тыныс алу жолдарын тазалау;

5. көк тамырға сұйықтық енгізу.

Босану кезіндегі ОЖЖ-ның зақымдануының негізгі себебі:

Гипоксия;

гиперкапния;

гипергикемия;

гипогликимия;

гипопротеинемия;

Кефалагематома- бұл қан құйылу:

бастың жұмсақ тіндеріне;

мидың қалың қабатының үстіне;

мидың қалың қабатының астына;

сүйек үстіне;

апоневроз астына;

Жаңа туған балада жиі кездесетін іріңді септикалық ауру:

везикулопустулез;

парапроктит;

Сепсис;

омфалит;

нәрестенің пузырчаткасы;

Гелминтоздарға тән белгі:

сұйық нәжіс;

аналь тесігінің аймағының кышуы;

іштің қатуы;

белдің ауырсынуы;

құсу;

Тромбоцитопениялық пурпурада қан анализіндегі өзгерістер:

эритроциттер - 4.0 х 10 12 л;

гемоглобин - 118 г/л;

лейкоциттер - 8,0 109 л;

Тромбоциттер 20000 1 мл;

ЭТЖ - 10 мм/сағ.

Жаңа туған баладағы сепсистің негізгі себебі:

терлік;

гемангиома;

Пузырчатка;

аллергиялық дерматит;

5.баздану;

Коллапс кезіндегі негізгі көмек:

бас жағын жоғарлатып жатқызу;

басына мұзды мұйық қою;

аяқ жағын жоғарлатып жатқызу;

басын төмен қаратып отырғызу;

басын артқа шалқайтып отырғызу;

Емшек сүтінің қалдығын сауып тастау келесі мақсатпен өткізіледі:

гипогалактияның алдын алу;

гипотрофияның алдын алу;

иммунитетті жоғарлату;

иммунитетті төмендету;

паратрофиияның алдын алу.

Баланың бронх демікпесі тән белгі:

ісіктер мен;

тырысу мен;

қызба мен;

гипертермия мен;

тұншуғу ұстамасы мен.

Ауруханадан тыс жағдайында баланың көмей стенозының қауіптілігінде

фельдшердің іс әрекеті:

тез арада ауруханаға жеткізу;

поликлиникаға жіберу;

оттек емін жүргізу;

антибиотиктер емін жүргізу;

физиотерапиялық шараларын тағайындау.

Гипогалактияда әйелге ұсынады:

майлардың шектелуін;

ақуздың шектелуін;

сүйықтықтың шектелуін;

емізу алдында 20 минут ерте тәттілерді қабылдау;

емізу алдында 20 минут бұрын сүйықтықтарды қабылдау;

Алдын алу егулер картасы – бұл форма:

ф-75а

ф-030

Ф-063

ф-112

ф- 058

Экссудативті-катаральді диатезіне тән белгі:

терінің түлеуі;

теріде дақ қалу;

көз шырышының қызаруы;

бастың шаш арасында қабыршықтар;

дене терісінде майда нүктелі бөртпелер.

 

Манту сынағының гиперергиялық нәтижесіндегі инфильтраттың көлемі:

иненің ізі;

2-4 мм папула;

5 мм астам папула;

19 мм астам папула;

15 мм және одан көп папула.

Мешелдің бұлшық ет гипотониясы мен байланысты белгісі:

бақа іш;

Х – тәрізді аяқ;

буындардың тәртіпсізділігі;

үлкен еңбегі тез арада жабылады;

үлкен еңбегі тез бітеді.

Гипогалактияның жиі кездесетін себебі:

емшек емізігінің жарылуы;

анасының шаршауы;

анасының толық қоректенбеуі;

анасының қоректенбеуінде дәрумендердің жетіспеушілгі;

емізіп болған соң емшекті толық сауып тастау.

Пиелонефритте індеттің негізгі түсу жолдары:

ауа арқылы;

тамшы арқылы;

плацента арқылы;

тырмыстық –қатнас арқылы;

лимфогематогенді.

Сілекей бездерінің әрекеті басталады:

туа салысы мен;

өмірінің 8 айынан;

өмірінің 1-2 айынан;

өмірінің 3-4 айынан;

құрсақ ішінен.

Жаңа туған баланың жасанды қоректенуіне арналған тағам:

қышқыл қоспалар;

қарапайым қоспалар;

сийыр сүті;

5 % манный ботқасы;

донор сүті.

Жаңа туған баланың ауыз қуысының құрылысының ерекшелігі:

тілі ұзын, жіңішке;

сілекей бездері жақсы дамыған;

шайнау бұлшықеттері жақсы дамыған;

ауыз қуысы үлкен, шырышты қабаты бозарған;

қызыл иегінің валик тәрізді қалындауы.

Нәрестелік кезеңінің ұзақтығы:

1-3 ай;

4-6 ай;

7-8 ай;

9-11 ай;

0-12 ай.

Аллергиялық диатезінде терідегі өзгерістер:

терінің қызаруы;

сүтті струп;

теріде везикулалар;

геморрагиялық бөртпе;

бұқіл денеде майда нүктелі бөртпе.

Мешелдің айқын кезіндегі белгісі:

терісі құрғақ;

бұлшықет тонусы жоғары;.

көк бауырдың үлкеюі;

аяқ-қол буындарының қалындауы;

қабырға шеміршегінің қатты қалындауы – тәспі

Балаларда абдоминальді синдромы байқалады:

лейкозда;

қан аздықта;

гемофилияда;

геморрагиялық васкулитте;

тромбоцитопениялық пурпурада.

Балаларды дұрыс өлшеу:

киімі мен өлшеу;

кешкісін өлшеу;

тамақтан соң өлшеу;

бір жасқа дейін балаларды медициналық таразыда өлшеу;

жаңа туған баланы отырғызып өлшеу.

Стоматиттерге тән белгі:

оттай лаулаған аңқа;

тілі ақ қабықпен жабылған;

ауыз қуысының шырышты қабаты құрғақ;

ауыз қуысының шырышты қабаты бозарған;

ауыз қуысының шырышты қабаты ойылған.

Гипертермиядағы көмек:

қыша ваннасы;

баланы жылыту;.

антибиотиктер беру;

Парацетомол беру;

басына жылытқыш қою.

Қант диабетіне тән белгі:

пиурия;

сүйық нәжіс;

шөлдеу және полиурия;

жоғары дене қызуы;

қандағы қанттың төмендеуі.

Ревматизмде эндокардтың зақымдану белгісі:

терінің бозаруы;

субфебрильді дене қызуы;

жүрек маңайында ауырсыну және әлсіздік;

ентігу және жүрек маңайында ауырсыну;

жоғары дене қызуы еріннің көгеруі және әлсіздік.

Күл крупында көрсетілетін көмек:

анальгин енгізу;

сары суды енгізу;

преднизолон енгізу;

жүрек препараттарын енгізу;

денесін қысатын киімнен босату.

Вирусты гепатитінің сарғаюға дейінге кезеңінің белгілері:

теріде бөртпе;

сүйық нәжіс;

қоңыр түсті зәр;

түссізденген зәр;

жиі кіші дәретке бару.

Қызылшада терідегі өзгерістің сиппаттамасы:

майда дақ бөртпе;

бөртпелердің этап ретімен шығуы.

теріде үлкен көпіршіктер;

геморрагиялық бөртпелер;

қызарған теріде, қызыл майда нүктелі бөртпелер.

Энтеробиоздің күтімі;

дұрыс тамақтану

диеталық тамақтану

тазалау клизмасы

төсек-жаймаларын және іш киімдерін күн сайын ауыстыру

емдік массаж

Тримовакс вакцинасы енгізіледі:

қызылшаға қарсы

сіреспеге қарсы

күлге қарсы

менингитке қарсы

скарлатинаға қарсы

БЦЖ- ның ревакцинациясының мерзімі:

1-2жаста

3-4жаста

5-6жаста

Жаста

8-9жаста

Туберкулездің қоздырғышы:

Кох таяқшасы

вирус

ішек таяқшасы

клебсиелла

менингококк

Күлдің қоздырғышы

Леффлер бацилласы

вирус

ішек таяқшасы

клебсиелла

менингококк

Регидратация- бұл:

қан құю

плазма құю

эритроцитарлық масса құю

тробоцитарлық масса құю

қан көлемін толықтыру

Есептер:

5 жастағы балада ішінде қайталанбалы устамалы ауырсыну бақалады, зәрінде гематурия, протеинурия, лейкоцитурия. Болжамды диагнозы:

цистит;

нефроптоз;

оксалатурия;

Пиелонефрит;

гломерулонефрит.

Жаңа туған балада туған соң 3 сағаттан кейін сарғаю байқалды. Қабырға астының шетінен бауыры + 2 см, анасында А(II) қан тобы, резусы теріс; балада О (I) резусы оң. Болжамды диагнозы:

 

гипотериоз;

вирусты гепатит;

өт жолдарының атрезиясы;

АВО жүйесіне байланысты жаңа туған баланың гемолитикалық ауруы;

Резус-факторына байланысты жаңа туған баланың гемолитикалық ауруы;

 

1 жастағы баланың патронаж кезінде фельдшер терісінің және шырышты қабатының қатты бозаруына көңіл бөлді. Баланың тез шаршауына, мазасыздығына, тәбетінің төмендеуіне анасы шағымын айтты. Анасын сұрастырғанда баланың тамақтануы бір қалыпты, күніне екі рет ботқа берілетіні анықталды. Асқорыту бұзылысынан қорқып, жеміс-жидекті беруден бас тартқан. Осындай тамақтанудың әсерінен баланың салмақ қосуы анасын қуандырады. Жатақханада тұрады, серуендеуге сирек шығады. Диагнозын анықтау үшін, зерттеу қажет:

 

қанның биохимиясы;

нәжістің копрологиясы;

зәрдің жалпы анализі;

қанның жалпы анализі;

қанның залалсыздығына.

13 жастағы ұл бала стационарға эпигастрий маңайында ауырсынуына шағым айтып түсті. Ауруханаға түсер алдында «кофе қоспасындай» құсу болғанын, соңынан ауырсыну төмендеп, бірақ әлсіздік, жүрек соғуы, басының айналуы, құлағында шуылдың пайда болғанын айтты.

Тексергенде: тері қабаттарының бозаруы, АҚҚ төмендеуі, РS мин 110, ішті пальпациялағанда эпигастрия маңайында бұлшықеттердің сіресуі байқалды. Болжамды диагнозы:

 

гельминтоз;

аппендицит;

жедел гастрит;

жедел панкреатит;

асқазанның ойық жарасы.

4- жасар қыз бала 2 күндей ауырады. Әлсіздікке, тамағының ауырсынуына шағымданады. Тексергенде: дене қызуы 37,9º С, жалпы жағдайы орташа ауыр, бала әлсізденген. Аңқасының қызаруы анықталды. Үлкейген бадамшаларында сүр-ақ түсті жылтыраған қабықтар (тампонмен алынбайды). Аузынан өте тәтті иіс шығады. Өкпеде тыныс алуы везикулярлы, сырылдар жоқ. Жүрек-тамыр жүйесінде өзгеріссіз. Нәжістің, зәрдің шығуы қалыпты. Медидина көрсеткішіне байланысты егулер жүргізілмеген. Болжамды диагнозы:

 

қызылша;

күл;

скарлатина;

жел шешек;

қызамық.

3 жастағы бала ата-анасы мен жатақханада тұрады, бала бақшаға баралы. Ауруы жедел басталды: t - 38,5º С, ішінде ауырсыну, 1 рет құсты, жиі сүйық шырыш, қан аралас ішінің өтуі, бала қүшенеді, мазасынданады. Тексергенде: бала бозарған, әлсіз, жүрек дыбысы түйықталған, тахикардия, іші жұмсақ, сигма жийырлған, ауырсынады, анусы түсіңкі. Болжамды диагнозы:

 

қызылша;

қан тышқақ;

скарлатина;

жел шешенк;

қызамық.

Фельдшердің жаңа туған баланың патронажында, анасы 5 жастағы қызының соңғы кезде қыңырлы, ашуланшақтық, үйқысының бұзылуына, тәбетінің төмендеуіне, ішінің кезеңді ауруына, анус тесігінің қатты қышуына, жүрек айнуының пайда болуына шағымын айтып, кеңес сұрады. Түнгі уақытта қызының зәрінің тоқтамауы байқалды. Болжамды диагнозы:

 

пиелонефрит;

Аллергия;

қант диабеті;

энтеробиоз;

қызамық.

3 жастағы Сашаның ата-анасы, әлсіздікке, бетінің және аяғының ісінуіне, тәбетінің төмендеуіне, ішінің ауырсынуына шағым айтты.

Анамнезінен баланың жиі ауыратыны жөнінде, екі апта бұрын баспа мен ауырғаны анықталды. Жалпы зәрдің анализінде: ақуыз 14г/л, эритроциттер көз шалымында 20-ға дейін, лейкоциттер көз аймағында 8-10. Болжамды диагнозы:

 

ревматизм;

пиелонефрит;

Гломерулонефрит;

геморрагиялық васкулит;

туберкулез интоксикациясы.

 

Сіз – фельдшерсіз, шақырғанда бала бақшаға баратын 6 жастағы балада. Түнде, дене қызуы 39,0ºС көтерілді, басының ауырсынуы пайда болды, жұтынғанда тамағының ауырсынуы, таң ертең денесінде қызыл бөртпелер анықталды.

Тексергенде: жалпы жағдайы орташа ауыр, дене қызуы 38,8ºС көтерілген, денесінде қызарған теріде қызыл майда нүктелі бөртпелер, тері қатпарларында және бетінде көбірек бөртпенің орналасуы байқалды, мұрын-ауыз ұш бұрышы бозарған. Қызарған аңқасында, сол жақты бадамшасында, ұнгірлер іріңді қабық пен жабылған. Тілі сұр қабықпен жабылған, пульсының соғысы минутына 120 рет. Бұл індет-

 

қызылша;

көкжөтел;

скарлатина;

жел шешек;

қызамық.

Поликлиника дәрігерінің 1 жастағы балаға кезекті келуінде тері және шырышты қабаттарының бозаруына көңілін аударды. Анасы баланың тез шаршауына, тітіркенуіне, тәбетінің болмауы жөнінде хабарлады. Анасын сұрастырғанда баланың тамақтануы бір жақты – сүтті тағам (анасы күніне екі рет емшегін береді), анасы асқорыту бұзылысынан қорқып, жеміс-жидекті беруден бас тартқан. Осындай тамақтанудың әсерінен баланың салмақ қосуы анасын қуандырады. Қандай зерттеуге баланы жіберу қажет -

 

қанның биохимиясы;

нәжістің копрологиясы;

зәрдің жалпы анализі;

қанның жалпы анализі;

қанның залалсыздығына.

Сергейдің ішінде ауырсыну, 1 рет құсты, шырыш, қан аралас жиі сүйық ішінің өтуі, бала күшенеді, мазасызданған. Тексергенде: бозарған, солғын, жұрек үні тұйықталған, тахикардия, іші жұмсақ, сигма жйырылған, ауырсынады, анусы түсіңкі. Баланың жасы 3-те, ата-анасы мен жатақханада тұрады, бала бақшаға барады. Аяқ асты ауырды: t - 38,5º. Болжамды диагнозы:

 

қызылша;

Дизентерия;

скарлатина;

эпидпаротит;

полиомиелит.

10 айлық Сашаның анасы дене қызуының жоғарлауына, мұрын желбезегінің ұрленуі мен ентігудің пайда болуына шағымын айты. Жылағанда, айқайлағанда мұрын-ауыз ұш бұрышының көгеруі, ылғалды жиі жөтелі байқалады. Қабырға аралығының тартылуы байқалады. Тыныс алуы минутына 28-32 рет. Балаға өту керек -

 

ЭКГ;

ФГДС;

іш қуысының ағзаларының УДЗ;

кеуде қуысының рентгенографиясын;

іш қуысының рентгенографиясы.

Ильсур Ш., 7 жаста, дене қызуының 38,5 С көтерілуіне және буындарының ауырсынуының пайда болуына шағымданды. Буыннның ісінуі байқалмады, ауырсынудың мінездемесі көшпелі. Ауруды басталуын салқандау мен байланыстырады. Бір ай бұрын бұл бала жедел респираторлы індетті ауру мен ауырған, қарапайым еммен емделді. Басынан өткен аурулары: 7 рет баспа, екі рет бронхит, жиі ЖРІА. Болжамды диагнозы:

 

ЖРВІ;

баспа;

Ревматизм;

полиомиелит;

геморрагиялық васкулит.

Сіз бала бақша комбинатының фельдшерісіз. Кіші топтағы 3-жастағы баланың дене қызуы 37,8ºС дейін көтерілді, мұрыннан азғана су ақты, бет, кеуде, арқа, аяқ-қолының терісіне майда көпіршіктер, ішіне мөлдір сүйық толған, бір неше көпіршік бастың шаш аралығына орналасқан. Аңқасы – баяулы қызарған. Болжамды диагнозы:

 

қызылша;

Жел шешек;

қызамық;

скарлатина;

экссудативті-катаральді диатез.

Сіз мектепке дейінгі мекемесінің фельдшерісіз. Бала бақшаның ортаңғы тобының 5 баласына 2 ТБ мен Манту реакциясы жасалды. Осы балалардың біреуінде – 5 жастағы ұл балада Манту реакциясында 8мм папула. Баланың шағымы жоқ. Жігерлі, Активный, эмоциональді тонусы сақталған. Тәбеті жақсы. Ішкі ағзалар жағынан өзгерістер анықталмады. Қанның, зәрдің анализі өзгеріссіз. Сынақ нәтижесі-

 

теріс;

күмәнді;

Болымды;

гиперэргиялы;

гипоэргиялы.

7 жастағы балаға сіз пенициллин инъекциясын жасадыңыз. 2 минуттан кейін бала тез арада бозарды, қатты әлсіздік, жүректің айнуын айтты, суық тер шықты, ентігу пайда болып, бала есінен танды. Болжамды жағдай-

 

ауырсыну шогы;

естен тану;

коллапс;

гипогликемиялық кома;

анафилактикалық шок.

8 жастағы балаға фельдшерді шақырды. Жағдайы ауыр, ентігу мазалайды. Бала мәжбүрлі қалыпына орналасқан – төсектің шетіне қолын қойып тіреліп отыр. Тыныс алу шулы, алыстан естіледі, демін шығару қиын және созыңқы. Кеудесі үрленген. Тыныс алу жиілігі – 1 мин 32 рет, пульсы– мин 120 рет соғады. Өкпенің аускультациясында дем аласы қатқылды, көптеген құрғақ және әртүрлі калибрлі ылғалды сырылдар екі жағынан естіледі, жүрек дыбысы саңлаулы. Болжамды диагнозы-

 

баспа;

ЖРВІ;

пневмония;

күл;

бронх демікпесі.

Сіз ФАП-тың фельдшерісіз. Босандырып жатырсыз. Бала туылғанда, қысқа мерзімге тыныс алу тоқталғаны байқалды, осыған байланысты тез арада жылаған жоқ, тері қатпарының жеңіл цианозы, Апгар межелігі бойынша бағалағанда 1-ші минутында 6 баллды құрады. Болжамды диагнозы:

 

жаңа туған баланың асфиксиясының орташа ауыр деңгейі;

жаңа туған баланың асфиксиясының жеңіл деңгейі;

жаңа туған баланың асфиксиясының ауыр деңгейі;

құрсақ суы мен аспирациясы;

туа біткен жұрек ақауы.

10 жастағы бала, қант диабетімен ауырады, инсулинді қабылдайды. Инсулин иньекциясынан кейін бала басының қатты ауырсынуына, жалпы әлсіздігіне, аяқ-қолының дірілдеуіне, тершеңдікке, қарнының ашуына шағымданды. Болжамды жағдай:

 

хорея;

спазмофилия;

гипертериоз;

Гипогликемия;

гипергликемия.

13 жастағы бала он екі елі ішіектің ойық жара ауыруымен ауырады, бір неше рет стационар емін алған. Таң ертең мектепке жиналып жатқанда, қара түсті нәжістің пайда болуын байқады. Әлсіздік, бастың айналуы, құлағында шуыл пайда болды. Пациенттің жағдайын анықтаңыз:

 

шок;

коллапс;

гельминттер;

дисбактериоз;

ішектен қан кету.