Мамандығы: 051302 «Стоматология»
Пән: Гистология
Кафедра/курс: Гистология
Курс: 2
Тақырып № 4. Тіндер - тірінің иерархиялық деңгейлерін ұйымдастырудың бір түрі. Тіндерді ұйымдастырудың жалпы қағидалары.
ҚҰРАСТЫРҒАН:
БИОЛОГИЯ ҒЫЛЫМДАРЫНЫҢ КАНДИДАТЫ
ОҚЫТУШЫ________________ МҰСАЙНОВА Ә.К.
СЕМЕЙ – 2008Ж.
 РМҚМ «СММА»
| САПА ҮЛГІСІ | ||
| Студенттердің өздік жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулар | |||
| G-041.07.01.13-2007 | Рев.02 Ревизияға кіріскен күн 01.08.2007орнына: Рев. 01. 01.06.2005 | беттен | |
Бекітілді
курс мәжілісінде
Хаттама № ______
«____» ____________ 2008ж.
Курс меңгерушісі м.ғ.к., доцент ______________ Темірбеков Д.А.
| РМҚМ «СММА»
| САПА ҮЛГІСІ | ||
| Студенттердің өздік жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулар | |||
| G-041.07.01.13-2007 | Рев.02 Ревизияға кіріскен күн 01.08.2007орнына: Рев. 01. 01.06.2005 | беттен | |
Тақырыбы: Тіндер - тірінің иерархиялық деңгейлерін ұйымдастырудың бір түрі. Тіндерді ұйымдастырудың жалпы қағидалары
2. Мақсаты: тіндік элементтер: жасуша, симпласт, синцитий, жасуша аралық зат, постклеткалық құрылымдар жайлы түсінік қалыптастыру; бағаналы жасушалар, олардың қасиеті және жасушалық дифферондарды оқу бойынша түсінік қалыптастыру, тіннің эволюциясы теориясын оқу бойынша білімді бекіту; тіннің морфологиялық және генетикалық жіктелуі бойынша білім алу және бекіту.
3. Тапсырма: 4.1. Берілген тақырып бойынша реферат дайындау. Тапсырманы орындау кезінде әдістемелік нұсқаудың №9 пунктінде көрсетілген жоспарды сақтау қажет.
Тапсырма 4.1. жеке орындалады.
Тапсырма 4.2. Берілген тақырыпты оқу барысындағы терминдер глоссариін құру.
Тапсырма 4.2. жеке орындалады.
4. Орындалу үлгісі:
тақырыпша 4.1. рефератты дайындау;
тақырыпша 4.2. терминдер глоссариін құру.
5. Орындау белгісі (тапсырманың орындалуына оқытушының талабы): 15 терминнен кем болмайтын глоссариді алфавиттік репен құрастырады, реферат көрсетілген және басқа әдебиет көздеріне негізделіп А4 форматының қағазында орындалады, шрифт Times New Roman; кегль 14, біржарымдық интервал. Сол жақтан – 30 мм, оң жақтан - 10 мм, жоғары, төмен – 20 мм. Әр тапсырманың көлемі – 1 бет. Пәннің аталуын, студенттің аты – жөнін, мамандығын, топты, әдебиетті (негізгі, қосымша) көрсету қажет.
6. Өткізу мерзімі: №1 аралық бақылаудан 2 жұма бұрын.
7. Бағалау белгісі:
Бағалау баллына әсер ететін шарттар:
- тапсырманы өткізу мерзімі;
- глоссариді құру тыңғылықтылығы;
- 15 терминнен кем болмайтын глоссаридің алфавиттік реттілікпен құрылуы;
- өзінің ойларының нақты айқындығы және анық жеткізілуі;
- қорытындылар мен ұсыныстардың дәлелденуі;
- материалды мазмұндау барысында реттілікті сақтау.
Максималдық 4 балл алу үшін тапсырма толығымен орындалып, бағалау белгісіне сәйкес болуы және уақытында өткізілуі қажет. Егер,
1) СӨЖ белгіленген уақыттан кеш өткізілсе, онда баға 1 баллға кемиді;
2) СӨЖ орындалу талабын есепке алмай жасалса, онда баға 1 баллға кемиді;
3) ресімделу талабы сақталмаса, онда баға 0,5 баллға кемиді.
Ұсынылатын әдебиеттер:
Негізгі
1. Гистология, оқулық Афанасьев Ю.И., Кузнецов С.Л., Юрина Н.А. М.: Медицина,-2004.–764 б
2. Атлас по гистологии и эмбриологии. Учебное пособие для студентов мед вузов. /С.Л. Кузнецов, Н.Н. Мушкамбаров, В.Л. Горячкина.–М.: 2005.-400 б.
3. Лабороторные занятия по курсу гистологии, цитологии и эмбриологии, Ю.И. Афанасьев. -М.: «Высшая лига», 2004.–328 б.
4. Гистология, учебник под редакцией Улумбекова Э.Г., Челышев Ю.А. ГЭОТАР-М.: Мед, 2001.
5.Атлас по гистологии и эмбриологии. Алмазов В.Л., Сутулов Л.С.-550б.
6. Гистология, цитология және эмбриология атласы: медициналық жоғарғы оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы. / П. Қазымбет, М. Рысұлы, Ж.Б. Ахметов. – Астана, 2005. – 400б.
| РМҚМ «СММА»
| САПА ҮЛГІСІ | ||
| Студенттердің өздік жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулар | |||
| G-041.07.01.13-2007 | Рев.02 Ревизияға кіріскен күн 01.08.2007орнына: Рев. 01. 01.06.2005 | беттен | |
Осымша
1. Вопросы общей гистологии для самостоятельного изучения студентов. Токешова А.М., Узбекова С.Е., Темирбеков Д.А. – Оқу-әдістемелік құрал. - Семипалатинск, 2007.
2. Сравнительная гистология. Заварзин А.А. Санк-Петербург; 2000 г. -520 б.
3. Интернет –ресурстар.
9. Бақылау:
Сұрақтар: 1. Тін жасушалар мен оның түзінділерінің жүйесі ретінде. Тіндік элементтер.
2. Тінді ұйымдастырудағы дифферондық қағида.
3. Тіннің эволюциясы мен пайда болу заңдылықтары.
4. Тіндердің жіктелуі.
5. Физиологиялық және репаративтік регенерация.
Бастапқы білім деңгейін бағалауға арналған бақылау сұрақтары:
1. «Тін» ұғымына анықтама беріңіз.
2. Тіндік элементтердің түрлерін атаңыз.
3. Жасушалық дифферон дегеніміз не?
4. Бағаналы жасушалардың қасиетін атаңыз.
5. Регенерация дегеніміз не? Тіндердің регенерациясының түрлерін атаңыз.
Бастапқы білім деңгейін бағалауға арналған тестілер:
1. Тіндік элемент – симпласт - бұл:
1 цитоплазмасы үлкен және көптеген ядролардан тұратын құрылым
2 жасушалары бір - бірімен цитоплазмалық көпірлер арқылы байланысатын құрылым
3 мезенхимадан дамыған белгілі жасушалар тобының тіршілік барысындағы өнімі
4 тірінің ең кіші құрылымдық- функционалдық бірлігі
5 терминалды түрлену кезінде жасушаға тән белгілерін жоғалтқан, жасушадан кейінгі құрылым
2. Тіндік элемент – жасуша аралық зат- бұл:
1 цитоплазмасы үлкен және көптеген ядролардан тұратын құрылым
2 жасушалардың бір- бірімен цитоплазмалық көпірлері арқылы байланысатын құрылым
3 мезенхимадан дамыған белгілі жасушалар тобының тіршілік барысындағы өнімі
4 тірінің ең кіші құрылымдық- функционалдық бірлігі
5 терминальді түрлену кезінде жасушаға тән белгілерін жоғалтқан, жасушалардан
кейінгі құрылым
3. Тіндік элемент – синцитий- бұл:
1 цитоплазмасы үлкен және көптеген ядролардан тұратын құрылым
2 жасушалары бір- бірімен цитоплазмалық көпірлер арқылы байланысатын құрылым
3 мезенхимадан дамыған белгілі клеткалар тобының тіршілік барысындағы өнімі
4 тірінің ең кіші құрылымдық- функционалдық бірлігі
5 терминалды түрлену кезінде жасушаларға тән белгілерін жоғалтқан, клеткадан
кейінгі құрылым
4. Синцитиге мысал бола алады:
1 аталық бездің сперматогонилері
2 дәнекер тіннің негізгі заттары және талшықтары
3 көлденең жолақты бұлшық ет тін
4 эритроцит
5 эпидермистің мүйізделген қабыршақтары
5. Симпластқа мысал бола алады:
1 аталық бездің сперматогонилері
| РМҚМ «СММА»
| САПА ҮЛГІСІ | ||
| Студенттердің өздік жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулар | |||
| G-041.07.01.13-2007 | Рев.02 Ревизияға кіріскен күн 01.08.2007орнына: Рев. 01. 01.06.2005 | беттен | |
2 дәнекер тіннің негізгі заттары және талшықтары
3 көлденең жолақты бұлшық ет
4 эритроцит
5 эпидермистің мүйізделген қабыршақтары
6. Жасуша аралық затқа мысал бола алады:
1 аталық бездің сперматогонилері
2 дәнекер тіннің негізгі заттары және талшықтары
3 көлденең жолақты бұлшық ет
4 эритроцит
5 эпидермистің мүйізделген қабыршақтары
7. Дифферон:
1 тіннің эмбрионалдық бастамасы
2 тірі организмнің ең кішкентай құрылымы
3 тіндерде түрленуші қатар құратын жасушалардың жиынтығы
4 жоғары маманданған жасушалар жиынтығы
5 жасушалардың органоидтары
8. Дифферон жасушалар түзеді:
1 тек бағаналы
2 бағаналы және түрленетін
3 тек түрленетін
4 бағаналы, түрленетін, ересек, ескірген
5 түрленген және ересек
9. Тіннің дивергентті дамуының теориясы авторын атаңыз:
1 М.Шлейден
2 А.А.Максимов
3 Н.Г.Хлопин
4 А.А.Заварзин
5 П.Г.Светлов
10. Тіндік эволюцияның параллельді қатарлар теориясы авторын атаңыз:
1 М.Шлейден
2 А.А.Максимов
3 Н.Г.Хлопин
4 А.А.Заварзин
5 П.Г.Светлов
Қорытынды білім деңгейін бағалауға арналған бақылау сұрақтары:
1. Жануарлар организмдері тіндері қандай құрылымдардан тұрады?
2. Өсуші, жаңарушы және тұрақты тіндерге мысал келтіріңіз.
3. Жаңарушы тіндерде постэмбрионалдық кезеңде жасушалық дифферонның қандай бөлімдері кездеседі?
4. Тұрақты тіндерде постэмбрионалдық кезеңде жасушалық дифферонның қандай бөлімдері кездеседі?
5. Тіндердің дивергентті даму теориясы мен параллельдік теориясының маңызы?
6. Метаплазия дегеніміз не? Мысал келтіріңіз.
Қорытынды білім деңгейін бағалауға арналған бақылау тесттері:
1. Бағаналы жасушаларға тән емес белгілерді атаңыз:
1) өзіндік қолдаушы жасушалық популяция болады
2) тіннің даму бағдарламасына сәйкес детерминацияланған
3) зақымдаушы факторларға төзімді
| РМҚМ «СММА»
| САПА ҮЛГІСІ | ||
| Студенттердің өздік жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулар | |||
| G-041.07.01.13-2007 | Рев.02 Ревизияға кіріскен күн 01.08.2007орнына: Рев. 01. 01.06.2005 | беттен | |
4) спецификалық синтезге қабілетті
5) G0 кезеңінде ұзақ қала беруге қабілетті
2. Тіннің физиологиялық регенерациясы кезінде қандай процесс байқалмайды?
1) жасушаның өлуі
2) жасушалық органеллалардың жаңаруы
3) жасушалардың полиплоидизациясы
4) жасушалардың көбеюі
5) жасушалардың түрленуінің өзгеруі
3. Жасушалардың функционалдық мамандану процесі олардың құрылымдық өзгеруімен бірге жүретін ұғым сәйке келеді:
1) «пролиферация»
2) «детерминация»
3) «дифференцировка»
4) «метаплазия»
5) «апоптоз»
