:
1) Шығын, тартылымды арна қимасының өзгеруімен б/ты-құбырдың (трубопровдтың) тосын ж/е ақырын-ақырын(постепенно) аумақталуы, тарылуы;
2) Шығын, бағыт өзгертуге б/ты-бұрыштық, құбырдың бұрмалары;
3) Шығын, әртүрлі арматураның кедергісіне б/ты-қақпақтардың,шүмектердің;
4) Шығын, ағынның қосылуы н/е алшақтауына б/ты-үштармақтар,крестовиналар.
Желілік шығынның барлық түрлері құбыр тартылымның арнасында сұйықтықтың тасқын қимасының өзгерісімен байланысты.
